Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym Przewodniczący Sędzia NSA Anna Lech po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2012 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Stowarzyszenia "[...]" w D. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 22 grudnia 2011 r., sygn. akt IV SAB/Wr 108/11 odrzucającego skargę "[...]" w D. na bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w D. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.

Stowarzyszenie "[...]" z siedzibą w D. złożyło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skargę na bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w D. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej. Skargę podpisał Prezes Zarządu M. K.

W wykonaniu zarządzenia Przewodniczącego IV Wydziału Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu wezwano wskazane stowarzyszenie do złożenia dokumentu określającego umocowania do reprezentowania tegoż stowarzyszenia – w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie Stowarzyszenie przesłało płytę CD zawierającą aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego.

W wykonaniu zarządzenia Przewodniczącego IV Wydziału Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu ponownie wezwano Stowarzyszenie "[...]" do usunięcia braku formalnego skargi poprzez złożenie pisemnego dokumentu określającego umocowanie do reprezentowania tegoż stowarzyszenia – w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi. Sąd wskazał, że przewidzianego przez ustawę z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), wymogu pisemności nie spełnia przedłożone przez stronę skarżącą umocowanie do jej reprezentowania w postaci rejestracji na płycie CD.

W odpowiedzi na to wezwanie skarżące Stowarzyszenie wskazało, że odpis z Krajowego Rejestru Sądowego jest dokumentem urzędowym wydawanym przez sąd w formie elektronicznej i w takiej formie jest dopuszczony do obiegu zgodnie z art. 8 ust. 3 i art. 8a ust. 2 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2001 r., Nr 17, poz. 209). Nie jest to – w ocenie skarżącego – pismem w rozumieniu art. 46 § 1 pkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, lecz załącznikiem do którego nie ma wymogu podpisania przez stronę.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 22 grudnia 2011 r., sygn. akt IV SAB/Wr 108/11, Wojewódzki Sad Administracyjny we Wrocławiu odrzucił skargę Stowarzyszenia "[...]", wskazując, że brak formalny skargi nie został uzupełniony. Zdaniem Sądu wymogu tego nie spełnia nadesłany dokument w formie elektronicznej.

Od tego postanowienia skargę kasacyjną złożyło wskazane wyżej Stowarzyszenie, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o orzeczenie o zwrocie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie przepisów postępowania, to jest:

1) art. 29 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 4 ust 3 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, poprzez uznanie, iż przedstawiciel ustawowy lub organ albo osoby, o których mowa w art. 28, ma obowiązek wykazać swoje umocowanie przy pierwszej czynności w postępowaniu wyłącznie dokumentem w formie papierowej, podczas gdy przepis ten nie stanowi szczegółowo o formie dokumentu wykazującego umocowanie w rozumieniu art. 29 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a tym samym dopuszcza zarówno formę papierową, jak i elektroniczną, mającą w świetle przepisu art. 4 ust 3 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym moc dokumentu urzędowego, przy czym elektroniczny rodzaj dokumentu jakim jest odpis elektroniczny z Krajowego Rejestru Sądowego opatrzony bezpiecznym kwalifikowanym certyfikatem, zachowuje charakter formy pisemnej dowodu umocowania, będąc dokumentem, o którym mowa w art. 29 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, stanowiąc przy tym załącznik do pisma procesowego jakim jest w przedmiotowym postępowaniu skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w D., który to załącznik nie wymaga formy papierowej i odręcznego podpisu jak sama skarga jako pismo w rozumieniu art. 46 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi;

2) art. 46 § 1 pkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 46 § 1 pkt 5 i art. 47 § 1 tej ustawy, poprzez nieuwzględnienie podstawowego rozróżnienia poczynionego przez ustawodawcę na pisma oraz załączniki do nich i uznaniu, iż dokument potwierdzający pełnomocnictwo do reprezentowania strony jest pismem a nie jest załącznikiem do pisma jakim jest skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, przez co powinien być złożony w formie papierowej i podpisany przez stronę; przy czym brak jest przepisu uprawniającego organ do odpowiedniego stosowania wobec załączników wymogów przewidzianych dla pism, sprecyzowanych w art. 46 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zakresie rygoru ich formy papierowej oraz odręcznego podpisania przez stronę, jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika, zaś odpis z KRS, który jest dokumentem urzędowym wydawanym przez Sąd w formie elektronicznej i w takiej formie dopuszczony do obiegu zgodnie z art. 8 ust. 3 i art. 8a ust. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym bez wątpienia nie jest pismem w rozumieniu art. 46 § 1 pkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a jest załącznikiem, co do którego nie ma wymogu podpisania przez stronę; choć w rzeczywistości jest to dokument podpisany bezpiecznym kwalifikowanym certyfikatem;

3) art. 49 § 1 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi polegającego na jego dwukrotnym zastosowaniu skutkującym wezwaniem strony skarżącej pismem z dnia 17 listopada 2011r. ponownie do uzupełnienia braków formalnych poprzez złożenie pisemnego dokumentu określającego umocowanie do reprezentowania strony skarżącej pod rygorem odrzucenia skargi w przypadku nie uzupełnienia braku formalnego, podczas gdy przedmiotowy brak formalny został uzupełniony przez stronę skarżącą w wykonaniu pierwotnego zobowiązania Sądu z dnia 2 listopada 2011r., złożeniem w dniu 8 listopada 2011r. do akt sprawy odpisu aktualnego, wydanego przez Centralną Informację Krajowego Rejestru Sądowego w formie pisemnej elektronicznej, podpisanego bezpiecznym kwalifikowanym certyfikatem, mającego na równi z formą papierową charakter pisemnego dowodu umocowania;

4) art. 58 § 1 pkt 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, poprzez jego zastosowanie i uznanie, iż brak formalny skargi w zakreślonym przez Sąd terminie nie został przez stronę skarżącą uzupełniony, gdyż nadesłany dokument w formie elektronicznej nie spełnia wymogu uzupełnienia braku formalnego skargi, w sytuacji gdy w wykonaniu zobowiązania Sądu z dnia 2 listopada 2011 r., strona skarżąca uzupełniła brak formalny skargi w postaci dokumentu wykazującego umocowanie do reprezentowania strony, poprzez złożenie w dniu 8 listopada 2011 r. do akt sprawy odpisu aktualnego z Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego, w formie elektronicznej zapisanej na płycie CD, który to dokument jako załącznik do pisma, a nie samo pismo w rozumieniu art. 46 § 1 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, nie jest objęty rygorem formy papierowej i odręcznego podpisu, natomiast w odpowiedzi na wezwanie z dnia 17 listopada 2011 r. doręczonego stronie w dniu 23 listopada 2011 r. strona skarżąca, zachowując 7 dniowy termin, pismem procesowym z dnia 24 listopada 2011 r. ustosunkowując się do ponownego wezwania podała podstawy prawne uznania dokumentu odpisu aktualnego z Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego złożonego w formie elektronicznej za uzupełnienie braków formalnych skargi;

5) art. 141 § 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, poprzez nieustosunkowanie się w uzasadnieniu postanowienia w przedmiocie charakteru odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego w świetle przepisów ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym powołanych w odpowiedzi na zobowiązanie z dnia 17 listopada 2011 r., poprzez zajęcie stanowiska przez stronę skarżącą w piśmie z dnia 24 listopada 2011 r., zawierającym stwierdzenie o prawidłowym uzupełnieniu braku formalnego skargi poprzez złożenie w dniu 8 listopada 2011 r. elektronicznego odpisu aktualnego z Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano, że w myśl art. 8 ust. 3 i art. 8a ust. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym możliwe jest dopuszczenie do obiegu prawnego odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego w formie elektronicznej na równi z papierową, jako dokumentu urzędowego.

Zdaniem Stowarzyszenia elektroniczny rodzaj dokumentu, jakim jest odpis elektroniczny z Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego w świetle przepisów ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym zachowuje charakter formy pisemnej dowodu umocowania, będąc dokumentem, o którym mowa w art. 29 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Wskazano ponadto, że odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, który jest dokumentem urzędowym wydawanym przez Sąd w formie elektronicznej i w takiej formie dopuszczony do obiegu zgodnie z art. 4 ust. 3 w związku z art. 8 ust. 3 i art. 8a ust. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, bez wątpienia nie jest pismem w rozumieniu art. 46 § 1 punkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ale jest załącznikiem, co do którego nie ma wymogu podpisania przez stronę; choć w rzeczywistości (w przedmiotowej sprawie) jest to dokument podpisany bezpiecznym kwalifikowanym certyfikatem.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

skarga kasacyjna jest zasadna.

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie występują przesłanki nieważności określone w art. 183 § 2 wskazanej wyżej ustawy, zatem Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Wskazać należy, że stosownie do art. 49 § 1 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Podkreślić jednak należy, że nie każde uchybienie formalne musi prowadzić do wszczęcia procedury określonej w art. 49 §1 powołanej ustawy i w wielu przypadkach uchybień formalnych procedura ta nie jest wszczynana.

Wobec tego, uwzględniając treść powołanego wyżej przepisu przy stosowaniu zarówno art. 49 § 2, jak i art. 58 § 1 pkt 3 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi należy dojść do wniosku, że przewidziane we wskazanych przepisach ujemne konsekwencje dla strony mogą być skutecznie zastosowane nie wtedy, gdy strona nie wykona jakiegokolwiek wezwania do usunięcia braków, ale tylko wtedy, gdy niewykonanie wezwania spowoduje niemożność nadania biegu temu pismu.

Z takim właśnie przypadkiem – w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego – mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Nie ma bowiem przeszkód do nadania biegu skardze, gdy osoba, która ją podpisała jest ujawniona w Krajowym Rejestrze Sądowym jako upoważniona do jednoosobowej reprezentacji. W tej sytuacji niedołączenie dokumentu wykazującego umocowanie do występowania w sprawie nie jest przeszkodą do nadania skardze prawidłowego biegu, gdyż sąd działając zgodnie z postanowieniami art. 7 i art. 178 ust. 1 Konstytucji oraz art. 15 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, który stanowi, że nikt nie może powoływać się na nieznajomość publikowanych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym wpisów w tym rejestrze.

Wobec powyższego uznać należy, że niewykonanie wezwania do złożenia w formie pisemnej wypisu z Krajowego Rejestru Sądowego nie powodowało, że pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 182 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, postanowił, jak w sentencji.