Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Paweł Miładowski Sędziowie NSA Ewa Makosz-Frymus WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Monika Zaporowska po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 12 grudnia 2007 r. sprawy ze skargi E.G. na decyzję Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie szczepień ochronnych uchyla zaskarżoną decyzję /-/E. Kręcichwost-Durchowska /-/P. Miładowski /-/E. Makosz-Frymus

Decyzją z dnia [...] r., nr [...] Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny [...] po rozpoznaniu sprawy wynikającej z pisma Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Zespół Lekarzy Rodzinnych "[...]" s.c. w [...] zarządził poddać K.K. ur. [...] r. obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR) do dnia [...] r. Organ wezwał również na podstawie art. 15 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r., Nr 229, poz. 1954 ze zm.) E.G. - matkę K.K., do wykonania ww. obowiązku. W uzasadnieniu organ wskazał, iż stwierdzono naruszenie przepisów art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o chorobach zakaźnych i zakażeniach z dnia 6 września 2001 r. (Dz. U. Nr 126, poz. 1384) oraz § 1 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień (Dz. U. Nr 237, poz. 2018).

Od powyższej decyzji pismem z dnia [...] r. odwołanie wniosła E.G. wskazując, iż w ostatnim czasie ukazało się szereg publikacji poddających w wątpliwość szczepienia ochronne, zwłaszcza te obowiązkowe. Skarżąca podniosła, iż w publikacjach tych udowodniono m.in. szkodliwość wielu stosowanych od lat szczepionek, poddając mnóstwo przykładów komplikacji poszczepiennych, groźniejszych niekiedy od samej choroby, której szczepionka miała zapobiec. Skarżąca zwróciła uwagę, iż pomimo że rzecznicy systemu szczepień przedstawiają swoje argumenty, to jednocześnie żaden z lekarzy nie chce podpisać się pod oświadczeniem, że szczepienie zapobiegnie chorobie i jest bezpieczne dla zdrowia i życia, a w razie wystąpienia choroby bądź komplikacji poszczepiennych chory otrzyma odszkodowanie. Zdaniem skarżącej przymuszanie jej do poddania dziecka szczepieniom, pomijając fakt, że naraża zdrowie i życie dziecka mi.in. art. 47, 48, 72, 79, 80 i 82 ustawy zasadniczej oraz art. 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, który gwarantuje wszystkim prawo do poszanowania własnego życia prywatnego i rodzinnego.

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ stwierdził, iż strona w odwołaniu nie wykazała dokumentu z którego wynikałyby obawy i zastrzeżenia wynikające z treści odwołania oraz nie wykazała stosownego oświadczenia lekarza prowadzącego dziecko o przeciwwskazaniu do szczepienia lub przesunięcia terminu szczepienia.

Na powyższą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu wniosła E.G. podnosząc, iż jest nieprawdą, że nie przedłożyła żadnych dokumentów. Skarżąca oświadczyła, iż wszystkie materiały, które spowodowały jej obawy odnośnie skutków poszczepiennych zostały przekazane do Państwowego Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego z prośbą o ich dalsze przekazanie. O przekazaniu ww. materiałów świadczą chociażby protokoły ze spotkań w Inspektoracie.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie powtarzając argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:

Skarga okazała się zasadna.

Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) ogranicza się do badania zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta polega, więc na zbadaniu, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Przy czym należy zauważyć, iż na podstawie art. 134 powyższej ustawy, w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności. Zgodnie z jej treścią sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną. Zobowiązany jest jednak do wzięcia z urzędu pod uwagę wszelkich naruszeń prawa, w tym także tych niepodnoszonych w skardze.

Sąd, badając legalność zaskarżonej decyzji w oparciu o wyżej wskazane kryteria, uznał zasadność skargi, ponieważ zaskarżona decyzja narusza prawo.

Istotą postępowania odwoławczego prowadzonego w niniejszej sprawie przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, zgodnie z zawartą w art. 15 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071; ze zm. -dalej "kpa") zasadą dwuinstancyjności, jest ponowne rozpatrzenie sprawy przez organ odwoławczy w pełnym jej zakresie. W wyroku z dnia 20 grudnia 1999 r.(sygn. akt IV SA 274/97, LEX nr 48234) Naczelny Sąd Administracyjny skonstatował, że organ odwoławczy rozpoznaje sprawę ponownie merytorycznie w jej całokształcie. Oznacza to, że ma on obowiązek rozpoznać wszystkie żądania, wnioski i zarzuty strony oraz ustosunkować się do nich w uzasadnieniu swej decyzji. Wspomniane żądania, wnioski i zarzuty mogą być zawarte również w złożonym przez stronę odwołaniu, a obowiązkiem organu odwoławczego jest przytoczenie w tym względzie treści odwołania oraz ustosunkowanie się do niego w uzasadnieniu wydanej decyzji. W niniejszej sprawie decyzja organu odwoławczego wymogów tych nie spełnia. Organ w ogóle nie ustosunkował się do zarzutów podniesionych przez skarżącą w odwołaniu ograniczając się jedynie do zdawkowego stwierdzenia, iż strona nie wykazała dokumentu z którego wynikałyby obawy i zastrzeżenia wynikające z treści odwołania oraz nie wykazała stosownego oświadczenia lekarza prowadzącego dziecko o przeciwwskazaniu do szczepienia lub przesunięcia terminu szczepienia. Zdaniem Sądu powyższe lakoniczne sformułowanie nie jest ustosunkowaniem się do zarzutów podniesionych przez skarżącą w odwołaniu. Organ administracji, który nie ustosunkowuje się do twierdzeń uważanych przez strony za istotne dla sposobu załatwienia sprawy, uchybia obowiązkom wynikającym z art. 8 i 11 k.p.a. Organ nie może też oczekiwać, że do zarzutów ustosunkuje się Sąd, kontrolując zaskarżoną decyzję, tym samym wyręczając z tego obowiązku organ. (por. wyrok NSA z dnia 11 lipca 2001 r., sygn. IV SA 703/99, LEX 51234).

W tym miejscu wskazać należy, iż stosownie do art. 7 kpa, w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Stosownie natomiast do art. 77 § 1 kpa organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Przepisy te zobowiązują więc organ administracji publicznej do samodzielnej inicjatywy dowodowej, do podejmowania wszelkich dopuszczalnych prawem działań dla ustalenia istotnych w sprawie faktów. W sytuacji, gdy strona postępowania powołuje się na określone fakty bez wskazania dowodów na ich poparcie, to organ na podstawie powołanych przepisów ma obowiązek przeprowadzić dowody z urzędu, jeżeli znane mu są środki dowodowe pozwalające na ustalenie tych okoliczności lub w sytuacji, gdy środki te nie są znane organowi, zwrócić się do strony o dostarczenie dowodów.

W rozpoznanej sprawie organ obowiązków tych nie wypełnił.

Zauważyć należy, iż strona wnosząc odwołanie załączyła do niego 16 załączników m.in. książkę "Szczepienia -ukrywane fakty" (Ian Sinclair), artykuł " Zespół powikłań poszczepiennych" (Similia nr 32-1/2000-PL2), artykuł "Ukrywana prawda o szkodliwości szczepionek" (Nexus maj-czerwiec 2005 oraz lipiec-sierpień 2005). Powyższe znajduje potwierdzenie w aktach sprawy. Na prezentacie organu umieszczonej na odwołaniu znajduje się adnotacja o 16 załącznikach. Zatem należy przyjąć, iż skarżąca faktycznie do wniesionego odwołania załączyła wymienione przez nią dokumenty. Zatem twierdzenia organu zawarte w zaskarżonej decyzji jak i w odpowiedzi na skardze, iż strona nie wykazała dokumentu z którego wynikałyby obawy i zastrzeżenia wynikające z treści odwołania nie znajdują potwierdzenia w aktach sprawy. Organ prowadząc postępowanie przyjął, iż nie ma obowiązku zbierać żadnych materiałów dowodowych, a decyzję wydaje tylko w oparciu o dowody dostarczone przez stronę i z tych względów to w interesie strony leży zgromadzenie wszystkich dowodów. Takie stanowisko w sposób oczywisty narusza przepisy art. 7 i 77 kpa i naruszenie to zawsze może mieć istotny wpływ na wynika sprawy, gdyż w jego wyniku stan faktyczny sprawy może pozostać niewyjaśniony.

Nawet gdyby strona fatycznie nie przedłożyła żadnych dokumentów to organ mógł co najmniej wezwać stronę do ich przedłożenia. Organ w sytuacji stwierdzenia, iż pewne fakty wymagają udowodnienia powinien podjąć kroki zmierzające do wyjaśnienia tej kwestii. Zatem jeżeli zdaniem organu istotne byłoby ustalenie czy istnieje oświadczenie lekarza prowadzącego dziecko o przeciwwskazaniu do szczepienia lub przesunięcia terminu szczepienia mógł wezwać skarżącą do przedstawienia takiego oświadczenia lub zwrócić się do lekarza prowadzącego z zapytaniem czy istnieją jakieś przeszkody w szczepieniu dziecka.

Rozpoznając sprawę ponownie organ zobligowany jest ustalić i rozważyć zagadnienia podniesione w uzasadnieniu niniejszego wyroku, uwzględniwszy ocenę prawną i wskazania wyrażone w niniejszym wyroku.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 145 § 1 punkt 1 lit c przywołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd orzekł, jak w sentencji wyroku.

/-/ E. Makosz-Frymus /-/ P. Miładowski /-/ E. Kręcichwost-Durchowska