Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Matan (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Grzegorz Dobrowolski, Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska, Protokolant specjalista Beata Bieroń, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2019 r. sprawy ze skargi "A" Spółki Jawnej w C. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za naruszenie przepisów ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Śląskiego Urzędu Celno-Skarbowego w K. z dnia [...] r. nr [...], 2) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej na rzecz skarżącej Spółki kwotę 517 (pięćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z dnia [...] r., nr [...], wydaną z upoważnienia Naczelnika [...] Urzędu Celno-Skarbowego w K. nałożono na "A" Spółka Jawna (dalej: Spółka) karę pieniężną w wysokości 5000,00 zł z tytułu niewykonania obowiązku przewoźnika, polegającego na uzupełnieniu zgłoszenia o numerze referencyjnym [...] w rejestrze zgłoszeń o dane wymagane przepisami prawa.

W uzasadnieniu wskazano, iż w dniu [...] r. funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej [...] Urzędu Celno-Skarbowego w K. – [...] Referat Realizacji, przeprowadzili na drodze wojewódzkiej [...] w B. kontrolę przewozu towarów polegającą na sprawdzeniu przestrzegania obowiązków w zakresie 1/ dokonywania, uzupełniania i aktualizacji zgłoszenia, 2/ zgodności danych zawartych w zgłoszeniu ze stanem faktycznym, 3/ posiadania numeru referencyjnego, dokumentu zastępującego zgłoszenie i potwierdzenia przyjęcia dokumentu zastępującego zgłoszenie albo dokumentu, o którym mowa w art. 3 ust. 7 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 2332, dalej: ustawa SENT). Funkcjonariusze zatrzymali do kontroli drogowej środek transportu w postaci ciągnika [...] o numerze rej. [...], kierowany przez B. P.. W trakcie kontroli dokumentacji udostępnionej przez kierującego pojazdem, w tym m.in. dowodu wydania z dnia [...] oraz biletu wjazdowego z dnia [...], stwierdzono, że ww. środkiem transportu przewożony był olej napędowy, w ilości 5000 litrów, podlegający obowiązkowej rejestracji w systemie SENT. W ramach prowadzonych czynności kontrolnych, polegających na sprawdzeniu zgodności danych zawartych w zgłoszeniu o numerze referencyjnym [...] w systemie SENT, ze stanem faktycznym, stwierdzono brak wpisu w polu "numer zezwolenia drogowego", co stanowi naruszenie art. 5 ust. 4 pkt 6 ustawy SENT oraz rozbieżności w polu "miejsce dostarczenia towaru" z dokumentem wydania nr [...], co stanowi naruszenie art. 5 ust. 4 pkt 7 tej ustawy. Wobec powyższego Naczelnik [...] Urzędu Celno-Skarbowego w K. postanowieniem nr [...] z dnia [...] r. wszczął wobec Spółki z urzędu postępowanie w sprawie wymiaru kary pieniężnej w związku z naruszeniem przepisów wynikających z ustawy SENT. Następnie w uzasadnieniu przedstawiono stan prawny. Powtórzono także ustalenia ww. kontroli. W dalszej części uzasadnienia Organ odniósł się do wniosku strony o odstąpienie od wymierzenia kary. Wskazał, że w sprawie konieczne było ustalenie wystąpienia istnienia ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego przemawiającego za przyznaniem ulgi w postaci odstąpienia od nałożonej kary. Sytuacja majątkowa Spółki jest dobra. Z przedstawionych dokumentów dotyczących aktualnej sytuacji finansowej nie wynika, by wystąpiły okoliczności wyróżniające ją od sytuacji innych podatników. Organ stwierdził, iż nie może uznać, że zostały spełnione przesłanki "ważnego interesu przewoźnika" uzasadniające odstąpienie od nałożonej kary. Przyznanie ulgi w postaci odstąpienia od nałożenia kary, zdaniem organu, nie leży w interesie publicznym. Przewoźnik nie wypełnił obowiązków nałożonych nań przepisem art. 5 ust. 4 pkt 6 ustawy SENT, stąd znajdował zastosowanie art. 22 ust. 2 ustawy SENT. W przedmiotowej sprawie nie mają zastosowania przepisy Działu IVa k.p.a.

W odwołaniu od tej decyzji Spółka wniosła o "odstąpienie od decyzji" argumentując, iż kara pieniężna jest niewspółmierna do uchybienia. Zgłoszenie SENT zostało zaakceptowane jako prawidłowe w systemie. Trzy kary pieniężne (w sumie więc [...] tys. zł) są bardzo restrykcyjne. W branży paliwowej zyskowność nie jest duża, a kara pieniężna [...] tys. jest dla niej dużym uszczerbkiem majątkowym.

Decyzją z dnia [...] r., nr [...], wydaną z upoważnienia Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w K., utrzymano w mocy ww. decyzję organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu podano stan faktyczny sprawy. Odnotowano również zmianę przepisów prawa – ustawą z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Z 2018 r., nr 1039) zmieniono m.in. tytuł ustawy na "ustawa o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów". Zmiany te weszły w życie 14 czerwca 2018 r. Ponieważ kontrola miała miejsce w dniu [...] r., w rozpatrywanej sprawie podstawą wydania zaskarżonej decyzji był przepisy ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów w wersji obowiązującej do 31 stycznia 2018 r., z uwzględnieniem przepisów przejściowych ww. ustawy z dnia 10 maja 2018 r. Organ II instancji poczynił uwagi dotyczące zasady lex retro non agit. Następnie stwierdził, że organ prawidłowo wymierzył przewoźnikowi karę pieniężną w kwocie 5000 zł, w oparciu o przepis art. 22 ust. 2 ustawy SENT wg brzmienia obowiązującego na dzień dokonania kontroli drogowej. Dalej przywołał przepisy ustawy SENT, podając m.in. że zgodnie z jej art. 5 ust. 4, przewoźnik jest obowiązany przed rozpoczęciem przewozu towaru uzupełnić zgłoszenie m.in. o numer zezwolenia, zaświadczenia lub licencji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Przepis art. 22 ust. 2 ustawy SENT (w brzmieniu dotychczasowym – obowiązującym na dzień dokonania kontroli drogowej) przewiduje, że w przypadku gdy przewoźnik nie uzupełni zgłoszenia o dane, o których mowa w art. 5 ust. 4 i art. 6 ust. 3, nakłada się na niego karę pieniężną w wysokości 5000 zł (obecnie zaś: 10000 zł). W ocenie organu, zebrany w sprawie materiał dowodowy w pełni uzasadnia stanowisko organu pierwszej instancji co do naruszenia przez przewoźnika obowiązków wynikających z art. 5 ust. 4 ustawy SENT i w konsekwencji konieczności nałożenia kary pieniężnej w wysokości 5000 zł. Podkreślono, że kara ta została ustalona "w sposób sztywny" i ustawodawca nie przewidział możliwości jej miarkowania. W dalszej części organ poczynił uwagi dot. istoty administracyjnej kary pieniężnej. W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której towar (olej napędowy) w ilości 5000 litrów przewożony był samochodem ciężarowym o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Wykonywanie przewozu drogowego warunkowane było zatem uzyskaniem stosownego dokumentu – zgodnie z wymogami ustawy o transporcie drogowym. W trakcie kontroli okazano wypis nr [...] z licencji nr [...]; skoro licencja była wymaga, to również konieczne było uzupełnienie zgłoszenia o numer tego dokumentu. Organ II instancji nie dopatrzył się w sprawie okoliczności, o których mowa w art. 22 ust. 3 ustawy SENT, uzasadniających odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej za stwierdzone podczas kontroli naruszenia. Po dokonanej analizie przepisów prawa oraz zebranego materiału dowodowego stwierdził brak podstaw do przyjęcia tezy, iż zachodzi przypadek ważnego interesu przewoźnika lub ważnego interesu publicznego, uzasadniający odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej. Przedstawiono orzecznictwo sądowe oraz poglądy doktryny prawa dotyczące "ważnego interesu podatnika" oraz "interesu publicznego". Zdaniem organu odwoławczego, interes publiczny nie może być przedkładany ponad nadrzędną zasadę praworządności, którą wyraża art. 7 Konstytucji RP oraz art. 120 Ordynacji podatkowej. Okoliczności sprawy nie są wystarczające do uznania ich za spełniające przesłanki powoływanych przepisów, bowiem nie mieszczą się w zakresie nadzwyczajnych okoliczności, do których te przepisy się odwołują. Zaistniały stan faktyczny nie jest skutkiem ponadprzeciętnych i losowych okoliczności, a konieczność prawidłowego wypełnienia obowiązków nałożonych ustawą SENT była powszechnie znana przewoźnikom. Zastosowana kara była konsekwencją niespełnienia przez przewoźnika obowiązku wynikającego z ustawy SENT. Udzielenie w takiej sytuacji ulgi w postaci odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, byłoby złamaniem konstytucyjnej zasady powszechności obciążenia daninami publicznymi, wynikającej z art. 84 Konstytucji RP. Organ II instancji zauważył także, iż brak jest rozporządzenia określającego szczegółowe warunki odstąpienia od nałożenia kar pieniężnych stanowiących pomoc publiczną, o których mowa w art. 26 ust. 3 i ust. 4 ustawy SENT. Rada Ministrów nie wydała przepisów wykonawczych w oparciu o delegację wynikającą z art. 26 ust. 4 ustawy SENT. Z dniem 14 czerwca 2018 r. wprowadzono zmianę treści art. 26 ust. 4 ustawy SENT, zmieniając delegację ustawową do dla Rady Ministrów do wydania rozporządzenia z obligatoryjnej na fakultatywną ("może określić). Powoduje to jedynie brak możliwości zastosowania instytucji odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej, o której mowa w art. 26 ust. 3 pkt 3, natomiast pozostaje bez wpływu na funkcjonowanie regulacji zawartych w art. 26 ust. 3 pkt 1 i 2 i w przypadku zaistnienia ważnego interesu przewoźnika lub ważnego interesu publicznego (art. 22 ust. 3 ustawy SENT). nie pozbawia strony możliwości ubiegania się o taką pomoc. W związku z tym podstawą ewentualnego odstąpienia od nałożenia kary są obecnie tylko dwa pierwsze przypadki art. 26 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy SENT. W ocenie organu II instancji podjęte przez organ I instancji rozstrzygnięcie zostało oparte na kompletnie zgromadzonym i rozpatrzonym materiale dowodowym, dającym przez to podstawę do prawidłowych ustaleń faktycznych. W uzasadnieniu podano także, iż w przedmiotowej sprawie nie mają zastosowania przepisy art. 24 ust.1a i art. 30 ust. 4 ustawy SENT.

Skargę na tę decyzję wniosła Spółka (dalej: Spółka, skarżąca), zarzucając zaskarżonej decyzji naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na jej treść, tj.:

1/ art. 12 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw, który należy odczytywać w ten sposób, że w przypadku postępowań w sprawie nałożenia kar pieniężnych wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, w przypadku ustalenia, że nie doszło do uszczuplenia podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, postępowanie umarza się. W tym przypadku nie doszło do takiego uszczuplenia;

2/ art. 120, art. 121 § 1 i art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej i wyrażonych w tych przepisach zasady legalizmu, zasady zaufania do organu podatkowego oraz zasady oficjalności postępowania dowodowego przy dokonywaniu interpretacji pojęcia "interesu publicznego", którym to pojęciem posługuje się art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 9 marca 2017 r., wskazując go jako podstawę odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej.

Ponadto skarżąca podniosła zarzuty dotyczące naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1/ art. 22 ust. 2 i ust. 3 oraz art. 26 ust. 3 ustawy SENT poprzez błędną ich wykładnię, w szczególności w zakresie interpretacji pojęcia "interes publiczny", użytego w art. 22 ust. 3. Prawidłowa wykładnia powinna odbyć się z poszanowaniem zasad zawartych w art. 120, art. 121 § 1 i art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej oraz zasady proporcjonalności, mającej wymiar konstytucyjny;

2/ art. 24 ust. 1a ustawy SENT w związku z art. 1 pkt 26 w związku z art. 12 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. ustawy zmieniającej poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy ujawniona nieprawidłowość była wynikiem oczywistego błędu i dotyczyła danych innych niż dotyczące towaru. Zatem na stronę, jeżeli w ogóle, - to powinna być nałożona kara w niższej wysokości - tj. 2.000zł a nie 5.000zł.

W uzasadnieniu powołano się na art. 12 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw, zgodnie z którym, w przypadku postępowań w sprawie nałożenia kar pieniężnych wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 10 maja 2018 r., w przypadku ustalenia, że nie doszło do uszczuplenia podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, postępowania te umarza się. Zatem postępowanie w niniejszej sprawie powinno zostać umorzone bowiem w związku ze stwierdzonym naruszeniem z pewnością nie doszło do uszczuplenia podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. Powołano się także na art. 24 ust. 1a, obowiązujący od 14 czerwca 2018 r., który przewiduje karę w wysokości 2000 zł w sytuacji, gdy towar był przewożony ze składu podatkowego w rozumieniu ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym i podatek akcyzowy oraz należny podatek od towarów i usług zostały wpłacone przez podmiot wysyłający a ujawnione nieprawidłowości są wynikiem oczywistego błędu i dotyczą zgłoszonych danych innych niż dotyczące towaru. Wskazano także, iż interes publiczny przemawiał za tym, by odstąpić od wymierzenia kary. Wynika to z tego, że niepodanie numeru licencji było omyłką absolutnie niezamierzoną i nie miało żadnego wpływu na kwestie podatkowe. Dodatkowo, co podkreślono, dysponentem takich danych jest Państwo i są one łatwo sprawdzalne. Nałożenie surowej kary finansowej za niezamierzony błąd jest sprzeczne z ratio legis ustawy, z jej duchem, a tym samym z interesem publicznym. Bowiem w interesie publicznym jest utrwalanie w stronach zaufania do organów podatkowych i przekonania o racjonalności ich działań. W sytuacji, gdy istnieją przepisy umożliwiające organom odstąpienie od nałożenia kary i odstąpienie takie wydaje się najbardziej racjonalne, zwłaszcza w sytuacji oczywistej pomyłki, to nieodstąpienie od nałożenia kary jawi się jako sprzeczne z interesem publicznym.

W odpowiedzi na skargę organ II instancji wniósł o jej oddalenie. Zdaniem organu zebrany materiał dowodowy w pełni potwierdza naruszenie przez przewoźnika obowiązków wynikających z art. 5 ust. 4 ustawy SENT i w konsekwencji nałożenia kary pieniężnej w wysokości 5000 zł. W sprawie nie zachodziły również okoliczności uzasadniające odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej. Powtórzono także argumenty przemawiające za tym, iż w sprawie nie mają zastosowania przepisy art. 24 ust.1a i art. 30 ust. 4 ustawy SENT.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył co następuje:

Uzasadniony jest, podnoszony w skardze, zarzut naruszenia art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów (t.j. z 2018 r., poz. 2332, dalej: ustawa SENT) oraz art. 121 i art. 122 Ordynacji podatkowej w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy z następujących względów.

Na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy SENT, systemowi monitorowania drogowego podlega przewóz towarów objętych wymienionymi pozycjami CN: 2207 nieoznaczonych znakami akcyzy, 2707, 2710, 2905, 2917, 3403, 3811, 3814 zawierających alkohol etylowy, 3820 zawierających alkohol etylowy, 3824 oraz 3826, jeżeli masa brutto przesyłki towarów objętych tymi pozycjami przekracza 500 kg lub jej objętość przekracza 500 litrów; pod pozycją 2710 zaklasyfikowano olej napędowy.

W ustawie przyjęto (art. 4 ust. 1-4), że środkiem technicznym służącym monitorowaniu drogowego przewozu towarów jest rejestr zgłoszeń. Jest on prowadzony w systemie teleinformatycznym i gromadzi dane zawarte w zgłoszeniach, uzupełnieniach zgłoszeń i ich aktualizacjach oraz dotyczące przeprowadzonych kontroli.

Obowiązki poszczególnych podmiotów związanych z przewozem towarów określa art. 5 ustawy SENT. W zakresie przewoźników istotny jest ust. 4 tego artykułu, mówiący (w brzmieniu obowiązującym w 2017 r.), iż przewoźnik jest obowiązany przed rozpoczęciem przewozu towaru uzupełnić zgłoszenie o szereg elementów wymienionych w tym przepisie, takich jak dane przewoźnika, jego numer NIP, numer rejestracyjny pojazdu, datę rozpoczęcia i zakończenia przewozu, a także (pkt 6) numer zezwolenia, zaświadczenia lub licencji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, o ile są wymagane.

Przewóz towarów podlega kontroli, o której mowa w art. 13 ustawy SENT, polegającej na sprawdzeniu przestrzegania obowiązków w zakresie dokonywania, uzupełniania i aktualizacji zgłoszenia, zgodności danych zawartych w zgłoszeniu ze stanem faktycznym oraz posiadania numeru referencyjnego.

Na podstawie art. 22 ust. 2 ustawy SENT (w brzmieniu obowiązującym w 2017r.), w sytuacji gdy przewoźnik nie uzupełni zgłoszenia o dane, o których mowa w art. 5 ust. 4 i art. 6 ust. 3, nakłada się na niego karę pieniężną w wysokości 5.000 zł.

Art. 26 ust. 1 tej ustawy przewiduje wydanie decyzji w sprawie nałożenia kary pieniężnej. Zgodnie zaś z art. 26 ust. 5 cytowanej ustawy, w zakresie nieuregulowanym w ustawie do kar pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

W realiach niniejszej sprawy jest poza sporem, że skarżąca, będąca przewoźnikiem towaru podlegającego obowiązkowej rejestracji w systemie SENT – oleju napędowego (CN 2710) w ilości 5.000 litrów, przewożonego samochodem ciężarowym o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony - przed rozpoczęciem przewozu towaru nie uzupełniła zgłoszenia o numerze referencyjnym [...] o dane wymienione w art. 5 ust. 4 pkt 6, tj. nie wpisała numeru licencji/zezwolenia. Brak ten strona uzupełniła w trakcie kontroli drogowej w dniu [...] r., podczas której kierujący okazał wypis nr [...] z licencji nr [...] na wykonywanie krajowego transportu drogowego rzeczy wydany dla skarżącej.

Stan faktyczny sprawy, ustalony w oparciu o zebrany materiał dowodowy, uzasadnia stanowisko organów o naruszeniu przez skarżącą obowiązku uzupełniania zgłoszenia o obowiązkowe dane – numer licencji, przed rozpoczęciem przewozu oleju napędowego, który to brak został objęty sankcją w postaci kary pieniężnej w kwocie 5.000 zł (art. 22 ust. 2 ustawy SENT). Należy przyznać rację organowi, że kara ta została ustalona w sposób sztywny i ustawodawca nie przewidział możliwości jej miarkowania.

W ocenie Sądu, dla rozstrzyganej sprawy ma jednak znaczenie to, że ustawodawca przewidział możliwość odstąpienia od nałożenia tej kary. Zgodnie bowiem art. 22 ust. 3 ustawy SENT, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem przewoźnika lub interesem publicznym, na wniosek przewoźnika lub z urzędu, organ może odstąpić od nałożenia kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 albo ust. 2, z uwzględnieniem art. 26 ust. 3.

W tym zakresie organ odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji uznał, że w sprawie nie wystąpił zarówno ważny interes przewoźnika – takiego interesu skarżąca bowiem nie wykazała, jak i ważny interes publiczny. Organ wyjaśnił, iż pojęcie "interesu publicznego" należy interpretować uwzględniając zasady konstytucyjne. Zgodnie z art. 84 Konstytucji RP, każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych. Zatem udzielenie ulgi w postaci odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, w przypadku nieuzasadnionym szczególnymi okolicznościami, byłoby złamaniem konstytucyjnej zasady powszechności obciążenia daninami publicznymi. Przy wykładni interesu publicznego należy uwzględniać respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej. Odwołując się do orzecznictwa sądów administracyjnych, wskazał, że "interes publiczny" to sytuacja, gdy zapłata zaległości podatkowej spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie on w stanie zaspokajać swoich potrzeb materialnych, jak również w pojęciu tym mieści się wypełnianie obowiązków władz publicznych, wynikających z art. 68 ust. 3 i art. 69 Konstytucji RP, polegających na zapewnieniu opieki i pomocy osobom niepełnosprawnym. W ocenie organu, odstąpienie od wymierzenia kary traktować należy jako instytucję szczególną, którą można zastosować w określonych okolicznościach, np. znacznego pogorszenia sytuacji ekonomicznej podatnika, na skutek zdarzeń od niego niezależnych i przez niego niezawinionych (przewlekła choroba, klęska żywiołowa), z uwzględnieniem prawodawstwa unijnego. Organ zaznaczył, że podstawą odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej nie mogą być okoliczności, które dotyczą dużej części podmiotów dotkniętych problemami finansowymi. Okoliczności te muszą się cechować swego rodzaju wyjątkowością. Przyznanie ulgi w sprawie, postawiłoby przewoźnika w uprzywilejowanej pozycji w stosunku do innych podmiotów realizujących przewóz, którzy wypełniają obowiązki wynikające z ustawy SENT bądź uiszczają kary związane z ich niewykonaniem.

Stanowiska organu odwoławczego dotyczące przesłanki w postaci "interesu publicznego", zdaniem Sądu, jest co najmniej przedwczesne, zwłaszcza w kontekście treści art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym postępowanie powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych oraz art. 122 tej Ordynacji, w myśl którego w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym.

Wprawdzie organ odwoławczy prawidłowo wskazał, że przy wykładni interesu publicznego należy respektować wartości wspólne dla całego społeczeństwa, takie jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, lecz na tym poprzestał – nie zastosował ich w sprawie. Nie przeprowadził oceny tej konkretnej sytuacji w świetle podstawowych zasad i wartości demokratycznego państwa prawa i zasady sprawiedliwości społecznej.

Natomiast skarżąca konsekwentnie podnosiła, iż numer posiadanej licencji nie został wpisany w formularzu z powodu nieprecyzyjnej konstrukcji wypełnianego systemu (niejednoznacznego oznaczenia pola przeznaczonego do uzupełnienia danych o numer licencji), który pozwalał na zamknięcie formularza z informacją o kompletności statusu zgłoszenia, pomimo, że skarżąca nie uzupełniła obowiązkowego w jej przypadku pola. W takiej sytuacji skarżąca mogła uznać, że dokonała prawidłowego zgłoszenia, skoro system tak wypełniony formularz przyjął. Dopiero aktualnie przy polu przeznaczonym do uzupełniania danych o zezwolenie drogowe/zaświadczenie/licencje, znajduje się informacja: "To pole może pozostać nie wypełnione tylko w przypadku, gdy zezwolenie, zaświadczenie lub licencja NIE jest wymagane przepisami ustawy o transporcie drogowym.", która została zamieszczona przy użyciu czerwonego tekstu i wielkich liter, co świadczy o jej istotności.

Organy nie przeczyły, że sytuacja zaakceptowania formularza wypełnionego w taki sposób, jak uczyniła to skarżąca mogła mieć miejsce i że program został dopiero później uzupełniony poprzez umieszczenie uwagi o podanej wyżej treści. Niewpisanie przez przewoźnika w zgłoszeniu numeru zezwolenia, zaświadczenia czy licencji nie powinno wpływać na możliwość zamknięcia zgłoszenia, gdyż jak wynika z zapisów ustawy SENT nie zawsze takie dokumenty będą wymagane.

W ocenie Sądu, przedstawiona powyżej niedoskonałość związana z funkcjonowaniem tego sytemu zasługiwała na uwzględnienie w kontekście możliwości odstąpienia od wymierzenia kary z uwagi na interes publiczny – dyrektywę postępowania nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów państwa, zasady etyki, sprawność działania aparatu państwowego (zob. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lutego 2013 r. sygn. akt II FSK 1351/11 czy z dnia 2 marca 2016 r., II FSK 2474/15)

Podkreślić przy tym trzeba, że nieuzupełnienie przez skarżącą zgłoszenia o numer licencji nie było spowodowane brakiem uprawnień do przewozu towarów. Skarżąca dysponowała stosowną licencją, która co istotne, została okazana przez kierowcę podczas kontroli drogowej, a zgłoszenie zostało uzupełnione (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 2018 r., sygn. akt II GSK 1696/18). Skoro system informatyczny przyjął zgłoszenie transportu oleju napędowego w ilości 5.000 litrów, skarżąca mogła przypuszczać, że zgłoszenie jest prawidłowe. To, że pole przeznaczone na podanie numeru licencji/ zezwolenia/zaświadczenia nie może być obowiązkowe z uwagi na regulacje ustawy z dnia 6 września 2001 r. transporcie drogowym, do której odsyła ustawa SENT (w art. 5 ust. 1), nie ma związku z obowiązkiem przygotowania formularza w sposób, zapobiegający popełnieniu przez korzystającego z systemu błędu, który w skutkach jest dolegliwy - podlega bowiem karze pieniężnej określonej sztywno, bez możliwości jej miarkowania. Organ powinien uwzględnić, że ustawa SENT weszła w życie w dniu 18 kwietnia 2017 r., z wyjątkiem przepisów dotyczących nakładania na podmioty kar pieniężnych i mandatów, które zaczęły obowiązywać z dniem 1 maja 2017 r. Kontrola drogowa w sprawie miała miejsce w dniu [...] r. Dla adresatów powyższego aktu prawnego, w tym skarżącej, rozwiązania w niej przyjęte stanowiły oczywistą nowość. Rejestracja transportu następuje w elektronicznym systemie, zatem również program komputerowy obsługujący system SENT wymagał od przewoźników zdobycia pewnego doświadczenia, co do stosowania go w praktyce prowadzonej działalności. Jakkolwiek rację ma organ, twierdząc, że strona prowadząca działalność transportową, w związku z wprowadzeniem nowych regulacji prawnych, wiedzę w tym zakresie winna przede wszystkim czerpać z regulacji prawnych, to jednakże, gdy nowym regulacjom prawnym towarzyszy uruchomienie programu komputerowego, np. w postaci określonego graficznego formularza elektronicznego, to powinien on zawierać oznaczenia rubryk podlegających wypełnieniu przez przewoźnika w taki sposób, aby nie rodziły żadnych wątpliwości, a w sytuacji, gdy ustawa przewiduje obligatoryjne podanie określonych danych (art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy SENT), niewypełnienie określonego pola z obowiązkowymi danymi, nie powinno pozwolić na zamknięcie dokumentu elektronicznego z informacją o kompletności statusu zgłoszenia (tak. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 17 września 2018 r., sygn. akt I SA/Kr 734/18)

Ponadto nie jest dla Sądu jasne stanowisko organu, że odstąpienie od nałożenia kary uprzywilejowałoby skarżącą w stosunku do innych podmiotów realizujących przewóz.

Skoro ustawodawca w art. 22 ust. 3 ustawy SENT expressis verbis wskazał na możliwość odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym, to przewidział sytuacje, w którym odstąpienie od dochodzenia należności będzie zbieżne z tym interesem, pomimo, że inni przewoźnicy dobrowolnie lub pod przymusem taką karę uiścili. Jak trafnie zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olszynie w prawomocnym wyroku z dnia 28 czerwca 2018 r. sygn. akt I SA/Ol 204/18, badanie przesłanki interesu publicznego nie powinno być ograniczone do konfrontacji z zasadami równości oraz powszechności opodatkowania.

Na marginesie należy wyjaśnić, iż Sąd ma świadomość wydania w styczniu 2019 r. wyroków w sprawach o sygn. II SA/Gl 821/18 i II SA/Gl 822/18 odmiennej treści, ale stanowisko tam zaprezentowane uległo obecnie zmianie.

Mając na uwadze wszystkie podniesione wyżej okoliczności, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.a i lit.c oraz art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm., dalej: p.p.s.a.) uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200, art. 205 § 1, § 2 i § 4 p.p.s.a.

Rozpoznając sprawę ponownie, organy uwzględnią przedstawioną przez Sąd ocenę prawną zagadnienia i wnikliwie rozważą podane przez skarżącą okoliczności niedochowania obowiązku uzupełnienia zgłoszenia o numer licencji przed rozpoczęciem przewozu, w kontekście możliwości odstąpienia od nałożenia kary przez wzgląd na interes publiczny. W interesie publicznym jest budowanie u obywateli, podmiotów gospodarczych (tu skarżącej) zaufania do organów państwa, a ewentualne błędy w funkcjonowaniu programu komputerowego do obsługi systemu SENT nie powinny powodować u skarżącej - zobowiązanej do korzystania z takiego programu – negatywnych konsekwencji prawnych i finansowych. Organy zważą, czy aby w interesie publicznym jest nakładanie na skarżącą dotkliwej kary pieniężnej tylko z tej przyczyny, że dopuściła się, z przyczyn, jak wskazała od niej niezależnych, uchybienia formalnego, które usunęła już w trakcie kontroli drogowej. Poza sporem bowiem jest, że skarżąca posiadała ważną licencję na wykonywanie krajowego transportu drogowego rzeczy.