Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
|
drukuj zapisz |
6320 Zasiłki celowe i okresowe, , Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Oddalono skargę, II SA/Op 192/05 - Wyrok WSA w Opolu z 2005-12-01, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA
II SA/Op 192/05 - Wyrok WSA w Opolu
|
|
|||
|
2005-05-30 | |||
|
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu | |||
|
Daria Sachanbińska Grażyna Jeżewska /sprawozdawca/ Krzysztof Bogusz /przewodniczący/ |
|||
|
6320 Zasiłki celowe i okresowe | |||
|
Samorządowe Kolegium Odwoławcze | |||
|
Oddalono skargę | |||
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia WSA Krzysztof Bogusz Sędziowie: sędzia WSA Daria Sachanbińska asesor sądowy Grażyna Jeżewska – spraw. Protokolant: sekretarz sądowy Joanna Szyndrowska po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2005r. na rozprawie sprawy ze skargi D. A. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę. |
||||
Uzasadnienie
Wnioskiem z dnia 25 listopada 2004 r. D. A. wystąpił do Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w O. o przyznanie mu zasiłku celowego lub celowego specjalnego z przeznaczeniem na wpłatę udziału własnego, w wysokości 720 zł, na zakup sprzętu rehabilitacyjnego, tj. roweru rehabilitacyjnego trójkołowego. Decyzją z dnia [...], nr [...], na podstawie art.104 § l i 2 k.p.a. w związku z art. 3 ust. 4, art. art. 7, 8, 15 pkt l, art. 17 ust. 2 pkt l, art. 41 pkt l, art. 36 pkt l ppkt c, art. art. 101, 102, 106, 107, 109 i 110 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64 poz. 593 z późn. zm.) Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w O. przyznał wnioskodawcy specjalny zasiłek celowy na dofinansowanie zakupu roweru rehabilitacyjnego trójkołowego w kwocie 500 zł. W uzasadnieniu decyzji podniesiono, że wnioskodawca z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego rodziny mógł skorzystać jedynie z zasiłku celowego specjalnego (art. 41 ust. l ustawy o pomocy społecznej), z uwagi na fakt niepełnosprawności i długotrwałej choroby, a okoliczności te oceniono jako szczególne uzasadniające przyznanie zasiłku celowego specjalnego. Jednocześnie wskazano, że wysokość przyznanych zasiłków celowych uzależniona była od środków jakimi dysponował organ I instancji na ten cel w 2004 r. Były to kwoty ok. 50.000 zł miesięcznie co przy realizacji około 500 świadczeń dawało średni zasiłek w kwocie 100 zł. W pierwszej kolejności pomocą obejmowano osoby i rodziny bez dochodu, a następnie tych, których dochód był niższy od kryterium dochodowego. Stwierdzono także, iż udzielenie pomocy pod warunkiem zwrot nie jest celowe z uwagi na brak możliwości zwrotu pomocy przez wnioskodawcę. Od tej decyzji odwołał się D. A., domagając się uwzględnienia wniosku w całości i przyznania mu zasiłku celowego równego jego udziałowi własnemu w zakupie roweru rehabilitacyjnego w kwocie 720 zł. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. decyzją z dnia [...], nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. Wskazało w uzasadnieniu, że rodzina wnioskodawcy składa się z trzech osób. Dochód rodziny w miesiącu poprzedzającym zgłoszenie wniosku wynosił kwotę 1.031,78 zł, na osobę 343,93 zł. D. A. jest osobą całkowicie niezdolną do pracy korzystającą z tego tytułu z renty i dodatku pielęgnacyjnego, oba świadczenia przyznane są na stałe. W oparciu o przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.- zwaną dalej ustawą) wykazało, że rodzina nie kwalifikowała się do przyznania zasiłku celowego określonego art. 39 ustawy, stąd organ I instancji zasadnie, rozpatrzył wniosek w oparciu o art. 41 pkt l ustawy, według którego prawo do świadczenia w nim przewidzianego nie jest uzależnione od kryterium dochodowego. Przepis ten bowiem stanowi, iż w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany specjalny zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi. Organ odwoławczy stwierdził, że art. 41 pkt l ustawy ma on charakter uznaniowy, co oznacza, iż ocenie organu pozostawia się zasadność przyznania zasiłku. Przepis ten określa jedynie maksymalną wysokość zasiłku. Kolegium, poddając ocenie decyzję organu I instancji uznało zasadność przyznania zasiłku i jego wysokość, albowiem w zaskarżonej decyzji organ I instancji wskazał jakimi środkami, z przeznaczeniem na zasiłki celowe dysponował, przyznając zasiłek wnioskodawcy, ile świadczeń przyznawano w ramach tych środków i jaka jest średnia kwota świadczenia. Z przedstawionego w decyzji wyliczenia wynika, że na jednego wnioskodawcę przypadała średnio kwota 100 zł. W tej sytuacji przyznanie D. A. specjalnego zasiłku celowego w kwocie 500 zł nie może budzić zastrzeżeń. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skarżący przedstawił stan faktyczny sprawy. Odnosząc się do zaskarżonej decyzji wskazał, iż Kolegium nie przedstawiło w oparciu o jakie przepisy ustaliło kryterium dochodowe jego rodziny, bowiem zgodnie z art. 8 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej Rada Gminy w drodze uchwały podwyższyła kryterium dochodowe na osobę w rodzinie. W jego ocenie, powoływanie się na uznaniowość świadczenia określonego w art. 41 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, jest chybione, gdyż jego potrzeby były sprecyzowane zarówno co do kwoty jak i czasu ich realizacji. Pomoc ta była niezbędna w celu skorzystania z programu PFRON przeznaczonego dla osób niepełnosprawnych. Zasiłek celowy specjalny w wysokości 500 zł. nie odpowiadał zawnioskowanej kwocie i nie mógł już służyć celowi na jaki został przeznaczony. W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o oddalenie skargi, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do nowego zarzutu podniesionego w skardze wskazało, że w sprawie nie ma zastosowania kryterium dochodowe określone w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, bowiem uzyskano informację, że właściwa rada gminy nie skorzystała do tej pory z tego upoważnienia i nie podwyższyła kwot kryteriów dochodowych. Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje: skarga nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwości między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej (§ 1). Kontrola o której mowa w § 1, sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (§ 2). Oznacza to, że badaniu w postępowaniu sądowym podlega prawidłowość zastosowania przepisów prawa w odniesieniu do istniejącego w sprawie stanu faktycznego oraz trafność zastosowania wykładni tych przepisów. Uwzględnienie skargi w myśl art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 - zwaną dalej Prawo o postępowaniu) następuje w przypadku naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenia prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub innego naruszenia przepisów postępowania jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. W przypadku, gdy skarga nie ma uzasadnionych podstaw podlega ona oddaleniu (art. 151 w/w ustawy). Z zasady legalności, wynika konsekwencja, iż administracyjny sąd wojewódzki ocenia, czy wydana decyzja jest zgodna z prawem obowiązującym w dacie jej wydania (wyrok NSA z dn. 14 stycznia 1999 r., sygn. akt III SA 4731/97 – LEX nr 37180). Jeżeli, zatem naruszone zostało prawo materialne lub proceduralne w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, decyzja podlega uchyleniu. Kontrola sądowa legalności decyzji wydanych w ramach tzw. uznania administracyjnego sprowadza się w związku z tym do badania, czy w procesie dochodzenia do tej decyzji właściwy organ uwzględnił całokształt okoliczności faktycznych mających wpływ na podjęte rozstrzygnięcie oraz, czy w ramach swego uznania nie naruszył on zasady swobodnej oceny dowodów. W niniejszej sprawie nie można zaskarżonej decyzji postawić zarzutów uchybienia przepisom. Przeprowadzona kontrola zaskarżonej decyzji wykazała, iż odpowiada ona wymogom prawa. Przedmiotem oceny jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...], Nr [...], którą utrzymano w mocy decyzję Dyrektora Ośrodka Pomocy Społecznej w N. z dnia [...], przyznającą D. A. zasiłek celowy specjalny w wysokości 500 zł. W myśl art. 7 do ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004r., Nr 64, poz. 539- zwaną dalej ustawą) pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze, trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej. Mając zatem na uwadze powyższe przesłanki słusznie uznał organ, iż skarżący spełnia warunki do ubiegania się o przyznanie pomocy społecznej, gdyż jest osobą niepełnosprawną i całkowicie niezdolną do pracy. Skarżący wnosił o przyznanie mu zasiłku celowego lub celowego specjalnego z przeznaczeniem na wpłatę udziału własnego, w wysokości 720 zł, na zakup sprzętu rehabilitacyjnego, tj. roweru rehabilitacyjnego trójkołowego. Z treści wniosku skarżącego wynikało, iż jego żądanie dotyczyło zasiłku celowego, o którym stanowi art. 39 ustawy, bądź zasiłku celowego specjalnego przewidzianego w art. 41 pkt 1 ustawy. W świetle zaś art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, z zastrzeżeniem art. 40, 41, 78 i 91, przysługuje rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej dalej "kryterium dochodowym rodziny" - przy jednoczesnym wystąpieniu, co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 pkt 2-15 lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej. Prawidłowo organy obu instancji ustaliły i przyjęły, iż po stronie skarżącego nie zaistniała przesłanka, o której stanowi art. 8 ust. 1 ustawy, bowiem dochód rodziny składającej się z trzech osób, w październiku 2004r. wynosił 1031,78 zł. przy zakreślonym dla jego rodziny kryterium dochodowym w wysokości 948 zł., zatem słusznie żądanie skarżącego zostało rozpatrzone na podstawie art. 41 pkt 1 ustawy. Artykuł 41 pkt 1 ustawy stanowi, że w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany specjalny zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi. Rozstrzygnięcie w sprawie specjalnego zasiłku celowego zapada w ramach tzw. uznania administracyjnego, o czym przesądza treść art. 41 pkt 1 ustawy Przepis ten, bowiem nie obliguje organu do przyznania zasiłku, lecz daje jedynie możliwość przyznania tej formy pomocy, w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Działanie organu w ramach uznania administracyjnego oznacza, załatwienie sprawy zgodnie ze słusznym interesem obywatela, o ile nie stoi temu na przeszkodzie interes społeczny i możliwościami organu w zakresie posiadanych uprawnień i środków. Uznanie administracyjne nie pozwala organowi na dowolność w załatwianiu sprawy jest on, bowiem związany przepisami ustawy Kodeksu postępowania administracyjnego – zwaną dalej k.p.a., w tym art. 7 i 77 § 1 k.p.a., jak również przepisami ustawy o pomocy społecznej, między innymi przywołanego wyżej art. 3 ustawy. Artykuł 7 k.p.a. stanowi, że w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Art. 77 § 1 k.p.a. nakłada na organy administracji obowiązek zebrania i rozpatrzenia w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego. W myśli art. 107 § 3 k.p.a. uznanie administracyjne wymaga wskazania przesłanek korzystania z niego oraz argumentacji przytoczonej w decyzji rozstrzygającej indywidualną sprawę opartą na uznaniu administracyjnym. Zgodnie zaś z art. 3 ust. 1ustawy celem pomocy społecznej jest wspieranie osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka, jednakże według postanowienia ustępu 4 cyt. przepisu, potrzeby osoby i rodziny korzystającej z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej. W przedmiotowej sprawie organ I instancji zgodnie z przedstawionymi wyżej wymogami dokonał prawidłowych ustaleń co do stanu faktycznego oraz jego prawidłowej oceny. Organ, przyznając specjalny zasiłek celowy wskazał, iż skarżący jest uprawniony do otrzymania pomocy, ale również podniósł i udowodnił, iż posiadane środki finansowe nie pozwalają mu uwzględnić żądania we wskazanej wysokości. Załatwiając sprawę skarżącego organ administracji nie przekroczył granic uznania administracyjnego. W sytuacji gdy Ośrodek Pomocy Społecznej nie ma wystarczających środków na zaspokojenie potrzeb osób ubiegających się o pomoc i gdy do pomocy uprawnionych jest wiele osób, to niezbędne jest, aby organ wskazał kryteria jakimi się kierował przy przyznawaniu pomocy. W niniejszej sprawie organ I instancji ustalił kryteria pierwszeństwa, w pierwszej kolejności zabezpieczono środki dla osób i rodzin bez dochodu, a następnie tych, których dochód był niższy od kryterium dochodowego. Jednocześnie wskazano, że wysokość przyznanych zasiłków celowych uzależniona była od środków jakimi dysponował organ I instancji na ten cel. Była to kwota ok. 50.000 zł miesięcznie, co przy realizacji około 500 świadczeń dawało średni zasiłek w kwocie 100 zł. Skarżący otrzymał pomoc w kwocie 500 zł., jak wykazano powyżej, udzielony specjalny zasiłek celowy został przyznany w wysokości uwzględniającej możliwości finansowe Ośrodka. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. dokonało powtórnej, oceny i analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego i w sposób szczegółowy, odpowiadający wymogom wynikającym z art. 107 § 3 K.p.a., przedstawiło w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji okoliczności oraz fakty, które spowodowały uznanie decyzji organu I instancji za zgodną z prawem i że przyznany skarżącemu zasiłek celowy w wysokości 500 zł odpowiada celom i zadaniom pomocy społecznej. Wpływ na wysokość przyznanego zasiłku celowego skarżącemu miała, zaś szczupłość środków finansowych jakimi dysponował organ I instancji oraz liczba osób ubiegających się o przyznanie pomocy. W tym miejscu trzeba powiedzieć, że rolą organów realizujących zadania z zakresu pomocy społecznej jest taki podział posiadanych przez te organy środków finansowych, który zapewni do nich dostęp osobom najbardziej ich potrzebujących, a więc w pierwszej kolejności takim, które nie uzyskują żadnych dochodów i które przy wykorzystaniu własnych możliwości nie są w stanie zdobyć środków umożliwiających zaspokojenie potrzeb na poziomie elementarnym. W świetle powyższego, argumenty skarżącego zawarte w skardze, a sprowadzające się do kwestionowania wysokości otrzymanego specjalnego zasiłku celowego, nie mogą się ostać. W ocenie składu orzekającego organy orzekające w sprawie wysokości przyznanego zasiłku celowego uzasadniły w sposób przekonujący swoje rozstrzygnięcie i rozstrzygnięciu temu nie można zarzucić dowolności. W tym stanie rzeczy, należało po myśli art. 151 Prawo o postępowaniu, oddalić skargę. |