Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Zawadzka (spr.) Sędzia WSA Kazimierz Bandarzewski Sędzia NSA Bożenna Blitek po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 20 grudnia 2016. r. sprawy ze skargi C. K. na przewlekłość Samorządowego Kolegium Odwoławczego w przedmiocie rozpoznania odwołania I. stwierdza, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze dopuściło się przewlekłości w rozpatrzeniu odwołania skarżącej z dnia 23 marca od decyzji Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej z dnia 18 marca 2016 r., nr [...]; II. stwierdza, że przewlekłość miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa.

Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, działając z upoważnienia Wójta Gminy, decyzją z dnia 18 marca 2016 r. znak: [...] przyznał C. K. zasiłek specjalny celowy na zakup łóżka, prześcieradła specjalistycznego oraz pościeli (kołdry i poduszki) w kwocie 250 zł.

Od powyższej decyzji C. K. wniosła w dniu 23 marca 2016 r. odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego podnosząc, że kwota przyznanego zasiłku jest niewspółmiernie niska do potrzeb.

Pismem z dnia 30 marca 2016 r. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej wysłał akta sprawy organowi II instancji – Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu. Akta te dotarły do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w dniu 4 kwietnia 2016 r.

W dniu 1 lipca 2016 r. skarżąca wniosła zażalenie na przewlekłe prowadzenie postępowania w tej sprawie.

Następnie skargą z dnia 4 lipca 2016 r. skarżąca zaskarżyła przewlekłość Samorządowego Kolegium Odwoławczego w zakresie braku rozpoznania odwołania.

Skarżąca zarzuciła organowi naruszenie art. 8, art. 12, art. 35 § 1 i art. 36 § 1 K.p.a. przez rażące przekroczenie terminów do załatwienia sprawy w postępowaniu i wniosła o dokonanie kontroli przewlekłości postępowania administracyjnego, którego dotyczy skarga. Skarżąca zarzuciła Kolegium Odwoławczemu przekroczenie terminów do załatwienia odwołania.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej odrzucenie z powodu braku wyczerpania środków zaskarżenia w sprawie. Ponadto ustosunkowując się do zarzutów skargi, SKO wyjaśniło, że powyższe odwołanie zostało przez ten organ rozpatrzone i decyzją z dnia 12 lipca 2016 r. uchylono decyzję organu I instancji i przekazano sprawę temu organowi do ponownego rozpatrzenia.

Z akt sprawy wynika, że decyzja ta została doręczona stronie skarżącej w dniu 22 lipca 2016 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1066) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem (legalności), jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W świetle art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.), zwanej dalej w skrócie "P.p.s.a." kontrola działalności administracji publicznej przez ww. sądy obejmuje miedzy innymi orzekanie w sprawach skarg na przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych art. 3 § 2 pkt 1– 4 P.p.s.a. lub przewlekłe prowadzenie postepowania w przypadku określonym w pkt 4a.

Zgodnie z art. 149 § 1 P.p.s.a. sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1 zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności; zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa; stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (art. 149 § 1a P.p.s.a.).

Dla prawidłowego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy ze skargi na przewlekłość organu w zakresie rozpatrzenia odwołania, niezbędnym jest ustalenie, czy skarżąca przed wniesieniem skargi wyczerpała tryb określony w art. 37 § 1 K.p.a., czyli czy wezwała bowiem Samorządowe Kolegium Odwoławcze do usunięcia naruszenia prawa.

Takie wezwanie zostało wniesione w dniu 1 lipca 2016 r. i znajduje się ono w aktach sprawy. Nie ulega wątpliwości, że w tym wezwaniu niefachowo nazwanym przez skarżącą "zażaleniem", skarżąca wprost wskazuje na nierozpatrzenie przez ten organ odwołania od decyzji z dnia 18 marca 2016 r. znak: [...].

Także okoliczność, że jako adresata tego wezwania (nazwanego "zażaleniem") wskazano Wojewódzki Sąd Administracyjny nie powinno skutkować przyjęciem przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze, że nie jest to wezwanie do usunięcia prawa wnoszone w trybie art. 37 § 1 K.p.a. Wezwanie to wprost zostało wniesione do tego organu. Jak wynika przy tym ze skargi wniesionej w dniu 4 lipca 2016 r., skarżąca traktowała owe zażalenie (w istocie wezwanie do usunięcia naruszenia prawa) wniesione w dniu 1 lipca 2016 r. jako spełnienie przesłanki wynikającej z art. 37 § 1 K.p.a. Tym samym przewidziany w art. 37 § 1 K.p.a. środek zaskarżenia warunkujący skuteczność złożenia skargi na przewlekłość postępowa organu został w przedmiotowej sprawie wniesiony. W ocenie Sądu, stanowisko zajęte w tej sprawie przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze wskazujące na brak poprzedzenia skargi wezwaniem do naruszenia prawa jest zbyt formalistyczne i zamyka skarżącej drogę do sądu, co stoi w sprzeczności z konstytucyjną zasadą prawa do sądu wypowiedzianą w art. 45 Konstytucji RP. Brak podstaw do stosowania zbytniego formalizmu w traktowaniu zażaleń (wezwań do usunięcia naruszenia prawa) znalazło swoje odzwierciedlenie także w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (postanowienie z dnia 28 kwietnia 2016 r., sygn. akt I OSK 593/16, http//orzeczenia.nsa.gov.pl).

Nie ulega także wątpliwości, że do dnia wniesienia skargi na przewlekłość postępowania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie rozpatrzyło odwołania. Nie powiadomiło również skarżącą o przyczynach zwłoki w rozpatrzeniu odwołania. Wydanie aktu administracyjnego po wniesieniu skargi na przewlekłość, nie czyni niedopuszczalnym orzekanie w przedmiocie uznania, czy taki stan przewlekłości miał miejsce z rażącym lub nie miał miejsca z rażącym naruszeniem prawa.

Przewlekłość postępowania ma miejsce, gdy organ prowadzi postępowanie w sposób nieefektywny, poprzez wykonywanie czynności w dużym odstępie czasu, lub czynności pozornych, zbędnych, powodujących, że formalnie nie jest bezczynny (por. wyrok WSA z dnia 24 października 2013 r., sygn. akt II SAB/Op 59/13).

Podzielić należy ocenę, że pojęcie "przewlekłość postępowania" obejmować będzie opieszałe, niesprawne i nieskuteczne działanie organu, w sytuacji gdy sprawa mogła być załatwiona w terminie krótszym, jak również nieuzasadnione przedłużanie terminu załatwienia sprawy (por. wyroki WSA; w Poznaniu, z dnia 10 lipca 2013 r., sygn. akt II SAB/Po 95/12, w Łodzi, z dnia 9 października 2012 r., sygn. akt II SAB/Łd 108/12 oraz w Warszawie, z dnia 21 sierpnia 2012 r., sygn. akt I SAB/Wa 260/12, w Krakowie z 26 września 2014 r., sygn. akt I SA/Kr 12/14 http//orzeczenia.nsa.gov.pl).

O rażącym naruszeniu prawa w zakresie przewlekłości w wydawaniu aktu administracyjnego można mówić wówczas, gdy czas (okres) od daty wniesienia odwołania do daty jego rozpoznania przekroczył rozsądne i dające się usprawiedliwić granice. Niezależnie od treści art. 35 K.p.a. zakreślającego okres maksymalnie jednego miesiąca na prowadzenie postępowania odwoławczego, zawsze organ administracyjny może przedłużyć okres prowadzenia takiego postępowania. W tej sprawie Samorządowe Kolegium Odwoławcze mimo wniesienia w dniu 23 marca 2016 r. odwołania, przekazanego do tego organu w dniu 4 kwietnia 2016 r. wraz z aktami administracyjnymi sprawy, nie załatwiło tego odwołania aż do dnia 12 lipca 2016 r.

Tym samym od chwili wniesienia odwołania, aż do jego rozpoznania upłynął okres ponad 3 miesięcy i w tym czasie Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie podejmowało żadnych czynności dowodowych.

Tak długi okres prowadzenia postępowania odwoławczego i to bez jego zawieszania, nie jest w tej sprawie niczym uzasadniony, a samo odwołanie mogło być załatwione w okresie nawet krótszym niż jeden miesiąc. Co także należy podnieść, w sprawach dotyczących pomocy społecznej, powinno się dokładać dodatkowych starań, aby odwołania były załatwianie szybko. Są to bowiem sprawy o dużym znaczeniu dla samych stron, bezpośrednio wpływające na ich status materialny.

W tej sprawie Sąd na podstawie okoliczności sprawy, a zwłaszcza długości trwania postępowania odwoławczego (z naruszeniem art. 35 § 3 K.p.a.) i przedmiotu sprawy objętej odwołaniem (pomoc społeczna) oraz braku podejmowania w tym okresie czynności dokonał oceny stanu przewlekłości i stwierdza, że przewlekłość ta miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Nie odbiera tego charakteru fakt, że stan przewlekłości ustał po wniesieniu skargi, a przed jej rozpoznaniem.

Mając wszystko to na uwadze Sąd, na podstawie art. 149 § 1 pkt 3 P.p.s.a., uznał, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze dopuściło się przewlekłości w rozpatrzeniu odwołania.

W pkt II sentencji wyroku Sąd, na podstawie art. 149 § 1a P.p.s.a. stwierdził, że przewlekłość w rozpoznaniu odwołania miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji wyroku.