Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/Wa 431/08, referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, odmówił M. S. przyznania prawa pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie adwokata.
Od powyższego postanowienia M. S. złożył sprzeciw, podnosząc w nim, iż twierdzenia zawarte w uzasadnieniu powyższego orzeczenia nie są udowodnione. Wniesiony w terminie sprzeciw, wywołał skutek określony art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – dalej zwanej P.p.s.a.).
Postanowieniem z dnia 2 lipca 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił przyznania M. S. prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata. Sąd wskazał, że z pisma Zakładu Ubezpieczeń Społecznych [...] Oddział w W. z dnia [...] wynika, iż zgromadzona przez M. S. kwota świadczenia z tytułu niezdolności do pracy wynosi kwotę [...] zł. i pozostaje w jego dyspozycji. Sąd I instancji oceniając wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy uznał, iż nie wykazał on, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych postępowania warunkujących przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym adwokata, a fakt, że skarżący nie korzysta z własnych środków na koszty postępowania, nie może stanowić okoliczności uzasadniającej przyznania mu pomocy publicznej w tym zakresie.
W zażaleniu na powyższe postanowienie M. S. wniósł o jego uchylenie. W uzasadnieniu zażalenia skarżący podniósł, iż Sąd "pragnie zmusić" go do przyjęcia nienależnej mu renty inwalidzkiej.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Z konstrukcji tego przepisu wynika, iż to na wnioskodawcy ciąży obowiązek wykazania, iż znajduje się w sytuacji materialnej uprawniającej do przyznania mu prawa pomocy. Instytucja przyznania prawa pomocy ma charakter wyjątkowy i jest stosowana tylko w przypadkach osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Do osób tych można zaliczyć osoby rzeczywiście ubogie, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są środków do życia bądź środki te są bardzo ograniczone i zaspakajają tylko podstawowe potrzeby życiowe.
Mając powyższe na uwadze w okolicznościach rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, iż skarżący nie znajduje się w sytuacji materialnej kwalifikującej go do przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym. Skarżącego nie można bowiem uznać za osobę rzeczywiście ubogą pozostającą w trudnej sytuacji materialnej, która uniemożliwiałaby we własnym zakresie pokrycie kosztów profesjonalnej pomocy prawnej. Wprawdzie w złożonym oświadczeniu o przyznanie prawa pomocy M. S. wskazał, że jest osobą ubogą, nie osiąga jakiegokolwiek dochodu i nie jest w stanie ponieść kosztów ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika, to jednak z treści zaskarżonej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] wynika, iż wnioskodawca uprawniony jest do świadczenia rentowego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. z tytułu orzeczonej całkowitej niezdolności do pracy w wysokości [...] zł. miesięcznie. Natomiast z pisma Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. z dnia [...] (k. 40) wynika, iż zgromadzona przez M. S. kwota świadczenia z tytułu niezdolności do pracy na dzień 23 czerwca 2008 r. wynosi kwotę [...] zł. i pozostaje w jego dyspozycji. Mając na uwadze dokonane przez Sąd I instancji ustalenia, stwierdzić należy, iż M. S. nie znajduje się w sytuacji finansowej, uniemożliwiającej poniesienie kosztów ustanowienia adwokata. Należy też zgodzić się z poglądem wyrażonym w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, iż skoro skarżący nie korzysta z własnych środków na koszty postępowania, nie może ubiegać się o pomoc publiczną w tym zakresie, natomiast motywacja, którą się kieruje odmawiając przyjęcia należnego mu świadczenia nie ma na tym etapie postępowania znaczenia. W takiej sytuacji należy uznać, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zasadnie zaskarżonym postanowieniem odmówił M. S. przyznania prawa pomocy w postaci ustanowienia adwokata.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 184 w związku z art. 197 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) postanowił jak w sentencji.
