Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Maria Tarnowska sędzia WSA Emilia Lewandowska (spr.) asesor WSA Przemysław Żmich Protokolant Marta Maciejkowicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 listopada 2007 r. sprawy ze skargi W. T. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. decyzją z dnia [...] czerwca 2007 r., nr [...] utrzymało w mocy decyzję Prezydenta W. z dnia [..] kwietnia 2007 r., nr [...], mocą której przyznano W.T. zasiłek celowy w formie rzeczowej w postaci talonów towarowych na artykuły spożywcze, higieniczne oraz chemii gospodarczej o wartości [...] zł.

W uzasadnieniu decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. wskazało, że W.T. wniósł odwołanie od decyzji Prezydenta W. z dnia [...] kwietnia 2007 r. w sprawie przyznania mu świadczenia z pomocy społecznej w formie rzeczowej w postaci talonów towarowych na artykuły spożywcze, higieniczne oraz chemii gospodarczej o wartości [...] zł, wskazując na swoją trudną sytuację materialną oraz na wydatki związane z potrzebami bytowymi, przewyższające uzyskiwaną pomoc.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. rozpoznając sprawę stwierdziło, że decyzja organu pierwszej instancji jest prawidłowa.

Organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.) prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom spełniającym określone w tym przepisie kryterium dochodowe, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednej z okoliczności wymienionej w art. 7 pkt 1-15.

Przepis art. 39 ust. 1 i 2 powołanej ustawy stanowi z kolei, że w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może zostać przyznany zasiłek celowy. Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. przytoczyło treść art. 2 ust. 1 i art. 3 ustawy o pomocy społecznej i podkreśliło, że pomoc społeczna ma udzielać swoim podopiecznym pomocy i wsparcia, a nie dostarczać im świadczeń pieniężnych w wysokości dla nich wygodnej czy pożądanej. Przy czym ma to być pomoc w wysokości umożliwiającej życie w warunkach odpowiadających godności człowieka, a nie na poziomie uznanym przez stronę za wystarczająco wysoki.

W ocenie organu odwoławczego, organ pierwszej instancji nie przekroczył granic uznania. Skarżący musi zdawać sobie sprawę z faktu, że przyznanie zasiłku celowego z pomocy społecznej nie jest prawnym obowiązkiem organów administracji i nie rodzi dla strony roszczenia o przyznanie świadczenia, zaś dla ośrodka obowiązku jego przyznania. Ośrodki zachowują w tej mierze znaczny zakres swobody zarówno w ocenie warunków bytowych osoby zainteresowanej, jak i w ocenie okoliczności sprawy, a także korzystają ze znacznego zakresu swobody w wyborze właściwego rozstrzygnięcia. Dzięki temu stwarza się możliwość dokonywania właściwych wyborów, ale tym samym nie każdy potrzebujący w każdym czasie może uzyskać spełnienie pełnych oczekiwań, ze względu na ograniczone środki, jakimi dysponują ośrodki pomocy społecznej. Organ odwoławczy zaznaczył, że W.T. otrzymuje stałe wsparcie finansowe w formie zasiłków i talonów na żywność.

Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. podniosło ponadto, że przyznawanie pomocy finansowej należy do zadań ośrodka pomocy społecznej, w ramach których zobowiązany jest on zaspokoić najbardziej pilne i konieczne potrzeby osób mieszkających w obszarze jego działania. Możliwość zaspokojenia tych potrzeb jest niewątpliwie determinowana posiadanymi przez ośrodek środkami pieniężnymi. Nie może on dać więcej niż posiada. W sytuacji, kiedy środki są ograniczone, a potrzebujących jest wielu, jest rzeczą naturalną, iż zmuszony jest dokonać ich podziału pomiędzy jak największą ilość potrzebujących. W związku z powyższym ośrodek korzysta w tym względzie z prawa uznania, kto jest najbardziej potrzebującym oraz czy i jaką formę oraz wymiar pomocy należy mu przyznać.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. podniosło, że zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej. Organ odwoławczy zaznaczył, że w miesiącu poprzedzającym wydanie decyzji organu pierwszej instancji OPS na realizację zadań własnych dysponował kwotą 501661,35 zł. Z pomocy skorzystało 2149 osób. Średni zasiłek dla tych osób wyniósł 233,43 zł. Z akt sprawy wynika, że w miesiącu maju skarżący, oprócz pomocy przyznanej zaskarżoną decyzją, otrzymał pomoc w formie zasiłku na zakup obuwia w wysokości [...] zł oraz w formie zasiłku celowego w wysokości [...] zł z przeznaczeniem na żywność.

W tej sytuacji Samorządowe Kolegium Odwoławcze W. uznało, że decyzja organu pierwszej instancji nie narusza prawa.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył W.T.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości, przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji. Ponadto sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

W ocenie Sądu skarga jest niezasadna, bowiem zaskarżona decyzja nie narusza prawa.

Na wstępie podkreślić należy, że rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania reguluje ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.).

Stosownie do treści art. 2 ust. 1 tej ustawy pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Zaznaczyć trzeba, że zadaniem pomocy społecznej jest wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwianie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka (art. 3 ust. 1). Nie oznacza to jednak, że pomoc społeczna ma utrzymywać osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej oraz zaspokajać ich wszystkie potrzeby i oczekiwania. Zwłaszcza, że możliwości finansowe ośrodków pomocy społecznej nie są nieograniczone, a liczba osób wymagających wsparcia jest znaczna i stale rośnie.

Stosownie do treści art. 39 ust. 1 i 2 powołanej ustawy o pomocy społecznej, zasiłek celowy może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.

Z powołanego przepisu wynika, że decyzja o przyznaniu zasiłku celowego ma charakter uznaniowy. Oznacza to, co już wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie sądowym, że sam fakt spełniania ustawowych kryteriów nie oznacza automatycznego przyznania osobie zainteresowanej zasiłku celowego. Nie zawsze też świadczenie zostanie przyznane w wysokości zgodnej z oczekiwaniami osoby ubiegającej się o nie. Z przepisów ustawy o pomocy społecznej, regulujących tryb przyznawania zasiłku celowego wynika, że udzielając świadczeń z pomocy społecznej organ kieruje się ogólną zasadą dostosowywania rodzaju, formy i rozmiaru świadczeń do okoliczności konkretnej sprawy, jak również uwzględniania potrzeb osób korzystających z pomocy, jeżeli potrzeby te odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej.

Zaznaczyć trzeba, że uznanie administracyjne obejmuje również prawo do oceny hierarchii zgłaszanych potrzeb, które należy ustalić w kontekście ogólnej liczby osób ubiegających się o pomoc oraz zgłoszonych przez nich żądań, a także wysokości środków finansowych przeznaczonych na świadczenia z zakresu pomocy społecznej. Jak bowiem wskazano możliwości finansowe organów odpowiedzialnych za udzielenie pomocy nie są nieograniczone, a liczba osób wymagających wsparcia jest znaczna i stale rośnie. Tym samym organ nie może zabezpieczyć wszystkich potrzeb ubiegających się o pomoc, jak również udzielać świadczeń w oczekiwanej przez te osoby wysokości.

W rozpoznawanej sprawie uznano, że W.T. spełnia przesłanki warunkujące uzyskanie świadczenia z pomocy społecznej i przyznano skarżącemu zasiłek celowy w formie rzeczowej w postaci talonów towarowych na artykuły spożywcze, higieniczne oraz chemii gospodarczej o wartości [...] zł.

Zdaniem Sądu zaskarżona decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] czerwca 2007 r. nie narusza prawa. W uzasadnieniu decyzji w sposób wyczerpujący wyjaśniono motywy podjętego rozstrzygnięcia. Zaznaczono, że organy pomocy społecznej dysponują ograniczonymi środkami finansowymi oraz że muszą mieć na względzie nie tylko potrzeby skarżącego (który otrzymuje stałe wsparcie z pomocy społecznej) i cel pomocy, ale także potrzeby innych osób ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej. Jak wskazano w miesiącu poprzedzającym wydanie decyzji organu pierwszej instancji Ośrodek Pomocy Społecznej [...] W. na realizację zadań własnych dysponował kwotą 501661,35 zł, z pomocy skorzystało 2149 osób i rodzin, średni zasiłek dla tych osób i rodzin wyniósł zaś 233,43 zł. W.T. natomiast w maju 2007 r., oprócz pomocy przyznanej zaskarżoną decyzją, otrzymał pomoc w formie zasiłku celowego w wysokości [...] zł na zakup obuwia oraz w wysokości [...] zł z przeznaczeniem na żywność.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że zaskarżona decyzja wydana została w granicach uznania administracyjnego i nie można jej zarzucić niezgodności z prawem.

W tej sytuacji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji.