Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rudnicka po rozpoznaniu w dniu 26 lipca 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia [...] na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 11 kwietnia 2017 r. sygn. akt II SA/Sz 1158/16 o wezwaniu do uiszczenia wpisu od skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 22 grudnia 2016 r., sygn. akt II SA/Sz 1158/16 w sprawie ze skargi Stowarzyszenia [...] na decyzję Dyrektora Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr [...] Uniwersytetu Medycznego w [...] z dnia [...] sierpnia 2016 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie udostępnienia informacji publicznej postanawia: oddalić zażalenie

Zarządzeniem z dnia 11 kwietnia 2017 r. sygn. akt II SA/Sz 1158/16 Przewodniczący Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie wezwał Stowarzyszenie [...] do uiszczenia wpisu sądowego od skargi kasacyjnej wniesionej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 22 grudnia 2016 r., sygn. akt II SA/Sz 1158/16. Stosownie do § 3 rozporządzenia Rady Ministrów dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm.) wysokość wpisu określono na kwotę 100 zł. W zarządzeniu wskazano ponadto, że wpis należy uiścić w terminie 7 dni od daty doręczenia odpisu zarządzenia, pod rygorem odrzucenia skargi kasacyjnej.

Zażalenie na powyższe zarządzenie wniosło Stowarzyszenie [...] zarzucając naruszenie art. 239 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm. - dalej jako "P.p.s.a.") w zakresie, w jakim przepis ten stanowi, że nie mają obowiązku uiszczania opłat sądowych organizacje pożytku, działające na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w sprawach własnych, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te organizacje działalności gospodarczej, a także organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2016 r., poz. 239 i 395) w sprawach własnych dotyczących realizacji zleconego zadania publicznego na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Zdaniem Stowarzyszenia naruszenie powołanego przepisu polegało na braku jego zastosowania, pomimo że przepis ten powinien być zastosowany w niniejszej sprawie.

W uzasadnieniu zażalenia Stowarzyszenie wskazało, że sprawa zawisła przed Sądem jest sprawą własną, gdyż jest związana z realizacją misji i celów Stowarzyszenia. Misją Stowarzyszenia jest prowadzenie działań na rzecz upowszechniania i realizacji idei dobrego rządzenia. Z kolei celem Stowarzyszenia jest upowszechnianie i ochrona wolności oraz praw człowieka, swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji oraz wspieranie działań monitorujących i edukacyjnych, w szczególności podejmowanych (...) na rzecz zwiększenia przejrzystości i uczciwości życia publicznego, w tym działanie na rzecz swobodnego dostępu do informacji publicznej. W związku z tym Stowarzyszenie jako organizacja pozarządowa, będąca organizacją pożytku publicznego jest zwolniona z obowiązku uiszczania opłat sądowych.

Zdaniem Stowarzyszenia pojęcie "sprawy własnej" nie może być utożsamiane z realizacją celów statutowych Stowarzyszenia, ale z ustaleniem, że sprawa dotyczy praw i obowiązków Stowarzyszenia oraz związana jest z sytuacją prawną organizacji.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 239 § 2 P.p.s.a., nie mają obowiązku uiszczania opłat sądowych organizacje pożytku publicznego, działające na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w sprawach własnych, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te organizacje działalności gospodarczej, a także organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w sprawach własnych dotyczących realizacji zleconego zadania publicznego na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Ze złożonego do akt sprawy statutu Stowarzyszenia oraz odpisu z Rejestru Stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego wynika, że Stowarzyszenie [...] posiada status organizacji pożytku publicznego. Celem tej organizacji jest upowszechnianie i ochrona wolności oraz praw człowieka, swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji oraz wspieranie działań monitorujących i edukacyjnych na rzecz zwiększania przejrzystości i uczciwości życia publicznego, w tym: 1) działanie na rzecz swobodnego dostępu do informacji publicznej, 2) działanie na rzecz efektywnego, praworządnego, przejrzystego i otwartego na kontrolę obywatelską gospodarowania majątkiem publicznym i zarządzania politykami publicznymi, 3) wspieranie merytoryczne i finansowe osób w sprawowaniu kontroli obywatelskiej, 4) podejmowanie działań na rzecz propagowania etyki życia publicznego i aktywności służących przeciwdziałaniu korupcji.

Z powyższych względów oraz z uwagi na treść art. 239 § 2 P.p.s.a. należy ustalić, czy Stowarzyszenie działa we własnej sprawie. W tym bowiem zakresie procedura sądowoadministracyjna zawęża wyłączenie podmiotowe od uiszczania wpisu, które dotyczy organizacji pożytku publicznego.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego pojęcie "sprawy własnej" należy odnosić nie do wykonywanej przez organizację pożytku publicznego działalności statutowej, lecz do pojęcia sprawy administracyjnej, w której skarga została wniesiona, ale w ramach indywidualnego interesu prawnego takiej organizacji. Sformułowanie "sprawa własna" dotyczy postępowania, w którym w drodze indywidualnego aktu administracyjnego organ władzy publicznej przyznaje lub nakłada określone prawa lub obowiązki wynikające z norm materialnoprawnych.

Rozpoznawana sprawa została zainicjowana nie we własnym interesie Stowarzyszenia, ile w celu realizacji założeń statutowych, a zatem sfery działalności zewnętrznej Stowarzyszenia, co nie wpływa bezpośrednio na jego prawa i obowiązki oraz nie zmienia jego sytuacji prawnej. Nie można bowiem utożsamiać "spraw własnych" z działalnością statutową, gdyż w takim przypadku zwolnienie z kosztów przysługiwałoby stronie automatycznie w każdej sprawie dotyczącej udostępnienia informacji publicznej (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 października 2016 r., I OZ 957/16 oraz I OZ 1013/16).

W związku z powyższym uznać należy, że Stowarzyszenie w niniejszej sprawie nie występuje jako strona we "własnej sprawie" i tym samym nie korzysta ze zwolnienia zawartego w art. 239 § 2 P.p.s.a., tj. zwolnienia z obowiązku uiszczania opłat sądowych. Zasadne zatem było wydanie zarządzenia o wezwaniu Stowarzyszenia do uiszczenia wpisu od wniesionej skargi kasacyjnej. W tym przypadku podstawę prawną określenia wysokości wpisu stanowi § 3 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zgodnie z tym przepisem wpis od skargi kasacyjnej wynosi połowę wpisu od skargi, nie mniej jednak niż 100 zł. Przewodniczący Wydziału prawidłowo ustalił wysokość wpisu należnego od skargi kasacyjnej wniesionej przez Stowarzyszenie. Tym samym zaskarżone zarządzenie odpowiada prawu.

Z powyższych względów, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 i art. 198 P.p.s.a. orzekł jak w postanowieniu.