Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Solarski po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2019 r. w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi P.L. na uchwałę Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 27 maja 2019 r. nr VIII/140/19 w sprawie przyjęcia stanowiska wyrażającego sprzeciw wobec promocji i afirmacji ideologii tak zwanych ruchów LGBT postanawia odrzucić skargę.

P.L.-M. (dalej: "Skarżący") wniósł skargę na uchwałę Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 27 maja 2019 r. nr VIII/140/19 w sprawie zajęcia stanowiska wyrażającego sprzeciw wobec promocji i afirmacji ideologii tak zwanych ruchów LGBT (z ang. Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender). Zgodnie z § 1 tej uchwały, stanowisko wyrażające sprzeciw dotyczące ww. kwestii, wyrażone ostało w załączniku do tejże uchwały. Wynika z niego, że radni województwa podkarpackiego, jako reprezentanci regionu, stają w obronie szkoły i systemu oświaty przed próbami narzucenia szkodliwych i demoralizujących standardów i nie zgadzają się na jakiekolwiek próby ingerowania ideologii LGTB w proces wychowania i kształcenia na każdym jego etapie. Jako radni deklarują przywiązanie do tych zasad, które budują siłę podkarpackich i polskich rodzin, a które mają swoje źródło w wartościach chrześcijańskich i polskiej tradycji. W podstawie prawnej uchwały podano art. 18 pkt 20 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 2019 r., poz. 512 ze zm., dalej: "u.s.w.") oraz § 19 ust. 2 Statutu Województwa Podkarpackiego z dnia 29 września 1999 r. w sprawie uchwalenia statutu Województwa Podkarpackiego (Dz.Urz. Woj. Podk. z 1999 r. nr 28, poz. 1247 ze zm., dalej: "Statut").

W skardze Skarżący, powołując się na art. 3 § 2 pkt 5 i 6 w zw. z art. 53 § 2 a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm., dalej: "P.p.s.a.") oraz art. 91 ust. 1 u.s.w. wniósł o uchylenie przedmiotowej uchwały zarzucając, że jest sprzeczna z porządkiem prawnym Rzeczypospolitej Polskiej oraz narusza art. 2, 7, 30, 32, 47, 48, 53 ust. 1 i 54 ust. 1 Konstytucji RP. Podniósł, że zgodnie z przepisami Konstytucji wszyscy są równi wobec prawa, nikogo nie można z żadnego powodu dyskryminować ani wykluczać. Wspólnota samorządowa nie może ograniczać obywatelom prawa do życia zgodnie z ich wyborami życiowymi i światopoglądem, ani też ograniczać dyskusji o kwestiach obyczajowych i światopoglądowych. Podniósł, że tego rodzaju uchwały mogą stać się zarzewiem podziałów w społeczeństwie, konfliktów, przemocy i agresji wobec mieszkańców województwa podkarpackiego. Skoro nie jest to akt prawa miejscowego, a jedynie stanowisko, to uchwała taka jest zbędna i powinna zostać uchylona.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej odrzucenie, ewentualnie oddalenie. Uchwała jest wyłącznie stanowiskiem w sprawie, nie stanowi aktu prawa miejscowego ani nie jest aktem z zakresu administracji publicznej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

skarga podlega odrzuceniu.

Sąd administracyjny kontroluje legalność działalności organów administracji publicznej sprawowanej we władczych formach wymienionych w art. 3 § 2 pkt 1 – 7 P.p.s.a. oraz jest właściwy do rozpoznania skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania organów w przypadkach, gdy mają one obowiązek działania, natomiast nie czynią tego w ustawowym terminie wyznaczonym dla załatwienia sprawy (art. 3 § 2 pkt 8 i 9 P.p.s.a.). Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej (art. 3 § 2 pkt 5 P.p.s.a.) oraz akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej (art. 3 § 2 pkt 6 P.p.s.a.). W przypadku wniesienia skargi sąd bada z urzędu jej dopuszczalność ustalając, czy nie zachodzi jedna z przesłanek do jej odrzucenia, wymieniona w art. 58 § 1 P.p.s.a.

Doprecyzowanie ogólnych reguł wyrażonych w art. 3 § 2 pkt 5 i 6 P.p.s.a. znalazło się w art. 90 ust. 1 i art. 91 ust. 1 u.s.w. Zgodnie z pierwszym z przywołanych przepisów u.s.w., każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego, wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego. Artykuł 91 ust. 1 u.s.w. stanowi natomiast, że przepisy art. 90 stosuje się odpowiednio, gdy organ samorządu województwa nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo, przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne, narusza prawa osób trzecich.

Zaskarżona uchwała niewątpliwie nie stanowi aktu prawa miejscowego; nie nosi podstawowych cech aktu prawa miejscowego, jakim jest ustanowienie praw i obowiązków o charakterze generalnym, powszechnie obowiązującym i skierowanym do nieokreślonej liczby adresatów, w tym przypadku – do mieszkańców województwa podkarpackiego. Przepisu art. 9 u.s.w., w oparciu o który samorząd województwa, na podstawie upoważnień ustawowych, stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa, nie wskazano w podstawie prawnej zaskarżonej uchwały.

Możliwość zaskarżenia przedmiotowej uchwały może być więc rozpatrywana wyłącznie w oparciu o art. 3 pkt 6 P.p.s.a. w zw. z art. 91 ust. 1 u.s.w. Treść obu tych przepisów wskazuje na to, że skargą do sądu administracyjnego mogą być objęte jedynie akty, które dokonywane są w sprawach z zakresu administracji publicznej. W związku z tym skarga jest dopuszczalna tylko wobec uchwały, która dotyczy sprawy należącej do zakresu administracji publicznej. Natomiast przedmiot zaskarżonej uchwały nie należy do właściwości Sejmiku, którą określa art. 18 pkt 1 do 19 i 21 u.s.w. Powtórzyć należy, że podstawą uchwały był art. 18 pkt 20 u.s.w., zgodnie z którym sejmik podejmuje uchwały w innych sprawach zastrzeżonych ustawami i statutem województwa do kompetencji sejmiku województwa. Zatem skoro brak jest przepisu upoważniającego sejmik województwa do podjęcia uchwały, która wyrażałaby poglądy radnych w kwestiach praw społeczności reprezentującej inne przekonania, wartości kulturowe, światopogląd, to uchwała odnosząca się do tego rodzaju problematyki nie realizuje zadań publicznych należących do sejmiku województwa przypisanych temu organowi w drodze ustawy. Powołany w uchwale § 19 ust. 2 Statutu stanowi, że Sejmik w formie uchwał wyrażą opinię i zajmuje stanowisko w sprawach związanych z realizacją kompetencji stanowiących i kontrolnych. Tak podana podstawa prawna nie wskazuje, że uchwałę podjęto w sprawie z zakresu administracji publicznej. Przyjęte stanowisko Sejmiku, które wzbudziło zaniepokojenie Skarżącego powołującego się na zasady konstytucyjne, może zostać ocenione wyłącznie jako wyrażenie przez radnych biorących udział w sesji ich poglądów w kwestiach objętych przedmiotem zaskarżonej uchwały. Z całą pewnością stanowisko radnych wyrażone w uchwale nie nakłada żadnych obowiązków, nie przyznaje i nie stwierdza uprawnień, nie jest źródłem jakichkolwiek wytycznych, z których wynikałby nakaz określonego sposobu działania czy zachowania. Treść uchwały, jak trafnie zauważył Skarżący, "nie przypomina w ogóle aktu prawnego czy aktu organu uchwałodawczego jednostki samorządu terytorialnego". Spostrzeżenie to, w kontekście powyższego, staje się słuszne zważywszy, że uchwała jest jedynie stanowiskiem radnych Sejmiku Województwa Podkarpackiego.

Ponadto o powodzeniu skargi przesądza wykazanie naruszenia przez organ konkretnego przepisu prawa, wpływającego negatywnie na sytuację prawną skarżącego. Uchwała, czy też jej konkretne postanowienie, musi naruszać rzeczywiście istniejący w dacie podejmowania uchwały interes prawny skarżącego, pojmowany jako istnienie związku między sferą jego indywidualnych praw i obowiązków, a zaskarżonym aktem lub czynnością. Stosownie bowiem do art. 58 § 1 pkt 5a P.p.s.a. sąd odrzuca skargę, jeżeli interes prawny lub uprawnienie wnoszącego skargę na uchwałę lub akt, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6, nie zostały naruszone. Strona skarżąca uchwałę organu samorządu terytorialnego musi wykazać istnienie związku pomiędzy zaskarżoną uchwałą, a jej indywidualną sytuacją prawną. Innymi słowy, zmuszona jest udowodnić, że zaskarżona uchwała, naruszając prawo, jednocześnie negatywnie wpływa na jej sferę prawnomaterialną - pozbawia ją pewnych uprawnień albo uniemożliwia ich realizację.

W niniejszej sprawie Skarżący nie wykazał, aby zaskarżona uchwała naruszała jego interes prawny lub uprawnienie rozumiane w opisany wyżej sposób. Treść skargi artykułuje sprzeciw Skarżącego wobec treści przyjętych przez Sejmik w uchwale nr VIII/140/19. Zdaniem Sądu nie jest możliwe wywiedzenie z uzasadnienia skargi negatywnego wpływu uchwały na sferę materialnoprawną Skarżącego lub pozbawienia go jakiegokolwiek uprawnienia. Zarzuty skargi nie odnoszą się do konkretnej, indywidualnej sytuacji prawnej Skarżącego, wobec czego brak jest związku między zaskarżoną uchwałą, a własną, prawnie gwarantowaną, sytuacją. Trudno przy tym zaaprobować pogląd, że interesem prawnym Skarżącego jest prawo społeczności osób LGBT województwa podkarpackiego do życia zgodnie z własnym światopoglądem i przekonaniami. Nawet przy założeniu, że prawo takie można byłoby utożsamić z interesem prawnym Skarżącego, pozostaje do wykazania kwestia jego naruszenia. Powołane przez Skarżącego przepisy Konstytucji stanowią zasady ustrojowe, które cechuje doniosłość społeczna i duży poziom ogólności sformułowań. Normy konstytucyjne maksymalnie szeroko określają normy prawne ustroju państwa. Ponownie należy zaakcentować, że źródłem interesu prawnego lub uprawnienia musi być norma prawa materialnego, zaś naruszenie interesu następuje wtedy, gdy zaskarżonym aktem zostaje odebrane lub ograniczone jakieś prawo, wynikające z przepisów prawa materialnego, względnie zostanie nowy obowiązek lub też zmieniony obowiązek dotychczas istniejący. W okolicznościach niniejszej sprawy do takiej sytuacji nie doszło.

Z powyższych przyczyn Wojewódzki Sąd Administracyjny, na podstawie art. 58 § 1 pkt 5a P.p.s.a. orzekł, jak w sentencji.