drukuj    zapisz    Powrót do listy

6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania, Odrzucenie zażalenia, Dyrektor Izby Skarbowej, Uchylono zaskarżone postanowienie, II FZ 1951/14 - Postanowienie NSA z 2015-01-13, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II FZ 1951/14 - Postanowienie NSA

Data orzeczenia
2015-01-13 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2014-11-17
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Tomasz Kolanowski /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania
Hasła tematyczne
Odrzucenie zażalenia
Sygn. powiązane
I SA/Gl 865/14 - Wyrok WSA w Gliwicach z 2015-06-11
II FZ 128/15 - Postanowienie NSA z 2015-04-09
Skarżony organ
Dyrektor Izby Skarbowej
Treść wyniku
Uchylono zaskarżone postanowienie
Powołane przepisy
Dz.U. 2012 poz 270 art. 83 par. 1
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Tomasz Kolanowski, , , po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia I. P. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 20 października 2014 r. sygn. akt I SA/Gl 865/14 w zakresie odrzucenia zażalenia w sprawie ze skargi I. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 25 czerwca 2014 r. nr (...) w przedmiocie wznowienia postępowania w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2004 r. postanawia uchylić zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Przedmiotem zażalenia I. P. (dalej: skarżąca, strona) jest postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 20 października 2014 r., sygn. akt I SA/GL 865/14, mocą którego odrzucono jej zażalenie na postanowienie tego sądu z dnia 15 września 2014 r., w którym oddalono wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 13 września 2010 r.

W motywach orzeczenia Sąd podał, że doręczenie skarżącej odpisu postanowienia z dnia 15 września 2014 r. nastąpiło w dniu 22 września 2014 r. za pośrednictwem dorosłego domownika.

Zażalenie na powyższe orzeczenie skarżąca wysłała w dniu 29 września 2014 r. poprzez operatora InPost sp. z o.o. Zażalenie wpłynęło do Sądu w dniu 2 października 2014 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uznał, że zażalenie podlega odrzuceniu, gdyż wniesiono je po upływie siedmiodniowego terminu, wskazanego w art. 194 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, ze zm.; dalej: P.p.s.a.). Sąd uznał, że zażalenie zostało wniesione w dniu 2 października 2014 r., gdyż w tej dacie wpłynęło do Sądu.

Sąd wyjaśnił, że nadania zażalenia za pośrednictwem operatora InPost sp. z o.o. nie można było uznać za równoznaczne z jego wniesieniem.

Sąd wskazał, że z dniem 1 stycznia 2013 r. weszła w życie ustawa z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012 r., poz. 1529; dalej: prawo pocztowe). Na mocy art. 153 pkt 3 tej ustawy znowelizowany został przepis art. 83 § 3 P.p.s.a., który stanowi obecnie, że oddanie pisma w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe lub w polskim urzędzie konsularnym jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Natomiast, zgodnie z art. 178 ust. 1 ustawy – Prawo pocztowe, Poczta Polska SA pełni obowiązki operatora wyznaczonego w okresie 3 lat od dnia wejścia w życie tej ustawy. W opinii Sądu obowiązujące regulacje prawne nie pozostawiają wątpliwości, iż równoznaczne z wniesieniem pisma do sądu jest nadanie go w placówce Poczty Polskiej SA, która aktualnie – z mocy art. 178 ust. 1 Prawa pocztowego – pełni obowiązki tzw. "operatora wyznaczonego". Nadanie przesyłki zawierającej pismo za pośrednictwem operatora, jakim jest InPost Sp. z o.o., nie może być natomiast uznane za równoznaczne z wniesieniem pisma do sądu, gdyż na dzień dzisiejszy InPost sp. z o.o. nie jest "operatorem wyznaczonym" w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo pocztowe i nie była nim w dacie nadania przez skarżącą zażalenia.

W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżąca przedstawiła argumentację zmierzającą do wykazania, że nadanie pisma za pośrednictwem InPost sp. z o.o., która jest operatorem publicznym, jest jednoznaczne z wniesieniem go do sądu. Skarżąca przytoczyła obszerne fragmenty uzasadnienia z postanowienia NSA z dnia 25 września 2014 r., sygn. akt II OSK 2547/14, w którym stwierdzono, że skoro sądy mogą doręczać pisma za pośrednictwem tej firmy, w godzące w prawo do sądu byłoby stanowisko zabraniające takiego sposobu doręczenia stronom postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest zasadne.

Z akt sprawy wynika, że skarżąca zażalenie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 15 września 2014 r. wysłała w dniu 29 września 2014 r. poprzez operatora InPost sp. z o.o. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego należało uznać, że sporna czynność została dokonana w terminie.

Rację ma Sąd pierwszej instancji, że z literalnego brzmienia art. 83 § 3 P.p.s.a. wynika, iż oddanie pisma w polskiej placówce pocztowej wyłącznie operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe lub w polskim urzędzie konsularnym jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Z dniem 1 stycznia 2013 r. weszła bowiem w życie ustawa Prawo pocztowe, która w art. 178 ust. 1 reguluje, że Poczta Polska SA pełni obowiązki operatora wyznaczonego w okresie 3 lat od dnia wejścia w życie tej ustawy. Operator InPost sp. z o.o. nie jest zatem na chwilę obecną operatorem wyznaczonym w rozumieniu ustawy - Prawo pocztowe.

Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela jednak poglądu Sądu pierwszej instancji, że w niniejszej sprawie ograniczenie się do wykładni językowej art. 83 § 1 P.p.s.a. jest wystarczające dla oceny konsekwencji prawnych nadania przez skarżącą przesyłki zawierającej zażalenie w placówce InPost sp. z o.o.

Nie można bowiem interpretować przedmiotowej regulacji w oderwaniu od innych przepisów ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a w szczególności jej art. 65 § 1, który z dniem 1 stycznia 2013 r. otrzymał brzmienie: "Sąd dokonuje doręczeń przez operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (...)", a także w oderwaniu od treści pouczenia, które wraz z postanowieniem wysłano do skarżącej.

Artykuł 83 § 1 P.p.s.a., regulujący instytucję procesową o charakterze gwarancyjnym dla stron postępowania (domniemanie wniesienia pisma do sądu w dacie pozostawienia go w placówce pocztowej), ma bezpośredni wpływ na realizację przewidzianego w art. 45 ust. 1 Konstytucji prawa do sądu. Ustawodawca w przepisie tym wprowadził obowiązek nadania pisma do sądu za pośrednictwem operatora wyznaczonego, jeśli strona chce skorzystać z wyżej opisanego domniemania. Nakładanie na strony postępowania obowiązków procesowych w drodze ustawy jest oczywiście dopuszczalne, jednakże wykładnia przepisów ich dotyczących nie może naruszać istoty prawa do sądu. Konstytucyjne prawo do sądu składa się w szczególności z prawa dostępu do sądu, tj. prawa uruchomienia procedury przed sądem (niezależnym, bezstronnym i niezawisłym), prawa do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej, zgodnie z wymogami sprawiedliwości i jawności oraz prawa do wyroku sądowego.

W świetle wymogu sprawiedliwości proceduralnej nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której strona postępowania sądowoadministracyjnego, aby skorzystać z domniemania przewidzianego w art. 83 § 1 P.p.s.a.:

a) może doręczać pisma sądowi wyłącznie za pośrednictwem operatora wyznaczonego (Poczta Polska SA),

b) sądy natomiast mogą doręczeń dokonywać przez operatorów pocztowych (w tym InPost sp. z o.o.),

c) przy czym strona nie jest o takim ograniczeniu w żaden sposób informowana,

d) a znalezienie stosownych regulacji prawnych i informacji nastręcza trudności.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że wbrew twierdzeniu Sądu zawartemu w zaskarżonym postanowieniu, skarżąca nie została poinformowana w niezbędnym zakresie o sposobie wniesienia zażalenia. Jedyna informacja w pouczeniu załączonym do postanowienia dotyczy tego, że zażalenie wnosi się "za pośrednictwem tutejszego Sądu". Jeśli Sąd pierwszej instancji prezentuje stanowisko, które przedstawił w zaskarżonym postanowieniu, w świetle uwag poczynionych poniżej oraz treści art. 6 P.p.s.a. niezbędne było także poinformowanie strony, że dla skorzystania z domniemania wynikającego z art. 83 § 1 P.p.s.a. pismo należy nadać za pośrednictwem Poczty Polskiej SA.

Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, że ustalenie znaczenia normatywnego pojęcia "operatora wyznaczonego" jest skomplikowane. Ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi odsyła w tym przedmiocie do ustawy prawo pocztowe, która w art. 3 pkt 13 stanowi, że operator wyznaczony to operator pocztowy obowiązany do świadczenia usług powszechnych. Dla odkodowania znaczenia tego pojęcia czy też ustalenia, który operator aktualnie pełni funkcję operatora wyznaczonego, niezbędne jest dalsze poszukiwanie stosownych regulacji w tym akcie prawnym. W rozdziale 6 prawa pocztowego strona postępowania sądowoadministracyjnego może ustalić, jaka jest procedura powoływania takiego operatora. Nadal jednak nie uzyska informacji, w jaki sposób skutecznie nadać przesyłkę do sądu, by nie ponieść negatywnych tego konsekwencji. Dopiero z art. 178 ust. 1 tej ustawy strona dowie się, że obecnie operatorem wyznaczonym jest - najpewniej - Poczta Polska SA, która będzie nim w okresie 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy prawo pocztowe. Najpewniej, ponieważ z uwagi na treść tego ostatniego zastrzeżenia strona musi jeszcze zweryfikować, kiedy weszła w życie ustawa prawo pocztowe i obliczyć, zgodnie z zasadami wynikającymi z Kodeksu cywilnego, termin trzyletni.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego tego rodzaju regulacja budzi poważne wątpliwości co do jej zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawa, wymogiem prawidłowej legislacji oraz z prawem do sądu. W kwestii tak kluczowej w postępowaniu sądowym strona postępowania, w którym nie istnieje przymus adwokacko-radcowski, nie może być zmuszona do skomplikowanego poszukiwania informacji na temat właściwego sposobu nadania przesyłki do sądu.

Naczelny Sąd Administracyjny przypomina, że od początku 2014 r. wielokrotnie wskazywano w mediach na wybór innego operatora pocztowego, niż Poczta Polska, do doręczania korespondencji z sądów i prokuratur. Mogło to wywrzeć wrażenie, że po pierwsze dotyczy to również sądów administracyjnych, po drugie pisma procesowe powinny być (a tym bardziej mogą być) wnoszone za pośrednictwem tego operatora pocztowego.

W świetle powyższych wywodów Naczelnego Sądu Administracyjnego uznać należy, że ustawodawca tworząc w art. 83 § 1 P.p.s.a. ograniczenie dla domniemania wniesienia przesyłki do sądu w dacie jej nadania tylko w przypadku skorzystania z usług "operatora wyznaczonego", wprowadził rozwiązanie, które - w jego literalnym brzmieniu i obecnym kształcie - jest nie do zaakceptowania z punktu widzenia jego zgodności z Konstytucją, zwłaszcza z prawem do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji) oraz zasadą demokratycznego państwa prawa (art. 2 Konstytucji). Rolą sądów jest w takim przypadku zapewnienie takiej wykładni przepisów procesowych, które umożliwią stronom postępowań sądowoadministracyjnych realizację prawa do sądu.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego efekt taki można uzyskać poprzez informowanie stron o wynikającym z art. 83 § 1 P.p.s.a. obowiązku korzystania z usług Poczty Polskiej SA. W przypadku braku takiego pouczenia, prokonstytucyjna wykładnia celowościowa, funkcjonalna i systemowa powołanego przepisu prowadzi do uznania, że nadanie pisma przez stronę postępowania za pośrednictwem innych operatorów pocztowych jest dopuszczalne.

W konsekwencji należało uznać, że zażalenie strony jest zasadne.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 1 i 2 P.p.s.a. orzekł jak w sentencji.



Powered by SoftProdukt