Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Ustawowy obowiązek szczepień ochronnych oznacza niedopuszczalność korzystania z tzw. klauzuli sumienia tj. uprawnienia pacjenta do odmowy poddania się świadczeniu zdrowotnemu z powołaniem się na art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. Nr 52, poz. 417 z późn. zm.).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Danuta Tryniszewska – Bytys, Sędziowie sędzia NSA Elżbieta Trykoszko (spr.), sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk, Protokolant Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2013 r. ze skargi W. Ś. na postanowienie P. Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w B. z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...] w przedmiocie uznania za nieuzasadnione zarzutów do postępowania egzekucyjnego w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych. oddala skargę

Skarga została wywiedziona na tle następujących okoliczności.

W dniu [...].08.2012r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w B. wystosował do skarżącej W. Ś. upomnienie wzywające do poddania dziecka P. Ś. urodzonego [...].09.2009r. obowiązkowym szczepieniom ochronnym, przewidzianym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych. W upomnieniu organ wskazał, że obowiązek poddania dziecka szczepieniom wynika z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5.12.2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz przepisów Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18.08.2011r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych.

Skarżąca oraz ojciec małoletniego K. Ś. w reakcji na upomnienie odmówili poddania dziecka badaniu kwalifikacyjnemu do szczepień z uwagi na zagrożenie wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych u dziecka.

W tej sytuacji organ I instancji wystawił w dniu [...].09.2012r. tytuł wykonawczy przeciwko matce małoletniego stwierdzający wymagalność wskazanego w nim obowiązku wynikającego z ww. ustawy i jego podległość egzekucji administracyjnej.

Skarżąca po doręczeniu tytułu wykonawczego wniosła w ustawowym terminie zarzuty do postępowania egzekucyjnego oparte o:

- niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym. Podnosząc ten zarzut strona wskazała, że ani ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ani rozporządzenie wykonawcze w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych, nie określają obowiązku w sposób jednoznaczny i jasny, poprzez wskazanie, jaką szczepionkę należy zastosować, co czyni obowiązek niewykonalnym. Nadto jego niewykonalność wiąże się też z odmową rodziców poddania dziecka lekarskiemu badaniu kwalifikacyjnemu do szczepień, bez którego przeprowadzić szczepienia nie można.

- brak wymagalności obowiązku. Podnosząc ten zarzut strona podała, że z rozporządzenia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych nie wynika jednoznacznie obowiązek wymagalności, gdyż rozporządzenie wskazuje jedynie przedział wiekowy, w jakim szczepienie powinno być wykonane, ale nie precyzje, w jakim konkretnie dniu powinno się odbyć.. Narodowy Program Szczepień Ochronnych doprecyzowujący zakres i terminy szczepień, publikowany komunikatem GIS nie stanowi zaś źródła prawa obowiązującego.

- niespełnienie wymogów określonych w art. 27 par. 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji poprzez brak dołączenia do tytułu wykonawczego dowodu doręczenia upomnienia.

- niedopuszczalność egzekucji. Podnosząc ten zarzut strona podała, że art. 5 i 17 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, nie dają żadnej podstawy prawnej do zastosowania przymusu administracyjnego w przypadku niewykonania obowiązku poddania się szczepieniom ochronnym w stosunku do osoby zdrowej. Możliwość stosowania przymusu dotyczy tylko osoby, u której rozpoznano lub podejrzewa się chorobę zakaźną. Taki przypadek określa art. 33 ust. 1 ustawy a stanowisko powyższe potwierdza wyrok WSA w Białymstoku o sygn. II SA/Bk 79/11.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w B. po rozpatrzeniu zgłoszonych zarzutów postanowieniem z dnia [...].10.2012r. uznał je za nieuzasadnione. W uzasadnieniu postanowienia organ nawiązał do wyroków sądów administracyjnych wydanych w sprawach o sygn. IISA/Go 61/12 i IISA/Bk 723/10 i stwierdził, że obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym określonym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18.08.2011r. wynika wprost z ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Organ przytoczył treść art. 5 ust. 1 pkt 1 "b" i 5 ust. 2 ww. ustawy. Ustawowy obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym ma ścisły związek z zapobieganiem szerzenia się tych chorób u osób przebywających na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Profilaktyka przed chorobami epidemicznymi jest konstytucyjnym obowiązkiem władz publicznych. W ramach realizacji tego obowiązku państwo opracowuje Narodowy Program Szczepień Ochronnych, który rokrocznie jest modyfikowany stosownie do aktualnej sytuacji epidemiologicznej. Zaniechanie poddania się obowiązkowemu szczepieniu, rodzi odpowiedzialność karnoadministracyjną, której podlega też ten, kto sprawując pieczę nad osobą małoletnią, zaniedbuje obowiązek. Przestrzeganie obowiązku zabezpieczone zostało przymusem administracyjnym. Do egzekwowania obowiązku szczepień ochronnych wynikającego z ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, powołane zostały organy inspekcji sanitarnej. Z tych przyczyn organ uznał zarzuty za nieuzasadnione. Podkreślił też, że organ egzekucyjny nie ma obowiązku dołączania do tytułu wykonawczego dowodu doręczenia upomnienia albowiem wystarczające jest jedynie wskazanie w tytule, że jego wystawienie poprzedzone zostało doręczeniem upomnienia, co w tym przypadku miało miejsce.

Skarżąca wywiodła zażalenie na powyższe postanowienie podtrzymując swoje stanowisko oraz zgłoszone zarzuty do postępowania egzekucyjnego. P. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w B. po rozpatrzeniu powyższego zażalenia postanowieniem z dnia [...].11.2012r. orzekł o utrzymaniu w mocy postanowienia nieuwzględniającego zarzutów. W uzasadnieniu swego postanowienia organ II instancji przypomniał chronologię zdarzeń a następnie zaprezentował następującą ocenę prawną faktów. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. "b" ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, osoby przebywające na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej mają obowiązek poddania się obowiązkowym szczepieniom. Za wypełnienie tego obowiązku przez osobę małoletnią odpowiedzialność ponosi osoba sprawująca pieczę. Par. 2 rozporządzenia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych wymienia choroby zakaźne objęte obowiązkiem szczepień ochronnych a par. 3 określa wiek oraz grupy osób objęte obowiązkiem szczepień. Program Szczepień Ochronnych na dany rok ogłasza Główny Inspektor Sanitarny w formie komunikatu. Organ II instancji powtórzył za organem pierwszoinstancyjnym, że obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym wynika wprost z ustawy a jego zaniechanie rodzi odpowiedzialność karnoadministracyjną zaś przestrzeganie zabezpieczone zostało przymusem administracyjnym. Nadto organ II instancji nie dopatrzył się niewykonalności obowiązku poprzez brak precyzyjnego określenia w ustawie rodzaju szczepionek stwierdzając, że przy realizacji Programu Szczepień Ochronnych stosowane mogą być wszystkie zarejestrowane w Polsce i dostępne preparaty szczepionek o różnym stopniu skojarzenia schemat szczepienia powinien być zgodny z zaleceniami producenta szczepionki. Wbrew stanowisku strony badanie kwalifikacyjne do szczepienia jest badaniem obowiązkowym a niestawienie się z dzieckiem na takie badanie nie czyni go niewykonalnym. Organ II instancji stwierdził także, że obowiązek jest wymagalny, gdyż wymagalność oznacza stan, w którym zobowiązany powinien już wykonać ciążącą na nim skonkretyzowaną powinność, a mimo to trwa w opozycji do tej powinności. Wymagalność obowiązku również wynika wprost z ustawy. Organ powołał się na stanowisko NSA wyrażone w sprawie o sygn. II OSK 32/11, w którym NSA jednoznacznie stwierdził, że obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym wynika wprost z przepisu prawa i nie ma podstawy do konkretyzacji tego obowiązku w decyzji administracyjnej, przez co należy rozumieć, że organ nie wydaje decyzji w tym przedmiocie, a obowiązek konkretyzuje w tytule wykonawczym.

W skardze wniesionej do sadu administracyjnego na powyższe postanowienie W. Ś. podtrzymała zarzuty zgłoszone do postępowania egzekucyjnego wnosząc o uchyleniu postanowień organów obu instancji i umorzenie postępowania egzekucyjnego. Nadto zarzuciła organom niezapewnienie udziału w postępowaniu ojcu małoletniego poprzez niedoręczenie mu upomnienia i pominięcie przy doręczaniu postanowień.

Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje;

Skarga podlegała oddaleniu albowiem odmowa uwzględnienia zarzutów zgłoszonych do postępowania egzekucyjnego nie naruszyła prawa.

Środki ochrony prawnej przysługujące uczestnikom postępowania egzekucyjnego po jego wszczęciu, w tym zarzuty do postępowania egzekucyjnego, prawo zgłoszenia których służy zobowiązanemu, mają na celu ochronę uczestników postępowania egzekucyjnego w zakresie prawidłowości postępowania egzekucyjnego, co oznacza, że nie służą weryfikacji ostatecznych decyzji, czy postanowień, stanowiących podstawę tytułu wykonawczego. Powyższą zasadę wyraża wprost art. 29 par. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, stanowiący, że organ egzekucyjny bada z urzędu wyłącznie dopuszczalność egzekucji administracyjnej, natomiast nie ma uprawnień do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Zasada ta doznaje jednak wyłomu w sytuacji, gdy podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego stanowi przepis prawa tj. gdy egzekwowany obowiązek wynika wprost z ustawy. Wówczas oprócz badania dopuszczalności wszczęcia egzekucji organ egzekucyjny ma obowiązek – w razie podniesienia zarzutu – oceniać także istnienie obowiązku.

Badanie dopuszczalności egzekucji obejmuje sprawdzenie prawidłowości wszczęcia egzekucji tj. istnienie wniosku wierzyciela, o ile wierzyciel nie jest jednocześnie organem egzekucyjnym oraz poprzedzenie wszczęcia egzekucji wcześniejszym upomnieniem, gdyż zgodnie z art. 15 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel po upływie terminu do wykonania obowiązku przez zobowiązanego, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do realizacji obowiązku, z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Jest też oczywistym, że egzekucję można wszcząć dopiero po upewnieniu się, że nie doszło do wykonania obowiązku wynikającego z decyzji, a sam obowiązek podlega egzekucji administracyjnej. Kontrolę dopuszczalności wszczęcia egzekucji w konkretnej sprawie inicjują zarzuty do postępowania egzekucyjnego wnoszone przez zobowiązanego w terminie 7 dni od daty doręczenia mu tytułu wykonawczego, przy czym podstawą zarzutu mogą być tylko ściśle określone okoliczności, których zamknięty katalog zamieszczony jest w art. 33 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Skarżąca w ramach swoich zarzutów zakwestionowała wymagalność obowiązku i jego wykonalność a także zarzuciła niedopuszczalność egzekucji i błąd co do osoby zobowiązanego poprzez niewystarczające dla skuteczności egzekucji skierowanie jej wyłącznie przeciwko matce dziecka. Nadto w trakcie postępowania sądowego zakwestionowała właściwość organów inspekcji sanitarnej do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Zdaniem składu orzekającego trafnie organy uznały, że zgłoszone przez skarżącą zarzuty nie mogły skutecznie podważyć prawidłowości wszczęcia egzekucji w sprawie wykonania obowiązku poddania szczepieniom ochronnym małoletniego syna P.

Skład orzekający podziela bowiem prezentowany przez organy inspekcji sanitarnej pogląd, że obowiązek rodziców poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom jest w Polsce obowiązkiem prawnym, od którego uwolnić mogą jedynie konkretne przeciwwskazania lekarskie do szczepienia dziecka. Z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 5.12.2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2008r, Nr 234, poz. 1570 ze zmianami) wynika wprost, ze osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddawania się szczepieniom ochronnym. Jak dalej stanowi ustęp 2 art. 5 – go w/w ustawy, odpowiedzialność za wypełnienie obowiązku poddania się szczepieniom osób nieposiadających pełnej zdolności do czynności prawnych, ponosi osoba, która sprawuje prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo opiekun faktyczny w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z 6.11.2008r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009r. Nr 52, poz. 417). Realizację ujętego w cytowanych przepisach obowiązku konkretyzują przepisy ustawy zamieszczone w rozdziale 4 – tym poświęconym szczepieniom ochronnym. Z art. 17 ust. 2 ustawy wynika, iż wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego. Każdorazowo musi to być badanie kwalifikacyjne aktualne, wykonane w czasie nieprzekraczającym 24 godzin przed szczepieniem (vide: ust. 3 art. 17 ustawy). W przypadku, gdy lekarskie badanie kwalifikacyjne daje podstawy do długotrwałego odroczenia obowiązkowego szczepienia ochronnego, lekarz kieruje osobę objętą obowiązkiem szczepienia ochronnego do konsultacji specjalistycznej (vide: art. 17 ust. 5 ustawy) Jak stanowi art. 17 ust. 7 urodzenie żywego dziecka nakłada na osobę wystawiającą zaświadczenie o żywym urodzeniu, obowiązek założenia karty uodpornienia oraz książeczki szczepień dziecka. Natomiast stosownie do treści art. 17 ust. 9 ustawy, do obowiązków lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną jest powiadomienie osoby obowiązanej do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub osoby sprawującej pieczę nad osoba małoletnią lub bezradną albo opiekuna faktycznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, o obowiązku poddania się tym szczepieniom, a także poinformowanie o szczepieniach zalecanych. Wskazać też należy na obowiązek osób przeprowadzających szczepienia ochronne prowadzenia dokumentacji medycznej dotyczącej obowiązkowych szczepień ochronnych, w tym przechowywania kart uodpornienia oraz dokonywania wpisów potwierdzających wykonanie szczepienia a także sporządzania sprawozdań z przeprowadzonych obowiązkowych szczepień ochronnych i sprawozdań ze stanu zaszczepienia osób objętych profilaktyczną opieką zdrowotną i przekazywania tychże sprawozdań państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu.

Wyżej wymienione obowiązki ustawowe rozwinęły przepisy wykonawcze. W okresie postępowania egzekucyjnego przeciwko skarżącej obowiązujące przepisy wykonawcze zawarte były w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia18.08.2011r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2011r. Nr 182, poz. 1086). Rozporządzenie to określiło wiek i grupy osób objętych obowiązkiem szczepień, kwalifikacje osób przeprowadzających szczepienia i sposób prowadzenia szczepienia oraz szczegółowe zasady dotyczące prowadzenia dokumentacji i sprawozdawczości ze szczepień z podaniem form, rodzajów, wzorów, terminów i sposobu obiegu dokumentów.

Z powyższych uregulowań jednoznacznie wynika, iż obowiązek szczepień jest uregulowany prawnie i ma ścisły związek z zapobieganiem szerzenia się chorób zakaźnych u osób przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Profilaktyka przed chorobami epidemicznymi jest konstytucyjnym obowiązkiem władz publicznych (vide: art. 68 ust. 4 Konstytucji RP). W ramach realizacji tego obowiązku państwo opracowuje Program Szczepień Ochronnych, który rokrocznie jest modyfikowany stosownie do aktualnej sytuacji epidemiologicznej, a do którego to programu odsyła par. 5 ww. Rozporządzenia. Zaniechanie poddania się obowiązkowemu szczepieniu, mimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, rodzi odpowiedzialność karnoadministracyjną, przewidzianą art. 115 par. 1 kodeksu wykroczeń. Tej samej odpowiedzialności podlega też ten, kto sprawując pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, nie poddaje jej określonemu szczepieniu ochronnemu (art. 115 par. 2 kodeksu wykroczeń). Dodać też należy, iż penalizowane jest także zaniechanie osób odpowiedzialnych za przeprowadzenie szczepień, w zawiadomieniu pacjenta lub osoby sprawującej prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną (albo opiekuna faktycznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta) o obowiązku poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub w poinformowaniu o ochronnych szczepieniach zalecanych (vide: art. 51 pkt 3 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi). Nie jest trafne twierdzenie skarżącej, jakoby obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym "uruchamiać" miał jedynie stan zagrożenia związany z istnieniem choroby zakaźnej u osoby objętej obowiązkiem szczepień bądź związany z kontaktem takiej osoby z osobą chorą. Już z samej istoty szczepienia ochronnego, definiowanego jako podanie szczepionki przeciw chorobie zakaźnej w celu sztucznego uodpornienia przeciwko tej chorobie (vide: słownik pojęć ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi), wynika, że szczepienia mają przeciwdziałać powstaniu choroby a zatem wpisują się w ciąg działań profilaktycznych tj. zapobiegających chorobom zakaźnym a nie w zakres czynności zwalczających już ujawnioną chorobę.

Przestrzeganie ustawowego obowiązku poddania się obowiązkowi szczepień ochronnych zabezpieczone zostało przymusem administracyjnym. Zgodnie z art. 3 par. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, egzekucję administracyjną stosuje się do obowiązków określonych w art. 2, gdy wynikają one z decyzji lub postanowień właściwych organów, albo – w zakresie administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego – bezpośrednio z przepisu prawa, chyba, że przepis szczególny zastrzega dla tych obowiązków tryb egzekucji sądowej. W art. 2 par. 1 pkt 10 ww. ustawy egzekucyjnej zostało podane, że egzekucji administracyjnej podlegają obowiązki o charakterze niepieniężnym pozostające we właściwości organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego lub przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie szczególnego przepisu. Państwowy wojewódzki inspektor sanitarny i państwowy powiatowy inspektor sanitarny są organami rządowej administracji zespolonej, pierwszy w województwie, drugi w powiecie (vide: treść art. 10 par. 1 pkt 2 i 3 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej). Do zadań organów inspekcji sanitarnej należy realizacja zadań z zakresu zdrowia publicznego (vide: art. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej), definiowanego jako "stan zdrowotny całego społeczeństwa lub jego części, określany na podstawie wskaźników epidemiologicznych i demograficznych(vide: art. 2 pkt 35 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi). Wykonywanie przez organy inspekcji sanitarnej zadań z zakresu zdrowia publicznego polega między innymi na prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych (vide: art. 2 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej), w ramach której zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest, między innymi, ustalanie zakresów i terminów szczepień ochronnych oraz sprawowanie nadzoru w tym zakresie (vide: art. 5 pkt 4 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej). Sprawując z mocy ustawy nadzór nad realizacją ustawowego obowiązku szczepień, organy inspekcji sanitarnej są uprawnione i zobowiązane do jego egzekwowania. Skład orzekający nie podziela tym samym stanowiska, na które powołała się skarżąca na rozprawie, wyrażonego przez WSA w Poznaniu w sprawie II SA/Po 96/13, jakoby Wojewoda był właściwym organem egzekucyjnym do egzekwowania obowiązku szczepień w Polsce. Wojewoda jest wprawdzie co do zasady - stosownie do art. 20 par. 1 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym, ale z mocy przytoczonych wyżej przepisów szczególnych w postaci ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej i ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz w powiązaniu z odesłaniem zawartym w art. 20 par. 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, to organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej jako organy administracji rządowej powołanej do ochrony zdrowia publicznego, w tym zapobiegania chorobom zakaźnym, są uprawnione do prowadzenia postępowania egzekucyjnego w zakresie egzekwowania ustawowego obowiązku szczepień.

Wbrew zarzutowi skarżącej w postępowaniu egzekucyjnym nie wystąpił błąd w określeniu osoby zobowiązanej. Błąd co do osoby zobowiązanego ma miejsce wtedy, gdy egzekucja jest kierowana do podmiotu nie będącego adresatem egzekwowanego obowiązku. W niniejszej zaś sprawie egzekucja została skierowana wobec matki małoletniego [...], która jest osobą sprawującą prawną pieczę nad synem, a zatem osobą odpowiedzialną za realizację obowiązkowych szczepień ochronnych dziecka. Oczywiście taki sam obowiązek prawny pieczy nad dzieckiem ciąży też na jego ojcu, ale powyższe nie oznacza obligatoryjności jednoczesnego egzekwowania obowiązku od obojga rodziców. Z art. 93 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika bowiem, że władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, co oznacza, że każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka i na każdym z nich w równym stopniu ciąży obowiązek wykonywania pieczy nad dzieckiem (art. 98 i 95 K.r.o.) Upomnienie zostało skierowane do skarżącej jako do tego rodzica, który w dniu 14.06.2012r. w gabinecie lekarskim po powiadomieniu przez lekarza o obowiązku zaszczepienia dziecka, złożyła oświadczenie, że jako jego przedstawiciel ustawowy odmawia zgody na wykonanie obowiązkowych szczepień (vide: oświadczenie – k. 25 akt administracyjnych organu I instancji). Konsekwencją zaś skierowania upomnienia wyłącznie przeciwko matce, stało się wystawienie tytułu wykonawczego także wyłącznie przeciwko niej.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawowy obowiązek szczepień ochronnych oznacza niedopuszczalność korzystania z tzw. klauzuli sumienia tj. uprawnienia pacjenta do odmowy poddania się świadczeniu zdrowotnemu z powołaniem się na art. 16 ustawy z dnia 6.11.2008r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009r. Nr 52, poz. 417). Wynikające z ww. ustawy uprawnienie pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych albo odmowy takiej zgody, jest bowiem wyłączone w przypadkach, gdy przepisy odrębne stanowią inaczej (vide: art. 15 ustawy) a zatem, między innymi, w odniesieniu do szczepień ochronnych obowiązkowych z mocy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Nietrafnie również skarżąca upatrywała w sprawie niewykonalności egzekwowanego obowiązku. Niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym zachodzi jedynie wtedy, gdy istnieją niezależne od zobowiązanego i trwałe przyczyny braku możliwości wykonania obowiązku. Przesłanką uznania obowiązku za niewykonalny nie mogą być natomiast trudności w jego wyegzekwowaniu wiążące się z takim działaniami adresatów obowiązku, które skutkują utrzymaniem dotychczasowego stanu rzeczy. Badanie kwalifikacyjne, którego brak stanowi – według twierdzeń skarżącej - przeszkodę w uznaniu obowiązku szczepienia za wykonalny, jest koniecznym elementem realizacji obowiązku szczepień. Szczepieniu może bowiem zostać poddane takie dziecko, którego stan zdrowia pozwala na przeprowadzenie szczepienia. Natomiast z art. 17 ust. 3 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wprost wynika, że obowiązkowego szczepienia ochronnego nie można przeprowadzić, jeżeli między lekarskim badaniem kwalifikacyjnym przeprowadzonym w celu wykluczenia przeciwwskazań do szczepienia a tym szczepieniem upłynęły 24 godziny, liczone od daty i godziny wskazanej w zaświadczeniu wystawionym przez lekarza. Zatem egzekwowanie obowiązku szczepień oznacza równoczesne egzekwowanie nierozerwalnie związanego ze szczepieniem obowiązku poddania dziecka badaniu kwalifikacyjnemu. Nie można więc faktem nieprzeprowadzenia badania dziecka, którego matka odmówiła, uzasadniać niewykonalności szczepienia.

Niewykonalności obowiązku szczepień nie uzasadnia też twierdzenie o braku precyzyjności określenia rodzaju szczepionki mającej być użytą do szczepienia. Jak zauważył organ II instancji w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, w realizacji Programu Szczepień Ochronnych mogą być użyte wszystkie zarejestrowane i dostępne w Polsce preparaty szczepionek o różnym stopniu skojarzenia, a schemat szczepienia powinien być zgodny z zaleceniami producenta.

Skład orzekający nie podziela także zarzutu braku wymagalności szczepienia, uzasadnionego – zdaniem skarżącej – faktem określenia Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych jedynie przedziału wieku dziecka, w którym "przejść" powinno poszczególne szczepienia i faktem nieukończenia przez jej syna granicznego wieku dla odbycia szczepień. Rozporządzenie bowiem odsyła do tzw. kalendarza szczepień stanowiąc w par. 5 – tym, że obowiązkowe szczepienia ochronne są prowadzone zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych na dany rok, ogłaszanym przez Głównego Inspektora Sanitarnego w formie komunikatu, o którym mowa w art. 17 ust. 11 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Programy szczepień na poszczególne lata precyzyjnie zaś wskazują, przeciwko jakim chorobom zakaźnym i w jakim miesiącu życia i roku życia, powinno zostać zaszczepione dziecko. Tytuł wykonawczy obejmuje obowiązek szczepień niezrealizowanych mimo konieczności ich odbycia w okresie wskazanym w kalendarzu szczepień i mimo ukończenia przez dziecko skarżącej wieku wymaganego kalendarzem do odbycia tych szczepień.

Końcowo Sąd stwierdza, że nie stanowił naruszenia prawa fakt niepowiadamiania o postępowaniu egzekucyjnym męża skarżącej albowiem nie był on zobowiązanym, czyli stroną postępowania egzekucyjnego.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji (art.151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi)