Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marta Semiczek (spr.), , , po rozpoznaniu w dniu 8 października 2007 r. na posiedzeniu niejawnym w sprawie ze skargi R. Z. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowych w podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące: 2000 r., 2001 r., 2002 r., 2003 r. i 2004 r. wraz z odsetkami za zwłokę w zakresie sprzeciwu od postanowienia referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 września 2007 r. p o s t a n a w i a: przyznać stronie skarżącej prawo pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w całości.

W sprawie, skarżący wniósł o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitego zwolnienia od kosztów sądowych. W uzasadnieniu skarżący podniósł, że posiada – zajętą przez komornika – nieruchomość rolną (0,44 ha) oraz, że zamieszkuje wspólnie z żoną w wynajmowanym domu (jedno piętro). W odniesieniu do miesięcznych dochodów skarżący wskazał, że otrzymuje rentę z tytułu niezdolności do pracy w wysokości [...] brutto, zaś jego żona z tego samego tytułu otrzymuje świadczenie w wysokości [...] brutto (przedłożone na wezwanie Sądu dokumenty wskazują, że w/w kwoty stanowią wartości netto do wypłaty). Skarżący wskazał nadto, iż posiada zaległości z tytułu czynszu najmu.

Mając na uwadze, że oświadczenie zawarte we wniosku okazało się niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych strony, Sąd wezwał skarżącego do przedłożenia dodatkowych oświadczeń i dokumentów źródłowych odnoszących się do jego sytuacji finansowej.

W odpowiedzi na to wezwanie skarżący oświadczył, że miesięcznie ponosi następujące koszty utrzymania: [...] z tytułu zaległości czynszowych, [...] za energię elektryczną, [...] za gaz (w przeliczeniu na 1 butlę gazową), [...] za lekarstwa, zaś na żywność, środki higieny, opał i odzież przeznacza kwotę [...]. Oświadczył nadto, iż z żoną nie posiadają żadnych kont bankowych. Do oświadczenia skarżący dołączył dokumenty – PIT 36 za rok 2006, druki wypłaconych świadczeń rentowych, pokwitowania za energię elektryczną oraz czynsz najmu, a także, karty leczenia szpitalnego.

Postanowieniem z dnia 3 września 2007 r. (sygn. akt I SA/Wr 1148/07) referendarz sądowy przyznał skarżącemu prawo pomocy w zakresie częściowym, tj. zwolnił go od obowiązku uiszczenia wpisu sądowego od skargi w części przekraczającej kwotę 250 zł. W pozostałym zakresie odmówiono zwolnienia od kosztów sądowych.

Pismem z dnia [...] (data stempla pocztowego) skarżący od w/w postanowienia wniósł sprzeciw podnosząc, że nie posiada środków finansowych na pokrycie kosztów sądowych w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270; Nr 162 poz. 1692; Nr 94 poz. 788; Nr 169 poz. 1417 zwanej dalej u.p.s.a..) w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, postanowienie przeciwko któremu został wniesiony traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez Sąd na posiedzeniu niejawnym.

Stosowanie do treści art. 245 § 1 u.p.s.a. prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym.

Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, a przyznanie takiego prawa osobie fizycznej następuje w sytuacji, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 245 § 2 oraz art. 256 § 1 pkt 1 u.p.s.a.).

Natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części, albo tylko od tych wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, a przyznanie tego prawa osobie fizycznej jest uzależnione od wykazania, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania , bez uszczerbku koniecznego utrzymania dla siebie i rodziny (art. 245 § 3 oraz art. 246 § 1 pkt 2 u.p.s.a.). W świetle utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, ukształtowanego na podstawie analogicznych unormowań art. 113 kodeksu postępowania cywilnego, sformułowanie " osoba fizyczna (...) nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny" oznacza, iż ubiegający się o zwolnienie powinien wykazać, że nie jest w stanie poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny (por. postanowienie SN z dnia 24 września 1984 r., sygn. akt II CZ 104/84). Zgodnie z powyższym, przyznanie prawa pomocy powinno mieć miejsce w sytuacjach wyjątkowych, nie pozostawiających wątpliwości, iż zdobycie przez stronę środków niezbędnych do jej udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście tj. obiektywnie niemożliwe.

Nawiązując do wniosku skarżącego, R. Z. wniósł o przyznanie mu prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w całości.

Dokonując analizy sytuacji materialnej wnioskodawcy Sąd uznał, iż w sprawie wystąpiły przesłanki o jakich mowa w dyspozycji przepisu art. 246 § 1 pkt 1 u.p.s.a.

Uwzględniając w całości wniosek skarżącego Sąd ważył z jednej strony miesięczne dochody oraz ogólną sytuację finansową skarżącego, z drugiej zaś, wysokość wymaganego w sprawie wpisu od skargi w kwocie 500 zł. Sąd miał tu na uwadze także okoliczność, że skarżący w stanie faktycznym sprawy byłby zobowiązany uiścić de facto kwotę 1.000 zł, albowiem na rozpoznanie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu oczekuje także druga ze skarg R. Z. od której skarżący również byłby zobowiązany uiścić wpis sądowy w wysokości 500 zł (sygn. akt I SA/Wr 1147/07). W ocenie Sądu, udokumentowany przez skarżącego miesięczny dochód w postaci świadczenia rentowego z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ([...] netto), jak również renta otrzymywana przez jego małżonkę ([...] netto) uzasadniały przyjęcie, iż uiszczenie wymaganego w sprawie wpisu od skargi stanowić będzie uszczerbek w domowym budżecie, w stopniu zagrażającym konieczności zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych rodziny. Za przyznaniem skarżącemu zwolnienia od kosztów sądowych w całości przemawiały nadto – zadłużenie z tytułu opłat czynszowych w stopniu grążącym eksmisją z lokalu mieszkalnego, zaległości w opłatach za energię elektryczną, a nadto zajęcie komornicze nieruchomości rolnej o powierzchni 0,44 ha. Okoliczności te, potwierdzone przez skarżącego stosowną dokumentacją, uzasadniały tym samym przekonanie Sądu, iż odmowa przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym uniemożliwi stronie realizację przysługującego jej prawa do Sądu.

Mając na uwadze wskazane okoliczności, Sąd przychylił się do wniosku strony i zwolnił ją w całości od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w sprawie.

Z tych względów, na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 u.p.s.a. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu orzekł jak w sentencji postanowienia.