Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Artur Kot (sprawozdawca), Sędziowie sędzia WSA Małgorzata Długosz-Szyjko, sędzia WSA Beata Sobocha, Protokolant starszy referent Grażyna Wojda, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 października 2017 r. sprawy ze skargi D. z siedzibą w Niemczech na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 10 czerwca 2016 r. nr IPPB5/4510-386/16-4/PW w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych oddala skargę

1. Minister Finansów, w imieniu którego działał Dyrektor Izby Skarbowej

w W. (dalej: "Minister" lub "MF"), pismem z 10 czerwca 2016 r. udzielił D. z siedzibą w N. (dalej: "Wnioskodawca", "Skarżący", "Fundusz") pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie w zakresie zastosowania zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 26 ust. 1g w związku z art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy z 15 lutego 1992 r. (Dz. U. z 2016 r., poz. 1888; dalej: "updop").

2. Przebieg postępowania podatkowego.

2.1. Stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) przedstawiony we wniosku.

Wnioskodawca jest otwartym funduszem inwestycyjnym, inwestującym w nieruchomości komercyjne, utworzonym na podstawie niemieckiego prawa inwestycyjnego. Fundusz jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym (AIF) w rozumieniu dyrektywy nr 2011/61/UE z 8 czerwca 2011 r w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: ZAFI). Na podstawie niemieckich przepisów inwestycyjnych Fundusz jest reprezentowany i zarządzany przez spółkę zarządzającą, tj. U. (dalej: spółka), która jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością prawa niemieckiego z siedzibą w N..

Fundusz osiąga dochody za pośrednictwem spółki zarządzającej, co wynika

z uwarunkowań prawa niemieckiego, tj. dochody te, pomimo że formalnie osiągane są w imieniu spółki jako cywilnoprawnego właściciela środków służących uzyskaniu tych dochodów, uzyskiwane są na rachunek Funduszu. Z kolei Fundusz poprzez działającą w imieniu własnym, lecz na jego rachunek spółkę, prowadzi działalność inwestycyjną

w oparciu o środki finansowe inwestorów zbierane poprzez emisję swoich jednostek uczestnictwa. Skarżący lokuje kapitał głównie na rynku nieruchomości komercyjnych (budynki biurowe, hotele, centra handlowe, itp.). Bezpośrednio poprzez nabywanie nieruchomości oraz pośrednio poprzez nabywanie udziałów w spółkach inwestujących na tym rynku. Obecnie działalność Funduszu w Polsce realizowana jest przez spółkę zarządzającą działającą za pośrednictwem zarejestrowanego oddziału, która dokonuje bezpośrednich inwestycji w nieruchomości (Inwestycje bezpośrednie). Fundusz posiada udziały w polskich spółkach inwestujących w nieruchomości (tzw. Inwestycje pośrednie) i prowadzi na terytorium Polski działalność gospodarczą polegającą na wynajmie powierzchni komercyjnych w posiadanych nieruchomościach.

Fundusz jest zarządzany przez spółkę i sam nie posiada osobowości prawnej. We wszystkich czynnościach prawnych, co do zasady, działa poprzez spółkę. Fundusz stanowi wyodrębnioną masę majątkową, którą spółka zarządza na jego rachunek. Spółka figuruje w księgach wieczystych jako właściciel z uwagi na specyficzną konstrukcję prawną Funduszu. Spółka zarządzająca otrzymuje procentowe wynagrodzenie za czynności zarządzania majątkiem Funduszu. Dochód z tego tytułu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym w państwie siedziby spółki (Niemcy). Jednocześnie spółka nie ujawnia w swoich sprawozdaniach finansowych aktywów Funduszu, uzyskanych przychodów i poniesionych kosztów w związku z inwestycjami dokonanymi na rzecz Funduszu. Wynika to z faktu, że spółka, pomimo iż z prawnego punktu widzenia pozostaje właścicielem nabywanych na rzecz Funduszu nieruchomości i udziałów w spółkach nieruchomościowych, nie jest ich "ekonomicznym właścicielem", tzn. nie jest uprawniona do czerpania pożytków generowanych przez te aktywa, bowiem przysługują one Funduszowi.

Z niemieckich regulacji prawnych wynika, iż spółka nie jest niezawisła w swoich decyzjach. Dla czynności podejmowanych w imieniu Funduszu, np. dla dysponowania jego majątkiem, konieczna jest zgoda depozytariusza. Ponadto wszelki majątek nabyty przez spółkę zarządzającą na podstawie uprawnienia Funduszu lub w wyniku transakcji, która dotyczy Funduszu, przynależy do Funduszu, a nie do spółki zarządzającej, zaś Fundusz nie ponosi odpowiedzialności majątkowej za działania spółki zarządzającej. Reasumując, prawo własności spółki zarządzającej w odniesieniu do aktywów nabytych na rzecz Funduszu jest ograniczone i ma charakter posiadania powierniczego, tj. w imieniu własnym, lecz na rachunek osób trzecich.

Skarżący zaznaczył, że zarówno on, jak i spółka nim zarządzająca, są uznawani za niemieckich rezydentów podatkowych podlegających opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Wyłącznym przedmiotem jego działalności jest zbiorowe lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznej lub niepublicznej oferty nabycia jego jednostek uczestnictwa w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe, w tym prawa własności nieruchomości lub udziały w spółkach posiadających nieruchomości. Spółka, w zakresie w jakim reprezentuje Fundusz, ma prawo dokonywać inwestycji również w transparentne podatkowo spółki osobowe. Obecnie wszelkie dochody działającego poprzez spółkę Funduszu osiągane w Polsce, pochodzą z inwestycji bezpośrednich

w nieruchomości położone w Polsce lub z inwestycji dokonywanych za pośrednictwem spółek nietransparentnych podatkowo (polskie spółki z o. o.).

Przepisy prawa niemieckiego dopuszczają, aby Fundusz został wspólnikiem spółek inwestujących w nieruchomości, których majątek składa się w przeważającej części z nieruchomości, niezależnie od formy prawnej takich spółek. Warunkiem nabywania i posiadania tytułów uczestnictwa w spółkach nieruchomościowych jest wymóg, aby forma prawna spółki nieruchomościowej wykluczała możliwość ponoszenia przez Fundusz jako wspólnika takiej spółki, odpowiedzialności wykraczającej ponad wartość wniesionego wkładu. W konsekwencji, regulacje prawa niemieckiego dopuszczają jedynie, aby Fundusz został komandytariuszem w spółce komandytowej.

Fundusz prowadzi działalność na podstawie zezwolenia udzielonego przez właściwe organy nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym ma swoją siedzibę (Niemcy). Depozytariuszem, u którego przechowywane są aktywa nabywane na rzecz Funduszu, jest bank z siedzibą w Niemczech odpowiedzialny także za stałe monitorowanie tych aktywów, które nie mogą być powierzone do przechowywania. Również spółka, która zarządza Funduszem, prowadzi swoją działalność na podstawie zezwolenia właściwych organów nadzoru nad rynkiem finansowym w Niemczech.

Podsumowując wskazał, że działający poprzez Spółkę Fundusz charakteryzuje się następującymi cechami: podlega w państwie siedziby (w Niemczech) opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu

na miejsce ich osiągania; wyłącznym przedmiotem działalności Funduszu jest zbiorowe lokowanie środków pieniężnych (zebranych w drodze publicznego i niepublicznego proponowania nabycia jego tytułów uczestnictwa) w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe, w tym nieruchomości; prowadzi swoją działalność na podstawie zezwolenia właściwych władz państwa (organów nadzoru nad rynkiem finansowym), w którym ma siedzibę; działalność Funduszu podlega nadzorowi właściwych władz (BaFin) państwa, w którym Fundusz ma siedzibę (Niemcy); posiada depozytariusza przechowującego aktywa i jest zarządzany przez pomiot prowadzący swoją działalność na podstawie zezwolenia właściwych niemieckich organów nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym Fundusz ma siedzibę (tj. na podstawie zezwolenia niemieckiej BaFin).

Uzupełniając wniosek Skarżący dodatkowo wskazał, że jest wyodrębnioną masą majątkową i jako taki nie posiada osobowości prawnej, zdolności prawnej, struktury organizacyjnej ani własnych organów (poza spółką zarządzającą). Brak osobowości prawnej czy też oficjalnego statusu jednostki organizacyjnej, która nie posiada osobowości prawnej, w przypadku Funduszu nie może stanowić przesłanki do odmowy przyznania Funduszowi działającemu przez spółkę statusu zagranicznej instytucji wspólnego inwestowania, która to instytucja może być podatnikiem na gruncie polskich przepisów i może korzystać ze zwolnień podatkowych (jeśli spełnia warunki zwolnienia). Szczególnie mając na uwadze fakt, że zgodnie z niemieckimi przepisami Fundusz jest uznawany za podatnika i niemieckiego rezydenta podatkowego. Zgodnie z regulacjami prawa niemieckiego, przedmiot działalności niemieckich funduszy inwestycyjnych jest ograniczony do lokowania oraz zarządzanie środkami na wspólny rachunek inwestorów. Obejmuje on wynajem posiadanych nieruchomości. Prawo niemieckie dopuszcza, aby Fundusz został wspólnikiem spółek inwestujących w nieruchomości, których majątek składa się w przeważającej części z nieruchomości (niezależnie od formy prawnej takich spółek). Warunkiem nabywania i posiadania tytułów uczestnictwa w spółkach nieruchomościowych jest wymóg, aby forma prawna spółki nieruchomościowej wykluczała możliwość ponoszenia przez fundusz, jako wspólnika takiej spółki, odpowiedzialności wykraczającej ponad wartość wniesionego wkładu. W konsekwencji, prawo niemieckie dopuszcza jedynie, aby fundusz został komandytariuszem w spółce komandytowej. Ze względu na zakres odpowiedzialności wykraczający ponad wartość wniesionego wkładu, niemiecki fundusz inwestycyjny nie mógłby zostać partnerem

w spółce jawnej czy komplementariuszem w spółce komandytowej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1) czy Funduszowi działającemu przez spółkę, w zakresie dochodów uzyskiwanych na terytorium Polski, przysługuje zwolnienie podmiotowe z podatku dochodowego od osób prawnych w przypadku dochodów pochodzących z inwestycji bezpośrednich w nieruchomości położone w Polsce i dokonywanych za pośrednictwem spółek osobowych, a także ze zbycia posiadanych inwestycji, tj. zbycia aktywów, udziałów w spółkach kapitałowych, jak i udziałów w spółkach osobowych?

2) czy wypłaty dokonywane na rzecz Funduszu, działającego przez spółkę, nie będą podlegały obowiązkowi opodatkowania "u źródła" na podstawie art. 26 ust. 1g

w zw. art. 6 ust. 1 pkt 10a updop?

Funduszowi działającemu przez spółkę w zakresie dochodów uzyskiwanych

na terytorium Polski przysługuje zwolnienie podmiotowe od podatku dochodowego

od osób prawnych zarówno w przypadku inwestycji bezpośrednich, jak i dokonywanych za pośrednictwem spółek osobowych, a także ze zbycia inwestycji. Ponadto zwolnienie z opodatkowania określone w art. 6 ust. 1 pkt 10a updop obejmuje przychody/dochody podlegające obowiązkowi podatkowemu w zakresie podatku "u źródła". Wypłaty dokonywane na rzecz Funduszu nie powinny zatem podlegać w Polsce opodatkowaniu podatkiem u źródła.

W niniejszej sprawie zarówno Fundusz, jak i spółka nim zarządzająca, spełniają wszystkie warunki zwolnienia z opodatkowania określone w art. 6 ust. 1 pkt 10a updop. Skarżący zaznaczył, że na możliwość zastosowania zwolnienia dla niemieckiego funduszu inwestycyjnego prowadzącego działalność w Polsce nie mają wpływu ewentualne, nieokreślone w tym przepisie, odmienności funduszy zagranicznych

od funduszy polskich, jak również okoliczność, iż Fundusz działający poprzez spółkę podlega reżimowi dyrektywy ZAFI. Także wynikająca z regulacji prawa niemieckiego forma prowadzenia działalności inwestycyjnej Funduszu nie może stanowić przeszkody dla przyznania mu prawa do posiadania przymiotu podatnika, a przez to skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 10a updop. W opinii Wnioskodawcy, skoro warunki do skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 6 ust. 1 pkt 10a updop, zostały spełnione w niniejszej sprawie, to pod warunkiem prawidłowego udokumentowania rezydencji podatkowej i złożenia oświadczenia potwierdzającego,

że Fundusz jest rzeczywistym właścicielem wypłacanych należności, wypłaty na jego rzecz z tytułów określonych w art. 21 ust. 1 lub art. 22 ust. 1 updop nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem "u źródła" w Polsce. Na potwierdzenie prawidłowości swojego stanowiska Fundusz powołał się na orzecznictwo sądów administracyjnych oraz interpretacje przepisów prawa podatkowego wydane w indywidualnych sprawach.

2.2. Minister Finansów uznał jednak stanowisko Skarżącego za nieprawidłowe, gdyż Fundusz nie może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego przewidzianego

w art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. b updop, z uwagi na brak spełnienia warunku przewidzianego w tym przepisie. Zakres działalności Funduszu wykracza bowiem poza zakres działalności, o której mowa w ww. przepisie. Wymogu prowadzenia przez Fundusz wyłącznie działalności lokacyjnej zdefiniowanej jako zbiorowe lokowanie środków pieniężnych, zebranych w drodze publicznego lub niepublicznego proponowania nabycia ich tytułów uczestnictwa w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe, nie spełnia przystąpienie Funduszu do polskiej spółki komandytowej w charakterze komandytariusza za lokowanie środków pieniężnych. Lokata ukierunkowana jest na wzrost wartości aktywów w czasie lub uzyskanie odsetek (dywidend) w zw. z zainwestowaniem środków, podczas gdy przystąpienie do spółki osobowej ukierunkowane jest na czerpanie korzyści z działalności gospodarczej prowadzonej przez taką spółkę. Minister podkreślił, że fundusz inwestycyjny typu zamkniętego nie może zostać wspólnikiem w spółce osobowej nieemitującej papierów wartościowych. Dochody z udziału w takich spółkach stanowią dochody z działalności gospodarczej, zgodnie z art. 5 ust. 3 updop, nie zaś z praw majątkowych. Skoro przedmiotem działalności Funduszu jest nie tylko zbiorowe lokowanie środków pieniężnych, ale także może on uzyskiwać dochody z działalności gospodarczej, to tym samym warunek określony w art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. b updop nie będzie spełniony. Przeciwny pogląd prowadziłby do uprzywilejowanego traktowania funduszy niemieckich czerpiących dochody z działalności gospodarczej, w stosunku do polskich funduszy inwestycyjnych, które mogą działać np. w formie spółki z o. o. czy spółki komandytowej, ale nie korzystają z preferencji podatkowych o charakterze podmiotowym. Wobec niezaistnienia przesłanek zwolnienia podmiotowego z art. 6 ust. 1 pkt 10a updop, Minister za nieprawidłowe uznał stanowisko Funduszu co do braku opodatkowania podatkiem "u źródła" w Polsce, wypłat na rzecz Funduszu z tytułów określonych

w art. 21 ust. 1 lub art. 22 ust. 1 updop.

3. Postępowanie sądowe.

3.1. Po bezskutecznym wezwaniu Ministra Finansów do usunięcia naruszenia prawa, Skarżący wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (dalej także jako "Sąd") skargę na ww. interpretację. Występując o uchylenie zaskarżonego aktu w całości, pełnomocnik skarżącego postawił Ministrowi zarzuty naruszenia przepisów:

- art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. b updop poprzez jego niewłaściwą wykładnię i nieuprawnione wymaganie identyczności, a nie porównywalności zagranicznych instytucji wspólnego inwestowania w stosunku do polskich funduszy inwestycyjnych jako warunku dla zastosowania zwolnienia;

- art. 6 ust.1 pkt 10a lit. b updop poprzez jego niewłaściwą wykładnię i uznanie, że przesłanką do zastosowania zwolnienia jest nie rodzaj działalności wykonywanej przez instytucję wspólnego inwestowania, lecz klasyfikacja, na gruncie przepisów updop, dochodu uzyskiwanego z takiej inwestycji;

- art. 6 ust.1 pkt 10a lit. b updop poprzez jego niewłaściwą wykładnię i uznanie, że nabycie ogółu praw i obowiązków tytułem uczestnictwa w spółce osobowej inwestującej w nieruchomości nie jest formą lokowania środków pieniężnych w inne prawa majątkowe, o których mowa w ww. przepisie;

- art. 6 ust. 1 pkt 10a lit b updop w zw. z art. 63 i 65 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej poprzez naruszenie zasady swobody przepływu kapitału oraz uchybienie zakazowi arbitralnej dyskryminacji i ukrytego ograniczenia w swobodnym przepływie kapitału i płatności, polegające na nieuzasadnionym przyjęciu, że rzekomo inny poziom ryzyka i płynności aktywów w przypadku inwestycji w nieruchomości dokonywanych bezpośrednio i za pośrednictwem spółek osobowych transparentnych podatkowo miałby uzasadniać odmienne traktowanie funduszy zagranicznych mających prawną możliwość dokonywania inwestycji za pośrednictwem takich spółek osobowych;

- art. 6 ust. 1 pkt 10a w zw. z art. 21 ust. 1 i art. 22 ust. 1 updop polegające

na błędnej wykładni i niewłaściwej ocenie co do zastosowania poprzez nieuzasadnione przyjęcie, że wypłaty na rzecz Funduszu będą podlegały opodatkowaniu podatkiem

"u źródła" w Polsce,

- art. 14c § 1 w zw. z art. 14b § 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201 ze zm., dalej: Op) poprzez przyjęcie przez organ własnych założeń dotyczących zdarzenia przyszłego (stanu faktycznego) przedstawionego we wniosku;

- art. 14a § 1 oraz art. 14e § 1 Op poprzez wydanie interpretacji z naruszeniem zasady dążenia do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego, które to naruszenie polegało na niedokonaniu analizy wskazanego przez Spółkę orzecznictwa sądów administracyjnych w toku postępowania zmierzającego do wydania i samokontroli wydanej interpretacji;

- art. 14h w zw. z art. 121 § 1 Op poprzez naruszenie zasady zaufania

do organów podatkowych poprzez i) sformułowanie dodatkowego, niewynikającego wprost z przepisów warunku zwolnienia, ii) pominięcie powszechnie akceptowanego

w orzecznictwie poglądu o kwalifikacji tytułu uczestnictwa w spółce osobowej jako prawa majątkowego;

- art. 2a w zw. z art. 120 i art. 121 Op poprzez naruszenie zasady in dubio pro tributario polegające na zastosowaniu nieuprawnionej wykładni art. 6 ust. 10a updop

na niekorzyść podatnika i obarczenie podatnika skutkami niejasnego i nieprecyzyjnego (w ocenie organu) sformułowania przepisów przez ustawodawcę.

3.2. W odpowiedzi na skargę Minister Finansów wystąpił o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

4. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

4.1. Dokonując kontroli legalności zaskarżonej interpretacji indywidualnej zgodnie z art. 57a ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.; dalej: "uppsa"), czyli będąc związany zarzutami skargi i powołaną podstawą prawną Sąd uznał, że nie wystąpiły przesłanki do uchylenia zaskarżonej interpretacji indywidualnej Ministra Finansów.

4.2. Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do tego, czy w stanie faktycznym podanym przez Skarżącego, spełnia on wszystkie warunki wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 10a updop niezbędne do zwolnienia go, jako zagranicznego funduszu inwestycyjnego, z podatku dochodowego od osób prawnych. Podkreślenia przy tym wymaga, że spór, na etapie na którym zawisł przed Sądem, zawęża się do warunków określonych w art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. b) updop, a mianowicie do oceny, czy wyłącznym przedmiotem działalności Skarżącego jest zbiorowe lokowanie środków pieniężnych, zebranych w drodze publicznego lub niepublicznego proponowania nabycia ich tytułów uczestnictwa, w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Organ w skarżonej interpretacji nie kwestionował spełniania przez Fundusz pozostałych warunków wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 10a updop, niezbędnych

do zwolnienia go z podatku dochodowego od osób prawnych.

4.3. W ocenie Sądu, analiza stanu prawnego na tle przedstawionego przez Skarżącego stanu faktycznego uzasadnia przyjęcie, że pogląd wyrażony przez organ

w zaskarżonej interpretacji, jest słuszny.

4.4. Ramy prawne.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 10a updop, zwalnia się od podatku instytucje wspólnego inwestowania posiadające siedzibę w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, które spełniają łącznie następujące warunki:

a) podlegają w państwie, w którym mają siedzibę, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania,

b) wyłącznym przedmiotem ich działalności jest zbiorowe lokowanie środków pieniężnych, zebranych w drodze publicznego lub niepublicznego proponowania nabycia ich tytułów uczestnictwa, w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe,

c) prowadzą swoją działalność na podstawie zezwolenia właściwych organów nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym mają siedzibę, albo prowadzenie przez nie działalności wymaga zawiadomienia właściwych organów nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym mają siedzibę, w przypadku gdy:

- prowadzą swoją działalność w formie instytucji wspólnego inwestowania typu zamkniętego oraz

- zgodnie z dokumentami założycielskimi ich tytuły uczestnictwa nie są oferowane w drodze oferty publicznej ani dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, ani wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu oraz mogą być nabywane także przez osoby fizyczne wyłącznie, gdy osoby te dokonają jednorazowego nabycia tytułów uczestnictwa o wartości nie mniejszej niż 40.000 euro,

d) ich działalność podlega bezpośredniemu nadzorowi właściwych organów nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym mają siedzibę,

e) posiadają depozytariusza przechowującego aktywa tej instytucji,

f) zarządzane są przez podmioty, które prowadzą swoją działalność

na podstawie zezwolenia właściwych organów nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym podmioty te mają siedzibę.

Przepis art. 6 ust. 1 pkt 10a updop został dodany ustawą z 25 listopada 2010 r.

o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 226, poz. 1478), a przytoczone wyżej brzmienie nadane mu zostało ustawą z 16 września 2011 r.

o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz ustawy o podatku dochodowym

od osób prawnych (Dz.U. Nr 234, poz. 1389).

Przywołana regulacja ma swoje źródło w podjętym przez Rząd Polski wobec Komisji Europejskiej zobowiązaniu w sprawie usunięcia naruszenia nr 2006/4093. Omawiany przepis wprowadzony został do polskiego porządku prawnego z tego względu, że na gruncie obowiązującego wówczas art. 6 ust. 1 pkt 10 updop, zwolnieniem od podatku dochodowego objęte były wyłącznie fundusze inwestycyjne działające na podstawie przepisów polskiej ustawy o funduszach inwestycyjnych. Ratio legis wprowadzenia zwolnienia określonego w art. 6 ust. 10a updop jest bezsporne

i wyjaśnione zostało w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej z 25 listopada

2010 r., do którego w tym zakresie odwołały się obie strony.

Ustawodawca, formułując warunki zwolnienia określone w art. 6 ust. 1 pkt 10a updop, oparł się na cechach charakteryzujących fundusze działające na podstawie polskiej ustawy o funduszach inwestycyjnych, takich jak:

– przedmiot działalności, który jest ograniczony do lokowania środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe (art. 3 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych),

– możliwość utworzenia funduszu inwestycyjnego wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego (art. 14 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych),

– obowiązek prowadzenia rejestru aktywów funduszu przez depozytariusza

(art. 9 ustawy o funduszach inwestycyjnych),

– podleganie nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego (art. 5 pkt 8 ustawy z 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym; Dz. U. Nr 183, poz. 1537 ze zm.),

– posiadanie przez wszystkie fundusze inwestycyjne osobowości prawnej, pomimo że stanowią one jedynie masę majątkową utworzoną z wpłat uczestników

i nabytych za te wpłaty aktywów.

Zdaniem Sądu, rację ma Skarżący twierdząc, że skoro w art. 6 ust. 10a updop, uwzględniając powyższe zasady działania polskich funduszy inwestycyjnych, ustawodawca określił odrębnie warunki korzystania ze zwolnienia od podatku dochodowego przez instytucje wspólnego inwestowania posiadające siedzibę w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub w innym państwie należącym do EOG, to nie ma podstaw, aby zastosowanie tego zwolnienia – poprzez odwołanie się do przyczyn jego wprowadzenia – obwarowywać innymi jeszcze warunkami. Wykładnia celowościowa odwołująca się do przedstawionego przez projektodawcę uzasadnienia danego unormowania, może mieć istotne znaczenie dla wyjaśnienia sensu normy prawnej. Tym niemniej odwołując się do uzasadnienia projektu ustawy oraz intencji ustawodawcy w celu wykazania zasadności uwzględnienia przy ocenie prawa

do skorzystania ze zwolnienia od podatku, porównywalności funduszy działających

na podstawie polskiej ustawy o funduszach inwestycyjnych i Skarżącego jako instytucji wspólnego inwestowania, jak to uczynił Minister Finansów, należy mieć na względzie okoliczność, że podatnik nie ma obowiązku uwzględniania w swoich działaniach intencji ustawodawcy. Obowiązują go ustanowione przez ustawodawcę przepisy prawa, które to przepisy już w samym założeniu intencje te powinny realizować. Konstytucja kładzie nacisk na ustawę jako źródło zarówno obowiązków, jak i przywilejów podatkowych,

co implikuje potrzebę znajomości treści ustaw nakładających takie obowiązki

i określających przywileje. Podatnik nie musi zapoznawać się z uzasadnieniami projektów ustaw i poszukiwać w nich wskazówek w celu zastosowania obowiązującego przepisu.

Zważyć przy tym należało i to, że o ile względy natury celowościowej mogłyby

w określonych sytuacjach stanowić istotny element przemawiający za zastosowaniem danego zwolnienia podatkowego, tak w przypadku przeciwnym, a więc uzasadniania przyczyn odmowy zastosowania tego zwolnienia, nie mogą przemawiać nad wnioskami, jakie należałoby wysnuć z gramatycznego brzmienia przepisu ustanawiającego zwolnienie od podatku (zob. wyrok NSA z 26 września 2013 r., II FSK 2715/11; wyrok jest dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, adres: http://orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej w skrócie jako "CBOSA").

Oceniając spełnienie poszczególnych przesłanek zwolnienia podmiotowego przewidzianego w art. 6 ust. 10a updop, Minister Finansów szczególną wagę przywiązał do przyczyn wprowadzenia tego przepisu, ale wskazał także konkretne okoliczności, które z uwagi na samą tylko treść przepisu uniemożliwiają skorzystanie przez Fundusz ze zwolnienia od podatku dochodowego.

5. W ocenie Sądu, rację ma Minister twierdząc, że Fundusz nie spełnia warunku z art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. b) updop. Przepis ten określa wyłączny przedmiot działalności instytucji wspólnego inwestowania, która może skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego (zbiorowe lokowanie środków pieniężnych, zebranych w drodze publicznego lub niepublicznego proponowania nabycia ich tytułów uczestnictwa,

w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe). Wyłączny przedmiot działalności wymieniony w przepisie art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. b) updop odnosi się do ram prawnych (rozwiązań systemowych) działalności instytucji wspólnego inwestowania w państwie jej siedziby, a nie do faktycznego zakresu inwestycji takiego podmiotu. Za nielogiczne bowiem należałoby uznać, że w przypadku wielokrotnej zmiany przedmiotu działalności danej instytucji wspólnego inwestowania

w trakcie roku podatkowego, mogłaby ona wielokrotnie tracić bądź odzyskiwać prawo do zwolnienia z opodatkowania.

Ponadto, nie może mieć wpływu na przyznanie zwolnienia odpowiednie ukształtowanie warunków umownych, zapisów statutu, czy innego dokumentu determinującego ustrój wewnętrzny instytucji wspólnego inwestowania. Kwestia zwolnienia z opodatkowania nie może być zależna od woli, czy zamiaru Wnioskodawcy, lecz musi być pochodną wypełnienia obiektywnych kryteriów.

Podkreślenia wymaga, że z wniosku o wydanie interpretacji wynika, iż Skarżący ma zamiar inwestować m. in. za pośrednictwem spółek osobowych. Fundusz wskazał bowiem, że zgodnie z przepisami prawa niemieckiego spółka, w zakresie w jakim reprezentuje Fundusz, ma prawo dokonywać inwestycji również w transparentne podatkowo spółki osobowe. Jednocześnie w treści pytania postawionego we wniosku o wydanie interpretacji Fundusz jednoznacznie wskazał, że przedmiotem jego zainteresowania jest kwestia zwolnienia podmiotowego w podatku dochodowym

od osób prawnych w zakresie dochodów uzyskiwanych na terytorium Polski zarówno

w przypadku dochodów pochodzących z inwestycji bezpośrednich w nieruchomości położone w Polsce, jak i dokonywanych za pośrednictwem spółek osobowych, a także ze zbycia posiadanych inwestycji.

Zasadnie zatem Minister wywiódł, że inwestowanie w spółki osobowe będzie wykraczało poza zakres inwestowania wskazany w przepisie art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. b) updop. Z punktu widzenia opodatkowania wspólników spółek osobowych, Skarżący będzie uzyskiwał przychody z działalności gospodarczej, a zatem poprzez spółkę osobową, której stanie się wspólnikiem, tj. będzie prowadził działalność gospodarczą. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 3 updop, jeżeli działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce uznaje się

za przychody z działalności gospodarczej.

Nie ulega wątpliwości, że w art. 6 ust. 10a lit. b) updop ustawodawca jako źródło przychodów jednostki wspólnego inwestowania objętej zwolnieniem wskazał lokowanie środków pieniężnych w określonych prawach. Tymczasem Skarżący będzie uzyskiwał przychody z działalności gospodarczej. Zdaniem Sądu, nie ma przy tym znaczenia, czy udziały w spółkach osobowych można uznać za prawa majątkowe. Jak już bowiem Sąd wskazał, z tytułu posiadania tych udziałów Skarżący będzie uzyskiwał przychody

z działalności gospodarczej. Trudno uznać przystąpienie do polskiej spółki osobowej

za lokowanie środków pieniężnych. Zasadne jest odwołanie się do znaczenia słowa lokować w języku polskim. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN (sjp.pwn.pl) "lokować" oznacza "umieszczać pieniądze w akcjach jakiegoś przedsiębiorstwa, depozytach bankowych, nieruchomościach itp". Z punktu widzenia ekonomicznego lokata ukierunkowana jest na wzrost wartości aktywów w czasie lub uzyskanie odsetek, dywidend w związku z zainwestowaniem środków. Natomiast przystąpienie do spółek osobowych ukierunkowane jest na czerpanie korzyści z działalności gospodarczej prowadzonej przez taką spółkę.

Polski ustawodawca nakazuje traktować dochody z udziału w spółce osobowej (niebędącej podatnikiem podatku dochodowego) tak jak dochody z działalności gospodarczej - w przypadku osób fizycznych na podstawie art. 5b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast w przypadku osób prawnych

na podstawie art. 5 ust. 3 updop. Skoro zgodnie z prawem niemieckim, wyłącznym przedmiotem działalności Funduszu nie jest zbiorowe lokowanie środków pieniężnych, gdyż Skarżący może także uzyskiwać dochody z działalności gospodarczej, o czym mowa we wniosku o wydanie interpretacji, to należy uznać, że warunek z art. 6 ust. 1 pkt 1 10a lit. b updop nie będzie spełniony. Stanowisko Ministra jest zasadne, jako oparte na wykładni językowej art. 6 ust. 1 pkt 1 10a lit. b updop. Do działalności inwestycyjnej polegającej na "lokowaniu środków finansowych" nie można bowiem zaliczyć prowadzenia działalności gospodarczej.

Skarżący nie spełnia zatem warunku zwolnienia, który określony został w art. 6 ust. 10a lit. b) updop. Stanowisko prezentowane przez organ w skarżonej interpretacji znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych, które zapadały

w zbliżonych stanach faktycznych do przedstawionego we wniosku przez Fundusz,

w zakresie spełnienia warunku zwolnienia podmiotowego zawartego w art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. b updop (zob. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie:

z 23 sierpnia 2017 r., III SA/Wa 2523/16; z 25 maja 2015 r., III SA/Wa 3144/14; z 20 stycznia 2015 r., III SA/Wa 1195/14; z 5 listopada 2014 r., III SA/Wa 853/14; z 30 sirpnia 2017 r., III SA/Wa 2924/16; CBOSA).

W przedmiocie spełnienia warunku z art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. b updop wypowiedział się również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 lipca 2017 r. (II FSK 1777/15) wskazując, że "Przesłanka określona w art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. b u.p.d.o.p. stanowi, że wyłącznym przedmiotem działalności jest zbiorowe lokowanie środków pieniężnych, zebranych w drodze publicznego lub niepublicznego proponowania nabycia ich tytułów uczestnictwa, w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe, a więc ustawodawca jako źródło przychodów wskazał lokowanie środków pieniężnych w określonych prawach. Tymczasem, jak słusznie podkreślił sąd pierwszej instancji Skarżąca będzie również uzyskiwała przychody z działalności gospodarczej. Nie ma przy tym znaczenia, czy udziały w spółkach osobowych (jawnych i komandytowych) można uznać za prawa majątkowe. Istotne jest bowiem to, że z tytułu posiadania tych udziałów Skarżąca będzie uzyskiwała przychody z działalności gospodarczej. Nie można przyznać racji stronie Skarżącej, że prawnie indyferentna pozostaje okoliczność, iż Skarżąca będzie uzyskiwała przychody z działalności gospodarczej. Przyjęcie takiego założenia

w skrajnym przypadku mogłoby doprowadzić do sytuacji, w której nabycie udziałów byłoby tylko pretekstem do zastosowania komentowanej normy prawnej, a w praktyce głównym, dominującym źródłem przychodów byłaby działalność gospodarcza. Skoro ustawodawca w omawianej przesłance odwołał się do działalności polegającej

na lokowaniu środków finansowych, tym samym wykluczył prowadzenie działalności gospodarczej jako przedmiot działalności instytucji wspólnego inwestowania. Jakkolwiek w przepisie nie ma wprost odwołania się do określonego źródła przychodów (z kapitałów pieniężnych), to jego opis w sposób wyraźny prowadzi do takiego wniosku. Nie ma więc mowy o wprowadzeniu przez sąd, a wcześniej organ interpretacyjny dodatkowej (pozaustawowej) przesłanki zwolnienia."

Reasumując, ponieważ zakres działalności Skarżącego wynikający z przepisów prawa niemieckiego wykracza poza zakres działalności określony w art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. b updop, to należało uznać, że ten warunek zwolnienia nie będzie spełniony. Tym samym Minister zasadnie uznał za nieprawidłowe stanowisko Funduszu w zakresie pytania nr 2. Wypłaty dokonywane na rzecz Funduszu, działającego poprzez Spółkę, będą bowiem podlegały obowiązkowi opodatkowania "u źródła" na podstawie art. 26 ust. 1g w związku z art. 6 ust. 1 pkt 10a updop.

6. Odnosząc się do zarzutów skargi, w opinii Sądu, z uwagi na powyższy wywód co do wykładni art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. b updop i jego znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, zarzuty błędnej wykładni prawa materialnego zawarte w skardze należało uznać za chybione. Analiza porównywalności ram prawnych działalności Funduszu

i polskich funduszy inwestycyjnych w kontekście kryteriów wprowadzonych przywołanym przepisem prowadzi do wniosku że przedmiot ich działalności należy uznać za nieporównywalny. Polskie fundusze inwestycyjne nie mogą bowiem inwestować w spółki osobowe nieemitujące papierów wartościowych.

Uznanie przeciwnego stanowiska prowadziłoby do niewątpliwie niezamierzonego przez ustawodawcę uprzywilejowanego traktowania innych funduszy (np. niemieckich) w stosunku do polskich funduszy. Zamiarem ustawodawcy było zaś zrównanie traktowania pod względem podatkowym polskich i zagranicznych funduszy, a nie uprzywilejowanie tych ostatnich. Nadto podkreślić należy inny poziom ryzyka i płynności aktywów w przypadku inwestycji w spółki osobowe, co w przypadku instytucji zbiorowego inwestowania przedkłada się wprost na bezpieczeństwo inwestorów.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że warunek zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art 6 ust. 1 pkt 10a lit. b updop nie będzie spełniony w przypadku opisanym w przedmiotowym zdarzeniu przyszłym. Fundusz będzie uzyskiwał dochody kwalifikowane zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych jako dochody z działalności gospodarczej, co wykracza poza wyłączny zakres działalności określony w analizowanym przepisie.

7. Chybiony jest także, w ocenie Sądu, zarzut naruszenia art 6 ust. 1 pkt 10a lit b updop w zw. z art. 63 i 65 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej: UE). Wskazać bowiem należy, że w odróżnieniu od podatków pośrednich, podatki dochodowe zostały zharmonizowane w ramach UE jedynie w ograniczonym zakresie. Pomimo tego, że opodatkowanie bezpośrednie należy do kompetencji państw członkowskich, to muszą one wykonywać je z poszanowaniem prawa wspólnotowego

i powstrzymywać się od wszelkiej dyskryminacji opartej na przynależności państwowej. Odmienne traktowanie nie stanowi samo w sobie dyskryminacji. Dyskryminacja może polegać tylko na stosowaniu różnych zasad do porównywalnych sytuacji lub też

na stosowaniu tej samej zasady do różnych sytuacji. Interpretacja norm krajowych w kontekście zasady swobody przepływu kapitału winna dotyczyć warunków tworzenia

i działania funduszy, z uwzględnieniem w szczególności przedmiotu ich działania, ich obowiązków oraz stosowanych wobec nich środków kontroli. Fundusze zagraniczne nie mają zatem być identyczne z funduszami polskimi, ale ich charakter musi być porównywalny z polskimi, prowadzona przez nie działalność winna odbywać się

w ramach regulacyjnych równoważnych z ramami regulacyjnymi funduszy krajowych.

Tymczasem, jak wynika z opisu stanu faktycznego zawartego we wniosku o wydanie interpretacji przedmiot działalności Skarżącego, w ramach którego zamierza on osiągać przychody z działalności gospodarczej, nie pozwala uznać jej charakteru

za porównywalny z polskimi funduszami inwestycyjnymi. Okoliczność, że Skarżący nie może skorzystać ze zwolnienia nie wynika z faktu, iż jest podmiotem prawa niemieckiego, działającym w określonej przez to prawo formie prawnej, odmiennej niż ta, w jakiej działała fundusz inwestycyjny powołany na podstawie przepisów polskiej ustawy o funduszach inwestycyjnych. Ustawodawca mógł jednak jako warunek zastosowania zwolnienia podatkowego wprowadzić określony przedmiot działalności instytucji wspólnego inwestowania.

W ocenie Sądu, prawidłowo Minister ustalił, odwołując się także do stopnia bezpieczeństwa inwestycji przeprowadzanych za pośrednictwem obu instytucji wspólnego inwestowania (tj. polskiej oraz niemieckiej), że sytuacja tych podmiotów jest nieporównywalna. Za uprawiony uznać należy więc wniosek, że przepisy polskiej ustawy podatkowej zapewniły zwolnienie z opodatkowania zagranicznym instytucjom wspólnego inwestowania na analogicznych zasadach, jakie obowiązują fundusze inwestycyjne działające na podstawie polskiej ustawy o funduszach inwestycyjnych.

W tym właśnie miejscu zasadne jest odwołanie się do okoliczności, że formułując warunki zwolnienia w art. 6 ust. 10a updop ustawodawca wziął pod uwagę cechy charakteryzujące fundusze działające na podstawie polskiej ustawy o funduszach inwestycyjnych. Tym samym nastąpiło zrównanie w zakresie opodatkowania w Polsce funduszy zarówno polskich, jak i zagranicznych, działających na analogicznych zasadach. Powyższe przesądza, że nie doszło do naruszenia wskazanych w skardze przepisów art. 63 i 65 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

8. Skarżący zarzuca także w skardze, że Minister wydając interpretację naruszył art. 14b § 3 oraz art. 14c § 1 Op, ponieważ nie będąc do tego uprawniony zmienił zdarzenie przyszłe w wyżej wymienionym zakresie i dokonał interpretacji tego zmienionego zdarzenia przyszłego, podczas gdy powinien dokonać oceny stanowiska Wnioskodawcy w kontekście przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego (stanu faktycznego). W ocenie Sądu i ten zarzut uznać należy za niezasadny, gdyż Minister nie dokonał modyfikacji zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku o wydanie interpretacji. Jedynie określił odmienne od oczekiwanych przez Fundusz konsekwencje prawnopodatkowe opisanego stanu faktycznego.

Nie ulega bowiem wątpliwości, że dochody z udziału w spółkach osobowych stanowią dochody z działalności gospodarczej zgodnie z art. 5 ust. 3 updop, nie zaś

z praw majątkowych i stanowisko takie prezentuje w interpretacji Minister. Uzyskanie statusu wspólnika spółki osobowej oznacza zaś inwestowanie w prawo majątkowe. Rozbieżność powyższych stanowisko nie może być jednak uznana za przyjęcie własnych założeń co do stanu faktycznego przez Ministra, gdyż jest ona wynikiem odmiennej oceny prawnopodatkowej niespornego stanu faktycznego.

9. Niezasadne są także zarzuty naruszenia art 2a w zw. z art. 120 i 121 Op poprzez złamanie zasady in dubio pro tributario polegające na zastosowaniu nieuprawnionej wykładni art. 6 ust. 10a updop na niekorzyść podatnika i obarczenie podatnika skutkami niejasnego i nieprecyzyjnego sformułowania przepisów przez ustawodawcę.

W ocenie Sądu, nie doszło do naruszenia wyrażonych w przywołanych przepisach zasad zaufania, praworządności i rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika, skoro zgodnie z przedstawioną w interpretacji wykładnią Minister doszedł

do jednoznacznego rozstrzygnięcia, które dodatkowo znajduje odzwierciedlenie w przywoływanym już orzecznictwie sądów administracyjnych. Sam fakt, że wynik dokonanej wykładni prawa nie satysfakcjonuje podatnika nie oznacza działania niezgodnego z przywołanymi zasadami postępowania podatkowego. Przy wydawaniu zaskarżonej interpretacji nie doszło zatem do naruszenia przepisów postępowania wskazanych w skardze. Minister w sposób wyczerpujący uzasadnił ocenę stanowiska Skarżącego oraz zaprezentował własne stanowisko.

10. Mając na uwadze powyższe, działając na podstawie art. 151 uppsa, Sąd orzekł jak w sentencji, czyli oddalił skargę.