Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

O ile egzekucja administracyjna zmierza do wyrażenia zgody opiekuna prawnego, czy faktycznego na obowiązkowe szczepienia dziecka, o tyle postępowanie to nie może być prowadzone, gdy istnieją przeciwwskazania do poddania dziecka szczepieniom. Oznacza to, że pomimo istnienia obowiązkowych szczepień, w konkretnym przypadku obowiązek taki nie jest wymagalny z powodu istnienia przeciwwskazań do jego wykonania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Pasternak Sędziowie NSA Krystyna Kutzner (spr.) WSA Halina Jakubiec Protokolant Honorata Kuźmicka-Wełna po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2012 r. sprawy ze skargi J. R. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 6 maja 2011 r. nr [...] w przedmiocie uznania zarzutów za bezpodstawne I. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie organu pierwszej instancji, II. zasądza od Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego na rzecz skarżącej kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wojewódzki Inspektor Sanitarny, działając na podstawie :

- art. 138. par. 1 pkt 1 w związku z art. 144 ustawy z dnia 24 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) ;

- art. 18 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ( Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) -

po rozpatrzeniu zażalenia wniesionego przez skarżącą J. R. na postanowienie Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] 2010 r., znak : [...] w przedmiocie uznania zarzutów za bezpodstawne – utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy.

Powyższe rozstrzygnięcia zostały wydane w oparciu o następujący stan faktyczny ustalony przez organy :

Organ stwierdził, że córka skarżącej Z. R. nie została poddana obowiązkowym szczepieniom (odra + świnka + różyczka, Td + Polio), co spowodowało umieszczenie skarżącej na " liście opornych uchylających się od szczepień obowiązkowych" .

Zachowanie skarżącej – w ocenie organów - stanowiło naruszenie art.17 ust.1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ( Dz.U z 2008r. Nr 234 , poz.1570 ze zm.).

W związku z powyższym , upomnieniem Nr [...] z dnia 28 stycznia 2010r. skarżąca została wezwana do niezwłocznego wykonania ww. obowiązku i zaszczepienia dziecka w terminie 7 dni od daty doręczenia ww. upomnienia, pod rygorem wszczęcia egzekucji oraz nałożenia grzywny.

Upomnienie zostało doręczone skarżącej w dniu 02 lutego 2010r.

W dniu 16 listopada 2010r. została przeprowadzona kontrola sprawdzająca realizację szczepień ochronnych , która stwierdziła , że skarżąca nie poddała dziecka obowiązkowym szczepieniom.

Powiatowy Inspektor Sanitarny stwierdził , że ww. obowiązek jest wykonalny i w dniu 24 listopada 2010r. wystawił tytuł wykonawczy Nr [...], wszczynając postępowanie egzekucyjne w administracji. Niezależnie od tego , organ wydał postanowienie o nałożeniu grzywny w kwocie 200 zł w celu przymuszenia do wykonania tego obowiązku, co jednak nie jest przedmiotem niniejszego postępowania sądowego.

W sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej skarżąca złożyła zarzuty podnosząc , że obowiązek zaszczepienia dziecka nie mógł być wykonany w przepisanym terminie , gdyż jej córka miała odroczone szczepienia do dnia 30 kwietnia 2010r. , co zostało odnotowane w karcie zdrowia dziecka . Ponadto skarżąca podniosła , że nie kwestionuje obowiązku szczepienia dziecka przeciwko chorobom zakaźnym , ale " z powodu powtarzających się epizodów zaburzeń neurologicznych , szczepienia musiały zostać przerwane celem obserwacji dziecka". Zaprzestanie szczepień było spowodowane – jak twierdzi skarżąca - niepokojem o stan zdrowia dziecka z uwagi na pojawiające się między kolejnymi szczepieniami napady drgawkowe , a wcześniej występowaniem u dziecka przedłużającej się biegunki oraz skłonnościami alergicznymi. Podstawą do niepokoju, w ocenie skarżącej , były również trzy przypadki wystąpienia w jej rodzinie choroby SM.

Skarżąca podniosła , że dziecko ma być konsultowane przez lekarza specjalistę oraz w Wojewódzkiej Poradni ds. Szczepień, aby ewentualnie wykluczyć wystąpienie niepożądanych odczynów poszczepiennych .

Zdaniem skarżącej podstawą prawną zgłoszonych zarzutów jest art.33 pkt.2 ww. ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji . Wskazując na powyższe okoliczności skarżąca wniosła o umorzenie prowadzonego postępowania egzekucyjnego.

Powiatowy Inspektor Sanitarny, postanowieniem z dnia [...] 2010r. uznał zarzuty skarżącej za bezpodstawne , gdyż w ocenie tego organu , podniesione w zażaleniu argumenty nie zasługują na uwzględnienie.

Odnosząc się do zarzutów zażalenia w kwestii odroczenia obowiązku zaszczepienia dziecka , organ podniósł , że obowiązek ten został odroczony przez lekarza do dnia 30 kwietnia 2010r. , natomiast skarżąca nie wykonała powyższego obowiązku do dnia 16 listopada 2010r. Umorzenie postępowania egzekucyjnego , o które wnosiła skarżąca , byłoby dopuszczalne dopiero po wykonaniu obowiązku zaszczepienia dziecka , gdyż jest to obowiązek o charakterze niepieniężnym.

W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżąca powtórzyła dotychczasową argumentację podkreślając , że załączona dokumentacja medyczna uzasadniała długotrwałe odroczenie szczepień jej córki z powodu obserwacji w kierunku padaczki. Z ustaleń skarżącej wynikało , że po ostatnich szczepieniach wystąpiły u dziecka drgawki , egzema, wysypki , problemy żołądkowo-jelitowe i zdarzenia te zostały odnotowane w Karcie Zdrowia Dziecka w Poradni przy ul. [...] w K. Dziecko po urodzeniu zostało zaszczepione przeciwko WZW B i gruźlicy i w trzecim tygodniu życia trafiło na oddział patologii noworodka . Czy powodem dolegliwości dziecka były szczepienia – tego nie wyjaśniono .

Na poparcie swojego stanowiska skarżąca załączyła do zażalenia fotokopie różnych publikacji z literatury medycznej na temat zasadności i skuteczności szczepień , a także o ich szkodliwości .

Skarżąca podniosła , że w Wojewódzkiej Poradni ds. Szczepień była zachęcana do uzupełnienia szczepień , ale też pouczona , że ostateczną decyzję o zaszczepieniu dziecka podejmuje matka i nikt nie może jej do tego zmuszać , gdyż matka zna najlepiej swoje dziecko i jego problemy, a ponadto matkę obciążają ewentualne konsekwencje choroby z powodu nie zaszczepienia dziecka , bądź komplikacje z powodu jego zaszczepienia.

Ponadto skarżąca zakwestionowała prawo inspektora sanitarnego do wydawania nakazu przymusowego zaszczepienia, gdyż takie uprawnienie – w jej ocenie - organ ten posiada tylko w razie stwierdzenia zaistnienia lub podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej lub zakażenia.

Skarżąca zarzuciła, że nie istnieje obowiązek poddania zdrowego dziecka szczepieniom ochronnym przewidzianym w przepisach prawa w sytuacji sprzeciwu w tej kwestii rodziców dziecka ; obowiązek taki nie może być przymusowo egzekwowany w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnymi w administracji . Zgodnie z § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień (Dz.U. z 2002r. Nr 237 ) kwalifikacyjne badanie lekarskie oraz wykonanie szczepienia u osoby , która ukończyła 6 rok życia , a nie osiągnęła pełnoletniości, można przeprowadzić po powiadomieniu przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego tej osoby oraz uzyskaniu jego pisemnej zgody i informacji na temat uwarunkowań zdrowotnych mogących stanowić przeciwwskazanie do szczepień.

Zdaniem skarżącej , podejmując decyzję o zaszczepieniu dziecka należy brać pod uwagę predyspozycje rodzinne dziecka i wcześniejsze odczyny poszczepienne .

Skarżąca oświadczyła , że decyzję o poddaniu dziecka ewentualnemu szczepieniu przeciwko tężcowi , czy polio podejmie po wykonaniu u córki odpowiednich testów w poradni alergologicznej i neurologicznej , natomiast ze względu na wcześniejsze reakcje poszczepienne – nie będzie szczepić dziecka szczepionką MMRII czy Priori , które uważane są za najbardziej niebezpieczne ; występowanie drgawek stanowi przeciwwskazanie do takich szczepień .

Wskazując na powyższe okoliczności skarżąca wniosła o umorzenie postępowania w tej sprawie.

W związku z zarzutami zażalenia ,Powiatowy Inspektor Sanitarny pismem z dnia 19 stycznia 2011r. wezwał skarżącą do udzielenia informacji w przedmiocie aktualnych przeciwwskazań do zaszczepienia dziecka wraz z przesłaniem stosownej dokumentacji medycznej potwierdzającej aktualny stan zdrowia dziecka .

W odpowiedzi na powyższe wezwanie skarżąca w piśmie z dnia 17 lutego 2011r. oświadczyła, że dziecko aktualnie pozostaje w okresowej kontroli w poradni neurologicznej i przeciwwskazaniem do zaszczepienia córki jest jej obserwacja w kierunku padaczki oraz konieczność przeprowadzenia diagnostyki neurorozwojowej z powodu problemów szkolnych . Na powyższą okoliczność skarżąca załączyła stosowne zaświadczenie lekarskie.

Ponadto skarżąca oświadczyła , że czeka na termin konsultacji w poradni alergologicznej w związku z częstymi nawracającymi infekcjami , egzemami i powtarzającymi się biegunkami ; alergie na białko kurze i pokarmowe są bezwzględnymi przeciwwskazaniami do stosowania szczepionek MMRII czy Priori.

Skarżąca podniosła , że jej obawy przed kolejnymi szczepieniami dziecka są spowodowane wcześniejszymi reakcjami poszczepiennymi w postaci zaburzeń w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego dziecka oraz epizodami drgawkowymi z przykurczem mięśni rąk i nóg , które to objawy mogą stanowić bezwzględne przeciwwskazania do szczepień ze względu na nadwrażliwość dziecka na pewne składniki preparatu szczepionki.

Skarżąca podkreśliła , że żaden z lekarzy (neurolog, pediatra i specjalista w Wojewódzkiej Poradni ds. Szczepień) , z którymi rozmawiała w kwestii podjęcia decyzji o kolejnych szczepieniach dziecka nie zagwarantował , że dana szczepionka jest dla jej córki bezpieczna ; żaden lekarz nie był w stanie wymiernie ocenić stosunku ewentualnego ryzyka do ewentualnych korzyści z podania jej córce określonej szczepionki.

Skarżąca zarzuciła , że przymuszanie rodzica do zaszczepienia dziecka stanowi naruszenie Konstytucji RP oraz ustawy z dnia 6 listopada 2008r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta , a także Traktatu Lizbońskiego. Obowiązek poddania dziecka szczepieniu ma charakter obywatelski , a nie prawny , a przymuszanie do wykonania tego obowiązku jest – w ocenie skarżącej – bezprawne .

W toku prowadzonego postępowania organ zwrócił się do lekarza pediatry –- B. P. – S. – specjalisty neurologii dziecięcej w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej "A" Sp. z o.o. przy ul. [...] w K - o informację , czy fakt pozostawania w okresowej kontroli , obserwacje w kierunku padaczki , zaburzenia neurologiczne – są podstawą do zwolnienia z obowiązkowych szczepień córki skarżącej , czy mają one charakter trwały , czy okresowy – jeśli tak , to jaki jest okres czasowego zwolnienia.

W dniu 31 marca 2011r. ww. lekarz wydał zaświadczenie , w którym stwierdził , że obecnie wyklucza padaczkę u córki skarżącej; problemem są zaburzenia koncentracji uwagi i trudności w kontaktach społecznych, ale te objawy nie są przeciwwskazaniem do szczepień ochronnych. Ponadto lekarz stwierdził , że kierował dziecko do Wojewódzkiej Poradni ds. Szczepień w celu uzupełnienia koniecznych szczepień w placówce specjalistycznej .

Wojewódzki Inspektor Sanitarny , postanowieniem z dnia 6 maja 2011r. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji . Zdaniem organu , z akt sprawy nie wynika , aby istniały przeciwwskazania do zaszczepienia dziecka skarżącej.

Powołując się na ww. zaświadczenie lekarza pediatry - specjalisty neurologii dziecięcej , organ stwierdził , że z uzyskanej odpowiedzi wynika, iż lekarz specjalista potwierdził, iż w przypadku dziecka skarżącej brak jest przeciwwskazań do szczepień. Ponadto , pomimo zalecenia uzupełnienia szczepień w Wojewódzkiej Poradni ds. Szczepień , skarżąca nie wykonała tych szczepień , co jest " dowodem oporności skarżącej odnośnie szczepień".

Organ podniósł , że obowiązek zaszczepienia dziecka wynika bezpośrednio z przepisu prawa, wobec czego w przypadku uchylania się przez zobowiązanego od jego wykonania, wyegzekwowanie jego wykonanie podlega egzekucji administracyjnej . Organ pierwszej instancji , w ocenie Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego , nie naruszył obowiązujących przepisów w sposób , który mogłyby stanowić podstawę do uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia bądź umorzenia prowadzonego postępowania egzekucyjnego.

Na powyższe postanowienie wpłynęła skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, w której skarżąca zarzuciła wydanie przedmiotowego postanowienia bez podstawy prawnej , ignorowanie wyroku NSA dotyczącego obowiązkowych szczepień ochronnych , a także naruszenie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego oraz przepisów Konstytucji RP .

Wskazując na powyższe , skarżąca wniosła o stwierdzenie nieważności zaskarżonego postanowienia względnie o jego uchylenie .

W uzasadnieniu skargi podniesiono , że zgodnie z art.6 Kpa , organy winny działać na podstawie przepisów prawa. W ocenie skarżącej orzecznictwo sądów administracyjnych potwierdza, że inspektor sanitarny nie ma prawa wydawać postanowień , decyzji i nakazów wobec osób , u których nie ma podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej , gdyż przepisy ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie zezwalają na takie działania ; ustawodawca ograniczył ingerencje inspektora sanitarnego wobec osób zdrowych.

W ocenie skarżącej , wydawanie postanowień, decyzji i nakazów przez inspektora sanitarnego w oparciu o ww. ustawę stanowi " łamanie prawa ". Poprzednio obowiązująca ustawa zawierała przepisy umożliwiające karanie rodziców , ale w obecnie obowiązującej ustawie przepisów takich nie ma , gdyż zgodnie z przepisami Unii Europejskiej , niedopuszczalna jest ingerencja w zdrowie obywatela bez jego wyraźnej zgody.

Zaskarżone postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, w ocenie skarżącej , jest wydane bez podstawy prawnej. Organ dokonał błędnej wykładni obowiązujących przepisów poprzez przyjęcie nieuzasadnionego poglądu prawnego, że można zmusić rodzica do zaszczepienia dziecka zdrowego oraz że obowiązek ten można przymusowo wyegzekwować w trybie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Skarżąca zarzuciła , że stanowisko organu narusza konstytucyjne zasady dotyczące nietykalności i wolności osobistej , a także przepisy ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta - pacjent ma prawo do wyrażania zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody.

Z kolei zgodnie z art.6 Traktatu Lizbońskiego , Unia Europejska uznaje prawa , wolności i zasady określone w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej , zgodnie z którymi na wszelkie zabiegi w sferze biologii i medycyny musi być szanowa zgoda osoby zainteresowanej .

Skarżąca powtórzyła swoje stanowisko odnośnie § 9 ust.2 ww. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad zaprowadzania i dokumentacji szczepień , który wymaga pisemnej zgody przedstawiciela ustawowego dziecka , które ukończyło 6 rok życia , a nie ukończyło lat 18.

W ocenie skarżącej , organy rozstrzygające w niniejszej sprawie naruszyły art. 6 , art. 7, art. 8 i art. 9 k.p.a., poprzez brak poszanowania obowiązującego prawa , wzbudzając nieufność obywateli do tych organów.

Skarżąca podniosła , że ma uzasadnione obawy poddania dziecka kolejnym szczepieniom , do czego przyczyniły się wcześniejsze reakcje poszczepienne jej córki . Opisując zagrożenia i niebezpieczeństwa z podawaniem określonych szczepionek skarżąca zarzuciła , że organy w wydanych rozstrzygnięciach nie ustosunkowały się do jej uzasadnionych obaw ; z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wynika, że jedynie istnienie padaczki lekoodpornej może stanowić przeciwwskazanie do dalszych szczepień , natomiast organ zupełnie pominął wcześniejsze reakcje poszczepienne , które wystąpiły u jej dziecka .

Skarżąca stwierdziła , że żaden z lekarzy nie wykluczył ryzyka , jakie niesie poddanie dziecka szczepieniom, zważywszy na wcześniejsze reakcje poszczepienne i w ocenie tej istotny był jedynie aktualny stan zdrowia dziecka. Odmowa poddania dziecka szczepieniom wynika z troski skarżącej o zdrowie i harmonijny rozwój jej córki i nie stanowi przejawu złej woli .

Ponadto zaskarżone postanowienie , zdaniem skarżącej , narusza art. 77 § 1 k.p.a., który zobowiązuje organy do własnej inicjatywy dowodowej, do podejmowania wszelkich dopuszczalnych działań dla ustalenia istotnych w sprawie faktów , a w niniejszej sprawie organy obowiązków tych nie wypełniły , gdyż nie ustosunkowały się do opisanych obaw związanych z reakcjami poszczepiennym , co zostało ze strony skarżącej udokumentowane fragmentami publikacji z literatury fachowej. Wszczęcie i prowadzenie postępowania egzekucyjnego , w ocenie skarżącej , stanowi bezprawne działanie naruszające dobro jej dziecka oraz naruszające prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami.

W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Sanitarny wniósł o jej oddalenie i podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie podnosząc , że obowiązujące przepisy nie przewidują , by rodzic sam mógł decydować , czy poddać dziecko szczepieniu , czy też odmówić jego zaszczepienia w ogóle.

Na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2012r. skarżąca oświadczyła, że jej dziecko nie zostało zdiagnozowane w kierunku przyczyn wystąpienia drgawek i przykurczu mięśni , jakkolwiek została u jej córki wykluczona padaczka. Ponadto z uwagi na wystąpienie w rodzinie dziecka trzech przypadków stwardnienia rozsianego tzw. SM, zdaniem skarżącej , u jej dziecka istnieją genetyczne skłonności mogące mieć wpływ na indywidualne reakcje córki na działanie podanych szczepionek i wystąpienie niepożądanych odczynów poszczepiennych . W odczuciu skarżącej , lekarze lekceważą jej informacje o stanie zdrowia dziecka, co powoduje jej uzasadnione obawy , co do skutków tych szczepień.

Wojewódzki Sąd administracyjny w Krakowie zważył , co następuje:

Stosownie do art.1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2002r. , Nr 1269 ) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem . Oznacza to , że przedmiotem kontroli Sądu jest zgodność zaskarżonego akt aktu lub czynności z przepisami prawa materialnego , które mają zastosowanie w sprawie oraz z przepisami prawa procesowego , regulującymi tryb jego wydania lub podjęcia czynności będącej przedmiotem zaskarżenia . Wiążące przy tym są przepisy obowiązujące w dacie wydania zaskarżonego aktu. Usunięcie z obrotu prawnego aktu może nastąpić tylko wtedy , gdy postępowanie sądowe dostarczy podstaw do uznania , że przy jego wydawaniu organy administracji publicznej naruszyły prawo w zakresie wskazanym w art. 145 § 1 ustawy z dnia 30.08.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. Dz 2012 r. Nr 270) tj. w przypadku istnienia istotnych wad w postępowaniu lub naruszenia przepisów prawa materialnego, mających istotny wpływ na wynik sprawy.

Mając na uwadze wskazane powyżej kryterium legalności , Wojewódzki Sąd Administracyjny , po poddaniu ocenie ustalonych w sprawie w toku administracyjnego postępowania instancyjnego okoliczności faktycznych i istniejących wówczas okoliczności prawnych , stwierdza , że skarga zasługuje na uwzględnienie .

W rozpoznawanej sprawie przedmiotem skargi jest postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego utrzymujące w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji , na mocy którego uznano zarzuty skarżącej zgłoszone w postępowaniu egzekucyjnym za bezpodstawne. A zatem kontroli tut. Sądu zostały poddane rozstrzygnięcia organów administracji publicznej wydane w postępowaniu egzekucyjnym , których celem było wyegzekwowanie od skarżącej obowiązku zaszczepienia małoletniej córki.

Jedną z podstawowych zasad postępowania egzekucyjnego jest stwierdzenie , że egzekwowany obowiązek wobec konkretnej osoby istnieje i jest wymagalny ( art.33 pkt.1 i 2 ww. ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ).

W niniejszej sprawie okolicznością niesporną jest , że zgodnie z obowiązującymi przepisami istnieją obowiązkowe szczepienia wobec określonej grupy osób , w tym wobec dzieci i że wykonanie tego obowiązku spoczywa na opiekunach prawnych lub faktycznych .

Sporne w tej sprawie jest , czy małoletnia córka skarżącej może być poddana takim szczepieniom , a zatem czy obowiązek ten jest wymagalny .

Z analizy przepisów regulujących kwestie obowiązkowych szczepień ochronnych , przytaczanych przez obie strony sporu i znane tym stronom , wynika, że takie szczepienie musi być poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym (art.17 ust.2 ww. ustawy ) , które jest dokumentowane stosownym zaświadczeniem. W przypadku , gdy lekarskie badanie kwalifikacyjne daje podstawy do długotrwałego odroczenia obowiązkowego szczepienia ochronnego , lekarz kieruje do konsultacji specjalistycznej. Podnieść należy , że kwalifikacyjne badanie lekarskie oraz wykonanie szczepienia u dziecka, które ukończyło 6 lat , a nie ukończyło lat 18 , można przeprowadzić po powiadomieniu przedstawiciela prawnego lub opiekuna faktycznego oraz po uzyskaniu jego pisemnej zgody i informacji na temat uwarunkowań zdrowotnych mogących stanowić przeciwwskazania do szczepień ( § 9 ust.2 ww. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002r. ). Na ten przepis wskazywała w swojej argumentacji skarżąca , natomiast organ nie odniósł się do tej kwestii.

Z analizy akt sprawy wynika, że odmowa poddania małoletniej córki skarżącej obowiązkowym badaniom nie była spowodowana lekceważeniem tego obowiązku , ale wynikała z troski skarżącej jako matki o zdrowie jej dziecka , które w przeszłości miało określone problemy zdrowotne , szczegółowo opisywane przez skarżącą . W toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego skarżąca informowała organy orzekające w sprawie o istnieniu – jej zdaniem – przeciwwskazań do szczepień ; podawała konkretne zdarzenia dotyczące stanu zdrowia córki , które miały w przeszłości miejsce i które częściowo znajdują potwierdzenie w aktach sprawy.

Zarzut skarżącej, że okoliczności te nie zostały uwzględnione przez organy orzekające – w ocenie Sądu , jest zasadny.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało oparte na zaświadczeniu wydanym przez lekarza pediatrę – B. P. – S. , specjalistę neurologii dziecięcej , z którego wynikało , że "problemem są zaburzenia koncentracji uwagi i trudności w kontaktach społecznych. W/w objawy nie są przeciwwskazaniem do szczepień ochronnych". Ponadto lekarz stwierdził , że u córki skarżącej " wyklucza obecnie padaczkę " .

Wojewódzki Inspektor Sanitarny, w zaskarżonym postanowieniu stwierdził , że " lekarz specjalista potwierdza , iż w przypadku dziecka skarżącej brak jest przeciwwskazań do szczepień".

W ocenie Sądu , powyższe stwierdzenie nie wynika z ww. zaświadczenia i nie znajduje uzasadnienia w zgromadzonym materiale dowodowym. Lekarz w wydanym zaświadczeniu odniósł się jedynie do wykluczenia padaczki oraz zaburzeń koncentracji uwagi i trudności w kontaktach społecznych dziecka i na tej podstawie sformułował stanowisko o braku przeciwwskazań do szczepień. Tymczasem skarżąca w toku całego postępowania podnosiła , że u jej dziecka występowały również inne objawy , jak egzema , wysypka , problemy żołądkowo-jelitowe , co - jak twierdzi skarżąca – zostało odnotowane w Karcie Zdrowia Dziecka w Poradni przy ul. [...] w K . Ponadto skarżąca podnosiła , że dziecko przebywało na Oddziale Patologii Noworodka Szpitala Dziecięcego im. [...] w K z powodu refleksu żołądkowego z podejrzeniem zachłyśnięcia , sugerując , że mogło to mieć związek z reakcją poszczepienną. Nie bez znaczenia dla oceny , czy zaistniały przeciwwskazania do szczepień jest okoliczność , że w rodzinie dziecka wystąpiły trzy przypadki choroby SM – stwardnienia rozsianego. Z akta sprawy nie wynika, czy te uwarunkowania genetyczne mogą mieć wpływ na istnienie przeciwwskazań do zaszczepienia dziecka.

Wskazując na powyższe okoliczności należy stwierdzić , że w ocenie Sądu organy administracyjne nie zebrały w sposób wyczerpujący i nie rozpatrzyły całego materiału dowodowego . Stan faktyczny niniejszej sprawy budzi wątpliwości i nie daje jednoznacznej odpowiedzi co do istnienia lub braku przeciwwskazań do wykonania obowiązkowych szczepień . W niniejszej sprawie nie została wyjaśniona kwestia konsultacji w Wojewódzkiej Poradni ds. Szczepień , do której skarżąca została skierowana i jak twierdzi , w której została poinformowana , że ostateczną decyzję w kwestii szczepień dziecka podejmuje matka.

Za zasadny należy uznać zarzut skarżącej , że w ocenie stanu zdrowia jej dziecka pod kątem możliwości poddania córki obowiązkowym szczepieniom , organy orzekające w niniejszej sprawie skoncentrowały się jedynie na aktualnym stanie zdrowia dziecka i mimo wielokrotnych zarzutów ze strony skarżącej , nie odniosły się w sposób rzeczowy i jednoznaczny do kwestii , czy objawy opisywane przez skarżącą dotyczące występowania cyklu powtarzających się napadów drgawkowych z przykurczem mięśni rąk i nóg, egzemy ,alergii, wysypek , problemów żołądkowo-jelitowych – mają lub mogą mieć wpływ na istnienie przeciwwskazań do szczepień obowiązkowych. Wykluczenie padaczki , bez ustalenia przyczyny wystąpienia objawów opisywanych przez skarżącą , budzi uzasadnione wątpliwości co do możliwości poddania dziecka szczepieniom.

Zgodnie z § 13 rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 19.12.2002r (obowiązującego w dacie wydania zaskarżonego postanowienia) w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień wynika, że " po przeprowadzeniu kwalifikacyjnego badania lekarskiego lekarz potwierdza zakwalifikowanie osoby badanej do szczepienia ochronnego podpisem w karcie uodpornienia i książeczce szczepień oraz wynik tego badania wpisuje w dokumentacji medycznej tej osoby".

Z kolei , zgodnie z § 14 ww. rozporządzenia , informację o wystąpieniu niepożądanych odczynów poszczepiennych odnotowuje się w książeczce szczepień , karcie uodpornienia oraz dokumentacji medycznej osoby szczepionej.

W aktach brak jest takich dokumentów i nie jest możliwa weryfikacja twierdzeń skarżącej , że objawy poszczepienne faktycznie wystąpiły u jej córki , jak również nie jest możliwa weryfikacja stanowiska organów , że dziecko może być poddane obowiązkowym szczepieniom.

Zaskarżone rozstrzygnięcie oparte zostało na zaświadczeniu wydanym przez lekarza pediatrę – specjalisty neurologii dziecięcej , w którym lekarz – B. P. – S. nie odniosła się do zgłaszanych przez skarżącą dolegliwości i reakcji dziecka , zatem zaświadczenie to - w ocenie Sądu - nie może stanowić dowodu potwierdzające brak przeciwwskazań do poddania dziecka szczepieniom ochronnym.

Reasumując należy stwierdzić , że w rozpatrywanej sprawie obowiązkowe szczepienia mogą być wykonane , gdy matka dziecka wyrazi na to pisemną zgodę oraz udzieli informacji o braku lub istnieniu przeciwwskazań do szczepień ; w takim przypadku przeciwwskazania okresowe muszą być potwierdzone przez lekarza , a stałe przeciwwskazania – przez lekarza specjalistę . Potwierdzenie to powinno odnosić się nie tylko do aktualnego stanu zdrowia , ale – w związku z zarzutami skarżącej – w swej treści powinno odnoście do tych zarzutów i w sposób przekonywujący przesądzać kwestię dopuszczalności zaszczepienia dziecka. Podkreślić należy , że o ile egzekucja administracyjna zmierza do wyrażenia zgody opiekuna prawnego , czy faktycznego na obowiązkowe szczepienia dziecka , o tyle postępowanie to nie może być prowadzone , gdy istnieją przeciwwskazania do poddania dziecka szczepieniom. Oznacza to , że pomimo istnienia obowiązkowych szczepień , w konkretnym przypadku obowiązek taki nie jest wymagalny z powodu istnienia przeciwwskazań do jego wykonania. Czy w rozpatrywanej sprawie obowiązek ten jest wymagalny – analiza akt sprawy nie daje na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi.

Końcowo należy zauważyć , że z akt sprawy wynika , iż skarżąca podjęła wiele trudu mającego na celu wyjaśnienie swoich wątpliwości i obaw co do dalszych szczepień córki konsultując się z lekarzami , a wobec braku zrozumienia - odpowiedzi na swe wątpliwości szukała w różnych publikacjach , których część przedłożyła do akt niniejszej sprawy. Odmowa poddania córki obowiązkowym szczepieniom nie jest wiec przejawem oporności skarżącej, jak zarzuca to Wojewódzki Inspektor Sanitarny, ani nie stanowi lekceważenia obowiązujących przepisów, czy zaniedbywania obowiązków rodzicielskim względem córki . Wprost przeciwnie , odmowa poddania córki obowiązkowym szczepieniom jest przejawem troski o zdrowie dziecka i wynika z prawidłowo wykonywanej władzy rodzicielskiej.

W rozpatrywanym przypadku zabrakło właściwej komunikacji lekarzy ze skarżącą , co być może pozwoliłoby na uniknięcie stosowania środków przymusu . Obawy i wątpliwości skarżącej nie zostały wyjaśnione w sposób rzetelny, co z kolei spowodowało odmowę poddania dziecka szczepieniom ochronnym.

Na ile obawy skarżącej są uzasadnione (występowanie alergii, egzemy, wysypki, dolegliwości żołądkowo-jelitowe), o tym rozstrzygnąć mogą tylko lekarze – Sąd nie jest uprawniony do oceny w tym zakresie. Stanowisko lekarzy powinno być stwierdzone stosownymi dokumentami stanowiącymi dowody w sprawie , które podlegają ocenie tego Sądu.

W niniejszej sprawie zarówno twierdzenia skarżącej, jak i organów są nieudokumentowane , jakkolwiek stanowisko skarżącej jest uprawdopodobnione .

Jak wyżej podniesiono – w rozpatrywanej sprawie brak jest jednoznacznych dowodów potwierdzających , że obowiązek wykonania określonych szczepień w przypadku dziecka skarżącej jest wymagalny. Ta okoliczności musiała spowodować uchylenie zaskarżonego rozstrzygnięcia oraz poprzedzającego go postanowienia organu pierwszej instancji.

Odnośnie wyroków powołanych przez skarżącą , a to Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku , sygn. akt II SA/Bk 79/11 oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego , sygn. akt II OSK 32/11 – tut. Sąd podzielił stanowisko Państwowego Inspektora Sanitarnego , iż z wyroków tych wynika , że ustawa z 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie daje podstaw do wydania decyzji administracyjnej w przedmiocie poddania się szczepieniom ochronnym , gdyż obowiązek ten wynika z mocy prawa. Natomiast wykonanie tego obowiązku zabezpieczone jest przymusem administracyjnym , a także odpowiedzialnością wynikającą z Kodeku wykroczeń.

W niniejszej sprawie, Powiatowy Inspektor Sanitarny nie wydał decyzji administracyjnej zobowiązującej skarżącą do poddania dziecka obowiązkowym szczepieniem , a zatem postępowanie tego organu było zgodne ze stanowiskiem sądów administracyjnych zawartym w wyżej wymienionych wyrokach.

Z akt sprawy wynika, że Powiatowy Inspektor Sanitarny postanowieniem z dnia [...] 2010r nr [...] nałożył na skarżącą karę grzywny w wysokości 200 zł w celu przymuszenia do wykonania obowiązku poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom. W przypadku uprawomocnienia się niniejszego wyroku organ zobowiązany będzie do rozważenia możliwości wyeliminowania z obrotu prawnego przedmiotowego postanowienia i ewentualnego zwrotu wyegzekwowanej grzywny.

Uznając, że zaskarżone postanowienie zostało wydane z naruszeniem przepisów prawa procesowego w zakresie wyżej opisanym , Sąd działając na podstawie art.145 § 1 pkt.1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012r. Nr 270 ) – orzekł jak w sentencji.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 tej ustawy.