Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Dziedzic (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Staniszewska Sędzia WSA Jacek Jaśkiewicz Protokolant sekr. sąd. Małgorzata Zacharia-Gardzielewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 maja 2017 r. sprawy ze skargi Fundacji [...] na bezczynność Szpitala [...] sp. z o.o. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej oddala skargę.

Fundacja [...] wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. skargę na bezczynność Dyrektora Szpitala [...] Sp. z o.o. w przedmiocie nieudostępnienia informacji publicznej zgodnie z treścią wniosku Fundacji z dnia [...] sierpnia 2016 r., co zdaniem skarżącej stanowi naruszenie przepisów art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP i art. 1 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 i art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. 2016. 1764, dalej u.d.i.p).

Skarżąca Fundacja wniosła o zobowiązanie strony przeciwnej do dokonania czynności w zakresie udostępnienia informacji publicznej zgodnie z wnioskiem z dnia [...] sierpnia 2016r. oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi wskazano, że wnioskiem z [...] sierpnia 2016 r. Fundacja wniosła do Dyrektora Szpitala [...] Sp. z o.o. o udostępnienie informacji publicznej w zakresie wypełnienia załączonej ankiety, która jest częścią projektu "Na straży kobiet w opiece okołoporodowej" realizowanego przez Fundację [...], dofinansowanego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. We wniosku tym wskazano, że informacje w formie elektronicznej należy przesłać na adres poczty elektronicznej Fundacji. Skarżąca wskazała, że wniosek został dostarczony do podmiotu 23 sierpnia 2016r., a ponaglenie zostało wysłane drogą emailową 13 września 2016 r. W dniu 13 października faxem wysłano kolejne ponaglenie. Jednak do dnia wniesienia skargi wniosek o udostępnienie informacji publicznej nie został wykonany. Organ w ogóle nie odpowiedział na żadne z wniesionych pism.

Odpowiadając na skargę organ wniósł o jej odrzucenie ze względu na brak legitymacji biernej szpitala, który nie jest jednostką administracji publicznej i którego organ zarządzający w osobie prezesa zarządu spółki nie jest organem administracji w rozumieniu ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, a spółka nie została zobowiązana do stosowania przepisów powołanej ustawy. Nadto zdaniem organu wniosek o udostępnienie nie został Szpitalowi w rzeczywistości skutecznie doręczony. Ewentualnie organ wniósł o oddalenie skargi w całości i zasądzenie od Fundacji kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu organ zaprzeczył, aby w dniach 23 sierpnia 2016 r., 13 września 2016 r. oraz w dniu 13 października 2016 r. otrzymał przedmiotową korespondencję od skarżącej Fundacji. Zarówno na poczcie e-mail organu, jak i również fax-ie nie stwierdzono wniosku Fundacji o udostępnienie informacji publicznej. Ponadto skarżąca Fundacja nie dołączyła do skargi treści ankiety, której rzekomo Szpital nie wypełnił. Wskutek tego nie jest możliwe stwierdzenie, czy skarżąca Fundacja żądała udostępnienia informacji publicznej oraz jakiej treści.

Na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2017 r. Sąd zobowiązał skarżącą Fundację do przedłożenia, w terminie 7 dni dokumentu pochodzącego od operatora usługi hostingowej, z którego wynikać będzie czy wiadomość e-mail z dnia 23 sierpnia 2016 r. zawierająca wniosek o udostępnienie informacji publicznej opuściła serwer nadawcy (skarżącej Fundacji) i została doręczona na serwer adresata (Szpital [...] Sp. z o.o.) pod rygorem uznania, że wiadomość ta nie została wysłana i nie dotarła do adresata.

W odpowiedzi na powyższe, w piśmie z dnia [...] kwietnia 2017 r. skarżąca wyjaśniła, wskazana wiadomość została wysłana przez Fundację [...] ze wsparciem Stowarzyszenia [...], które wykorzystało w tym celu infrastrukturę dostarczoną przez Spółkę V S.A., która świadczy dla Stowarzyszenia usługi poczty elektronicznej m.in. bieżący dostęp do dzienników serwera pocztowego. Dzienniki te są przechowywane przez Spółkę przez ograniczony czas, jednak zostały zabezpieczone przez Stowarzyszenie. Jednocześnie skarżąca załączyła zapis dziennika pobrany w dniu 16 września 2016 r. Wyjaśniono, że z analizy dziennika jednoznacznie wskazuje na poprawne dostarczenie wiadomości do serwera pocztowego adresata 13 września 2017 r. o godz. 19:31:27 wysłanej przez Fundację w dniu 13 września 2016 r. na adres [...].

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 i 9 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U 2016. 718 ze zm.; dalej jako p.p.s.a.), kontrola działalności administracji publicznej sprawowana przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania. W przypadku skarg na bezczynność kontroli sądu poddawany jest brak aktu lub czynności w sytuacji, gdy organ miał obowiązek podjąć działanie w danej formie i w określonym przez prawo terminie.

Przedmiotem skargi wniesionej w niniejszej sprawie jest bezczynność dyrektora Szpitala [...] Sp. z o.o. w zakresie rozpoznania wniosku skarżącej Fundacji z dnia [...] sierpnia 2016 r. o udostępnienie informacji publicznej złożonego w trybie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.2016.1764 j.t.; dalej jako u.d.i.p.).

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zawartego w odpowiedzi na skargę wniosku o odrzucenie skargi wobec braku legitymacji biernej szpitala, który nie jest jednostką administracji publicznej i której organ zarządzający nie jest organem administracji w rozumieniu ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, należy wskazać, że skoro w sprawie sądowoadministracyjnej stroną jest nie tylko skarżący, ale także organ, którego działanie, bezczynność jest przedmiotem skargi, a więc strona, której udział w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest konieczny, to zdolność sądową określonego podmiotu w przedmiotowym postępowaniu należy wywodzić nie tylko z art. 25 p.p.s.a. ale także art. 32 tej ustawy, a ponadto z przepisów szczególnych, które pozwalają na taką jednostkę nałożyć obowiązki, skierować nakazy wynikające z przepisów prawa. Do takich przepisów szczególnych należy zaliczyć ustawę o dostępie do informacji publicznej. Skoro więc w art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej mowa jest ogólnie o podmiotach wykonujących zadania publiczne lub dysponujących majątkiem publicznym, to podmiotów zobowiązanych do udzielenia informacji publicznej nie można utożsamiać wyłącznie z jednostkami organizacyjnymi, o jakich mowa w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego czy ustawy p.p.s.a. Gdyby ustawodawca zamierzał wprowadzić w tym zakresie jakiekolwiek ograniczenia, to przewidziałby to wprost. Żadnych ograniczeń co do zakresu podmiotowego obowiązku informacyjnego nie można domniemywać. Jeżeli zatem, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p., zobowiązanym do udzielenia informacji publicznych może być każdy podmiot wykonujący wskazane zadania, to istotne znaczenie ma wyłącznie rodzaj prowadzonej działalności. Na potrzebę modyfikacji reguł, oceny zdolności podmiotów występujących w charakterze stron postępowania przed sądem administracyjnym, prowadzonego na podstawie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, wskazywał Naczelny Sąd Administracyjny (por. np. wyrok NSA z dnia 4 kwietnia 2013 r., sygn. akt I OSK 102/13, postanowienie NSA z dnia 26 września 2013 r., sygn. akt I OZ 811/13, cbois. nsa.gov.pl).

Przepis art. 4 ust. 1 u.d.i.p. określa katalog podmiotów zobligowanych do udostępniania informacji publicznej, stanowiąc że są nimi: władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności: organy władzy publicznej, organy samorządów gospodarczych i zawodowych, podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa, podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

W świetle powyższej regulacji, nie ulega wątpliwości, że Szpital działający w formie spółki prawa handlowego, której głównym udziałowcem jest jednostka samorządu terytorialnego - powiat (co wynika z odpisu z KRS) mieści się w zakresie podmiotowym stosowania u.d.i.p.

Ponadto wskazać należy, że przepis art. 68 Konstytucji RP statuuje prawo każdego do ochrony zdrowia, a władze publiczne mają konstytucyjny obowiązek zapewnić obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 618), podmiotem leczniczym, działającym na podstawie tej ustawy jest między innymi przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Zatem także szpital działający w formie spółki prawa handlowego, wykonujący zadania publiczne związane z ochroną zdrowia i pokrywający koszty udzielanych świadczeń zdrowotnych ze środków publicznych, należy do kategorii podmiotów zobowiązanych do udostępniania informacji publicznych. Kwestia ta nie budzi wątpliwości w judykaturze (zob. m.in. wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych: w Poznaniu z dnia 15 stycznia 2015 r., sygn. akt II SAB/Po 96/14; w Warszawie z dnia 4 listopada 2014 r., sygn. akt II SAB/Wa 416/14; wyrok NSA z dnia 2 czerwca 2011 r., sygn. akt I OSK 358/11, http://orzeczenia.nsa.gov.pl)

W świetle powyższego nie budzi wątpliwości, że skarżony Szpital jest podmiotem obowiązanym do udostępnienia informacji publicznej i nie było żadnych podstaw do odrzucenia skargi złożonej w niniejszej sprawie, jak tego domagano się w odpowiedzi na skargę.

W odpowiedzi na skargę podniesiono ponadto, że wniosek Fundacji z dnia [...] sierpnia 2016 r. nie dotarł do Szpitala. Skarżąca Fundacja twierdziła, że wysłała wniosek za pośrednictwem poczty elektronicznej, a z kolei Szpital twierdził, że jego na poczcie e-mail u nie stwierdzono wniosku Fundacji o udostępnienie informacji publicznej.

Skuteczne doręczenie wniosku o udostępnienie informacji publicznej jest – w świetle art. 10 u.d.i.p. – warunkiem powstania po stronie jego adresata obowiązku jego rozpatrzenia. W przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną, ustawowy czternastodniowy termin od momentu wpływu wniosku do właściwego podmiotu, liczy się od momentu zarejestrowania go na serwerze odbiorcy.

Skarżąca Fundacja dołączyła do skargi wydruk ze skrzynki poczty elektronicznej wnioskodawcy (z folderu "Wysłane") z dnia 23 sierpnia 2016r. wiadomości adresowanej na adres mailowy Szpitala. W ocenie Sądu wydruk ten nie stanowił dowodu skutecznego otrzymania wniosku przez adresata, a więc że wniosek dotarł na serwer Szpitala.

W związku z powyższym Sąd zobowiązał skarżącą Fundację do przedłożenia dokumentu pochodzącego od operatora usługi hostingowej, z którego wynikać będzie czy wiadomość e-mail z dnia 23 sierpnia 2016 r. zawierająca wniosek o udostępnienie informacji publicznej opuściła serwer nadawcy (skarżącej Fundacji) i została doręczona na serwer adresata (Szpital [...] Sp. z o.o.) pod rygorem uznania, że wiadomość ta nie została wysłana i nie dotarła do adresata.

W wyznaczonym terminie skarżąca złożyła pismo, w którym wskazano, że z analizy dzienników serwera pocztowego Spółki V S.A., która świadczy usługi poczty elektronicznej wynika jednoznacznie poprawne dostarczenie wiadomości do serwera pocztowego adresata 13 września 2017 r. o godz. 19:31:27 wysłanej przez Fundację w dniu 13 września 2016 r. na adres [...], co potwierdzają załączone do pisma wydruki.

Jednocześnie w piśmie tym skarżąca Fundacja nie odniosła się w ogóle do kwestii doręczenia Szpitalowi wniosku z dnia [...] sierpnia 2016 r., do czego zobowiązał ją Sąd.

W związku z powyższym należało przyjąć, że brak jest w niniejszej sprawie potwierdzenia, aby wniosek skarżącej z dnia [...] sierpnia 2016 r. został skutecznie doręczony podmiotowi obowiązanemu do udostępnienia informacji publicznej.

Sąd podziela stanowisko wyrażone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 26 października 2016 r., sygn. akt VIII SAB/Wa 48/16 (http://orzeczenia.nsa.gov.pl), według którego nie ma żadnych podstaw do różnicowania sytuacji podmiotów korzystających z poczty elektronicznej i metod tzw. tradycyjnych. Skoro więc w przypadku korzystania z pośrednictwa operatorów pocztowych nie jest wystarczające samo wysłanie korespondencji na adres odbiorcy, a dla wykazania skuteczności doręczenia konieczne jest posługiwanie się dowodem doręczenia, wydaje się oczywiste, że takie same wymogi stawiane być muszą wobec korespondencji kierowanej do adresata drogą elektroniczną.

To skarżąca z faktu doręczenia wniosku pragnie wyciągnąć skutki prawne, tj. potwierdzić okoliczność, że adresat wniosku był zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej, a nie udostępniając jej popadł w bezczynność, którą stwierdzić może sąd administracyjny. A zatem to skarżąca była obowiązana zgodnie z art. 232 k.p.c. w związku z art. 106 § 5 p.p.s.a. wskazać dowód dla stwierdzenia faktów, z których wywodzi skutki prawne (tak w podobnym stanie faktycznym: NSA w wyroku z 16 września 2016, I OSK 1924/16, http://orzeczenia.nsa.gov.pl)

W niniejszej sprawie skarżąca Fundacja nie uzupełniła materiału sprawy o właściwy dowód, mimo wezwania przez Sąd i mimo że przedstawienie takiego dowodu było jak najbardziej wykonalne, o czym świadczy wykazanie doręczenia do serwera pocztowego Szpitala wiadomości z [...] września 2017 r. W tej sytuacji wobec niewykazania, aby wniosek udostępnienie informacji publicznej z dnia [...] sierpnia 2016 r. został skutecznie doręczony Szpitalowi, należało uznać, że w dniu wniesienia skargi Szpital nie pozostawał w bezczynności w rozpoznaniu przedmiotowego wniosku.

W konsekwencji skarga jako niezasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 p.p.s.a.