drukuj    zapisz    Powrót do listy

6135 Odpady, Ochrona środowiska, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, *Uchylono decyzję I i II instancji, II SA/Wr 679/07 - Wyrok WSA we Wrocławiu z 2008-07-03, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Wr 679/07 - Wyrok WSA we Wrocławiu

Data orzeczenia
2008-07-03 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2007-11-23
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu
Sędziowie
Andrzej Cisek /sprawozdawca/
Julia Szczygielska
Zygmunt Wiśniewski /przewodniczący/
Symbol z opisem
6135 Odpady
Hasła tematyczne
Ochrona środowiska
Sygn. powiązane
II OSK 1652/08 - Wyrok NSA z 2009-02-27
II SA/Wr 669/07 - Wyrok WSA we Wrocławiu z 2008-07-03
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
*Uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2006 nr 129 poz 902 art. 273 ust. 1 pkt 4, art. 275, art. 284 ust. 1, art. 285 ust.1 i ust. 2, art. 286 ust.1 , art. 288, art. 276 ust. 1, art. 297, art. 274 ust. 5, art. 293 ust. 1, art. 281 ust. 1
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska - tekst jedn.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Zygmunt Wiśniewski, Sędziowie: NSA Julia Szczygielska, WSA Andrzej Cisek (sprawozdawca), Protokolant Katarzyna Grott, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 26 czerwca 2008r. sprawy ze skargi Zakładu Gospodarki Komunalnej w K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie wymierzenia opłaty za składowanie odpadów bez decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów I. uchyla decyzję I i II instancji; II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana; III. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. na rzecz strony skarżącej kwotę 357zł (słownie: trzysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu poniesionych kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Zaskarżoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu decyzją z dnia [...] r. Nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 KPA, Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. utrzymało w mocy decyzję Marszałka Województwa D. z dnia [...] r. Nr [...], wymierzającą opłatę za składowanie odpadów w III kwartale 2003 r. bez decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów w W., gmina K., wysokości 80.102,00 zł, z czego opłata podwyższona stanowi kwotę 72.778,00 zł.

W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że na mocy przepisu art. 8 ustawy z dnia 24 lutego 2006 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 50, poz. 360), art. 13 ustawy z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 113, poz. 954) otrzymał brzmienie, zgodnie z którym do opłat za korzystanie ze środowiska należnych do dnia 30 czerwca 2005 r. stosuje się przepisy art. 285 ust. 2, art. 288 ust. 1 i art. 289 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu dotychczasowym. Przepis art. 288 ust. 1 Prawa ochrony środowiska do dnia 27 lipca 2005 r. - wejścia w życie ustawy z dnia 18 maja 2005 r. - przewidywał, że w razie nieuiszczenia przez podmiot korzystający ze środowiska opłaty albo uiszczenia opłaty w wysokości nasuwającej zastrzeżenia marszałek województwa wymierza opłatę w drodze decyzji, na podstawie własnych ustaleń lub kontroli oraz wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

W niniejszej sprawie podmiot korzystający ze środowiska Zakład Gospodarki Komunalnej w K. przedłożył informacje wymagane przepisem art. 286 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 ze zm.), jednak informacje te nie były prawidłowe w zakresie ustalenia wysokości opłat. W wyniku kontroli przeprowadzonych przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w dniach 6, 13 i 21 lutego 2007 r. stwierdzono, że Zakład w okresie 1 stycznia 2003 r. do 3 listopada 2006 r. nie posiadał wymaganej przepisem art. 53 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 ze zm.) decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów. Stwierdzoną nieprawidłowością jest zatem nieuwzględnienie przez Zakład okoliczności, że przechowywał w okresie będącym przedmiotem postępowania - czyli w III kwartale 2003 r. na składowisku w W. odpady bez w/w decyzji.

Z przepisu art. 276 ust. 1 Prawa ochrony środowiska wynika natomiast - jak wskazał organ odwoławczy - że podmiot korzystający ze środowiska, bez uzyskania wymaganego pozwolenia lub innej decyzji, ponosi opłatę podwyższoną za korzystanie ze środowiska. Opłatę podwyższoną, na mocy art. 293 ust. 1 Prawa ochrony środowiska w brzmieniu obowiązującym w okresie, za który została naliczona opłata, za składowanie odpadów bez uzyskania decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów podmiot korzystający ze środowiska ponosi w wysokości 0,05 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobę składowania. Ponieważ Zakład nie naliczył w tym zakresie opłaty podwyższonej, wymierzenie opłaty było uzasadnione, a okoliczność ta jest poza sporem. Natomiast sposób jej wyliczenia, załączony do kwestionowanej decyzji, nie budzi, w ocenie Kolegium, wątpliwości i zastrzeżeń. Ilość odpadów przyjęto zgodnie z informacjami złożonymi przez stronę a opłatę wyliczono przy zastosowaniu obowiązujących stawek.

Odnosząc się zaś do zarzutów odwołania, organ II instancji stwierdził, że nie zasługują one na uwzględnienie z uwagi na to, że część z nich nie ma związku ze sprawą, a część jest chybiona bądź nie znajduje uzasadnienia w obowiązujących przepisach prawa. Wskazano, że przedmiotem postępowania jest określenie wysokości opłaty za korzystanie ze środowiska przez Zakład w II półroczu 2005 r. W tym postępowaniu bada się jedynie okoliczności faktyczne i prawne mające wpływ na ustalenie wysokości opłaty. Dlatego okolicznością bez znaczenia dla wymiaru opłaty jest sytuacja finansowa jednostki zobowiązanej do uiszczenia opłaty, jak również dyskusja na temat odroczenia i umorzenia opłat w trybie art. 317-319 Prawa ochrony środowiska. Strona nie złożyła bowiem do dnia 31 stycznia 2006 r. wniosku o odroczenie opłat podwyższonych. W tym postępowaniu organy obu instancji nie przesądzają, czy stronie przysługuje możliwość odroczenia płatności opłat a następnie ich umorzenia, albowiem nie stanowi to przedmiotu tego postępowania.

Podobnie bez znaczenia, zdaniem Kolegium, pozostaje okoliczność, że Starosta Ś. dnia 3 listopada 2006 r. wydał na rzecz strony decyzję zatwierdzającą instrukcję eksploatacji składowiska odpadów oraz to, że składowisko to zostało w 2007 r. zamknięte i podjęto się usunięcia z niego odpadów. Przedmiotem postępowania zakończonego w pierwszej instancji jest bowiem stan faktyczny jaki występował w III kwartale 2003 r.. Składowisko było czynne, przyjmowano nowe odpady, a prowadzący je Zakład nie posiadał decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska. Okoliczność, że w dniu wszczęcia postępowania strona posiada już taką decyzję ma znaczenie jedynie dla opłaty za II półrocze 2006 r., ale wymiar opłat za ten okres jest przedmiotem odrębnego postępowania.

Za nietrafny Kolegium uznało także argument o braku winy strony w zakresie nieuzyskania decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów. Uzyskanie tej decyzji dopiero w dniu 3 listopada 2006 r. wynika tylko i wyłącznie z okoliczności leżących po stronie Zakładu. Organ odwoławczy wskazał, że prawo administracyjne, do którego należą przepisy o ochronie środowiska, w zakresie opłat za korzystanie ze środowiska, nie posługuje się w zakresie nakładania określonych obowiązków pojęciem winy, czy też czynu zabronionego, czyli pojęć z zakresu prawa karnego i cywilnego. Kieruje się natomiast pojęciem odpowiedzialności obiektywnej, której elementem jest sama bezprawność czynu, bez uwzględnienia elementu subiektywnego jakim jest wina.

Ponadto Kolegium wskazało, że niesporne jest, że obowiązkiem podmiotu prowadzącego składowisko odpadów jest posiadanie decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska (art. 293 ust. 1 Prawa ochrony środowiska). Od dnia 1 stycznia 2003 r. Zakład Gospodarki Komunalnej w K. prowadził składowisko odpadów w W., choć nie posiadał takiej decyzji. Jak wynika z wyjaśnień złożonych do protokołu z kontroli przeprowadzonej przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska we W. z dnia 14 sierpnia 2003 r. Zakład nie występował do właściwego organu o wydanie decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji tego składowiska, bo zamierzał je zlikwidować. Mimo artykułowania takiego zamiaru Zakład przyjmował odpady aż do dnia 28 grudnia 2006 r. (a składowisko zamknięto, według oświadczenia strony, dopiero dnia 1 lutego 2007 r.). Tak więc składowisko funkcjonowało aktywne jeszcze ponad trzy lata od daty kontroli. Skoro Zakład, wbrew deklaracjom, nie zaprzestał eksploatacji składowiska, winien był wystąpić do starosty o wydanie stosownej decyzji. Wyjaśnia to również, dlaczego Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska nie wydał stosownego zalecenia w sprawie wystąpienia do starosty o wydanie decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów. Skoro przedstawicie Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska dokonali kontroli w związku z planowaną likwidacją składowiska, a przedstawiciel Zakładu do protokołu kontroli oświadczył, że nie wystąpił o wydanie tejże decyzji z uwagi na likwidację składowiska, to jest logiczne, że kontrolujący nie wydał zalecenia w zakresie uzyskania przedmiotowej decyzji. Przyjął on bowiem do wiadomości wyjaśnienia strony, z których wynikało, że taka decyzja nie będzie już potrzebna - właśnie z uwagi na planowaną likwidację wysypiska. Skoro jednak Zakład po zakończeniu kontroli zmienił stanowisko w tym zakresie i kontynuował działalność związaną z eksploatacją składowiska odpadów, to mając na uwadze ustalenie z protokołu kontroli, winien był wystąpić do starosty o wydanie tej decyzji niezwłocznie po podjęciu decyzji o kontynuacji funkcjonowania składowiska. Zakład ostatecznie uczynił to jednak dopiero w dniu 30 października 2006 r..

Przechodząc do oceny zarzutu naruszenia przepisu art. 288 Prawa ochrony środowiska poprzez brak natychmiastowej reakcji na błędy strony, Kolegium uznało, że jest on bezpodstawny. Przepis art. 288 ust. 1 stanowi bowiem normę kompetencyjną dla marszałka województwa, na podstawie której wymierza on opłatę w przypadku niezłożenia przez podmiot wymaganej informacji lub wymierza opłatę w kwocie rzeczywiście należnej. Jest to więc klasyczna norma kompetencyjna, przyznawana organom podatkowym przez ustawodawcę w przypadku, gdy podmioty są zobowiązane do samoobliczania daniny publicznej i jej wpłaty bez wezwania. Na mocy zaś art. 281 ust. 1 ustawy - Prawo ochrony środowiska - do opłat za korzystanie ze środowiska stosuje się przepisy Działu III Ordynacji podatkowej, a marszałek województwa ma w tym zakresie uprawnienia organu podatkowego. Zatem strona pozostaje w błędzie twierdząc, że Ordynacja podatkowa nie zawiera odpowiednika art. 288 Prawa ochrony środowiska. Taki przepis znajduje się w Dziale III tej ustawy, albowiem zawarty tam przepis w art. 21 § 3 stanowi, że jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo, że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego. Z uwagi na to, że przepis art. 288 ustawy -Prawo ochrony środowiska stanowi lex specialis w stosunku do Ordynacji podatkowej, zasadne było zastosowanie w rozpatrywanej sprawie przepisu szczególnego, zamieszczonego w Prawie ochrony środowiska. Przewidziana tą ustawą kompetencja marszałka województwa, zawarta w art. 288 ust. 1 Prawa ochrony środowiska, powiązana jest z konstrukcją zobowiązań publicznoprawnych powstających z mocy prawa na zasadzie samoobliczania. Należy zważyć, iż przepis art. 21 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej stanowi, że zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania. Analiza treści przepisu art. 284 ust. 1 Prawa ochrony środowiska, stanowiącego, że podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego, nie pozostawia co do tego żadnych wątpliwości, iż i tu ustawodawca posłużył się analogiczna konstrukcją,

Powyższe ustalenie, zdaniem organu II instancji, jest istotne z dwóch powodów. Pierwszym z nich jest wyjaśnienie, w jakim okresie marszałek województwa może orzec w sprawie wysokości opłaty za korzystanie ze środowiska. Zarówno Prawo ochrony środowiska, jak i Ordynacja podatkowa nie zawierają normy, która określałaby maksymalny termin uprawniający do orzekania w sprawie zobowiązań z mocy prawa. W tej sytuacji zastosowanie znajduje przepis art. 70 § 1 Ordynacji podatkowa, który określa termin przedawnienia zobowiązań podatkowych i stanowi, że zobowiązanie przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Termin płatności zobowiązania Zakładu upłynął w 2003 r.. Dlatego organ pierwszej instancji, wydając decyzję, nie przekroczył stawowego terminu.

Drugim powodem, dla którego ustalenie okoliczności, że obowiązek opłat powstaje z mocy prawa było istotne, jest wyjaśnienie jaki jest termin płatności zobowiązania oraz jaki wpływ na sprawę mają przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Jak stanowił przepis art. 285 ust. 2 Prawa ochrony środowiska, w brzmieniu obowiązującym w okresie będącym przedmiotem postępowania, podmiot korzystający ze środowiska wnosi opłatę do końca miesiąca następującego po upływie każdego kwartału. Oznacza to, że termin płatności opłaty za III kwartał 2003 r. upłynął dnia 31 października 2003 r..

Podobnie SKO nie uwzględniło zarzutu wydania stronie przed wszczęciem postępowania zaświadczenia o niezaleganiu z płatnością opłat. Przepis art. 21 § 2 Ordynacji podatkowej stanowi, że jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § 3. Powyższy przepis ustanawia zasadę domniemania prawidłowości deklaracji podatnika. Z kolei przepis art. 218 § 1 KPA stanowi, że organ administracji publicznej obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego wynikającego z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Skoro Zakład składał informacje i uiszczał zadeklarowane opłaty, Marszałek nie miał podstaw do odmowy wydania zaświadczenia. Wydając zaświadczenie organ potwierdza dane wynikające z prowadzonych przez niego ewidencji, a nie zaświadczał, że jednostka zadeklarowała kwotę należnych opłat.

Skargę na powyższą decyzję wniósł Zakład Gospodarki Komunalnej w K., zarzucając jej niezgodność z prawem w postaci naruszenia prawa, tj.:

1. przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 276 ust. 1, art. 281, art. 284 ust. 1, art. 286 ust. 1, art. 288 ust. 1, art. 293 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, gdyż skarżący posiada decyzję z dnia 3 listopada 2006 r. zatwierdzająca instrukcję eksploatacji składowiska odpadów, a więc postępowanie, którego przedmiotem było wymierzenie opłaty podwyższonej nie powinno być wszczęte, a wszczęte - umorzone;

2. przepisów postępowania, a w szczególności art. 7 i art. 77 KPA poprzez niedokonanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz niedokonanie w oparciu o art. 105 § 1 KPA właściwej wykładni przepisów ustawy - Prawo ochrony środowiska; art. 107 § 3 KPA poprzez sprzeczność sentencji zaskarżonej decyzji z jej uzasadnieniem.

W związku z powyższym strona skarżąca wniosła o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania.

Uzasadniając swoje stanowisko skarżący podniósł m.in., że przepisy ustawy -Prawo ochrony środowiska nie miały zastosowania w przedmiotowej sprawie. Najistotniejszy jest jednak przepis art. 276 ust. 1, w którym wprowadzono odrębny rodzaj opłaty (tzw. opłata podwyższona) za korzystanie ze środowiska bez wymaganego pozwolenia lub innej decyzji. Zdaniem strony opłata podwyższona jest niezależna od opłaty, tzw. zwykłej, jak również odmienna od kar administracyjnych określonych w/w ustawą. Nadto nie tylko wykładania celowościowa, ale i literalne brzmienie przepisu art. 288 Prawa ochrony środowiska nie pozostawiają wątpliwości co do tego, że podmiotem zobowiązanym do poniesienia opłaty podwyższonej jest wyłącznie ten, kto w chwili jej wymierzenia korzysta ze środowiska bez wymaganego pozwolenia lub innej decyzji. Funkcją tej opłaty jest bowiem przymuszenie celem uzyskania stosownych pozwoleń lub innych decyzji za korzystanie ze środowiska. Przyjęcie odmiennego poglądu w tej materii doprowadziłoby w istocie do zmiany kwalifikacji funkcji jaką pełni opłata podwyższona z instrumentalnej na fiskalną. Opłata byłaby wtedy wymierzana bez względu na to, czy dany podmiot posiada wymagane pozwolenie lub decyzje czy też nie, a co wypaczałoby sens przepisu, skoro opłata podwyższona pełni swoistą grzywnę w celu przymuszenia do działań zgodnych z ustawą.

Ponadto w uzasadnieniu skargi podniesiono, że skarżący w chwili wszczęcia postępowania, tj. w dniu 16 listopada 2006 r.} posiadał decyzję zatwierdzającą instrukcję eksploatacji składowiska odpadów (wydaną w dniu 3 listopada 2006 r.). To zaś oznacza, że postępowanie w niniejszej sprawie było bezprzedmiotowe, bowiem cel postępowania - przymuszenie do uzyskania przedmiotowej decyzji, nie mógł zostać osiągnięty.

Niezależnie od powyższego strona wskazała, że konieczność uchylenia zaskarżonej decyzji i umorzenia postępowania wynika także z faktu, że uzyskanie decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów dopiero w dniu 3 listopada 2006 r. nie leżała po stronie skarżącego. Jak wynika bowiem z materiału dowodowego niniejszej sprawy już w grudniu 2002 r. została wszczęta procedura zmierzająca do zamknięcia składowiska odpadów. W trakcie tego postępowania została przeprowadzona w 2003 r. kontrola przez WIOŚ we W., który w zarządzeniu pokontrolnym z dnia 27 sierpnia 2003 r. nie wskazał na potrzebę uzyskania przedmiotowej decyzji, mimo że były kierownik Zakładu w wyjaśnieniach złożonych do protokołu pokontrolnego nr 214/2003 wskazywał jako okoliczność nieuzyskania przed 1 stycznia 2003 r. decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów planowaną likwidację i rekultywację składowiska. To, zdaniem strony skarżącej, było jednoznaczne z tym, że decyzja w tym przedmiocie nie była wymagana. Taka sytuacja nie była do dnia 26 listopada 2006 r. przez Urząd Marszałkowski kwestionowana, a wręcz przeciwnie były wydawane skarżącemu stosowne zaświadczenia o niezaleganiu z opłatami. Tym samym strona skarżąca nie mogła uznać, że nieposiadanie tejże decyzji nie było niezgodne z przepisami prawa. Ponadto skarżący należycie wywiązywał się z obowiązków wynikających z art. 286 w związku z art. 285 i art. 288 Prawa ochrony środowiska i systematycznie przekazywał dane, o których mowa w art. 287. Przekazywane wykazy w terminach kwartalnych, a od 1 stycznia 2005 r. w terminach półrocznych, za okres od 2003 r., nie zawierały informacji o posiadaniu decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów, mimo że jest w nich stosowna rubryka. W kontekście powyższego skarżący stwierdził, że odpowiedzialności za taki stan rzeczy należało poszukiwać w działaniach bądź zaniechaniach Marszałka Województwa i WIOŚ, a nie Zakładu. Ponadto okoliczności te nie zostały przez SKO prawidłowo ocenione, co spowodowało naruszenie przepisów art. 7 i 77 KPA

Ponadto niezrozumiałe są dla strony skarżącej motywy jakimi kierował się organ II instancji, wydając zaskarżoną decyzję, i w oparciu o jakie przepisy prawa formułował poglądy. Jeśli - jak twierdzi SKO - nie było potrzeby uzyskania decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów w związku z jego likwidacją, to na jakiej podstawie organ ten uznał za zasadne wymierzenie opłaty podwyższonej za nieposiadanie tejże decyzji. W konsekwencji uzasadnienie zaskarżonej decyzji nie spełnia wymogów przewidzianych art. 107 § 3 KPA.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do treści przepisu art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz, 1269 ze zm.) sądy administracyjne właściwe są do badania zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Sąd nie może opierać tej kontroli na kryterium słuszności lub sprawiedliwości społecznej. Decyzja administracyjna jest zgodna z prawem, jeżeli jest zgodna z przepisami prawa materialnego i przepisami prawa procesowego.

Uchylenie decyzji administracyjnej, względnie stwierdzenie jej nieważności przez Sąd, następuje tylko w przypadku istnienia istotnych wad w postępowaniu lub naruszenia przepisów prawa materialnego, mającego wpływ na wynik sprawy (art. 145 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm. zwanej dalej u.p.s.a.).

Zakres kontroli działalności administracji publicznej obejmuje w szczególności orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne, postanowienia, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie lub rozstrzygające sprawę co do istoty (art. 3 § 1 w związku § 2 pkt 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a także na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego.

Kryterium legalności przewidziane w art. 1 § 2 ustawy ustrojowej umożliwia sądowi wyeliminowanie z obrotu prawnego, zarówno decyzje administracyjne uchybiające prawu materialnemu, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a), jak też rozstrzygnięcia dotknięte wadą warunkującą wznowienie postępowania administracyjnego (lit. b), a także wydane bez zachowania reguł postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c).

Z kolei art. 147 § 1 przywołanej powyżej ustawy procesowej upoważnia Sąd, który uwzględnia skargę na uchwałę lub akt, do stwierdzenia nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub części albo stwierdzenia, że zostały one wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności.

W rozpatrywanej sprawie, w ocenie Sądu, doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego oraz naruszenia procedury administracyjnej, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Przy czym, uwzględniając przepis w/w art. 134 § 1 ustawy -Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd uchylił decyzje organów I i II instancji jednakże z przyczyn innych niż podniesione w niej zarzuty.

Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie należy wskazać, że zaskarżoną decyzją z dnia [...] r. Nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. utrzymało w mocy decyzję organu I instancji, którą wymierzono opłatę za składowanie odpadów w III kwartale 2003 r. bez decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów w W., gmina K., wysokości 80.102,00 zł, z czego opłata podwyższona stanowi kwotę 72.778,00 zł.

Podstawę materialnoprawną podejmowanych w tej sprawie decyzji stanowiły przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska.

I tak zgodnie z art. 273 ust. 1 pkt 4 Prawa ochrony środowiska - opłata za korzystanie ze środowiska jest ponoszona za składowanie odpadów. Do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska oraz administracyjnych kar pieniężnych są obowiązane podmioty korzystające ze środowiska (art. 275). Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego (art. 284 ust. 1). Opłatę ustala się według stawek obowiązujących w okresie, w którym korzystanie ze środowiska miało miejsce (art. 285 ust. 1). Podmiot korzystający ze środowiska wnosi opłatę do końca miesiąca następującego po upływie każdego kwartału (ust. 2 art. 285), a od 1 lipca 2005 r. po upływie każdego półrocza.

W rozpatrywanej sprawie Zakład Gospodarki Komunalnej w K., jako podmiot korzystający ze środowiska, przedłożył informacje wymagane przepisem art. 286 ust. 1 Prawa ochrony środowiska. Wynika z nich, że w okresie od 1 stycznia 2003 r. do 3 listopada 2006 r. umieścił na składowisku odpady oraz uiścił opłaty za korzystanie ze środowiska. Jednak złożone informacje - zdaniem organów orzekających - nie były prawidłowe w zakresie ustalenia wysokości opłat. Stąd też organ I instancji przeprowadził kontrolę, w myśl art. 288 Prawa ochrony środowiska, w brzmieniu sprzed dnia 28 lipca 2005 r., który stanowił, że - w razie nieuiszczenia przez podmiot korzystający ze środowiska opłaty albo uiszczenia opłaty w wysokości nasuwającej zastrzeżenia marszałek województwa wymierza opłatę w drodze decyzji, na podstawie własnych ustaleń lub kontroli oraz wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

W wyniku kontroli przeprowadzonych przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w dniach 6,13 i 21 lutego 2007 r. stwierdzono, że skarżący Zakład w okresie 1 stycznia 2003 r. do 3 listopada 2006 r. nie posiadał wymaganej przepisem art. 53 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 ze zm.) decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów w W.. Okoliczność ta pozostaje poza sporem.

Zgodnie z przepisem art. 276 ust. 1 Prawa ochrony środowiska - podmiot korzystający ze środowiska bez uzyskania wymaganego pozwolenia lub innej decyzji ponosi opłatę podwyższoną za korzystanie ze środowiska. Z tak sformułowanego przepisu wynika, że podmiot korzystający ze środowiska jest zobowiązany ponosić tylko opłatę podwyższoną. Nie ma w nim natomiast mowy o konieczności uiszczenia ponadto opłaty tzw. podstawowej.

Należy zauważyć, że Dział II Prawa ochrony środowiska, zatytułowany "Opłaty za korzystanie ze środowiska", reguluje w określonych rozdziałach poszczególne kwestie. I tak w Rozdziale 1, zatytułowanym "Wnoszenie opłat", w Rozdziale 4 - "Przepisy szczególne dotyczące opłat za pobór wody, wprowadzanie ścieków i za składowanie odpadów", oraz w Rozdziale 2 - "Stawki opłat za korzystanie ze środowiska" jest mowa o ogólnych zagadnieniach dotyczących opłat za korzystanie ze środowiska, natomiast odrębnie uregulowano kwestie opłat podwyższonych w Rozdziale 3.

Nadto w myśl art. 273 ust. 1 pkt 4 Prawa ochrony środowiska opłata za korzystanie ze środowiska jest ponoszona za składowanie odpadów. Należy również zwrócić uwagę na przepis art. 297 Prawa ochrony środowiska, który stanowi, że opłatę za składowanie odpadów ponosi się za umieszczenie odpadów na składowisku, z zastrzeżeniem art. 293 ust. 1 i 3-5.

Wysokość opłaty za składowanie odpadów zależy od ilości i rodzaju składowanych odpadów, z tym że wysokość opłaty podwyższonej zależy także od czasu składowania odpadów (art. 274 ust. 5). Z przepisu tego wynika, że opłata za korzystanie ze środowiska jest ponoszona za składowanie określonej ilości odpadów tylko raz, z taka różnica, że w sytuacji, gdy podmiot korzystający ze środowiska posiada decyzję zatwierdzającą instrukcję eksploatacji składowiska odpadów zobowiązany jest uiścić za składowanie odpadów tzw. opłatę podstawową (wysokość tej opłaty jest ustalana jako iloczyn ilości i rodzaju składowanych odpadów). Natomiast w sytuacji gdy dany podmiot nie posiada takiej decyzji - uiszcza on opłatę podwyższoną (jej wysokość obliczana jest poprzez pomnożenie czasu składowania odpadów, ilości odpadów i współczynnika przeliczeniowego 0,05).

Wbrew zatem stanowisku organu I instancji, z przepisów Prawa ochrony środowiska nie wynika, że podmiot korzystający ze środowiska jest zobowiązany ponosić dwie opłaty jednocześnie tj. opłatę podstawową i opłatę podwyższoną. Sąd stanął na stanowisku, że opłaty te wzajemnie się wykluczają.

W rozpoznawanej sprawie, jak wynika z uzasadnienia decyzji, organ I instancji przyjął, że na przedmiotową opłatę składa się opłata za umieszczenie odpadów na składowisku, liczona jako iloczyn masy odpadów i stawki jednostkowej opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku odpadów oraz opłata podwyższona w wysokości stanowiącej iloczyn masy odpadów, współczynnika przeliczeniowego 0,05 i ilości dób funkcjonowania składowiska bez decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów (licząc od momentu położenia odpadów) - por. str. 2 uzasadnienia decyzji.

Zatem wymierzona przez organ I instancji sporna opłata to suma dwóch opłat tj. opłata za umieszczenie odpadów na składowisku i opłata podwyższona. Jednakże z przepisu art. 297 Prawa ochrony środowiska wynika jednoznacznie, że opłatę za składowanie odpadów ponosi się za umieszczenie odpadów na składowisku, z zastrzeżeniem art. 293 ust. 1 i 3-5. Zatem - w ocenie Sądu - takie naliczenie opłaty, jak uczynił to organ I instancji, jest niedopuszczalne, bowiem doprowadziło to do sytuacji, w której strona skarżąca zobowiązana jest do uiszczenia opłaty za składowanie tej samej ilości odpadów trzykrotnie, tj. po raz pierwszy w terminie, o którym mowa w art. 285 ust. 2 Prawa ochrony środowiska, oraz wykonując decyzję określającą wysokość opłaty jako sumę opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku (po raz drugi) i opłaty podwyższonej (po raz trzeci).

Z przepisów art. 284 ust. 1, art. 285 ust. 1 i 2, art. 286 ust. 1 i art. 297 ustawy -Prawo ochrony środowiska wynika, że za składowanie odpadów bez uzyskania decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatację składowiska odpadów podmiot korzystający ze środowiska ponosi na podstawie art. 293 ust. 1 cyt. ustawy tylko opłaty podwyższone (bez opłat podstawowych) w wysokości określonej w tym przepisie, przy uwzględnieniu ilości dób, przez które składowana była określona ilość odpadów umieszczonych na składowisku - w danym okresie rozliczeniowym (kwartalnym, a aktualnie w okresie półrocznym).

Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy organ mając na względzie powyższe wywody Sądu, winien wymierzając opłatę podwyższoną, uwzględnić uiszczenie już przez stronę skarżącą opłaty podstawowej za okres III kwartału 2003 r..

Nadto wskazać należy, że sformułowanie organu I instancji, zgodnie z którym "opłata podwyższona w wysokości stanowiącej iloczyn masy odpadów, współczynnika przeliczeniowego 0,05 i ilości dób funkcjonowania składowiska bez decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów (licząc od momentu położenia odpadów", nie znajduje uzasadnienia w przepisach Prawa ochrony środowiska, zwłaszcza, że w art. 293 ust. 1 Prawa ochrony środowiska jest mowa jedynie o "każdej dobie składowania".

Istotne jest przy tym, że w ciągu III kwartału 2003 r. odpady były umieszczane na składowisku w różnych dniach, a zatem okresy od momentu ich położenia są różne. Te rozbieżności organy będą musiały usunąć i precyzyjnie określić sposób przyjęcia ilości dób, bowiem od tej wielkości zależy kwota ostateczna naliczonej opłaty.

Kolejnym uchybieniem organów, zarówno I jak i II instancji, jest to, że nie zawarły w swoich decyzjach żadnych wyliczeń (rachunku), z których wynikałby sposób obliczenia spornej opłaty. Organy poprzestając na przywołaniu jedynie treści przepisów, dopuściły się tym samym naruszenia art. 107 § 3 oraz art. 11 KPA.

Organ II instancji, ponieważ w ogóle nie dokonał oceny poprawności dokonanych przez organ I instancji obliczeń, naruszył także przepis art. 138 i art. 15 KPA. Organ odwoławczy jest bowiem obowiązany ocenić prawidłowość zaskarżonej decyzji nie tylko w granicach zarzutów przedstawionych w odwołaniu, lecz także pod kątem przepisów prawa materialnego i procesowego, które mają zastosowanie w sprawie rozstrzygniętej zaskarżoną decyzją. Istotą postępowania odwoławczego, zgodnie z zasadą dwuinstancyjności postępowania administracyjnego, sformułowaną w art. 15 KPA, jest bowiem ponowne rozpatrzenie sprawy w pełnym zakresie przez organ odwoławczy. Kontrola instancyjna organu odwoławczego obejmuje więc zarówno legalność rozstrzygnięcia sprawy przez organ I instancji, jak i ocenę przez ten organ stanu faktycznego sprawy. Zgodnie bowiem z treścią art. 138 KPA organ odwoławczy rozpatruje sprawę ponownie merytorycznie w jej całokształcie, co oznacza, że ma on obowiązek rozpatrzeć wszystkie okoliczności sprawy i żądania strony oraz ustosunkować się do nich w uzasadnieniu decyzji.

Granice postępowania odwoławczego generalnie wyznaczają zasady ogólne postępowania administracyjnego, a przede wszystkim zasada prawdy obiektywnej, zasada praworządności i zasada dwuinstancyjności. Z zasady ogólnej prawdy obiektywnej wyrażonej w art. 7 KPA wynika, że na organ odwoławczy nałożony został obowiązek podjęcia wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, w tym do zastosowania art. 136 k.p.a, a więc uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie. Z zasady praworządności wypływa obowiązek czuwania nad zgodnością z prawem decyzji organu pierwszej instancji. Istota zatem postępowania odwoławczego polega na ponownym rozstrzygnięciu sprawy administracyjnej, która była przedmiotem rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji.

W myśl zaś § 3 art. 107 KPA uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa. Zadaniem zatem uzasadnienia faktycznego i prawnego jest wyjaśnienie rozstrzygnięcia stanowiące dyspozytywną część decyzji. Obowiązkiem zaś każdego organu administracji jest jak najstaranniejsze wyjaśnienie podstawy faktycznej i prawej, co wypływa również z zasad ogólnych wyrażonych w art. 9 KPA (zasada udzielania informacji), art. 7 KPA (zasada wyjaśnienia stanu faktycznego), art. 11 KPA (zasada przekonywania, czyli wyjaśniania stronom zasadności przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy). Na postawie art. 77 § 1 KPA organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Z kolei na organie odwoławczym spoczywa obowiązek usunięcia naruszeń prawa popełnionych przez organ I instancji.

Ponadto wskazać należy, że organ odwoławczy stwierdził, iż ilość odpadów przyjęto zgodnie z informacjami złożonymi przez stronę, jednakże ilości odpadów podane w ewidencji za okres III kwartału 2003 r. nie korespondują z ilością odpadów podaną w załączniku decyzji organu I instancji. W wykazie widnieje bowiem ilość 507,90 Mg. Od takiej też ilości odpadów strona skarżąca uiściła opłatę podstawową w wysokości 7323,92 zł w ustawowym terminie, mnożąc ją przez współczynniki 14,42. Tej ilości odpadów organy orzekające w niniejszej sprawie nie zakwestionowały. Jednakże w załączniku decyzji organu I instancji przyjęto natomiast masę odpadów w wysokości 845,676 Mg. Sąd nie był w stanie ustalić, jakie elementy składały się na tę wielkość, a w konsekwencji ocenić prawidłowości ustaleń organów rozstrzygających w tym zakresie. Tym samym Sąd pozbawiony został możliwości zbadania poprawności naliczenia opłaty podwyższonej. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, organy będą musiały wskazać także, w jaki sposób przeprowadzone zostały stosowne wyliczenia, a w szczególności uzasadnić na jakiej podstawie przyjęły taką a nie inną masę odpadów.

Ponieważ różnica pomiędzy ilością odpadów za przedmiotowy okres określoną w wykazach złożonych przez stronę, a ilością odpadów przyjętą przez organ jest tak duża, nie można wykluczyć, że organ zsumował masę odpadów od 1 stycznia 2003 r. do III kwartału 2003 r. Jednakże przyjęcie takiej masy odpadów doprowadziło do sytuacji, w której podmiot korzystający ze środowiska płaci kilkakrotnie za te same odpady. Także te wątpliwości będą musiały zostać wyjaśnione przy ponownym rozpoznawaniu sprawy.

Uchybieniem organów orzekających w niniejszej sprawie jest także brak orzeczenia w przedmiocie odsetek. Wskazać bowiem należy na przepisy art. 281 ust. 1 Prawa ochrony środowiska, który stanowi, że do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska oraz administracyjnych kar pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują marszałkowi województwa albo wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska. W dziale III Ordynacji podatkowej są zaś zawarte m.in. przepisy dotyczące naliczania odsetek. Wprawdzie w decyzji organu I instancji w części zatytułowanej "Pouczenie" zostało zawarte stwierdzenie, że kwotę zaległości wymierzoną wraz z należnymi odsetkami podatkowymi należy wpłacić na określone konto, jednakże w samej decyzji nie orzeczono o odsetkach.

Ponadto należy wskazać, że rozważania dotyczące sposobu naliczenia opłaty podwyższonej winny znaleźć się w uzasadnieniu decyzji a nie w załączniku, jak to czyniono w niniejszej sprawie. Sąd podziela bowiem stanowisko, że przedmiot decyzji administracyjnej wynika z jej osnowy i uzasadnienia, a nie z załączników, których nie można interpretować dowolnie w oderwaniu od treści decyzji (zob. wyrok NSA z dnia 4 lipca 2001 r" sygn. akt IV SA 2417/00, publ. LEX nr 75521).

Wprawdzie obowiązek umieszczenia w decyzji elementów dodatkowych rozstrzygnięcia sprawy może wynikać z przepisów odrębnych, do których odsyła art. 107 § 2 KPA, a wśród nich można wymienić załącznik do decyzji jako jej integralną część, jednakże takiej regulacji nie przewiduje ustawa - Prawo ochrony środowiska. Charakter decyzji sprowadzającej się do wymierzenia opłaty podwyższonej nakazuje precyzyjne przedstawienie przeprowadzonego wyliczenia tej opłaty w sposób łatwy do zrozumienia i skontrolowania, przede wszystkim przez strony, ale także przez organ II instancji i sąd administracyjny.

W niniejszej sprawie naruszono także przepis art. 9 KPA, który nakłada na organ administracyjny prowadzący postępowanie obowiązek informowania i wyjaśniania stronom całokształtu okoliczności faktycznych i prawnych toczącej się sprawy od chwili jej wszczęcia aż do zakończenia decyzją. Przepis ten stanowi bowiem, że organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

W myśl zaś art. 377 Prawa ochrony środowiska organy Inspekcji Ochrony Środowiska działające na podstawie przepisów ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska wykonują zadania w zakresie ochrony środowiska, jeżeli ustawa tak stanowi. Marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawują kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością tych organów (art. 379 ust. 1). Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, starosta lub marszałek województwa występują do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań będących w jego kompetencji, jeżeli w wyniku kontroli organy te stwierdzą naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło nastąpić, przekazując dokumentację sprawy (ust. 5 art. 379).

Zgodnie z art. 288 ust. 2 - marszałek województwa dokonuje ustaleń własnych na podstawie: 1) pomiarów dokonywanych przez organy administracji lub przez podmiot korzystający ze środowiska obowiązany do poniesienia opłat; 2) innych danych technicznych i technologicznych. Kopię decyzji, o której mowa w ust. 1, zawierającą informacje o korzystaniu ze środowiska przez podmiot w zakresie wskazanym w art. 287 ust. 1 pkt 1-3, marszałek województwa przedstawia niezwłocznie wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska (art. 288 ust. 3). Podmiot korzystający ze środowiska w terminie, o którym mowa w art. 285 ust. 2, przedkłada marszałkowi województwa wykaz zawierający informacje i dane, o których mowa w art. 287, wykorzystane do ustalenia wysokości opłat oraz wysokość tych opłat (art, 286 ust. 1). Wykaz zawierający informacje i dane, o których mowa w art. 287 ust. 1 pkt 1-3, wykorzystane do ustalenia wysokości opłat, podmiot korzystający ze środowiska w terminie, o którym mowa w art. 285 ust. 2, przedkłada także wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska (ust. 1b).

W rozpatrywanej sprawie już od złożenia pierwszego wykazu zawierającego informacje o umieszczonych odpadach na składowisku w dniu 9 kwietnia 2003 r. organ I instancji powziął wiadomość, że skarżący Zakład nie posiada decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów. Mimo tej wiedzy oraz faktu, że brak tej decyzji skutkować będzie dla strony skarżącej naliczeniem wysokich opłat podwyższonych wraz z odsetkami, organ nie zastosował się do obowiązku wynikającego z art. 9 KPA i cyt. wyżej przepisów Prawa ochrony środowiska.

Tym samym przyjąć należy, że organ I instancji pozostając w bezczynności w zakresie wyżej przedstawionym, niewątpliwie przyczynił się do powstania tak wysokich opłat, a w konsekwencji w przypadku ich wyegzekwowania utrudniłby lub wręcz uniemożliwiłby realizację zadań publicznych stających przed skarżącą stroną.

Odnosząc się zaś do argumentacji podniesionej w skardze, jak i w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, stanowiącej polemikę ze stanowiskiem odwołania, zdaniem Sądu bez wpływu na rozstrzygnięcie sprawy mają kwestie dotyczące możliwości odroczenia płatności opłat, czy ich umorzenia, bowiem kwestie te mogą stanowić przedmiot odrębnego postępowania.

Wbrew stanowisku strony skarżącej bez znaczenia jest również fakt uzyskania w dniu 3 listopada 2006 r. przez stronę skarżącą decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów, jak i to, że składowisko zostało w 2007 r. zamknięte i podjęto się usunięcia z niego odpadów. Przedmiotem postępowania zakończonego w pierwszej instancji jest bowiem stan faktyczny jaki występował w III kwartale 2003 r.. W tym okresie, składowisko było czynne, przyjmowano odpady, a prowadzący je Zakład nie posiadał decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska. Taki stan faktyczny zobowiązywał organ I instancji do naliczenia opłaty podwyższonej. Zatem fakt, że skarżący w chwili wszczęcia postępowania w sprawie wymierzenia opłaty podwyższonej, tj. w dniu 16 listopada 2006 r., posiadał już decyzję zatwierdzającą instrukcję eksploatacji składowiska odpadów, nie oznacza, że postępowanie to stało się bezprzedmiotowe.

Za powyższym stanowiskiem przemawiają także przepisy art. 285 ust. 1 i ust. 2 Prawa ochrony środowiska, zgodnie z którymi opłatę ustala się według stawek obowiązujących w okresie, w którym korzystanie ze środowiska miało miejsce, a podmiot korzystający ze środowiska wnosi opłatę do końca miesiąca następującego po upływie każdego kwartału (poprzednio, a obecnie po upływie każdego półrocza). Tym samym nie sposób się zgodzić z twierdzeniem strony skarżącej, że podmiotem zobowiązanym do poniesienia opłaty podwyższonej jest wyłącznie ten, kto w chwili jej wymierzenia korzysta ze środowiska bez wymaganego pozwolenia lub innej decyzji. Takie stanowisko nie znajduje potwierdzenia w przepisach prawa.

Nieistotne jest także to, kto ponosi odpowiedzialność za uzyskanie przez Zakład Gospodarki Komunalnej decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów dopiero w dniu 3 listopada 2006 r. oraz obarczanie tą odpowiedzialnością czy to strony skarżącej czy to organu.

Również nieistotne są rozważania dotyczące charakteru opłaty podwyższonej i to jakiemu celowi ona służy. Wbrew jednak twierdzeniu strony skarżącej, Sąd stanął na stanowisku, że opłata podwyższona nie jest środkiem mającym na celu przymuszenie podmiotu korzystające ze środowiska do uzyskania stosownych pozwoleń lub innych decyzji za korzystanie ze środowiska. Opłata ta jest bowiem wymierzana w sytuacji, gdy dany podmiot nie posiada wymaganego pozwolenia lub decyzji i jest obliczana tylko za okres, w którym tego pozwolenia lub decyzji było brak.

Powyżej wykazane działania zarówno organu I jak i II instancji naruszają przepisy kodeksu postępowania administracyjnego w sposób, który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. To zaś obligowało Sąd do uchylenia na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i lit. c ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zarówno zaskarżonej decyzji jak i poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji.

Stosownie do przepisu art. 152 tej ustawy orzeczono jak w punkcie II sentencji. Natomiast o kosztach orzeczono w myśl art. 200 w/w ustawy, przy czym Sąd orzekł o zasądzeniu (oprócz 17 zł opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa i 100 zł uiszczonego wpisu od skargi) minimalnej stawki wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 240 zł z uwagi na jednorodność spraw (oznaczonych sygn. akt II SA/Wr 669/07, SA/Wr 670/07, SA/Wr 671/07, SA/Wr 672/07, SA/Wr 673/07, SA/Wr 674/07, SA/Wr 675/07, SA/Wr 676/07, SA/Wr 677/07, SA/Wr 678/07, SA/Wr 680/07) oraz, że uchylenie decyzji organu I i II instancji nastąpiło z przyczyn innych niż podniesione w skardze.



Powered by SoftProdukt