Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bartłomiej Adamczak, Sędziowie Sędzia WSA Felicja Kajut (spr.), Sędzia WSA Jolanta Górska, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Agnieszka Januszewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 sierpnia 2015 r. sprawy ze skargi S. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 9 stycznia 2015 r. nr [...] w przedmiocie skierowania na badania lekarskie uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty z dnia 30 czerwca 2014 r. nr[...].

Komenda Powiatowa Policji pismem z dnia 30 kwietnia 2014 r. przekazała Staroście pismo, w którym osoba fizyczna informowała o zastrzeżeniach co do stanu zdrowia S. L., prosząc o skierowanie go na badania lekarskie.

Decyzją z dnia 30 czerwca 2014 r., nr [...] Starosta , po wszczęciu z urzędu postępowania, skierował S. L. na badania lekarskie w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. Jako podstawę prawną decyzji wskazano art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. 2014, poz. 600), oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 2013, poz. 267 ze zm., dalej k.p.a.).

Uzasadniając wydane rozstrzygnięcie organ wskazał, że w toku postępowania ustalił, że S. L. jest w podeszłym wieku, nie widząc na jedno oko kieruje pojazdami silnikowymi, co może stwarzać zagrożenie dla innych użytkowników ruchu. Z wyjaśnień złożonych przez stronę wynika, że w wyniku wypadku wojennego nie widzi na lewe oko od ok. 65 lat., nie stanowi to jednak przeszkody do kierowania pojazdami. Strona oświadczyła również, że podda się badaniom lekarskim.

Wskazując na treść art. 75 ust. 1 pkt 5 oraz art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o kierujących pojazdami oraz powołując się na posiadane informacje i ustalenia stanu faktycznego, organ stwierdził w podsumowaniu, że istnieją przesłanki do wydania decyzji o skierowaniu strony na badania lekarskie.

S. L. wniósł od ww. decyzji odwołanie wnosząc jej uchylenie.

Decyzją z dnia 9 stycznia 2015 r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w zw. z art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy o kierujących pojazdami, § 10 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2014 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców ( Dz. U. poz. 949) utrzymało w mocy decyzję Starosty.

Kolegium stwierdziło, że mając na uwadze ustalenia dokonane w toku postępowania istnieją uzasadnione zastrzeżenia, co do stanu zdrowia S. L.. Powołując się na treść art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b) powołanej ustawy wskazano, że podstawą wydania na jego podstawie decyzji jest istnienie uzasadnienie zastrzeżeń co do stanu zdrowia, nie jest natomiast wymagane ustalenie, czy istniejąca wada wzroku stanowi o niezdolności do prowadzenia pojazdów. Stwierdzić to może jedynie uprawniony lekarz.

Kolegium stwierdziło również, że fakt, iż S. L. nie spowodował wypadku w ruchu drogowym nie ma znaczenia w sprawie.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku S. L. wniósł o uchylenie ww. decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego, jak również decyzji Starosty, jako niezgodnych z prawem. Zarzucił, że organ odwoławczy dowolnie i jednostronnie ocenił zabrane w sprawie dowody. Brak jest wystarczających podstaw, z których wynikałyby zastrzeżenia co do stanu zdrowia skarżącego. Nie jest nim podeszły wiek, czy fakt, że nie widzi na jedno oko. Skarżący ma tę wadę od kilkudziesięciu lat i ona się nie zmieniła, ani pogorszyła, nie stanowiła również przeszkody do wydania prawa jazdy. Strona cały czas jeździ samochodem, nigdy nie spowodowała wypadku drogowego ani kolizji, nigdy też nie była karana za przekroczenie przepisów ruchu drogowego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych ( t.j. Dz. U. z 2014r., poz. 1647 ) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.

Z kolei w myśl art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej zwaną p.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zaskarżona decyzja jak i poprzedzająca ją decyzja organu pierwszej instancji zostały wydane z naruszeniem prawa .

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowił art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami ( t.j. Dz. U z 2014 r., poz. 600), zwanej dalej "ustawą", zgodnie z którym starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy na badanie lekarskie, jeżeli istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierowcy.

Z kolei w myśl art. 75 ust. 1 pkt 5 ustawy badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami podlega osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem, jeżeli istnieją uzasadnione i poważne zastrzeżenia co do stanu jej zdrowia.

Przesłanka uzasadnionych zastrzeżeń co do stanu zdrowia musi być, zdaniem Sądu w składzie rozpatrującym niniejszą sprawę, interpretowana zgodnie z celem ustawy, którym jest zapobieganie zagrożeniom w ruchu drogowym spowodowanym przez osoby, których stan zdrowia uniemożliwia sprawne prowadzenie pojazdów. Zatem uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia, o których mowa w omawianym przepisie dotyczyć powinny tego rodzaju aspektów stanu zdrowia osoby, które mogłyby mieć wpływ na zdolność do bezpiecznego prowadzenia pojazdu.

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do skierowania skarżącego na badania lekarskie w oparciu o powołany wyżej przepis.

Oba orzekające w sprawie organy oparły swoje stanowisko w sprawie na materiale dowodowym w postaci skierowanego do Komendanta Powiatowego Policji wniosku osoby mieszkającej w sąsiedztwie skarżącego o skierowanie go na badania z uwagi na jego podeszły wiek i fakt, że widzi na jedno oko oraz wyjaśnień skarżącego złożonych przed wszczęciem postępowania, jak również w jego toku tj. zawartych w pismach procesowych kierowanych do obu organów. We wszystkich przypadkach skarżący podawał, że jest jednooczny od kilkudziesięciu lat i ta wada wzroku się nie zmieniła, ani pogorszyła, nie stanowiła również przeszkody do wydania prawa jazdy. Skarżący cały czas jeździ samochodem, nigdy nie spowodował wypadku drogowego ani kolizji, nigdy też nie był karany za przekroczenie przepisów ruchu drogowego.

Sąd w składzie orzekającym w sprawie podziela prezentowane w orzecznictwie stanowisko w wyrażone w wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 16 grudnia 2009 r., sygn. akt II SA/Bd 878/09 ( publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych ), który zachowuje aktualność na gruncie obecnie obowiązującej ustawy o kierujących pojazdami, zgodnie z którym samo uzyskanie wiarygodnej informacji o zastrzeżeniach w stanie zdrowia osoby, stanowi podstawę do wszczęcia postępowania administracyjnego, jednakże nie obliguje organu do podjęcia decyzji o skierowaniu na badania lekarskie. Organ administracji, mając na uwadze treść art. 7 i 77 § 1 k.p.a., winien bowiem przeprowadzić postępowania administracyjne zmierzające do uprawdopodobnienia istnienia przeciwwskazań do prowadzenia pojazdów przez stronę ze względu na jej stan zdrowia.

Odnosząc się do powyższego należy w pierwszej kolejności stwierdzić, że w niniejszej sprawie organy nie dysponowały wiarygodną informacją o zastrzeżeniach co do stanu zdrowia skarżącego. Za taką nie można było uznać skierowanego do organu Policji wniosku z dnia 25 kwietnia 2014 r., w którym osoba sąsiadująca ze skarżącym informowała, że stwarza on, jej zdaniem, zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Organy nie dysponowały zatem pochodzącą np. od podmiotu leczniczego informacją o zastrzeżeniach w stanie zdrowia skarżącego. To wszystko obligowało organy do ustalenia czy istnieją okoliczności, które w sposób nie budzący wątpliwości i z dużą dozą prawdopodobieństwa wskazywałyby, że w stosunku do skarżącego mogą występować przeciwwskazania zdrowotne co do jego dalszego udziału w ruchu drogowym.

Sąd zauważa przy tym, że nie wystarczą same wątpliwości organu co do stanu zdrowia skarżącego, których źródłem było pismo sąsiada, lecz okoliczności ustalone przez organ.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w uzasadnieniu swojej decyzji stwierdziło, że nie uzasadnia skierowanie na badania lekarskie fakt, że skarżący jest w podeszłym wieku, ale fakt, że skarżący widzi tylko na jedno oko i jest w wieku podeszłym. Wcześniej Kolegium wskazało, że z uwagi na te okoliczności można mieć uzasadnione wątpliwości, czy obecnie skarżący spełnia warunki do kierowania pojazdem z uwagi na wzrok. Zdaniem Kolegium niewątpliwie wraz z wiekiem zachodzą zmiany także w narządzie wzroku, które mogą powodować zmianę pola widzenia i zakres widzenia oka widzącego, co ma wpływ bezpieczne uczestniczenie kierowcy w ruchu.

Analizując taką argumentację organu zauważyć trzeba, że pomimo twierdzenia, że wiek skarżącego nie uzasadnia skierowania go na badania lekarskie, de facto ta właśnie okoliczność uzasadniała, jak wynika z treści decyzji, jej wydanie. Kolegium powołało się bowiem wprost na zachodzące wraz z wiekiem zmiany w narządzie wzroku, mimo, że okoliczność ta nie została wcześniej potwierdzona żadnymi dowodami. Przypomnieć należy, że skarżący twierdził, iż takie zmiany, w jego przypadku nie zaszły, w skardze podał nadto, że ma dobry wzrok w oku widzącym i nie nosi okularów leczniczych.

Ustawa o kierujących pojazdami nie zawiera przepisu ustanawiającego obowiązek przeprowadzania badań lekarskich z uwagi osiągnięcie określonego wieku. Wyjątek stanowią instruktorzy, którzy muszą poddawać się badaniom okresowo w wieku: do 60 lat - co 5 lat; powyżej 60 lat - co 30 miesięcy ( art. 34 ust. 5 ustawy). Wynika z powyższego, że - zdaniem ustawodawcy - pomimo, iż starzenie się jest naturalnym procesem obniżania się wraz z wiekiem sprawności organizmu, nie uzasadniało to przyjęcia w ustawie uregulowania w postaci wprowadzenia obowiązkowych badań kierowców z uwagi na wiek. Wobec powyższego Sąd nie mógł się zgodzić z przedstawioną przez organ odwoławczy argumentacją opartą na przypuszczeniach związanych ze stanem zdrowia spowodowanych wiekiem, a nie okolicznościach wskazujących, że w stosunku do skarżącego mogą występować przeciwwskazania zdrowotne do kierowania pojazdami.

Mając powyższe na uwadze, zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji, uznać należy za naruszające art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o kierujących pojazdami w sposób mający wpływ na wynik sprawy.

Organy naruszyły również powołane wyżej przepisy postępowania administracyjnego, poprzez niedostateczne wyjaśnienie okoliczności sprawy i naruszenie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd zauważa nadto, że skarżący na etapie postępowania przed organem pierwszej instancji ustanowił pełnomocnika w osobie swojej córki, co umknęło uwadze obu organów. W wyniku tego obie wydane w sprawie decyzje nie zostały doręczone pełnomocnikowi, lecz S. L., co stanowi naruszenie art. 40 § 2 k.p.a.

Rozpatrując sprawę ponownie, organ wyda stosowne rozstrzygnięcie, mając na względzie przedstawione wyżej uwagi.

W tym stanie rzeczy, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) p.p.s.a., orzeczono jak w sentencji wyroku.