Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Do prawidłowo zastosowania przepisów art. 12 (9) (11) i 73 (8) rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (tekst jednolity Dz.U.UE.L.08.177.1) oraz art. 10 (12) (13) ust. 1 lit. a rozporządzenia Rady EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (tekst jednolity Dz.U.UE.L.08.31.15), dotyczących zbiegu świadczeń czy też zakazu kumulacji świadczeń rodzinnych, organy administracji publicznej winny zbadać, jakie świadczenia przysługują rodzinie wnioskodawcy z państwa członkowskiego, w którym jest zatrudniony pracownik, a następnie ustalić czy pokrywają się

one z dochodzonymi w państwie zamieszkania, na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych. Nie dokonując w tym zakresie ustaleń - organy naruszają w/w przepisy rozporządzenia, a także przepisy postępowania, w szczególności art. 7 kpa, art. 77 kpa i art. 80 kpa i to w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk (spr.), Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska,, sędzia NSA Elżbieta Trykoszko, Protokolant Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 21 sierpnia 2008 r. sprawy ze skargi B. Ż. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] kwietnia 2008 r., nr [...] w przedmiocie zasiłku pielęgnacyjnego 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą jej wydanie decyzję Kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w A. wydanej z upoważnienia Burmistrza Miasta A. z dnia [...] marca 2008 r., nr [...]; 2. stwierdza, że zaskarżone decyzje nie mogą być wykonane w całości do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

Decyzją z dnia [...] marca 2008 r. znak [...] Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w A. działający z upoważnienia Burmistrza Miasta A. uchylił decyzję [...] z dnia [...] marca 2006 r. w zakresie dotyczącym zasiłku pielęgnacyjnego przyznanego S. Ż. (ur. 1993.07.[...] r.) od dnia [...]06.2006 roku do dnia [...]12.2006 roku. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że w dniu [...] listopada 2007 r. wpłynęło do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w A. pismo Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. ([...] z dnia [...]11.2007 r.) zawiadamiające, że Pan A. Ż. miał przyznane od dnia [...]06.2006 r. do dnia [...]12.2006 r. w Wielkiej Brytanii świadczenia rodzinne w pełnej wysokości [...]£ tygodniowo na dzieci: S. i I. Ż. Pan A. Ż. nie wykazał instytucji brytyjskiej właściwej do wypłaty zasiłków rodzinnych kwot pobieranego przez Panią B. Ż. zasiłku pielęgnacyjnego i z tego powodu instytucja brytyjska nie pomniejszała o te kwoty wypłacanych świadczeń. W związku z powyższym organ podniósł, iż zakresem przedmiotowym Rozporządzenia Rady (Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej) Nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 roku w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek i członów ich rodzin, przemieszczających się w granicach wspólnoty (Dz.Urz.WE L 149 z 5 lipca 1971 r., ze zm.) koordynacją objęte są wszystkie elementy polskich świadczeń rodzinnych z wyjątkiem dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka. Mając na względzie powyższe, zgodnie z art. 12 (9) (11) ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71 z powodu zakazu kumulacji świadczeń (tego samego rodzaju, za ten sam okres, na te same dzieci) w związku z pobranym zasiłkiem pielęgnacyjnym, (wchodzącym w skład świadczeń rodzinnych) przez Panią B. Ż. na córkę S. Ż. doszło do zakazanego prawem podwójnego pobrania świadczeń rodzinnych przez obojga rodziców w dwóch państwach członkowskich Unii Europejskiej - Polsce i Wielkiej Brytanii. Zgodnie z art. 23a ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych w przypadku, gdy marszałek województwa ustali, że mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, organ właściwy uchyla decyzję przyznającą świadczenia rodzinne od dnia, w którym osoba stała się uprawniona do świadczeń rodzinnych w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła B. Ż. W uzasadnieniu swego stanowiska zarzuciła Miejskiemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w A. naruszenie art. 16 ust. 1 i art. 30 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2006 roku, nr 139, poz. 992 ze zmianami) poprzez uchylenie od dnia [...]06.2006 roku do dnia [...]12.2006 roku prawa do zasiłku pielęgnacyjnego i uznanie, iż mamy do czynienia ze świadczeniem nienależnym oraz zobowiązanie jej do zwrotu kwoty zasiłku pielęgnacyjnego wypłaconego w w/w okresie. Podkreśliła jednocześnie, iż jej mąż od maja 2006 roku, kiedy to podjął pracę w Wielkiej Brytanii tam ubiegał o świadczenia rodzinne, natomiast w Polsce złożył wniosek o wstrzymanie w/w świadczeń. W dalszej części uzasadnia skarżąca podniosła, że z instytucji brytyjskiej mąż otrzymywał na dwoje dzieci [...]£ tygodniowo. Nie otrzymywał żadnych dodatkowych kwot z tytułu wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki niepełnosprawnej córce S. Ż.

Rozpatrując odwołanie Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. decyzją z dnia [...] kwietnia 2008 r. nr [...] utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Podniosło, że zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.) zasiłek pielęgnacyjny jest świadczeniem rodzinnym. Ponadto wskazało, iż art. 32 ust. 1 tejże ustawy wskazuje na potrzebę uchylenia lub zmiany decyzji w przypadku, gdy członek rodziny nabył prawo do świadczeń rodzinnych w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Rozporządzenie Rady (Europejskiej wspólnoty gospodarczej) Nr 1408/71 z dnia 17 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek i członków ich przemieszczających się w granicach wspólnoty (Dz. Urz. WE L 149 z 5 lipca ze zm.) stanowi, że koordynacją objęte są wszelkie elementy polskich świadczeń rodzinnych z wyjątkiem dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka. Dlatego też organ II instancji uznał, iż zgodnie z art. 12 (9) (11) ust. 2 tegoż rozporządzenia z powodu zakazu kumulacji świadczeń (tego samego rodzaju, za ten sam okres, na te same dzieci) Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w A. wydał prawidłową decyzję uchylającą decyzję przyznającą zasiłek pielęgnacyjny dla S. Ż. w okresie [...]06.2006 roku do dnia [...]12.2006 roku. W tym okresie bowiem Pan A. Ż. - mąż skarżącej Pani B. Ż. pobierał świadczenia rodzinne na córkę S. Ż. w Wielkiej Brytanii.

W skardze na powyższą decyzję pani B. Ż. zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie:

1. przepisu art. 16, art. 25 ust. 1 i art. 30 ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2006.139.992 ze zmianami) oraz art. 12 (9) (11) ust. 1 i 2 Rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 roku w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych i ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (tekst skonsolidowany Dz.U.L28,30.1.1997), poprzez utrzymanie w mocy decyzji Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w A. nr [...] z dnia [...]03.2008r uchylającej decyzję o przyznaniu dla dziecka S. Ż. prawa do zasiłku pielęgnacyjnego od dnia [...]06.2006 roku do dnia [...]12.2006 roku w sytuacji, gdy A. Ż. w czasie pobytu w Wielkiej Brytanii nie pobierał zasiłku pielęgnacyjnego i nie mamy w niniejszej sprawie do czynienia z przypadkiem podwójnego pobierania tego zasiłku przez oboje rodziców w Polsce i Wielkiej Brytanii.

2. przepisu art. 7 i art. 77 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U.2000.98.1071 ze zmianami), poprzez brak dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy i wnikliwego rozpatrzenia zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz poprzez nie wzięcie pod uwagę faktu, że instytucja brytyjska nie wypłacała A. Ż. zasiłku pielęgnacyjnego na rzecz córki S. Ż., a jedynie podstawowe świadczenie (Child Benefit) na rzecz obu córek, a tym samym bezpodstawne jest uchylenie decyzji przyznającej od dnia [...]06.2006 roku do dnia [...]12.2006 roku zasiłek pielęgnacyjny S. Ż.

Na tej podstawie wniosła o uwzględnienie skargi i uchylenie decyzji organu I i II instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Odpowiadając na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując argumenty przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Ponadto Kolegium wskazało, odnosząc się do zarzutów skarżącej, iż wskazane przepisy Unii Europejskiej nie pozwalają na jednoczesne korzystanie z dwóch systemów zabezpieczenia społecznego. Pomimo, iż mąż skarżącej pobierał w Wielkiej Brytanii jedynie zasiłki rodzinne na dzieci, to nie można było wypłacać w tym samym czasie w Polsce jakiegokolwiek innego świadczenia rodzinnego, poza dodatkiem do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka. Z uwagi na to organ I instancji zasadnie uchylił decyzję przyznającą w okresie zatrudnienia męża skarżącej świadczenie rodzinne w postaci zasiłku pielęgnacyjnego. Kwestia zwrotu pobranego nienależnie świadczenia jest natomiast odrębnym problemem, ponieważ zgodnie z art. 23a ust. 9 ustawy o świadczeniach rodzinnych sprawy, w których mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, podlegają dochodzeniu przez marszałka województwa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie. Sąd administracyjne został wyposażony

w funkcje kontrolne działalności administracji publicznej, co oznacza, że

w przypadku zaskarżenia decyzji, sąd bada jej zgodność z przepisami prawa (art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych - Dz. U. Nr 153, poz. 1269 oraz art. 3 i art. 145 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Podstawowym celem i efektem kontroli sądowej jest, więc eliminowanie z obrotu aktów i czynności organów administracji publicznych niezgodnych z prawem oraz przywrócenie stanu zgodnego z prawem poprzez wydanie orzeczenia odpowiedniej treści.

Mając powyższe na uwadze należy podkreślić, że sądy administracyjne nie mają uprawnień do merytorycznego rozpatrzenia sprawy, mają wyłącznie uprawnienia kasatoryjne. Orzeczenie sądu administracyjnego stanowi dopiero podstawę uzyskania merytorycznego, zgodnego z prawem, rozstrzygnięcia sprawy przez organ administracji publicznej.

Podnieść należy, iż art. 9 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) stanowi, iż Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.

W dniu 16 kwietnia 2003 r. podpisany został w Atenach traktat między Królestwem Belgii, Królestwem Danii, Republiką Federalną Niemiec, Republiką Grecką, Królestwem Hiszpanii, Republiką Francuską, Irlandią, Republiką Włoską, Wielkim Księstwem Luksemburga, Królestwem Niderlandów, Republiką Austrii, Republiką Portugalską, Republiką Finlandii, Królestwem Szwecji, Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej), a Republiką Czeską, Republiką Estońską, Republiką Cypryjską, Republiką Łotewską, Republiką Litewską, Republiką Węgierską, Republiką Malty, Rzeczypospolitą Polską, Republiką Słowenii, Republiką Słowacką dotyczący przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej do Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864 z późn. zm.).

Na mocy postanowień tegoż Traktatu Rzeczpospolita Polska stała się z dniem 1 maja 2004 r. członkiem Unii Europejskiej i stroną Traktatów stanowiących podstawę Unii, zmienionych i uzupełnionych (art. 1 i art. 2 ust. 2 Traktatu). Co za tym idzie, od dnia przystąpienia do Unii Europejskiej Polska jest związana postanowieniami Traktatów założycielskich, tj. Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską ("Traktat WE") i Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej ("Traktat Euratom") oraz Traktatu o Unii Europejskiej ("Traktat UE"), oraz aktów przyjętych przez instytucje Wspólnot i Europejski Bank Centralny przed dniem przystąpienia (art. 2 w zw. z art. 1 pkt a i b Aktu dotyczącego warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii, Republiki Słowackiej oraz dostosowań w traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej - stanowiącego część cyt. Traktatu).

Zgodnie zaś z art. 249 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 z późn. zm.) w celu wykonania swych zadań oraz na warunkach przewidzianych w tym Traktacie, Parlament Europejski wspólnie z Radą, Rada i Komisja uchwalają rozporządzenia i dyrektywy, podejmują decyzje, wydają zalecenia i opinie. Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich. Natomiast decyzja wiąże w całości adresatów, do których jest kierowana.

Jak z powyższego wynika - w związku z członkostwem Polski w Unii Europejskiej - dokonywana przez sądy administracyjne kontrola działalności administracji publicznej sprawowana pod względem zgodności z prawem obejmuje również kontrolę pod względem zgodności z prawem wspólnotowym, które od dnia 1 maja 2004 r. stało się częścią obowiązującego w Polsce porządku prawnego, w tym także z aktami normatywnymi wydawanymi przez organy Unii Europejskiej w randze rozporządzeń. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w uzasadnieniu wyroków z dnia 19 grudnia 2007 roku w sprawach sygn. akt II SA/Gd 610/07 i II SA/Gd 609/07 wskazał, iż "wyrażona w art. 6 k.p.a. zasada praworządności (zasada legalności) zgodnie, z którą organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa oznacza bowiem, iż począwszy od dnia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, organy administracji publicznej obowiązane są przestrzegać nie tylko przepisów prawa krajowego, ale i prawa wspólnotowego".

W niniejszej sprawie decyzją Kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w A. z dnia [...] marca 2006 r. nr [...] został przyznany S. Ż. ur. 1993-07-[...] zasiłek pielęgnacyjny od dnia [...]06.2006 roku do dnia [...]12.2006 roku z tytułu niepełnosprawności. Następnie zaskarżoną decyzją z dnia [...] marca 2008 r. znak [...] Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w A. działający z upoważnienia Burmistrza Miasta A. uchylił w/w decyzję uznając, iż doszło w sprawie do naruszenia (podwójnego pobierania świadczeń rodzinnych) art. 12 (9) (11) ust. 2 Rozporządzenia Rady (Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej) Nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 roku w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek i członów ich rodzin, przemieszczających się w granicach wspólnoty (Dz.Urz.WE L 149 z 5 lipca 1971 r., ze zm.) z powodu zakazu kumulacji świadczeń (tego samego rodzaju, za ten sam okres, na te same dzieci) w związku z pobranym zasiłkiem pielęgnacyjnym, (wchodzącym w skład świadczeń rodzinnych) przez Panią B. Ż. na córkę S. Ż..

Podnieść należy, iż zgodnie z art. 23 a ust. 5 ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2006 roku, nr 139, poz. 992 ze zm.) w przypadku, gdy marszałek województwa ustali, że mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, organ właściwy uchyla decyzję przyznającą świadczenia rodzinne od dnia, w którym osoba stała się uprawniona do świadczeń rodzinnych w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Ponadto w myśl art. 31 ust. 1 w/w ustawy organ właściwy oraz marszałek województwa mogą bez zgody strony zmienić lub uchylić ostateczną decyzję administracyjną, na mocy której strona nabyła prawo do świadczeń rodzinnych, jeżeli uległa zmianie sytuacja rodzinna lub dochodowa rodziny mająca wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych, członek rodziny nabył prawo do świadczeń rodzinnych w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego albo osoba nienależnie pobrała świadczenie.

Powyższe regulacje jednoznacznie wskazują, iż aby uchylić decyzję przyznającą świadczenia rodzinnego (a za takie świadczenie należy uznać zasiłek pielęgnacyjny w świetle art. 2 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych) organ musi w pierwszej kolejności ustalić, że została spełniona któraś z przesłanek tam wymienionych, a co za tym idzie ustalić także, iż do danego świadczenia mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Taka sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie. Koordynacja bowiem systemów zabezpieczenia społecznego została uregulowana przepisami rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (tekst jednolity Dz.U.UE.L.08.177.1), zwanego dalej rozporządzenie Rady nr 1408/01 oraz rozporządzenia wykonawczego do w/w aktu tj. rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (tekst jednolity Dz.U.UE.L.08.31.15), zwanego dalej rozporządzenie Rady nr 574/72.

Zawarte w tych aktach prawnych przepisy pozwalają na wyeliminowanie skutków podlegania różnym systemom zabezpieczenia społecznego różnych państw, przede wszystkim w związku ze zmianami miejsca pobytu osób lub zmianami ich zamieszkania.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 rozporządzenia Rady nr 1408/71, przedmiotowe rozporządzenie stosuje się do pracowników najemnych lub do osób prowadzących działalność na własny rachunek, lub do studentów, którzy podlegają lub podlegali ustawodawstwu jednego lub kilku Państw Członkowskich i są obywatelami jednego z Państw Członkowskich lub są bezpaństwowcami lub uchodźcami, zamieszkałymi na terytorium jednego z Państw Członkowskich, jak i do członków ich rodzin i do osób pozostałych przy życiu.

Zakres przedmiotowy rozporządzenia Rady nr 1408/71 został określony w jego art. 4. Zgodnie z ustępem 1 pkt h tegoż artykułu, rozporządzenie stosuje się do wszystkich ustawodawstw odnoszących się do działów zabezpieczenia społecznego które dotyczą m.in. świadczeń rodzinnych. Ponadto art. 1 lit. u oraz i rozporządzenia Rady nr 1408/71 przyjmuje, iż do celów tego rozporządzenia określenie "świadczenie rodzinne" oznacza wszelkie świadczenia rzeczowe lub pieniężne, wyrównujące koszty utrzymania rodziny zgodnie z ustawodawstwem określonym w art. 4 ust. 12 pkt 4 z wyłączeniem specjalnych zasiłków porodowych lub zasiłków z tytułu przysposobienia, określonych w załączniku II.

Powyższe pozwala na postawienie tezy, iż "zasiłek pielęgnacyjny uregulowany w ustawie o świadczeniach rodzinnych przysługujący niepełnosprawnemu dziecku jest świadczeniem, które podlega koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w trybie rozporządzenia Rady nr 1408/71, ponieważ mieści się w kategorii świadczeń rodzinnych zdefiniowanych w art. 1 lit. u) i) rozporządzenia Rady nr 1408/71 i odnosi się do ryzyka, o którym mowa w art. 4 ust. 1 lit. h) tegoż rozporządzenia. Tym samym mają do niego zastosowanie, w przypadku zbiegu świadczeń, przepisy rozporządzenia Rady nr 1408/71, jak i rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72 w sprawie wykonywania rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71"(wyrok Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego w Gdańsku z dnia 19 grudnia 2007 roku w sprawie sygn. akt II SA/Gd 610/07).

Rozporządzenia Rady nr 1408/71 i nr 574/72 zawierają normy kolizyjne stosowane w przypadku konfliktów narodowych systemów zabezpieczenia społecznego. Rozporządzenie Rady nr 1408/71 zapobiega kumulowaniu świadczeń tego samego rodzaju, z tego samego okresu ubezpieczenia (art. 12 ust. 1 Rozporządzenia Rady nr 1408/71).

Rozdział 7 Tytułu III rozporządzenia Rady nr 1408/71 zawiera przepisy szczególne dotyczące świadczeń rodzinnych. Zgodnie z art. 73 tego rozporządzenia (wskazywanym przez organy, jako podstawa prawna wydanych w niniejszej sprawie decyzji) pracownik najemny lub osoba prowadząca działalność na własny rachunek, podlegający ustawodawstwu Państwa Członkowskiego są uprawnieni, w odniesieniu do członków swojej rodziny, którzy zamieszkują terytorium innego Państwa Członkowskiego, do świadczeń rodzinnych przewidzianych przez ustawodawstwo pierwszego państwa, tak jakby zamieszkiwali oni terytorium tego państwa, z zastrzeżeniem przepisów załącznika VI.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż art. 73 rozporządzenia Rady nr 1408/71 nie pozbawia członków rodziny pracownika uprawnień przysługujących im w państwie miejsca zamieszkania. Tworzy on, bowiem jedynie uprawnienie dla pracownika najemnego lub osoby prowadzącej działalność na własny rachunek podlegających ustawodawstwu Państwa Członkowskiego polegające na tym, iż osoby te mają prawo, w odniesieniu do członków swojej rodziny, którzy zamieszkują terytorium innego Państwa Członkowskiego, do świadczeń rodzinnych przewidzianych przez ustawodawstwo pierwszego państwa, tak jakby członkowie ich rodzin zamieszkiwali terytorium tego państwa, z zastrzeżeniem przepisów załącznika VI rozporządzenia.

Jak z powyższego wynika mąż skarżącej – A. Ż., jako osoba zatrudniona na terytorium Wielkiej Brytanii, jest na podstawie art. 73 rozporządzenia Rady nr 1408/71 uprawniony w odniesieniu do członków swojej rodziny (to jest skarżącej oraz ich wspólnych dzieci), którzy zamieszkują terytorium Polski, do świadczeń rodzinnych przewidzianych przez ustawodawstwo brytyjskie, tak jakby zamieszkiwali oni na terytorium Wielkiej Brytanii.

Jednocześnie córce skarżącej, podobnie jak i samej skarżącej, jako obywatelom polskim, zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 1 rok przed złożeniem wniosku, przysługują uprawnienia do ubiegania się o świadczenia rodzinne na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych, stosownie do postanowień tej ustawy zawartych w art. 1 ust. 2 i 3.

W tym stanie rzeczy zachodzić zatem może zbieg uprawnień do świadczeń przysługujących na podstawie art. 73 rozporządzenia Rady nr 1408/71 z uprawnieniami przysługującymi na podstawie polskiej ustawy o świadczeniach rodzinnych. Podkreślić przy tym należy, iż co do pobierania świadczenia rodzinnego (jak to określa skarżąca podstawowego) mąż skarżącej pobierał taki zasiłek (Child Benefit) w Wielkiej Brytanii, zaś zasiłek rodzinny w Polsce był wstrzymany.

Reguły wspólnotowej koordynacji stosuje się do dwóch sytuacji zbiegu świadczeń rodzinnych. Pierwsza z nich jest przedstawiona w art. 76 rozporządzenia Rady nr 1408/71, który nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie, ponieważ polska ustawa o świadczeniach rodzinnych nie uzależnia uzyskania świadczeń w niej przewidzianych od zatrudnienia lub ubezpieczenia. Natomiast druga została opisana w art. 10 § 1 lit. a) rozporządzenia Rady nr 574/72.

Art. 10 § 1 lit. a) rozporządzenia Rady nr 574/72 stosuje się, gdy istnieje ryzyko kumulacji prawa wynikającego z art. 73 rozporządzenia Rady nr 1408/71 oraz prawa do świadczeń rodzinnych przyznawanych na podstawie ustawodawstwa krajowego państwa miejsca zamieszkania wyłącznie z tytułu zamieszkiwania w danym państwie (czyli tak jak w polskiej ustawie o świadczeniach rodzinnych).

Przedmiotowy przepis stanowi, że prawo do świadczeń lub zasiłków rodzinnych, należnych zgodnie z ustawodawstwem Państwa Członkowskiego, w którym nabycie prawa do świadczeń lub zasiłków nie jest uzależnione od warunku ubezpieczenia, zatrudnienia lub prowadzenia działalności na własny rachunek, jest zawieszone, jeżeli w tym samym okresie i dla tego samego członka rodziny przyznane są świadczenia tylko zgodnie z krajowym ustawodawstwem innego Państwa Członkowskiego lub w zastosowaniu z art. 73, 74, 77 lub 78 rozporządzenia, do wysokości kwoty tych świadczeń.

W swoich orzeczeniach na tle interpretowania przepisów rozporządzeń Rady nr 1408/71 i nr 574/72 Europejski Trybunał Sprawiedliwości podkreślał, iż zastosowanie w/w rozporządzeń w żadnym razie nie może prowadzić do wywołania skutków negatywnych, w postaci pozbawienia pracownika migrującego lub członków jego rodziny prawa do świadczeń albo obniżenia świadczeń przysługujących im na mocy wyłącznie ustawodawstwa krajowego. Stanowisko takie zajął Trybunał m.in. w orzeczeniu z 1977 r. w sprawie Strhel (wyrok w sprawie Strhel c. Nationaal Pensioenfounds voor Monwerkers (Belgia), Zbiór orzeczeń ETS z 1977 r., s. 211), uznając za niezgodne z art. 51 Traktatu ograniczenie kumulacji świadczeń, które prowadziłoby do zmniejszenia uprawnień przysługujących zainteresowanemu po zastosowaniu wyłącznie ustawodawstwa krajowego. Również w wyroku z dnia 21 października 1975 r., w sprawie Petroni (orzeczenie wstępne w sprawie Teresa i Silvana Petroni v. Office national des pensions pour travailleurs salaries (ONPTS) Bruksela, C-24/75, ECR 1975/7/01149), Trybunał podkreślił, że ubezpieczeni przemieszczający się w obrębie Wspólnoty nie mogą znaleźć się w gorszej sytuacji niż osoby objęte systemem ubezpieczeń społecznych tylko jednego państwa członkowskiego. Podobne stanowisko zawarł Trybunał w wyroku z dnia 14 grudnia 1989 r. wydanym w sprawie Theo Dammer v. VZW Securex Kinderbijslagfonds i Rijksdienst voor Kinderbijslag der Werknemers (orzeczenie wstępne, C-168/88, ECR 1989/11/04553) stwierdzając, że cel art. 48-51 Traktatu nie zostałby osiągnięty, gdyby pracownicy, w rezultacie korzystania z prawa swobodnego przepływu, mieli stracić przywileje w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, zagwarantowane im w ustawodawstwie jednego z Państw Członkowskich. Pogląd, że określona w art. 10 ust. 1 lit. a rozporządzenia nr 574/72 reguła przeciwdziałająca kumulacji świadczeń rodzinnych ma zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy zbiegowi podlegają uprawnienia do świadczeń rodzinnych lub zasiłków rodzinnych przyznane w tym samym okresie i dla tego samego członka rodziny podzielił Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 19 lutego 1981 r. wydanym w sprawie Kurt Beeck v. Bundesanstalt für Arbeit (orzeczenie wstępne, 104/80, Baza Orzeczeń LEX nr 132368) stwierdzając, iż art. 10 ust. 1 lit. a rozporządzenia nr 574/72 z późniejszymi zmianami zawiesza wypłatę świadczeń rodzinnych lub zasiłków rodzinnych wypłacanych na podstawie ustawodawstwa Państwa zatrudnienia jedynie do wysokości świadczenia otrzymywanego, w odniesieniu do tego samego okresu i tego samego członka rodziny, w Państwie zamieszkania przez małżonka prowadzącego działalności zawodową lub gospodarczą na terytorium tego Państwa. W tym samym wyroku Trybunał podkreślił także, iż reguły mające na celu zapobieganie nakładaniu się świadczeń rodzinnych mają zastosowanie jedynie w zakresie, w jakim nie pozbawiają one, bezpodstawnie, osób zainteresowanych świadczeń przyznanych im przez ustawodawstwo Państwa Członkowskiego. Podobny pogląd wyraził Trybunał w wyroku z dnia 4 lipca 1985 r. wydanym w sprawie J.W.M. Kromhout v. Raad van Arbeid (orzeczenie wstępne, sygn. 104/84, ECR 1985/6/02205) stwierdzając, że zawieszona na podstawie art. 10 § 1 lit. a) rozporządzenia Rady nr 1408/721, kwota świadczeń ograniczona jest jedynie do kwoty, w stosunku, do której świadczenia pokrywają się.

Mając powyższe na uwadze podkreślić należy, iż aby w ogóle można było prawidłowo zastosować przepisy cytowanych rozporządzeń dotyczące zbiegu świadczeń czy też zakazu kumulacji świadczeń rodzinnych, wskazane również w zaskarżonych decyzjach, organy administracji publicznej winny w pierwszej kolejności w sposób jednoznaczny, nie budzący wątpliwości i zrozumiały dla stron postępowania ustalić charakter oraz rodzaj uzyskiwanych świadczeń rodzinnych z państwa członkowskiego, w którym jest zatrudniony pracownik w stosunku do świadczeń państwa zamieszkania. W niniejszej sprawie organy winny były więc konkretnie ustalić jakie rodzaje świadczeń rodzinnych przewidywane są w Wielkiej Brytanii i które z nich pobierał mąż skarżącej. Ponadto należało ustalić, czy Wielka Brytania przewiduje zasiłek odpowiadający przyznawanemu w naszym państwie zasiłkowi pielęgnacyjnemu. Takich ustaleń w niniejszej sprawie brak. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. (jak również organ pierwszej instancji) w uzasadnieniu decyzji skupiło się na fakcie pobierania świadczeń rodzinnych na dzieci przez męża skarżącej w Wielkiej Brytanii oraz okoliczności, iż zasiłek pielęgnacyjny zalicza się do świadczeń rodzinnych. Poza tym organy nie dokonały żadnej analizy ustawodawstwa Wielkiej Brytanii dotyczącej tej kwestii.

W tych okolicznościach skład orzekający w niniejszej sprawie uznał, iż organy obu instancji dokonały błędnej subsumcji stanu faktycznego pod przepisy art. 73 rozporządzenia Rady nr 1408/71 oraz art. 10 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Rady nr 574/72. Tym samym organy obu instancji naruszyły przepisy prawa materialnego w sposób mający wpływ na wynik sprawy. Powyższe skutkowało tym, że organy w niniejszej sprawie nie zbadały, jakie świadczenia przysługują rodzinie skarżącej w Wielkiej Brytanii i nie ustaliły czy pokrywają się one z dochodzonym w niniejszej sprawie przez skarżącą (w imieniu ich małoletniej córki) na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych zasiłkiem pielęgnacyjnym. Nie dokonując w tym zakresie ustaleń - organy naruszyły także przepisy postępowania, a w szczególności art. 7 kpa i art. 77 kpa w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Ponadto organy analizując dokumentację nadesłaną z Wielkiej Brytanii nie przetłumaczyły jej na język polski, przez co naruszyły art. 27 Konstytucji RP z którego wynika, że w Rzeczpospolitej Polskiej językiem urzędowym jest język polski oraz art. 4 pkt 3 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999 ze zm.) nakładające na organy administracji publicznej obowiązek dokonywania wszelkich czynności urzędowych w języku polskim. Wprawdzie nie można wywodzić zakazu dopuszczenia nieprzetłumaczonego dokumentu obcojęzycznego jako dowodu w postępowaniu przed organami administracji publicznej, gdyż de facto dowodem jest treść dokumentu obcojęzycznego, a nie jego tłumaczenie. Niemniej jednak wszystkie strony postępowania oraz wszyscy pracownicy organów administracji orzekający w sprawie muszą w sposób niebudzący wątpliwości znać treść dokumentów obcojęzycznych. Pewność taką można uzyskać dopiero po uzyskaniu tłumaczeń tych dokumentów.

W wyroku z dnia 4 kwietnia 2006 roku sygn. akt V SA/Wa 1558/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, iż "z art. 4 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999 ze zm.), wynika obowiązek prowadzenia wszelkich czynności procesowych w języku polskim, do których zalicza się nie tylko czynności dokonywane ustnie, lecz także prowadzenie w tym języku pełnej dokumentacji postępowania, zwłaszcza posługiwania się w postępowaniu tłumaczeniami dokumentów. Dokument sporządzony w języku obcym musi być zgodny z prawem. Niezgodność z prawem, w tym wypadku, oznacza naruszenie obowiązku stosowania języka polskiego przy przyjęciu za dowód dokumentu sporządzonego w języku obcym i dokonanie jego oceny" (LEX nr 220903).

Powyższe w ocenie Sądu wskazuje na to, że przy obecnie zebranym materiale dowodowym brak jest podstaw do tego aby jednoznacznie wskazać, czy świadczenie uzyskiwane przez męża skarżącej w Wielkiej Brytanii pokrywało się z zasiłkiem pielęgnacyjnym przyznanej skarżącej za ten sam okres, a tym samym czy zaskarżone decyzje są prawidłowe.

Podkreślić należy, że decyzja administracyjna jest prawidłowa, jeżeli spełnia łącznie dwa warunki: 1) jest zgodna z normami materialnego prawa, 2) została wydana zgodnie z normami prawa procesowego. Naruszenie tych norm powoduje wadliwość decyzji (wadliwość materialnoprawna albo wadliwość procesowa). Organ rozpatrujący sprawę narusza prawo w wypadku wadliwej oceny stanu faktycznego lub braku kompletnych ustaleń, wadliwego zastosowania prawa, ale również wtedy, gdy zastosuje określone przepisy, ale do wadliwie ustalonego stanu faktycznego.

Reasumując zawarta w uzasadnieniu decyzji ocena dowodów oparta jest na niekompletnym materiale dowodowym w związku, z czym należy uznać, że jest oceną dowolną naruszająca postanowienia art. 80 kpa.

W tym stanie rzeczy, wobec stwierdzonego naruszenia przepisów art. 7 kpa, art. 77 kpa, art. 80 kpa i art. 4 pkt 3, art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim oraz art. 12 (9) (11) i 73 (8) rozporządzenia Rady nr 1408/71 oraz art. 10 (12) (13) ust. 1 lit. a rozporządzenia Rady nr 574/72, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm) uchylił zaskarżone decyzje.

Rozpoznając ponownie sprawę organ powinien mieć na uwadze przedstawione naruszenia przepisów prawa i w/w zalecenia Sądu, zmierzające do prawidłowe rozstrzygnięcia w sprawie, przy uwzględnieniu wszystkich zarzutów, podniesionych przez skarżących zarówno w odwołaniu jak i w skardze. Wydane ponownie decyzje powinny w tym zakresie zawierać pełne uzasadnienie faktyczne i prawne. Ponadto organ rozpoznając sprawę powinien mieć [...] z dnia [...] sierpnia 2006 roku zmieniającej decyzję [...] z dnia [...] marca 2006 r., a więc decyzji objętej zakresem niniejszego postępowania.

Orzeczenie o niewykonywaniu zaskarżonego aktu wydano na podstawie

art. 152, cyt. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.