Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 11 kwietnia 2018 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wiesława Batorowicz (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Barbara Drzazga Asesor WSA Jan Szuma Protokolant st. sekr. sąd. Ewa Wąsik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2018 roku sprawy ze skargi G. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] marca 2017 roku Nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta P. z dnia [...] listopada 2016 r. Nr [...]

Decyzją z dnia [...] listopada 2016 r., nr [...], Prezydent Miasta P., działając na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 1257, dalej jako "K.p.a."), umorzył postępowanie z wniosku G. M. o przyznanie pomocy w formie zasiłku celowego w wys. [...] zł na rehabilitację.

Uzasadniając powyższe stanowisko wyjaśniono, że wnioskiem z dnia 28 października 2016 r. G. M. wniosła o przyznanie zasiłku celowego w wys. [...] zł na rehabilitację.

Decyzją Prezydenta Miasta P. z dnia [...] kwietnia 2016 r. nr [...] wniosek G. M. dotyczący m.in. przyznania pomocy w formie zasiłku celowego w wys. [...] zł na rehabilitację został rozpatrzony negatywnie. Od decyzji powyższe G. M. nie odwołała się.

Kolejną decyzją z dnia [...] sierpnia 2016 r. nr [...] wniosek G. M. dotyczący m.in. przyznania pomocy w formie zasiłku celowego w wys. [...] zł na rehabilitację został rozpatrzony negatywnie, przy czym również powyższa decyzja nie została zaskarżona do Samorządowego Kolegium Odwoławczego.

Zdaniem Prezydenta wniosek z dnia [...] października 2016 r. uznać należało za tożsamy z wcześniej rozpoznanym, a postępowanie powinno zostać umorzone na podstawie art. 105 § 1 K.p.a.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła G. M..

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 27 marca 2017 r., Nr [...], działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję podzielając w całości pogląd zawarty w decyzji organu I instancji.

Jak podniesiono, powołując się na treść art. 105 § 1 K.p.a. podstawą umorzenia postępowania może być sytuacja, gdy organ prowadzi postępowanie w sprawie zakończonej już ostateczną decyzją. Rozpoznawanie kolejnych wniosków tożsamych pod względem podmiotowym i przedmiotowym z już raz rozpatrzonymi jest niedopuszczalne. Tak długo, jak orzeczenie rozstrzygające w sposób ostateczny daną sprawę funkcjonuje w obrocie prawnym, kolejne postępowanie w tej samej materii jest bezprzedmiotowe.

Skargę na powyższą decyzję wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu G. M..

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze podtrzymało swoje stanowisko i wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga okazała się zasadna.

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone między innymi art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1066) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm., dalej P.p.s.a.), sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, tj. kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego. Jednocześnie zgodnie z art. 134 § 1 P.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Sąd obowiązany jest zatem dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji także wtedy, gdy dany zarzut nie został podniesiony w skardze.

Przedmiotem niniejszego postępowania sądowoadministracyjnego jest kwestia prawidłowości decyzji umorzył postępowanie z wniosku G. M. o przyznanie pomocy w formie zasiłku celowego w wys. [...] zł na rehabilitację.

Materialnoprawną podstawą domagania się udzielenia pomocy w formie zasiłku celowego na wskazany cel stanowiły przepisy art. 39 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej – dalej u.p.s. Zgodnie z art. 39 ust. 1 cyt. ustawy w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy. Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu (art. 39 ust. 2 u.p.s.).

W niniejszej sprawie organ administracyjny nie dokonały merytorycznej oceny wniosku o zasiłek, a więc nie dokonały oceny, czy skarżąca spełnia wymagane przesłanki, ponieważ z urzędu ustalił, iż tożsame wnioski w sprawie zasiłku celowego na ten sam cel zostały już ostatecznie przez organ rozpoznane. Powyższe twierdzenie znajduje potwierdzenie w decyzjach Prezydenta Miasta P. z dnia [...] kwietnia 2016 r. nr [...], mocą której wniosek G. M. dotyczący m.in. przyznania pomocy w formie zasiłku celowego w wys. [...] zł na rehabilitację został rozpatrzony negatywnie oraz decyzji Prezydenta Miasta P. z dnia [...] sierpnia 2016 r. nr [...], mocą którego wniosek G. M. dotyczący m.in. przyznania pomocy w formie zasiłku celowego w wys. [...] zł na rehabilitację również został rozpatrzony negatywnie. W ocenie organu powyższe ustalenie sprawiają, że kolejne starania wnioskodawczyni o zasiłek celowy dokładnie na ten sam cel nie mogły zostać merytorycznie załatwione, ponieważ naruszałoby to zasadę trwałości ostatecznych decyzji.

Niewątpliwie zasada trwałości decyzji ostatecznych ma podstawowe znaczenie dla jej skutków prawnych. Celem zasady trwałości decyzji ostatecznych jest nie tylko ochrona praw nabytych strony, ale w ogóle ochrona porządku prawnego. Warunkiem nie pozwalającym na rozstrzygnięcie tej samej sprawy już raz rozstrzygniętej decyzją administracyjną, przy czym w ocenie Sądu w niniejszej sprawie warunek powyższy nie został spełniony.

Zdaniem Sądu rozpatrywany w niniejszej sprawie wniosek, choć dotyczył tego samego przedmiotu (udzielenie pomocy na rehabilitację), co sprawy zakończone wydanymi decyzjami ostatecznymi, to jednak musiał zostać odniesiony do obecnego stanu faktycznego sprawy. Innymi słowy, dla możliwości umorzenia postępowania, a więc stwierdzenie, że sprawa została już uprzednio rozstrzygnięta, konieczne było ustalenie, że sytuacja faktyczna skarżącej nie uległa zmianie, zwłaszcza w zakresie jej stanu zdrowia oraz konieczności korzystania z usług rehabilitacyjnych. Nie można bowiem wykluczyć, że z uwagi na zmianę okoliczności faktycznych obecnie nie tylko zasadnym, ale wręcz koniecznym byłoby przyznanie skarżącej wnioskowanej pomocy w określonym zakresie.

Wyjaśnienia wymaga, że tożsamość spraw istnieje wtedy, gdy występują w niej te same podmioty, taki sam jest przedmiot sprawy, identyczny stan prawny i taki sam stan faktyczny. Założenie z góry, jak czynią to organy, że stan faktyczny sprawy nie zmienił się względem wniosków rozpoznanych decyzjami z kwietnia i sierpnia 2016 r., stanowi w ocenie Sądu naruszenie zasad postępowania administracyjnego określonych w art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 K.p.a., a więc stanowi naruszenie zasad postępowania mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Przyjęcie przez organ, że brak jest prawnych możliwości podjęcia przez organ ponownego rozstrzygnięcia konkretnej sytuacji określonej osoby z tej przyczyny, że w jej sprawie wydana już została decyzja ostateczna, był w przypadku szczególnego rodzaju świadczeń, o przyznanie których wnioskowała skarżąca, jakimi są świadczenia rehabilitacyjne przedwczesny. Umorzenie postępowania, z uwagi na jego bezprzedmiotowość w rozumieniu art. 105 § 1 K.p.a. byłoby możliwe w przedmiotowej sprawie, w przypadku jasnego i precyzyjnego określenia, że stan faktyczny sprawy nie zmienił się względem wcześniej rozpoznanych wniosków, czego jednakże w niniejszej sprawie zabrakło.

Mając powyższe na względzie, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 134 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji.

Ponownie rozpoznając sprawę organy zobowiązane są do ustalenia, czy sytuacja faktyczna skarżącej uległa zmianie i czy wobec tego istotnie w sprawie zachodziły przesłanki do umorzenia postępowania.