Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Cezary Kosterna, Sędziowie Sędzia WSA Sławomir Fularski (sprawozdawca), Sędzia WSA Justyna Mazur, Protokolant Referent stażysta Magdalena Krawczyk, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 marca 2015 r. sprawy ze skargi B. K.- [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. z dnia [...] lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku okresowego 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta R. z dnia [...] maja 2014 r. nr [...]; 2) stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości do chwili uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

Prezydent Miasta R. decyzją z dnia [...] maja 2014 r. nr [...] działając m.in. na podstawie art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2013 r., poz. 182 ze zm., dalej jako: "ustawa o pomocy społecznej") odmówił B.K. – L. (dalej też jako: "wnioskodawczyni") świadczenia z pomocy społecznej w formie zasiłku okresowego.

W uzasadnieniu organ I instancji powołał stosowne przepisy ustawy o pomocy społecznej regulujące zasady przyznawania zasiłku okresowego oraz dokonując stosownych wyliczeń dochodu rodziny stwierdził, że w okolicznościach niniejszej sprawy zostało przekroczone kryterium dochodowe warunkujące przyznanie przedmiotowego świadczenia. Wskazał, że pod pojęciem dochodu należy rozumieć wszelkie dochody bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania z wyłączeniem odliczeń

i pomniejszeń wymienionych w art. 8 ust. 3 i 4 ustawy o pomocy społecznej. W związku z powyższym otrzymaną przez wnioskodawczynię w dniu [...] kwietnia 2014 r. dotację na podjęcie działalności gospodarczej w kwocie [...] zł z powiatowego urzędu pracy należy potraktować jako jednorazowy dochód rodziny i rozliczyć ją zgodnie z art. 8 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej, tj. w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy poczynając od dnia otrzymania ww. kwoty na konto bankowe. Tym samym, łączny dochód rodziny wyniósł [...] zł (na osobę [...] zł) i przekracza kryterium dochodowe, które dla rodziny wnioskodawczyni wynosi [...] zł (na osobę 456 zł).

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła w ustawowym terminie wnioskodawczyni. Zakwestionowała wliczenie przez organ I instancji do dochodu rodziny dotacji otrzymanej z powiatowego urzędu pracy na podjęcie działalności gospodarczej w wysokości [...] zł. Wskazała, że otrzymana przez nią dotacja została przyznana na określony cel, tj. zakup urządzeń i narzędzi związanych

z podjęciem działalności gospodarczej. Urząd pracy poinformował ją zaś, że dotacja nie jest dochodem, ponieważ przeznaczona jest na zakup urządzeń i narzędzi.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R. (dalej też jako: "SKO" "Kolegium" lub "organ odwoławczy") decyzją z dnia [...] lipca 2014 r., znak [...], działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.) utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu SKO podało, że z materiału dowodowego zgromadzonego

w sprawie, w tym z ustaleń aktualizacyjnego wywiadu wynika, iż wnioskodawczyni prowadzi wraz z mężem i dwójką dzieci wspólne gospodarstwo domowe. Na dochód rodziny składa się: prace dorywcze męża - [...] zł, dodatek mieszkaniowy - [...] zł, zasiłki rodzinne na dzieci [...] zł ([...] zł + [...] zł). Nadto, w dniu [...] kwietnia 2014 r. wnioskodawczyni otrzymała z Powiatowego Urzędu Pracy w R. dotację w wysokości [...] zł na podjęcie działalności gospodarczej.

Organ odwoławczy wyjaśnił, że zasady przyznawania świadczeń z pomocy społecznej określone zostały w ustawie o pomocy społecznej. Zgodnie z art. 38 ust. 1 pkt 2 powoływanej ustawy zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego, rodzinie której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny. Z powołanego przepisu wynika, że zasiłek okresowy nie jest świadczeniem uznaniowym. W przypadku spełnienia warunków wynikających z powołanego przepisu tego rodzaju świadczenie winno być przyznane. Do uznania organu pozostawiono tylko ustalenie wysokości przyznanego świadczenia jednak w granicach ustalonych przez ustawodawcę kwoty minimalnej i maksymalnej (art. 38 ust. 2 pkt 2, ust. 3 pkt 2 i ust. 4 ww. ustawy) oraz terminu, na jaki to świadczenie ma być przyznane (art. 38 ust. 5 ww. ustawy). Zgodnie

z art. 6 pkt 3 i 4 ustawy dochód na osobę w rodzinie oznacza dochód rodziny podzielony przez liczbę osób w rodzinie, zaś dochód rodziny to suma miesięcznych dochodów osób w rodzinie. Ustawowe kryterium dochodowe na osobę w rodzinie wynosi aktualnie 456.00 zł (art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy oraz § 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej - Dz. U. z 2012 r., poz. 823).

Następnie SKO wskazało, że do dochodu ustalonego zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej nie wlicza się: jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego, zasiłku celowego, pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty, wartości świadczenia w naturze, świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych, dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego (art. 8 ust. 4 ww. ustawy). W przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwotę kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie - kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony (art. 8 ust. 11 pkt 2 ww. ustawy).

Mając na uwadze powyższe przepisy ustawy o pomocy społecznej oraz dokumentację zgromadzoną w sprawie Kolegium stwierdziło, że w okolicznościach niniejszej sprawy dochód rodziny wnioskodawczyni w miesiącu kwietniu 2014 r., tj. miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku o pomoc, wyniósł [...] zł (na osobę [...] zł), tj.: prace dorywcze męża - [...] zł; dodatek mieszkaniowy - [...] zł: zasiłki rodzinne na dzieci - [...] zł; [...] zł (1/12 dotacji z PUP w kwocie [...] zł). Wynika z tego, że dochód rodziny wnioskodawczyni jest wyższy od kryterium dochodowego rodziny, który dla czteroosobowej rodziny wynosi [...] zł (na osobę 456 zł), co powoduje, że nie spełnione zostały wymogi do przyznania zasiłku okresowego. Tym samym, organ I instancji zasadnie odmówił wnioskodawczyni przedmiotowego świadczenia.

Zdaniem Kolegium, odwołująca się nie ma racji twierdząc, że otrzymana przez nią dotacja z powiatowego urzędu pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej nie powinna być wliczona do dochodu i brana pod uwagę przy ustaleniu kryterium dochodowego, albowiem zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania. Do dochodu tego nie wlicza się jedynie dochodów wymienionych w art. 8 ust. 4 ww. ustawy. Jest to wykaz zamknięty. Obejmuje on z zakresu świadczeń przysługujących osobie bezrobotnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r.

o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, jedynie świadczenie przysługujące osobie bezrobotnej z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

w Warszawie wniosła B. K. – L. (dalej jako: "skarżąca"), która podtrzymując swoją dotychczasową argumentację zawartą w odwołaniu, zakwestionowała wliczenie do dochodu jej rodziny dotacji otrzymanej z urzędu pracy na podjęcie działalności gospodarczej w wysokości [...] zł.

W odpowiedzi na skargę, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R. wniosło o jej oddalanie, podtrzymując stanowisko zajęte w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

skarga zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja oraz decyzja organu I instancji zostały wydane z naruszeniem przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy.

Zaskarżoną decyzją utrzymano w mocy decyzję organu I instancji, którą odmówiono przyznania skarżącej zasiłku okresowego. W ocenie organów obu instancji, otrzymaną przez skarżącą dotację z powiatowego urzędu pracy w kwocie [...] zł na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej, należało wliczyć - w wysokości 1/12 - do dochodu rodziny za kwiecień 2014 r.

Podstawę materialnoprawną decyzji organów obu instancji stanowił art. 8 ust. 1 pkt 3, art. 8 ust. 3 oraz art. 8 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej.

W myśl art. 8 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy - prawo do świadczeń pieniężnych

z pomocy społecznej przysługuje rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów, wymienionych w art. 7 pkt 2-15 lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.

Zgodnie zaś z art. 8 ust. 3 powoływanej ustawy, za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub

w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania pomniejszoną o:

1) miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;

2) składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;

3) kwotę alimentów, świadczonych na rzecz innych osób.

Podstawowe znaczenie dla prawidłowego rozpoznania wniosku skarżącej

o przyznanie zasiłku okresowego ma więc prawidłowe ustalenie dochodu rodziny. Na podstawie ust. 4 art. 8 ustawy o pomocy społecznej, do dochodu nie wlicza się: jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego; zasiłku celowego; pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty; wartości świadczenia w naturze; świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia

i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych; dochodów z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego.

W myśl zaś postanowień ust. 5 art. 8 ww. ustawy - w stosunku do osób, prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych - za dochód przyjmuje się przychód z tej działalności pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, obciążenie podatkiem należnym określonym w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych i składkami na ubezpieczenie zdrowotne określonymi w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, związane z prowadzeniem tej działalności oraz odliczonymi od dochodu składkami na ubezpieczenie społeczne niezaliczonymi do kosztów uzyskania przychodów, określonymi w odrębnych przepisach.

Natomiast art. 8 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej stanowi, że w przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczeń z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwotę kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie – kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony.

W świetle przytoczonych powyżej unormowań, stwierdzić należy, że decydujące znaczenie przy ustalaniu dochodu rodziny skarżącej, skutkujące w konsekwencji przekroczeniem kryterium dochodowego, miało doliczenie do tego dochodu dotacji

z Powiatowego Urzędu Pracy w R. na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej, uzyskanej na podstawie umowy zawartej w trybie art. 46 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodzić się należy ze skarżącą, że cała uzyskana kwota takiej dotacji ma zostać przeznaczona na zakup sprzętu niezbędnego do prowadzenia działalności gospodarczej.

Przenosząc powołane wyżej przepisy prawa na grunt niniejszej sprawy, wskazać należy, że zasadnicze znaczenie ma dla niej treść początkowa przepisu art. 8 ust. 5 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z jej brzmieniem, za dochód w stosunku do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych - przyjmuje się przychód z tej działalności pomniejszony o enumeratywnie wymienione grupy wydatków. Przy czym, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody,

z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku – art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.). Z kolei, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 121 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są jednorazowe środki przyznane bezrobotnemu na podjęcie działalności, o których mowa w art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia

i instytucjach rynku pracy.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, że organy administracji dokonały błędnego ustalenia wysokości dochodu na osobę w rodzinie skarżącej, albowiem

w łącznej kwocie jej dochodu z kwietnia 2014 r. uwzględniły 1/12 jednorazowych środków, przyznanych skarżącej w trybie art. 46 ustawy o promocji zatrudnienia

i instytucjach rynku pracy, na podjęcie działalności gospodarczej.

Bez wątpienia, organy orzekające naruszyły w tym zakresie art. 8 ust. 5 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej. To oznacza, że wbrew ustaleniom organów, dochód

w rodzinie skarżącej z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku nie wyniósł [...] zł.

Ponownie rozpoznając sprawę, organy administracji publicznej winny zweryfikować dane o dochodzie skarżącej w spornym okresie i ocenić zasadność jej wniosku z uwzględnieniem powyższych rozważań Sądu.

W tym stanie rzeczy, Sąd na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) oraz art. 135 ustawy

z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.), w pkt 1 wyroku uchylił zaskarżoną decyzję

i poprzedzającą ją decyzję organu I instancji. Z mocy art. 152 tej ustawy, Sąd orzekł

w pkt. 2, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku.