Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grażyna Śliwińska Sędziowie Sędzia WSA Piotr Borowiecki Sędzia WSA Jolanta Królikowska-Przewłoka (spr.) Protokolant Marcin Just po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 października 2008 r. sprawy ze skargi T. Sp. z o.o. z siedzibą w B. na postanowienie Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] stycznia 2008 r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia z urzędu postępowania w sprawie wniosku o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: Butelka" nr Rp 8064 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie z dnia [...] maja 2007 r.; 2. stwierdza, że uchylone postanowienia nie podlegają wykonaniu; 3. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz T. Sp. z o.o. z siedzibą w B. kwotę 1617 (jeden tysiąc sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Zaskarżonym postanowieniem Urząd Patentowy RP działający w trybie postępowania spornego utrzymał w mocy swoje postanowienie z dnia [...] maja 2007 r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia z urzędu postępowania w sprawie z wniosku T. Sp. z o.o. z siedzibą w B. (skarżąca) o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego nr Rp 8064 "Butelka".

Postanowienie zostało wydane w poniższym stanie faktycznym i prawnym.

W dniu [...] maja 2006 r. T Sp. z o.o. złożyła wniosek do Urzędu Patentowego RP działającego w trybie spornym o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego nr Rp 8064 "Butelka" udzielonego na rzecz K. D. [...] stycznia 2005 r. z pierwszeństwem od 4 sierpnia 2003 r. Za podstawę żądania wnioskodawca podał art. 117 ust. 2 i art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej wywodząc swój interes prawny w tym żądaniu z faktu, że jest podmiotem uprawnionym z tytułu praw ochronnych m.in. na znaki towarowe: słowny Liberty R-137 368 i słowno-graficzny Liberty R-136 516 naruszanych, w jego ocenie przez prawo z rejestracji ww. wzoru przemysłowego "Butelka". Zdaniem wnioskodawcy ten wzór przemysłowy posiada korek w postaci korony, którego kształt oraz ornamentacja są łudząco podobne do grafiki znaku towarowego R-136 516 wnioskodawcy z pierwszeństwem od 15 sierpnia 1998 r., a ponadto zawiera wyróżnik słowny "Liberty", który jest jednocześnie elementem słownym znaku towarowego R-136 516 i znakiem towarowym R-137 368 również z pierwszeństwem od 15 sierpnia 1998 r.

Ponadto nazwa "Liberty" stanowi wyróżniający człon firmy spółki L. S.A. należącej wraz z wnioskodawcą do tej samej grupy kapitałowej, przy czym wnioskodawca przez 13 lat działał pod firmą L. Sp. z o.o.

Uprawniony wniósł o oddalenie wniosku podnosząc, że wykorzystując elementy nazwy i ukształtowania posągu Statua Wolności nie narusza praw wnioskodawcy, gdyż jest to dzieło należące do światowego dziedzictwa kulturowego. Podniósł przy tym, iż z uwagi na różnice między przedmiotowym wzorem przemysłowym traktowanym jako całość i przeciwstawionymi znakami towarowymi wnioskodawcy nie ma podstaw do przyjęcia, że wzór narusza prawa ochronne wnioskodawcy do tych znaków w rozumieniu art. 117 ust. 2 p.w.p.

Sporny wzór nie narusza również art. 106 ust. 1 p.w.p., gdyż nie zawiera elementów, których wykorzystywanie mogłoby być uznane za sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami.

Postanowieniem z dnia [...] maja 2007 r. nr [...] Urząd Patentowy RP działający w trybie spornym na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 i art. 100 § 1 k.p.a. w zw. z art. 256 ust. 1 p.w.p. zawiesił z urzędu postępowanie w sprawie do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia w postępowaniu sądowym sprawy naruszenia praw T. Sp. z o.o. z siedzibą w B. do znaków towarowych Liberty R-137 368 i R-136 516 w wyniku wykorzystania wzoru przemysłowego nr Rp 8064 pt "Butelka" (pkt 1), zobowiązał "Telekom" Sp. z o.o. z siedzibą w Bytomiu do wystąpienia do sądu o rozstrzygnięcie powyższej kwestii w terminie dwóch miesięcy od daty doręczenia niniejszego postanowienia (pkt 2) i zobowiązał "Telekom" Sp. z o.o. z siedzibą w Bytomiu do nadesłania w ww. terminie do Urzędu Patentowego RP (Departamentu Orzecznictwa) kopii pozwu z prezentatą, poświadczonej za zgodność.

Urząd Patentowy RP działający w trybie postępowania spornego uznał, że wnioskodawca jako uprawniony z tytułu praw ochronnych na ww. znaki towarowe ma interes prawny w domaganiu się unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego "Butelka". Ponadto udzielił on licencji, na podstawie, której wprowadzone są do obrotu gospodarczego opakowania na napoje alkoholowe wykorzystujące znaki towarowe wnioskodawcy, w jego ocenie, o cechach objętych spornym prawem z rejestracji, a więc, sporne prawo prowadzi do ograniczenia zagwarantowanej swobody działalności gospodarczej wnioskodawcy.

Zarzuty wnioskodawcy, zarówno w zakresie naruszenia art. 117 ust. 2 p.w.p. jak i art. 106 ust. 1 p.w.p. sprowadzają się, zdaniem organu, do naruszenia przez przedmiotową rejestrację wzoru przemysłowego jego prawa do oznaczania "Liberty" z tytułu posiadanych praw wyłącznych na znaki towarowe, jak i z tytułu uprzedniego działania pod firmą L. Sp. z o.o., a także do działania zgłaszającego wbrew dobrym obyczajom, bo wg wnioskodawcy zgłoszenie spornego wzoru, w którym skopiowano cudze znaki towarowe stanowi czyn nieuczciwej konkurencji.

Dochodzenie roszczeń z tytułu naruszenia praw do zarejestrowanych znaków towarowych, jak też czynów nieuczciwej konkurencji nie należy jednak do właściwości Urzędu Patentowego RP lecz sądów powszechnych zgodnie z art. 17 i art. 4791 § 2 k.p.c. i art. 284 pkt 6 p.w.p. zaś Urząd Patentowy jest właściwy do unieważnienia wzoru przemysłowego na podstawie art. 117 ust. 2 p.w.p., o ile żądający unieważnienia przedłoży w tej materii wyrok sądu, jako że w rozpatrywanej sprawie kwestia naruszenia cudzych praw majątkowych jest sporna.

W tym postępowaniu istnieje bowiem spór, gdyż zdaniem wnioskodawcy to jemu przysługuje prawo do oznaczenia Liberty (oraz do elementu graficznego w postaci korony Statuy Wolności) jako przedmiotu byłej nazwy firmy i przedmiotu jego znaków towarowych, a sporne prawo z rejestracji wzoru przemysłowego to prawo narusza. Rozstrzygnięcie tego zagadnienia jako zagadnienia wstępnego mającego charakter roszczenia cywilnoprawnego należy do właściwości sądu powszechnego w myśl art. 284 pkt 6 p.w.p.

W tym stanie rzeczy organ odwołuje się również do wyroku WSA w Warszawie z dnia 16 listopada 2004 r. sygn. akt 6 II SA 4665/03 na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. w zw. z art. 256 ust. 1 p.w.p. zawiesił postępowanie w ww. sprawie.

Wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy zakończonej ww. postanowieniem złożyła T. Sp. z o.o. (skarżąca) jak i uprawniony K. D.. Skarżąca wnosząc o uchylenie postanowienia zarzuciła, że tezy zawarte w tym postanowieniu oparte są na błędnym założeniu, iż istnieje spór, komu przysługuje prawo do oznaczenia "Liberty". Zdaniem skarżącej nie ma jednak sporu co do podmiotu uprawnienia, bo bezsporne jest, że jest ona uprawnionym z prawa ochronnego do znaku słownego Liberty R-137 368 i znaku towarowego słowno-graficznego Liberty R-136516.

Spór powstał natomiast z chwilą naruszenia prawa ochronnego do znaku towarowego przez jego wykorzystanie we wzorze przemysłowym Rp-8064.

K. D. w ww. wniosku podniósł, że skoro Urząd Patentowy RP jest wyłącznie właściwym organem do rozpatrywania i rozstrzygania w sprawach wzajemnego podobieństwa chronionych przez ten Urząd wzorów przemysłowych i znaków towarowych to jest on także wyłącznie kompetentny do rozpoznania zarzutu wzajemnej kolizji praw, które zostały udzielone przez ten Urząd.

Po przeprowadzeniu w dniu [...] stycznia 2008 r. rozprawy, na której wnioskodawca cofnął zarzut z art. 106 ust. 1 p.w.p. Urząd Patentowy RP działający w trybie postępowania spornego wydał postanowienie na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., art. 144 k.p.a. w zw. z art. 127 § 3 k.p.a. i w zw. z art. 256 ust. 1 p.w.p., którym utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

Do stwierdzenia naruszenia praw majątkowych wnioskodawcy wynikających z rejestracji ww. znaków towarowych przez wykorzystywanie spornego wzoru właściwy jest, zdaniem organu, sąd powszechny a nie Urząd Patentowy. Wynika to wprost z art. 284 pkt 6 p.w.p., w trybie postępowania cywilnego, na zasadach ogólnych rozpatrywane są w szczególności sprawy o naruszenie patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji. Organ odwołał się przy tym do wyroku WSA w Warszawie z dnia 8 maja 2007 r. sygn. akt VI SA/Wa 427/07 i z dnia 24 marca 2006 r. sygn. akt VI SA/Wa 2337/05.

W skardze na to postanowienie T. Sp. z o.o. zarzuciła naruszenie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że rozpatrzenie sprawy z wniosku o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego Rp-5873 jest uzależnione od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego w postaci orzeczenia sądu powszechnego w przedmiocie naruszenia praw do znaków "Liberty" R-136 516 i R-137368, art. 255 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 255 ust. 2 p.w.p. przez błędne przyjęcie, że wniosek zawierał roszczenia wnioskodawcy podlegające rozpoznaniu przez sądy powszechne, art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. w zw. z art. 256 ust. 1 p.w.p. przez bezpośrednie zastosowanie przepisu procedury administracyjnej zamiast zastosowania go w sposób odpowiedni uwzględniający specyfikę postępowania spornego, a nadto zarzuciła naruszenie art. 7 k.p.a., art. 12 k.p.a., art. 77 § 1 k.p.a., art. 8 k.p.a. w zw. z art. 75 § 1 k.p.a. tj. naruszenie zasady szybkości i prostoty postępowania i zasady swobodnej oceny dowodów przez stawianie nieuzasadnionego wymogu dodatkowego postępowania cywilnego, brak wyczerpującego rozpatrzenia sprawy oraz właściwej interpretacji materiału dowodowego w tym dokumentów świadczących o renomie ww. znaków wnioskodawcy, a w szczególności nieuwzględnienia dokumentów świadczących o terytorialnym i czasowym zakresie ich oddziaływania, jak i dokumentów świadczących o wielkości udziału w rynku towarów i usług oznaczanych tymi znakami, nieuwzględnieniu informacji o wartości oznaczenia "Liberty", błędne ustalenie i ocenę stanu sprawy oraz zastosowanie dowolnych kryteriów oceny i nieuwzględnienie słusznego żądania obu stron sporu dotyczącego rozpatrzenia sprawy przez UP RP.

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy RP wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym na zasadzie § 2 powołanego artykułu ta kontrola sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Sąd rozstrzyga przy tym w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami skargi i powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Badając sprawę wg powyższych kryteriów Sąd uznał, iż skarga zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżone postanowienie jak i poprzedzające je postanowienie z dnia [...] maja 2007 r. naruszają bowiem prawo w stopniu uzasadniającym ich uchylenie. Podstawą prawną obu zaskarżonych postanowień stanowi art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. Urząd Patentowy RP uznał bowiem, iż rozstrzygnięcie sprawy z wniosku skarżącej o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego "Butelka" i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez sąd powszechny. Zagadnieniem o takim charakterze jest, zdaniem Urzędu, sprawa naruszenia przez uprawnionego z rejestracji spornego wzoru przemysłowego praw skarżącej do ww. zarejestrowanych znaków towarowych Liberty R-137 368 i R-136 516.

Podnieść zatem należy, iż występowanie w sprawie wymagającego uprzedniego rozstrzygnięcia przez inny organ lub sąd zagadnienia wstępnego stanowi jedną z przesłanek zawieszenia postępowania administracyjnego na podstawie powołanego przepisu ale uzasadnieniem dla przyjęcia, iż w sprawie zagadnienie prejudycjalne występuje jest ustalenie związku przyczynowego między rozstrzygnięciem sprawy (w tym przypadku obejmującej żądanie unieważnienia spornego wzoru przemysłowego) a zagadnieniem wstępnym. Brak takiego związku czyni bowiem zawieszenie postępowania na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. niedopuszczalnym.

Urząd Patentowy RP uznał, iż taki związek zachodzi, bo od rozstrzygnięcia sprawy naruszenia praw ochronnych udzielonych na ww. znaki towarowe w wyniku wykorzystywania spornego wzoru przemysłowego zależy rozstrzygnięcie, czy sporne prawo z rejestracji narusza prawa osobiste i majątkowe wnioskodawcy.

Powyższe stanowisko Urzędu Patentowego RP nie znajduje jednak uzasadnienia ani w okolicznościach ani w stanie prawnym odnoszącym się do rozpoznawanej sprawy.

Z wniosku o unieważnienie spornego wzoru przemysłowego wynika (i tak też przyjął Urząd Patentowy RP w postanowieniu z dnia [...] maja 2007 r.) iż jako podstawę unieważnienia wnioskodawca podał art. 117 ust. 2 p.w.p. i art. 106 p.w.p. Ostatecznie jednak skarżący podtrzymał swoje żądanie unieważnienia ww. wzoru na podstawie art. 117 ust. 2 p.w.p., a zarzut naruszenia art. 106 p.w.p. (co podniesiono w zaskarżonym postanowieniu) cofnął na rozprawie w dniu [...] stycznia 2008 r.

Stosownie do art. 117 ust. 2 p.w.p. podstawą do unieważnienia prawa z rejestracji może być również stwierdzenie, że wykorzystywanie wzoru przemysłowego narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich. Zgodnie zaś z art. 255 p.w.p. rozstrzygnięcie sprawy unieważnienia prawa z rejestracji spornego wzoru należy do właściwości Urzędu Patentowego RP w trybie postępowania spornego.

Z powyższego wynika, iż Urząd Patentowy RP jest właściwy do rozstrzygnięcia żądania unieważnienia prawa z rejestracji w każdym przypadku także na podstawie art. 117 ust. 2 p.w.p. Ustalenie, czy w sprawie zachodzi przesłanka uzasadniająca w świetle powołanego przepisu do unieważnienia prawa należy zatem do wyłącznej właściwości Urzędu Patentowego RP.

Nie ma wątpliwości co do tego, iż zgodnie z powołanym w zaskarżonym postanowieniu przepisem art. 284 pkt 6 p.w.p. sprawy o naruszenie praw wyłącznych w tym prawa z rejestracji rozpatrywane są w trybie postępowania cywilnego tyle, że tak ukształtowana właściwość sądu powszechnego pozostaje bez związku ze sprawą rozpoznawaną. Przesłanką unieważnienia ustaloną w art. 117 ust. 2 p.w.p. nie jest bowiem naruszenie prawa wyłącznego, tylko stwierdzenie, że wykorzystywanie wzoru przemysłowego narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich, a na takim twierdzeniu skarżąca opiera swoje żądanie unieważnienia spornego wzoru. Twierdzi bowiem, co wynika z wniosku, a także kolejnych pism procesowych, że we wzorze przemysłowym uprawniony wykorzystał znaki towarowe, na które udzielone zostało prawo wyłączne, a skutkiem tego stanu rzeczy jest naruszenie jego praw majątkowych.

W takim zatem przypadku nie ma podstaw do przyjęcia, wbrew przekonaniu organu, iż w sprawie występuje zagadnienie wstępne, bo właściwym do rozstrzygnięcia sprawy roszczenia o naruszenie prawa wyłącznego jest sąd powszechny. Ustalenie, czy doszło jak twierdzi skarżąca, do naruszenia praw majątkowych w rozumieniu powołanego przepisu należy do Urzędu zaś kwestia naruszenia prawa wyłącznego i roszczenia cywilnoprawne z tym związane są zagadnieniami odrębnymi. Właściwość sądu powszechnego w powyższym zakresie nie stanowi zatem przeszkody do rozpoznania merytorycznego sprawy obejmującej zawarte we wniosku żądanie strony.

Należy przy tym podnieść, iż zagadnienie naruszenia praw osobistych i majątkowych było objęte art. 8 pkt 2 ustawy o znakach towarowych. W orzecznictwie sądów ugruntowanym i jednolitym nie występowały podnoszone przez organ wątpliwości co do właściwości Urzędu Patentowego. Zgodzić należy się ze stanowiskiem WSA w Warszawie wyrażonym w powołanym w postanowieniu z dnia [...] maja 2007 r. wyroku z dnia 16 listopada 2004 r. sygn. akt SA 4666/03, iż Urząd Patentowy RP działający w trybie spornym jest właściwy do rozstrzygnięcia żądania unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy, jeżeli u podstaw tego prawa nie leży spór co do kwestii, której ze stron przysługuje prawo do określonego oznaczenia jako przedmiotu nazwy firmy.

Skarżąca podnosi, iż taki spór w sprawie nie występuje. Treść wniosku wydaje się potwierdzać stanowisko strony w tym zakresie. Każda ze stron postępowania przed Urzędem Patentowym RP działającym w trybie postępowania spornego dysponuje bowiem prawem z rejestracji (czy to udzielonym na znaki towarowe czy wzór przemysłowy). Jeżeli jednak Urząd Patentowy miał wątpliwość co do treści wniosku skarżącej (na co wskazuje uzasadnienie postanowienia z dnia [...] maja 2007 r.) to winien w stosownym trybie zakres żądania i zgłoszonych zarzutów wyjaśnić.

Na potwierdzenie swojego stanowiska co do wskazanego zagadnienia wstępnego podlegającego w ocenie organu uprzedniemu rozstrzygnięciu przez sąd powszechny organ powołał wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 maja 2007 r. sygn. akt VI SA/Wa 2337/05. Sprawa o powyższej sygnaturze w ogóle nie dotyczy powyższego zagadnienia (organ w tej sprawie nie jest stroną). Jeżeli jednak chodziło o wyrok z powyższej daty o sygn. VI SA/Wa 2339/05 to podnieść należy, iż w tej sprawie sąd kwestii właściwości w sprawie naruszenia prawa wyłącznego i naruszenia praw majątkowych nie rozstrzygał. Uwzględnił jedynie w swej ocenie zgodność z prawem zaskarżonej decyzji, do czego był zobowiązany, prawomocny wyrok sądu którym orzeczono, że wykorzystywanie wzoru przemysłowego narusza prawa majątkowe powoda. Jeżeli bowiem spór taki został przez sąd rozstrzygnięty to wyrokiem w takiej sprawie wydanym na zasadach ogólnych organ jest również związany.

Powyższą kwestią wbrew twierdzeniom organu nie zajmował się WSA w Warszawie rozstrzygając w sprawie VI SA/Wa 420/07 (sprawa oznaczona powołaną w zaskarżonym wyroku sygn. akt 427/07 również nie dotyczy sprawy własności intelektualnej), w której w zw. z zarzutami skargi i unieważnieniem prawa z rejestracji na podstawie art. 104 p.w.p. Sąd koncentrował się w istocie na ocenie zgodności zaskarżonej decyzji z tym przepisem.

Jedynie dodatkowo należy podnieść, iż postanowienie z dnia [...] maja 2007 r. jak i jego uzasadnienie zostały sporządzone bez należytej staranności. Strona skarżąca figuruje bowiem jako T. Sp. z o.o., zamiast T. Sp. z o.o. Zaskarżone postanowienie tego błędu już nie zawiera.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że w sprawie nie występuje wbrew ustaleniom organu zagadnienie wstępne w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a., co skutkuje naruszeniem powołanego przepisu i w konsekwencji wadliwością zaskarżonych postanowień.

Z tych względów Sąd w pkt 1 sentencji orzekł po myśli art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a., w pkt 2 na podstawie art. 152 p.p.s.a. zaś o kosztach orzeczono zgodnie z art. 200 p.p.s.a.