Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Zbigniew Łoboda po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Wydziale I sprawy ze skargi J.R. K. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Wójta Gminy M. w przedmiocie rozpatrzenia wniosku o umorzenie I raty podatku od nieruchomości i podatku rolnego za 2013 r. postanawia odrzucić skargę.

Pismem z dnia 17.07.2013 r. (data nadania) J.R. K. powołując się na art. 3 § 1 pkt 8 w zw. z art. 52 § 1 i art. 53 § 1 wniósł skargę na bezczynność organu podatkowego – Wójta Gminy M. Skarga ta mylnie skierowana bezpośrednio do Naczelnego Sądu Administracyjnego przekazana została ostatecznie Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu.

W uzasadnieniu skargi, powołując się na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 25.06.2013 r. ([...]) skarżący zaznaczył, że uzupełnia dotychczasowe zarzuty, gdyż Wójt Gminy M. nie dość, że pozostawał w bezczynności w rozpoznaniu wniosku o umorzenie pierwszej raty podatku od nieruchomości i rolnego, to w swojej decyzji wskazał o poborze dwóch świadczeń rentowych przez stronę jak i pomylił imię podatnika. Przy wydaniu decyzji organ nie wziął pod uwagę podnoszonych przez stronę okoliczności, to jest faktu inwalidztwa oraz związanych z tym schorzeń, jak również złej sytuacji materialnej (bytowej) i finansowej. Podniesiono, że postępowanie było celowo "przeciągane", ażeby strona otrzymała świadczenie rodzinne, a wówczas z powołaniem się na ten fakt, doszło do odmowy umorzenia zaległości podatkowej.

Z nadesłanych przez organ akt sprawy wynika, że J.R.K. pismem z dnia 12.03.2013 r. wniósł o umorzenie pierwszej raty podatku od nieruchomości oraz podatku rolnego, ustalonych decyzją w formie łącznego zobowiązania pieniężnego. W uzasadnieniu wnioskodawca powołał się na złą sytuację zdrowotną oraz bytową oraz obciążenia finansowe.

Z kolei pismem z dnia 3.05.2013 r. strona złożyła do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. ponaglenie na niezałatwienie sprawy w terminie przez Wójta Gminy M.

Ustosunkowując się do ponaglenia Wójt Gminy M. wyjaśnił, ze J.R.K. domagał się umorzenia podatku, który nie był ostatecznie ustalony i nie podlega wykonaniu, albowiem od jego decyzji wydanej w pierwszej instancji (decyzja Wójta Gminy M. z dnia 8.02.2013 r., nr [...] w sprawie łącznego zobowiązania podatkowego na 2013 r.) strona wniosła odwołanie, które dotychczas nie zostało rozpatrzone. Organ zaznaczył, że wniosek zostanie niezwłocznie załatwiony po wydaniu decyzji przez organ drugiej instancji.

Decyzją z dnia 26.04.2013 r. (nr [...]) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji w sprawie ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego na 2013 r. pobieranego w formie łącznego zobowiązania pieniężnego. Ze znajdującej się w aktach administracyjnych koperty wynika, że egzemplarz wymiarowej decyzji odwoławczej został wysłany organowi pierwszej instancji w dniu 30.05.2013 r.

Z kolei powołanym wcześniej postanowieniem z dnia 25.06.2013 r. (nr [...]) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. uznało ponaglanie za uzasadnione i wyznaczyło Wójtowi Gminy M. termin do dnia 30 sierpnia 2013 r. na załatwienie sprawy zainicjowanej wnioskiem J.R. K. z dnia 12.03.2013 r. o umorzenie pierwszej raty podatku od nieruchomości i podatku rolnego za 2013 rok.

W uzasadnieniu postanowienia Kolegium podniosło między innymi, że Wójt Gminy M. nie załatwił wniosku w terminie wynikającym z art. 139 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm., dalej – "O.P."), jak również zaniechał obowiązku zawiadomienia, o którym mowa w art. 140 O.P. Kolegium zauważyło, że jeżeli w ocenie gminnego organu podatkowego zaległość podatkowa nie wystąpiła, to zgodnie z art. 165a § 1 O.P. organ pierwszej instancji obowiązany był odmówić wszczęcia postępowania w sprawie umorzenia podatku.

Decyzją z dnia 9.07.2013 r. ([...]) Wójt Gminy M. odmówił umorzenia pierwszej raty podatku od nieruchomości i podatku rolnego. Decyzja ta została wnioskodawcy doręczona w dniu 12.07.2013 r., zaś w dniu 17.07.2013 r. – jak to zaznaczono na początku – J.R.K. sporządził skargę, następnie wniesioną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu.

W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy M. wniósł o jej oddalenie.

W niniejszej sprawie na skutek wniosku skarżącego zostało mu przyznane prawo pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata (postanowienie referendarza sądowego z dnia 3.12.2013 r.). Wyznaczony przez Okręgową Radę Adwokacką we W. adwokat z urzędu zapoznał się z aktami sprawy w dniu 16.01.2014 r., nie zajmując stanowiska.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga podlegała odrzuceniu.

Stosownie do przepisu art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, dalej "p.p.s.a.") sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej. Z kolei po myśli art. 3 § 2 pkt 8 tej ustawy, kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg między innymi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4a p.p.s.a., a więc także w odniesieniu do sytuacji, w której postępowanie administracyjne (podatkowe) powinno zakończyć się wydaniem decyzji.

Jak się powszechnie przyjmuje, bezczynność organu zachodzi wówczas, gdy

gdy w prawnie ustalonym terminie organ nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie, ale – mimo istnienia ustawowego obowiązku – nie zakończył go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia lub też innego aktu lub nie podjął stosownej czynności określonej w art. 3 § 2 pkt 1-4a ustawy (R. Hauser, M. Wierzbowski, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2011, str. 536, a także wyrok WSA w Gdańsku z dnia 3.07.2013 r., sygn. akt II SAB/Gd 54/13, publ. LEX nr 1363047).

Jak zasadnie podnosi się w orzecznictwie, w przypadku skargi na bezczynność przedmiotem sądowej kontroli nie jest określony akt lub czynność organu, lecz brak ich podjęcia w określonej formie oraz w określonym terminie. Orzekając w sprawie dotyczącej skargi na bezczynność organu, sąd nie przeprowadza kontroli określonego aktu lub czynności, lecz biorąc za podstawę stan faktyczny i prawny danej sprawy, rozstrzyga, czy istotnie organ pozostaje w bezczynności (wyrok NSA z dnia 20.01.2009 r., sygn. akt II OSK 812/08, publ. LEX 478295).

Zwrócić także trzeba uwagę, że rozpoznając skargę na bezczynność organu sąd orzeka, biorąc pod uwagę stan faktyczny sprawy istniejący w dacie wniesienia skargi oraz w czasie wydawania orzeczenia sądowego. Stosownie bowiem do art. 149 § 1 zd. 1 p.p.s.a., uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy, sąd administracyjny zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Z kolei, jak trafnie zwraca się uwagę w literaturze, orzeczenie sądu, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (art. 149 § 1 zd. 2 p.p.s.a.) – dopuszczalne jest jedynie w razie uwzględnienia skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy (B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz Lex, Warszawa 2013 r., s. 461-462).

Z przytoczonych na początku okoliczności faktycznych wynika, że skargę na bezczynność Wójta Gminy M. skarżący złożył (ale też sporządził) po wydaniu (a nawet doręczeniu) decyzji przez wymieniony organ. W tym stanie rzeczy wymieniony organ nie pozostawał w bezczynności, zaś skarżący o tym (ustaniu bezczynności) wiedział.

Wskazać przeto należy, że w orzecznictwie przyjmuje się, że jeżeli w chwili wniesienia skargi organ nie pozostawał już w bezczynności, to skarga na bezczynność nie może odnieść skutku, albowiem nie może już wchodzić w rachubę zobowiązanie organu przez sąd administracyjny do wydania w określony terminie aktu. Skarga taka jest niedopuszczalna i jako taka podlega odrzuceniu na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 p.p.s.a. (postanowienie NSA z dnia14.01.1987 r., sygn. akt. IV SAB 14/86, publ. ONSA z. 1/1987, poz. 7, postanowienie WSA w Gliwicach z dnia 14.06. 2010 r., sygn. akt I SAB/Gl 4/10, publ. LEX nr 785364 oraz z dnia 19.11.2010 r., sygn. akt II SAB/Gl 59/10, publ. LEX nr 773359).

Ponieważ w niniejszej sprawie, w chwili wniesienia skargi do Sądu organ nie pozostawał już w bezczynności, to skarga podlegała odrzuceniu na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 p.p.s.a.

Dodać przy tym trzeba, że niedopuszczalność skargi (art. 58 § 1 pkt 6 p.p.s.a.) zachodziła także w zakresie, w jakim "uzupełniająco" skarżący wskazywał na mankamenty decyzji Wójta Gminy M. Jak bowiem wynika z art. 52 § 1 p.p.s.a. skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. Z kolei jak to wynika z art. 220 § 1 O.P. od decyzji organu podatkowego wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. Oznacza to, że zaskarżenie decyzji w sprawie odmowy umorzenia raty podatku od nieruchomości i podatku rolnego za 2013 możliwe byłoby po uprzednim zaskarżeniu decyzji Wójta Gminy M. w trybie odwoławczy.