Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Łukasz Krzycki (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Małgorzata Małaszewska-Litwiniec, Sędzia WSA Tomasz Wykowski, Protokolant Agnieszka Olszewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 września 2010 r. sprawy ze skargi M. N. i J. N. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa [...] z dnia [...] kwietnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów - oddala skargę -

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] kwietnia 2010 r. nr [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa [...] na zasadzie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 tj. ze zm.), zwanej dalej "kpa", po rozpatrzeniu odwołania J. i M. N. utrzymał w mocy decyzję Burmistrza Gminy K. nr [...] z dnia [...] września 2008 r. odmawiającą wprowadzenia zmiany w ewidencji gruntów i budynków w odniesieniu do działki nr [...] z obrębu T., polegającej na przywróceniu stanu sprzed odnowienia tej ewidencji.

Do wydania zaskarżonej decyzji doszło w następującym stanie faktycznym.

1. Decyzją z dnia [...] września 2008 r. nr [...] Burmistrza Gminy K. odmówił wprowadzenia zmiany w ewidencji gruntów wsi T., polegającej na przywróceniu stanu sprzed odnowienia ewidencji gruntów i budynków, tj. poprzez wpisanie w miejsce działki nr [...] działek o nr [...], [...] i [...].

2. Po rozpoznaniu odwołania od w/w decyzji wniesionego przez J. i M. N. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa [...] decyzją z dnia [...] maja 2009 r. nr [...] utrzymał w mocy decyzję Burmistrza Gminy K.

3. Po rozpoznaniu skargi na rozstrzygnięcie organu odwoławczego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 23 listopada 2009 r. stwierdził nieważność decyzji Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa [...].

W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż zaskarżona decyzja została wydana w wyniku rozpatrzenia odwołania stron, które nie zostało podpisane przez jednego z wnoszących.

4. Ponownie rozpatrujący sprawy organ drugiej instancji wezwał J. N. do usunięcia braków formalnych wniesionego odwołania, które to zostały następnie uzupełnione.

5. Wymienioną na wstępie decyzją z dnia [...] kwietnia 2010 r. nr [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa [...] utrzymał w mocy decyzję Burmistrza Gminy K.

W uzasadnieniu organ wskazał, że:

- zapisy w ewidencji gruntów i budynków mają wyłącznie charakter techniczno-deklaratoryjny, zaś dokonywanie zmian w operacie ewidencyjnym jest możliwe wyłącznie na podstawie dokumentów przewidzianych prawem;

- aktualne wpisy w ewidencji gruntów i budynków dotyczące oznaczenia nieruchomości J. i M. N. dokonane zostały w 1985 r. w wyniku odnowienia ewidencji zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami – tj. dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 6, poz. 32) oraz zarządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Komunalnej z dnia 20 lutego 1969 r. w sprawie ewidencji gruntów (M.P. Nr 11, poz. 98); zgodnie z § 7 ust. 1 w/w zarządzenia działkę ewidencyjną stanowił obszar gruntu ograniczony gruntami stanowiącymi przedmiot odrębnego władania;

- aktualny stan prawny nieruchomości stanowiącej działkę nr [...] wynika z aktu notarialnego umowy darowizny z dnia [...] sierpnia 1999 r. rep. [...] na podstawie której nastąpiło przeniesienie praw do nieruchomości na rzecz M. N. i J. N. w częściach 2/3 i 1/3; dane wykazane w ewidencji są zgodne z tym dokumentem;

- przywrócenie w ewidencji gruntów i budynków stanu sprzed 1985 r. i wykazanie przedmiotowej nieruchomości, na podstawie dokumentów archiwalnych, jako trzy działki ewidencyjne byłoby działaniem nieuprawnionym;

- organ nie zgodził się ze stanowiskiem stron, że przywrócenie stanu sprzed odnowienia ewidencji może nastąpić na wniosek właściciela po dostarczeniu stosownego opracowania geodezyjnego;

- możliwe jest wykazanie podziału nieruchomości, jeżeli podział taki zostanie dokonany na podstawie przedłożonej organowi ewidencyjnemu dokumentacji podziałowej.

We wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skardze J. i M. N. wskazali, że domagają się przywrócenia podziału działek według mapy, sporządzonej przez biegłego sądowego geodetę K. O. podczas rozgraniczenia tych działek z [...] września 1997 r. Stwierdzili, że bezzasadne jest wydanie odmownej decyzji w przedmiocie wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów i budynków przed dokonaniem modernizacji ewidencji i weryfikacji danych ewidencyjnych. Ponadto wskazali, iż żądane stosowne opracowanie geodezyjne (mapa sporządzona przez biegłego sądowego geodetę K. O.) znajduje się w posiadaniu organu pierwszej instancji.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa [...] w odpowiedzi na skargę podtrzymał stanowisko zaprezentowane w zaskarżonym orzeczeniu wnosząc o oddalenie skargi. Dodatkowo podniósł, że załączona do akt sprawy kopia mapy sytuacyjnej ze wstępnym projektem podziału działki nr [...] nie posiada klauzuli przyjęcia do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego nie jest zatem dokumentem mogącym stanowić podstawę do wprowadzenia zmiany w operacie ewidencyjnym, podobnie jak wykonana przez biegłego sądowego geodetę K. O. dokumentacja z rozgraniczenia nieruchomości.

Nadto, wydana przez Burmistrza Miasta i Gminy K. dnia [...] grudnia 1997 r. nr [...] ostateczna decyzja zatwierdzająca granice nieruchomości oznaczonej jako działka nr [...], z sąsiednimi nieruchomościami, ustala te granice po liniach prostych AB i EDC wykazanych na szkicu graficznym sporządzonym przez w/w biegłego. Zatem punkty ABCDE są punktami wyznaczającymi prawne granice nieruchomości i jednocześnie działki ew. oznaczonej nr [...]. Dane figurujące w ewidencji gruntów i budynków zgodne są z postanowieniami w/w decyzji ostatecznej w sprawie rozgraniczenia nieruchomości oraz aktem notarialnym umowy darowizny z dnia [...] sierpnia 1999 r.

Obecny na rozprawie pełnomocnik Skarżących oświadczył, że geodeta sporządzając plan rozgraniczenia w 1997 r. oparł się na starych dokumentach, gdzie naniesione były jeszcze trzy działki. Dlatego też na rysunku naznaczył trzy działki oraz dokonał aktualnych naniesień. Mapa jednak nie została przyjęta do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, aczkolwiek na jej podstawie wydano decyzję o rozgraniczeniu. Zwrócił uwagę, iż sprawa toczy się 14 lat.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga, jako niezasadna podlega oddaleniu, ponieważ zaskarżona decyzja nie narusza prawa.

Podstawą wpisów w ewidencji gruntów i budynków są przepisy art. 20 ust. 1 i 2 oraz art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 r., Nr 240, poz. 2027 ze zm.), oraz rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 4540), zwanego dalej "rozp.". Regulacje te stanowią, że aktualizacja operatu ewidencyjnego następuje przez wprowadzenie udokumentowanych zmian do bazy danych dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu, którymi mogą być – prawomocne orzeczenia sądowe, akty notarialne, ostateczne decyzje administracyjne, akty normatywne. Postępowanie aktualizacyjne ma na celu utrzymanie takiego stanu operatu ewidencyjnego, aby dane w nim zawarte były zgodne zarówno z okolicznościami faktycznymi jak i stanem prawnym. Ewidencja zawiera bowiem informacje dotyczące gruntów i budynków, a także właścicieli tych nieruchomościami. Wskazać należy, iż sądy administracyjne wielokrotnie potwierdzały w swych orzeczeniach, że zapisy w ewidencji gruntów i budynków mają jedynie charakter techniczno-deklaratoryjny (np. wyrok NSA sygn. akt I OSK 1488/06, czy sygn. akt I OSK 1044/08, ogólnodostępne na stronie internetowej Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych prowadzonej przez NSA.). Organy ewidencyjne rejestrują, więc stany prawne ustalone w innym trybie lub przez inne organy orzekające. Nie mogą natomiast samodzielnie rozstrzygać kwestii kształtu czy powierzchni działki ewidencyjnej. Poprzez żądanie wprowadzenia zmian w ewidencji nie można żądać ustanowienia nowego stanu faktycznego, niepotwierdzonego ostatnio dokonanymi wpisami, na podstawie stosownych dokumentów.

Warto w tym miejscu przytoczyć stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zawarte w prawomocnym wyroku z dnia 4 maja 2009 r., sygn. akt IV SA/Wa 125/09 (ogólnodostępny na stronie internetowej Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych prowadzonej przez NSA), w którym Sąd uznał, że dokumenty określające poprzedni stan prawny działek gruntu nie stanowią podstawy do zarejestrowania tego stanu w ewidencji gruntów i budynków, jeżeli stan ten został stwierdzony późniejszym dokumentem, z którym ustawodawca związał skutek wiążącego ustalenia stanu prawnego danych działek gruntu. Powyższe stanowisko w pełni podzielana Sąd orzekający w niniejszej sprawie.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, jak słusznie zauważyły organy administracyjne stwierdzić należy, iż podstawę wpisu danych ewidencyjnych stanowi najpóźniej wydany dokument mogący być podstawą wpisu. W przypadku przedmiotowych działek dokumentami tymi były dane wynikające z operatu odnowy ewidencji gruntów. Jak wskazał organ administracji w myśl ówczesnej obowiązujących regulacji (przywołanych w uzasadnieniu) było dopuszczalne ujawnienie w odnowionej ewidencji trzech działek należących do jednego właściciela, jako jednej działki oznaczonej nowym numerem ewidencyjnym. Kolejny wpis został dokonany na podstawie aktu darowizny z 1999 roku. W tej sytuacji podstawą kolejnego wpisu nie może być dokumentacja geodezyjna (przywoływana przez Skarżących) sporządzona przez geodetę K. O., jako wykonana przed dniem dokonania ostatniego wpisu tj. w 1997 roku a dodatkowo jeszcze nieprzyjęta do zasobów, nawet gdyby faktycznie mogła ona, w zasadzie stanowić podstawę dokonania zmian w ewidencji, co do ilości i powierzchni działek. Gdyby nawet dokumentacja została sporządzona po dokonaniu wpisu należałoby przy ocenie czy może być ona włączona do zasobów geodezyjnych mieć na uwadze fakt, iż przy jej sporządzaniu odzwierciedlono działki na podstawie danych z ewidencji przed jej odnowieniem. Kwestia ta w sprawie nie ma jednak istotnego znaczenia wobec wskazanej wcześniej chronologii powstawania dokumentów.

Jeszcze raz należy powtórzyć, iż rejestr odzwierciedla stan aktualny, nie służy zaś ewidencjonowaniu wszystkich dokumentów historycznie związanych ze stanem własnościowym gruntów, co oznacza, że nie można dokonywać zmian na podstawie dokumentów sprzed kilkudziesięciu lat, po których pojawiły się kolejne tytuły własności (vide prawomocny wyrok WSA sygn. akt IV SA/Wa 1957/05 ogólnodostępny na stronie internetowej Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych prowadzonej przez NSA).

Natomiast przebieg granic działek ewidencyjnych, zgodnie z § 36 rozp., wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: w postępowaniu rozgraniczeniowym, w celu podziału nieruchomości, w postępowaniu scaleniowym i wymiany gruntów, w postępowaniu dotyczącym scalenia i podziału nieruchomości, na potrzeby postępowania sądowego lub administracyjnego, a następnie wykorzystanej do wydania prawomocnego orzeczenia sądowego lub ostatecznej decyzji administracyjnej, przy zakładaniu, na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów, katastru nieruchomości i ewidencji gruntów i budynków. Tak więc w niniejszej sprawie podstawą ustalenia przebiegu granic był operat odnowienia ewidencji gruntów w 1985 roku przyjęty do państwowego zasobu geodezyjnego.

Konkludując stwierdzić należy, iż aktualizacja ewidencji gruntów i budynków nie może powodować skutków prawnych z mocą wsteczną. Należy mieć na uwadze, iż dokonanie obecnie w ewidencji gruntów i budynków korekt kształtu i ilości działek prowadziłoby do zmiany uwzględnionych dotąd w ewidencji gruntów i budynków skutków umowy darowizny dokonanej aktem notarialnym z 1999 r., gdzie przedmiotem czynności była jedna działka ewidencyjna przekazana na współwłasność w części 2/3 i 1/3. Dokonanie tego rodzaju korekt poprzez zmiany w ewidencji gruntów i budynków byłoby niedopuszczalne.

Wskazane uwarunkowania nie wyłączają podjęcia stosownych czynności w celu zniesienia współwłasności, jak wskazał organ administracji w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. O ile doszłoby do dokonania podziału działki stosowne dokumenty opisujące zmieniony stan prawny będą mogły stanowić podstawę wpisu do ewidencji.

Nie trafne są zarzuty skargi, z następujących przyczyn:

- bez znaczenia jest kwestia terminu kolejnego odnowienia ewidencji, jak trafnie sprostowano w decyzji organu odwoławczego w ramach czynności z tym związanych nie jest możliwe przywrócenie stanu prawnego działek sprzed odnowienia ewidencji w 1985 roku,

- bez znaczenia jest okoliczność sporządzenia dokumentacji geodezyjnej w 1997 r. (w związku z rozgraniczeniem nieruchomości) – jak wskazano nie może być ona aktualnie podstawą dokonania nowego wpisu w ewidencji,

- podnoszona kwestia przewlekłości postępowania nie ma znaczenia w kontekście oceny legalności zaskarżonej decyzji, mogłaby mieć znaczenie w razie wniesienia w stosownym czasie skargi na bezczynność organów administracji (w toku postępowania raz tego rodzaju środek prawny został wykorzystany, w wyniku czego postanowieniem z dnia 12 lutego 2003 r., sygn. akt II SAB 125/02 NSA umorzył postępowanie, gdyż Burmistrz Gminy K. po wniesieniu skargi na bezczynność, a przed jej rozpoznaniem przez Sąd wydał decyzję).

W związku z powyższym Burmistrz Gminy K. słusznie odmówił wprowadzenia zmiany danych w ewidencji gruntów i budynków oraz prawidłowo Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego utrzymał tę decyzję w mocy.

Sąd postanowił przeprowadzić rozprawę pomimo twierdzeń obecnego na rozprawie nieprofesjonalnego pełnomocnika Skarżących, iż ustanowili oni pełnomocnika profesjonalnego, który nie przybył na rozprawę z niewyjaśnionych przyczyn. Sąd miał przy tym na uwadze zasadę szybkości postępowania – art. 7 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej "ppsa", oraz to, iż obecny pełnomocnik poinformowany przez Sąd, w myśl art. 6 wskazanej ustawy, o możliwości wnioskowania o odroczenie rozprawy nie wniósł o to.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ppsa, orzekł jak w sentencji wyroku.