Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Henryka Lewandowska-Kuraszkiewicz Sędziowie Sędzia WSA Zbigniew Rudnicki (spr.) Sędzia WSA Pamela Kuraś-Dębecka Protokolant Jan Czarnacki po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 sierpnia 2010 r. sprawy ze skargi P. S.A. z siedzibą w P. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] marca 2010 r. nr [...] w przedmiocie prawa ochronnego udzielonego na znak towarowy 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] października 2009 r.; 2. stwierdza, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu; 3. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz skarżącej P. S.A. z siedzibą w P. kwotę 1617 (jeden tysiąc sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] marca 2010 r., wydaną na podstawie art. 245 ust. 1 w zw. z art. 132 ust. 2 pkt. 2., ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117, z późn. zm.; dalej: p.w.p.), po ponownym rozpatrzeniu sprawy zakończonej decyzją z dnia [...] października 2009 r. o odmowie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy słowno-graficzny BIG Energy Drink, zgłoszony dnia [...] lutego 2008 r. przez P. S.A., P. (dalej: wnioskodawca), za numerem [...], utrzymano zaskarżoną decyzję w mocy.

Urząd Patentowy RP wydał w dniu [...] października 2009 r. decyzję o odmowie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy słowno-graficzny BIG Energy Drink w części dotyczącej:

- kl. 32: "napoje energetyzujące; soki i napoje owocowe; wody mineralne gazowane i niegazowane; napoje inne niż alkoholowe; syropy; koncentraty do przyrządzania napojów; napoje dla sportu; nektary; piwo",

- kl. 35: "usługi sprzedaży detalicznej i hurtowej napojów energetyzujących, soków i napojów owocowych, wód mineralnych, napoi alkoholowych, syropów, koncentratów do przyrządzania napojów, napojów dla sportu".

Znak ten został zgłoszony przez wnioskodawcę z przeznaczeniem do oznaczania następujących towarów: puszki metalowe do napoi (kl. 06), opakowania tekturowe, etykiety, naklejki (kl. 16), napoje energetyzujące; soki i napoje owocowe; wody mineralne gazowane i niegazowane; napoje inne niż alkohole; syropy; koncentraty do przyrządzania napojów; napoje dla sportu; nektary; piwo (kl. 32), usługi sprzedaży detalicznej i hurtowej napojów energetyzujących, soków i napojów owocowych, wód mineralnych, napoi alkoholowych, syropów, koncentratów do przyrządzania napojów, napojów dla sportu; usługi reklamowe i promocyjne w zakresie reklamy telewizyjnej, radiowej, prasowej i internetowej oraz z zastosowaniem plakatów i ulotek oraz elektronicznych, magnetycznych i optycznych nośników informacji; dystrybucja materiałów promocyjno - reklamowych, w tym katalogów (kl. 35), bary, kawiarnie restauracje na stacjach paliw; usługi gastronomiczne na stacjach paliw (kl. 43).

Zgłaszający złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, w którym podważał stanowisko Urzędu, że zgłoszone oznaczenie wykazuje podobieństwo do przeciwstawionego znaku. Zdaniem pełnomocnika zgłaszającego, oba oznaczenia nie wykazują podobieństwa na płaszczyźnie słownej, fonetycznej oraz znaczeniowej. Zwrócił uwagę również na fakt, iż przeciętny odbiorca kieruje się całością rozpatrywanego znaku, a nie tylko słowną czy fonetyczną płaszczyzną. Konsument nie bada jego różnych elementów, nie kieruje się ustaleniem na którym miejscu znajduje się poszczególny wyraz. W ocenie pełnomocnika zgłaszającego, mimo iż w decyzji Urząd Patentowy stwierdza, że rozpatruje znaki towarowe całościowo z punktu widzenia przeciętnego odbiorcy, natomiast faktycznie Urząd Patentowy porównując znaki całościowo określa ich poszczególne elementy wskazując ich dominującą rolę w znaku. W związku z tym, zdaniem pełnomocnika zgłaszającego, wiele znaków z wyrazem "big" czy "energy" nie powinno uzyskać ochrony. Analiza porównawcza wskazuje, że oba znaki są różne, inny jest układ, ilość wyrazów, kolorystyka. Jego zdaniem, zgłoszony znak jest oznaczeniem indywidualnym, odmiennym całościowo od przeciwstawionego znaku. Ponadto dodatkowym faktem przemawiającym, że nie istnieje niebezpieczeństwo wprowadzenia w błąd jest fakt stosowania przez wielu producentów w oznaczeniach klasy 32 i 35 oznaczeń BIG, energy, energy drink, na które Urząd Patentowy udzielił prawo ochronne.

Urząd Patentowy po przeanalizowaniu materiałów w sprawie przypomniał, że istotą instytucji znaku towarowego jest zdolność odróżniania towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług tego samego rodzaju innych przedsiębiorstw w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego.

W wyniku uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy uprawniony otrzymuje wyłączne prawo do używania tego znaku w obrocie gospodarczym na terenie kraju w odniesieniu do określonych towarów lub usług. Nie jest dopuszczalne udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy służący do oznaczania towarów lub usług tego samego rodzaju, jeżeli jest on podobny do znaku towarowego wcześniej zarejestrowanego na rzecz innego podmiotu, jeżeli w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego mógłby on wprowadzać odbiorców w błąd, co do pochodzenia oznaczanych nim towarów lub usług. Istnienie względnej przeszkody dla udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy, o której stanowi art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. stwierdza się zatem łącznie w oparciu o analizę trzech następujących elementów: podobieństwa samych oznaczeń, jednorodzajowości towarów lub usług do oznaczania, których służą te znaki oraz istnienia ryzyka wprowadzenia odbiorcy w błąd co do pochodzenia towarów lub usług, ocenianego w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego. Naruszenie prawa ochronnego następuje poprzez używanie takiego samego lub podobnego znaku do oznaczania towarów tego samego rodzaju, jeśli w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego znak ten mógłby wprowadzać w błąd odbiorców co do pochodzenia towarów. Niebezpieczeństwo wprowadzenia w błąd odbiorców co do pochodzenia towarów jest wypadkową podobieństwa towarów (usług) i podobieństwa oznaczeń. Podobieństwo zachodzi wówczas, gdy w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego wprowadza w błąd kupującego. Możliwość wprowadzenia w błąd należy rozumieć jako istnienie ryzyka pomyłki. O niebezpieczeństwie wprowadzenia w błąd, a więc o istnieniu ryzyka konfuzji można mówić wtedy, gdy podobieństwo znaków i towarów/usług sprzyja mylnemu wyobrażeniu odbiorców o źródle ich pochodzenia.

Hipoteza normy zawartej w art. 132 ust. 2 pkt 2 wyżej cytowanej ustawy wskazuje na konieczność przeprowadzenia trójstopniowego badania następujących przesłanek:

- identyczność lub podobieństwo obu znaków,

- identyczność lub podobieństwo towarów,

- prawdopodobieństwo powstania wśród części odbiorców błędu polegającego na skojarzeniu między znakami.

Zarówno orzecznictwo, jak i doktryna, zgodnie wskazują na konieczność porównania wykazów towarów i usług analizowanych oznaczeń przed rozpoczęciem porównywania oznaczeń. Zasada ta, z pewnymi wyjątkami (np. znaki renomowane), ma uniwersalny charakter. W "Komentarzu do ustawy Prawo znaków towarowych" (Warszawa 1997, str. 84) R. Skubisz podkreśla, że "problem jednorodzajowości (podobieństwa) towarów stanowi kwestią rozstrzyganą przed badaniem podobieństwa oznaczeń. Dopiero stwierdzenie jednorodzajowości towarów uzasadnia rozpoczęcie badania podobieństwa oznaczeń. Używanie bowiem nawet identycznych oznaczeń dla towarów niepodobnych nie wywołuje ryzyka wprowadzenia w błąd odbiorców co do pochodzenia towarów".

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (wyrok z dnia 17 marca 2008 r.,

VI SA/Wa 1332/07), powołując się na judykaty Sądu Pierwszej Instancji, stwierdził, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przy ocenie podobieństwa towarów i usług należy mieć na uwadze wszystkie istotne czynniki, które charakteryzują wzajemny stosunek tych towarów i usług. Czynniki te obejmują między innymi charakter towarów, ich przeznaczenie, sposób użytkowania, jak również to czy konkurują ze sobą, czy też wzajemnie się uzupełniają".

Wykaz towarów znaku [...] BIG ENERGY posiadającego prawo ochronne, zgłoszonego do rejestracji dnia [...] marca 2001 r. przez firmę C., Z., S., składa się z: "Non-alcoholic beverages, fruit drinks, fruit juices and fruit nectars, bases and essences (included in class 32) for making the aforesaid beverages (napoje bezalkoholowe, napoje owocowe, soki i nektary owocowe, preparaty i esencje (zawarte w klasie 32) do sporządzania wyżej wymienionych napojów)".

Natomiast zgłoszony pod numerem [...] znak towarowy BIG ENERGY DRINK obejmuje między innymi: "napoje energetyzujące; soki i napoje owocowe; wody mineralne gazowane i niegazowane; napoje inne niż alkohole; syropy; koncentraty do przyrządzania napojów; napoje dla sportu; nektary; piwo (kl. 32), usługi sprzedaży detalicznej i hurtowej napojów energetyzujących, soków i napojów owocowych, wód mineralnych, napoi alkoholowych, syropów, koncentratów do przyrządzania napojów, napojów dla sportu". W obydwu przypadkach mamy do czynienia z szeroko pojętymi produktami do picia oraz do sporządzania napoi. Towary wskazane w przedmiotowym zgłoszeniu są tożsame lub zawierają się w wykazie znaku posiadającego prawo ochronne. Natomiast podobieństwo usług zgłaszającego w klasie 35, czyli: "usługi sprzedaży detalicznej i hurtowej napojów energetyzujących, soków i napojów owocowych, wód mineralnych, napoi alkoholowych, syropów, koncentratów do przyrządzania napojów, napojów dla sportu" do towarów znaku przeciwstawionego z klasy 32, czyli: "Non-alcoholic beverages, fruit drinks, fruit juices and fruit nectars, bases and essences (included in class 32) for making the aforesaid beverages (Napoje bezalkoholowe, napoje owocowe, soki i nektary owocowe, preparaty i esencje (zawarte w klasie 32) do wykonywania wyżej wymienionych napojów)", łączy nierozerwalny związek. Uprawniony z zarejestrowanego znaku [...], który posiada ochronę na towary (ich produkcję), będzie po wyprodukowaniu tychże towarów chciał je również sprzedać. Istniejący związek prowadzi więc także do odmowy zgłoszonego znaku oprócz towarów zawartych w klasie 32, także w części usług wskazanych w klasie 35-tej.

W związku z tym. zdaniem Urzędu Patentowego RP, porównywane towary/usługi mają identyczne przeznaczenie, sposób działania, krąg odbiorców, a także formę składania oferty potencjalnym odbiorcom. Znajdują się często obok siebie w ofercie sprzedaży podmiotów sprzedających, korespondują ze sobą i wzajemnie się uzupełniają. W związku z powyższym Urząd Patentowy RP stwierdził, że spełniona jest przesłanka podobieństwa towarów.

Odnosząc się do oceny podobieństwa zgłoszonego znaku towarowego słowno-graficznego BIG ENERGY DRINK o numerze [...] i przeciwstawionego słowno-graficznego znaku towarowego BIG ENERGY o numerze [...] Urząd stwierdził, że oba oznaczenia są do siebie podobne w taki sposób, że zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku towarowego zgłoszonego, ze znakiem towarowym posiadającym prawo ochronne. Różnica polega jedynie na tym, że znak zgłoszony jest oznaczeniem słowno-graficznym składającym się ze słów "BIG ENERGY DRINK" koloru białego na czarnym tle. Natomiast przeciwstawiony znak jest również oznaczeniem słowno-graficznym składającym się ze słów "big energy", umieszczonych na szarym tle, przy czym wyraz "big" jest pisany pogrubioną czcionką koloru niebieskiego, natomiast wyraz "energy" pisany pod spodem koloru pomarańczowego. Urząd zwraca uwagę, że zarówno w znaku zgłoszonym, jak i posiadającym prawo ochronne, to właśnie wyraz "big" pełni rolę pierwszoplanową. W znaku zgłoszonym jest on umieszczony na środku, wewnątrz zarysu elipsy co kładzie dodatkowy nacisk właśnie na to słowo. Również w znaku posiadającym prawo ochronne to wyraz "big" jest najbardziej wyróżniony, jest on pisany dużo większą, pogrubioną czcionką od wyrazu "energy", jak również zupełnie innym kolorem. Urząd Patentowy przyznaje, że oba znaki różnią się ilością wyrazów, czy kolorystyką, jak to wspomniał w swoim wniosku pełnomocnik zgłaszającego, jednakże czy słuszne byłoby odrzucenie podobieństwa oznaczeń tylko na tej podstawie?

Zdaniem Urzędu Patentowego, należy wziąć pod uwagę również fakt jaką rolę odgrywa kolorystyka poszczególnych wyrazów oraz ich rozmieszczenie w płaszczyźnie znaku towarowego.

Urząd Patentowy nie podziela stanowiska pełnomocnika zgłaszającego, że Urząd porównując znaki całościowo określa ich poszczególne elementy wskazując ich dominującą rolę. Podobieństwo znaków ocenia się bowiem według cech wspólnych, a nie według występujących w nich różnic. Zatem różnice nie wykluczają podobieństwa znaków. Gdy różnice są dominujące - ryzyko pomyłki jest mało prawdopodobne, a zatem podobieństwo w rozumieniu ustawy nie zachodzi. Gdy dominują cechy wspólne, to choć różnice istnieją kupujący może być wprowadzony w błąd. Jeśli chodzi o podobieństwo oznaczeń, to należy stwierdzić, że przeciwstawione sobie znaki są do siebie podobne. Zgodnie z niekwestionowanym w orzecznictwie i doktrynie poglądem, znaki towarowe porównuje się całościowo, jednakże ze szczególnym uwzględnieniem elementów o charakterze dominującym. Oceny podobieństwa oznaczeń dokonuje się z uwzględnieniem ich dystynktywnych i dominujących elementów, pomijając drobne lub nieistotne różnice między nimi.

Mimo, że zgłoszone oznaczenie "BIG Energy Drink" może być odczytywane jako całość, nie świadczy to o braku podobieństwa do znaku "BIG Energy". Głównym elementem przyciągającym uwagę odbiorcy jest właściwie najbardziej widoczne słowo "big". Urząd nie ograniczył się do oceny podobieństwa obu znaków jedynie w zakresie słowa "big". Jednakże skupił na nim większą uwagę, gdyż właśnie wyraz "big" jest dominujący w obu znakach. Fonetycznie oba znaki brzmią tak samo, dodanie do znaku zgłoszonego dodatkowego słowa "drink" nie stanowi o sile odróżniającej. Samo słowo "big" w języku polskim nie ma żadnego znaczenia, więc może być ono uważane za fantazyjne, natomiast człon "energy" pochodzi z języka angielskiego i oznacza "energię, energetyczny", niesie zatem określony przekaz, wskazuje na charakter i przeznaczenie towarów i jest powszechnie używany w obrocie gospodarczym zwłaszcza przy tzw. napojach pobudzających, energetyzujących o czym wspomniał w swoim wniosku pełnomocnik zgłaszającego przytaczając przykłady znaków zawierających ten człon, na które Urząd Patentowy udzielił prawa ochronnego. Nie można zatem uznać go za element silnie wyróżniający.

Ponadto Urząd Patentowy informuje, że każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie i ma odmienny stan faktyczny, w związku z czym twierdzenie pełnomocnika zgłaszającego, iż Urząd Patentowy nie powinien udzielić prawa ochronnego na oznaczenia, które zawierają wyraz "big" czy "energy" jest bezzasadne.

Powyższe okoliczności powodują, że należy wskazać na podobieństwo znaków na płaszczyźnie znaczeniowej. Podobieństwo wystąpi także w sferze fonetycznej z uwagi na występowanie członu "big" w obu oznaczeniach. Ocena podobieństwa oznaczeń jest istotna w odniesieniu do reklamy radiowej lub telewizyjnej, gdzie odbiorca nie może dokonać wizualnej percepcji znaku. Dominujący i odróżniający element w obu znakach stanowi wyraz "big", a zatem mając na uwadze zaprezentowane powyżej argumenty Urząd stwierdził znaczące podobieństwo porównywanych oznaczeń.

Ostatnią badaną przesłankę stanowi prawdopodobieństwo powstania wśród części odbiorców błędu polegającego na skojarzeniu znaków. Istotne znaczenie ma w tym przypadku kwestia ogólnego wrażenia przeciwstawionych oznaczeń, jakie wywołują one na potencjalnym konsumencie oraz zwykłe warunki obrotu gospodarczego. Dla nabywcy towarów lub usług oznaczonych danym znakiem decydujące znaczenie mają ich elementy zbieżne, a dla stwierdzenia podobieństwa oznaczeń nie jest konieczne rzeczywiste pomylenie znaków przez odbiorców. Wystarczy bowiem, że wystąpi jedynie takie prawdopodobieństwo. Niebezpieczeństwo wprowadzenia w błąd polega na możliwości błędnego, nie odpowiadającego rzeczywistości, przypisania przez przeciętnego odbiorcę uprawnionemu z rejestracji danego towaru ze względu na nałożony na niego znak. Niebezpieczeństwo wprowadzenia w błąd jest tym większe, im większą zdolność odróżniającą posiada znak z wcześniejszym pierwszeństwem oraz bardziej podobne są towary lub usługi opatrzone porównywanymi znakami. Jednakże przy identyczności oznaczeń, jak również przy tak ogromnym podobieństwie usług, istnieje bardzo duża możliwość pomylenia, bądź też skojarzenia obu znaków nawet dla profesjonalisty. W świadomości nabywcy powstaje związek określonego produktu czy też usługi ze znakiem na niego nałożonym. Możliwość wprowadzenia nabywców w błąd co do pochodzenia oznaczonych podobnymi znakami produktów/usług wzrasta ze stopniem podobieństwa tych ostatnich. W związku z czym nabywca może przyjąć, że właścicieli tak podobnych oznaczeń łączą związki organizacyjno-prawne. Pojawienie się w obrocie znaku podobnego może sugerować, że oznaczenie stanowi jedynie odmianę wcześniej zarejestrowanego znaku towarowego i pochodzi od tego samego podmiotu, co nie odpowiada prawdzie. Jest to tym bardziej niebezpieczne, gdyż oba znaki przeznaczone są dla tych samych towarów/usług. W przypadku gdy oznaczenia są aż tak do siebie podobne i przeznaczone są dla takich samych towarów/usług, nie można wykluczyć pomyłek wśród nabywców tych towarów, którzy nie zawsze przed dokonaniem wyboru usługodawcy analizują strukturę znaku towarowego.

Poprzez udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy uprawniony otrzymuje gwarancję, że Urząd Patentowy nie udzieli ochrony nie tylko na zgłoszony przez inny podmiot znak towarowy identyczny, ale również na znak towarowy podobny w takim stopniu do znaku towarowego zarejestrowanego, że w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego znak mógłby wprowadzać w błąd co do pochodzenia towarów/usług.

Skargę na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] marzec 2010 r. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wnioskodawca, wnosząc o: - uchylenie w zaskarżonej decyzji UP RP z dnia [...] października 2009r. w części odmawiającej udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy BIG energy drink Z [...] w klasie 32 i w części dotyczącej klasy 35; - uchylenie decyzji UP RP z dnia [...] marca 2010 r., utrzymujące decyzję z dnia [...] października 2009 r. w mocy; - zasądzenie kosztów postępowania.

Skarżonej decyzji postawiono zarzut:

- braku merytorycznych podstaw do odmowy udzielenia prawa ochronnego,

- dokonania przez Urząd Patentowy oceny zdolności rejestracyjnej z naruszeniem ogólnych zasad,

- sprzeczność skarżonej decyzji z praktyką rejestracyjną Urzędu Patentowego.

Błędne ustalenie Urzędu Patentowego RP ma wpływ na wynik postępowania i narusza w sposób oczywisty prawa uprawnionego ze zgłoszonego znaku [...] poprzez pozbawienie go prawa ochronnego na wszystkie towary i usługi z dnia zgłoszenia.

Zdaniem skarżącego, zostały naruszone przepisy art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. oraz przepisy postępowania, w tym zasada co do faktycznego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz zasada zaufania obywateli do Państwa, która nakazuje aby organa w takim samym stanie faktycznym prezentowały jednolite poglądy; określone w art. 7, 8 i 77 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), dalej: K.p.a.

Zdaniem skarżącego, przedstawiona przez Urząd analiza jest błędna, określona tylko na podstawie prawdopodobieństwa powstania wśród części odbiorców błędu polegającego na skojarzeniu podobieństwa między znakami.

W uzasadnieniu decyzji Urząd rozważył wynikające z artykułu 132 ust. 2 pkt 2 przesłanki niedopuszczalności udzielenia prawa ochronnego w klasie 32 i częściowo w klasie 35, stwierdzając tylko prawdopodobieństwo "że w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego znak mógłby wprowadzać w błąd co do pochodzenia towarów/usług".

Natomiast organy są zobowiązani do dokładnego ustalenia stanu faktycznego. Zdaniem skarżącego, w takich przypadkach należy rozpatrzeć sprawę na korzyść jego oryginalności, odróżniających funkcji i udzielić prawa ochronnego na rzecz zgłaszającego znak. Tym bardziej, że w swoich rozważaniach przypisuje również różnice między znakami (5 str. 6-ty wers od góry).

Urząd w swoich rozważaniach tylko sugeruje, że pojawienie się w obrocie znaku może wzbudzić sugestie u nabywcy co do odmiany wcześniej zarejestrowanego znaku towarowego i pochodzeniu od tego samego podmiotu lub, że nabywca może przyjąć, że właścicieli podobnych oznaczeń łączą związki organizacyjno-prawne.

Zdaniem skarżącego, jeśli organ kieruje się przypuszczeniami, sprawę należy rozstrzygnąć z korzyścią dla zgłaszającego znak.

Ponadto Urząd Patentowy RP stwierdził, że spełniona jest przesłanka podobieństwa towarów gdyż "porównywane towary/usługi mają identyczne przeznaczenie, sposób działania, krąg odbiorców, a także forma składania oferty potencjalnym odbiorcom. Znajdują się często obok siebie w ofercie sprzedaży podmiotów sprzedających, korespondują ze sobą i wzajemnie się uzupełniają".

Jest to jak najbardziej błędne i niepotwierdzone stwierdzenie, gdyż skarżący swój towar, oznaczony znakiem BIG energy drink, wprowadza na swoich stacjach paliw. Nie stwierdzono obecności towaru oznaczonego znakiem przeciwstawnym na terenie naszego kraju.

Jak wynika z całego uzasadnienia Urzędu, odmowa prawa ochronnego opiera się tylko na prawdopodobieństwie/poszlakach hipotetycznych, bez rzeczywistego udokumentowania o zbieżności znaków i wynikających z tego kolizji.

Zdaniem skarżącego, uzasadniając odmowę dla udzielenia prawa ochronnego, Urząd nie wziął pod uwagę rzeczywistych wrażeń odbiorców, którzy są świadomymi, uważnymi i ostrożnymi odbiorcami towarów/usług.

Odbiorca nie analizuje znaków fragmentami tak jak to robi organ, który mimo rozważania znaku jako całości, analizuje jego części i wskazuje na rolę dominujące wyrazu BIG.

Ponadto skarżący podkreślił zarzut, że Urząd Patentowy kieruje się niejednolitymi decyzjami co do badanych przez siebie znaków towarowych, udzielając prawa ochronne na znaki z wyrazami BIG, energy w klasach 32 i 35.

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy wniósł o oddalenie skargi jako bezzasadnej

Urząd Patentowy podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w uzasadnieniu decyzji z dnia [...] marca 2010 r. oraz ustosunkował się do podniesionych przez skarżącego zarzutów.

Skarga oparta jest na błędnym założeniu, iż konsument dokonując wyboru zakupu jednocześnie bardzo drobiazgowo analizuje szczegóły znaku towarowego, którym opatrzony jest nabywany przez niego produkt. Zazwyczaj analiza oznaczenia ogranicza się jedynie do głównych elementów znaku, nie odbywa się ona w całkowicie uważny sposób. Zamiast koncentrować się na drobnych różnicach, rozważając ryzyko konfuzji, należy dokonać wyboru najbardziej dystynktywnych elementów obu oznaczeń, a później zastanowić się, czy są one do siebie podobne, czy nie, jeśli tak to w jakim stopniu. Stanowisko takie potwierdza wyrok Sądu Najwyższego w sprawie zajączka L. Sp. z o. o. vs. T. sygn. akt II CSK 363/07, w którym Sąd stanął na stanowisku, iż przy ocenie znaków towarowych należy brać pod uwagę podobieństwa, a nie różnice, bo tylko podobieństwa rzucają się w oczy przeciętnemu odbiorcy, którym jest osoba dobrze poinformowana, uważna i racjonalna.

W związku z czym Urząd Patentowy po ponownym przeanalizowaniu uzasadnienia decyzji z dnia [...] marca 2010 r., stwierdza, że interpretacja art. 132 ust.2 pkt. 2 p.w.p. została w przedmiotowej sprawie dokonana prawidłowo.

Oprócz tego Urząd Patentowy nie podzielił zarzutu skarżącego w kwestii, iż Urząd w swoim rozstrzygnięciu kierował się jedynie prawdopodobieństwem powstania wśród części odbiorców błędu polegającego na skojarzeniu podobieństwa między znakami oraz, że w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego znak mógłby wprowadzać w błąd co do pochodzenia towarów/usług. Zgodnie z orzecznictwem wspólnotowym, przy ocenie ryzyka wprowadzenia w błąd trzeba w szczególności ustalić, jakie są odróżniające i dominujące elementy znaków. Potrzeba elementu dominującego w znaku uzasadniona jest powszechnie przyjętym faktem, iż przy postrzeganiu znaków składających się z więcej niż jednego elementu (na przykład znaków słowno-graficznych) nabywca zwraca uwagę na element dominujący w znaku, który najłatwiej mu zapada w pamięci i stanowi o właściwościach odróżniających znaku. Zatem elementem dystynktywnym dominującym w porównywanych znakach jest słowo "big".

Odnośnie naruszenia przepisów proceduralnych - Urząd Patentowy zaznacza, że zaskarżona decyzja została wydana w oparciu o wszystkie zgromadzone w sprawie materiały oraz, że w decyzji tej wskazano podstawę prawną oraz jej pełne uzasadnienie w oparciu o wszystkie materiały znajdujące się w aktach sprawy. W decyzji z dnia [...] marca 2010 r. Urząd odniósł się do wszystkich zarzutów skarżącego wskazanych we wniosku z dnia [...] stycznia 2010 r. o ponowne rozpatrzenie sprawy. Urząd, rozpatrując sprawę przedmiotowego oznaczenia działał w oparciu o obowiązujące przepisy. Umożliwił skarżącemu wypowiedzenie się w przedmiotowej sprawie. Skarżący był informowany o każdym stadium postępowania, przestrzegano terminów na wypowiedzenie się skarżącego w danej sprawie.

Urząd nie zgadza się z zarzutem, iż nie przeprowadził dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, w celu załatwienia sprawy, mając na względzie słuszny interes strony, ponieważ decyzja wydana w sprawie została podjęta na podstawie wszystkich zebranych materiałów, z punktu widzenia przeciętnego nabywcy. Inaczej mówiąc, Urząd uznał, że przy rozpatrywaniu niniejszej sprawy nie doszło do naruszenia przepisów art. 7, 8 i 77 K.p.a.

Na rozprawie skarżący rozszerzył granice skargi, zarzucając zaskarżonej decyzji Urzędu Patentowego również naruszenie art. 80 oraz art. 107 § 3 K.p.a. W piśmie procesowym złożonym na rozprawie, mającym formę załącznika do protokołu, wnioskodawca przedstawił także swoje stanowisko w kwestii grafiki obu spornych oznaczeń, mającej w rozpatrywanej sprawie – w jego ocenie – znaczenie podstawowe.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów odnoszących się do słuszności rozstrzygnięcia.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.– Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.; zwaną dalej: p.p.s.a.).

Rozpoznając skargę w świetle powołanych wyżej kryteriów należy uznać, że zasługuje ona na uwzględnienie.

Przedmiotem rozpoznania przez Sąd była skarga na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] marca 2010 r., którą utrzymano w mocy decyzję tegoż organu z dnia [...] października 2009 r. o odmowie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy słowno-graficzny BIG Energy Drink, zgłoszony dnia [...] lutego 2008r. przez P. S.A., P. , za numerem [...], dla oznaczania towarów w klasie 32 i 35.

Zaskarżonej decyzji skarżący zarzucił naruszenie przepisów postępowania, a w szczególności art. 7, 8 i 77 K.p.a., wyrażające się w niewłaściwym ustaleniu stanu faktycznego sprawy oraz naruszeniu zasady zaufania obywateli do Państwa.

Zdaniem skarżącego, zostały naruszone przepisy art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. oraz przepisy postępowania, w tym zasada co do faktycznego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz zasada zaufania obywateli do Państwa, która nakazuje aby organa w takim samym stanie faktycznym prezentowały jednolite poglądy; określone w art. 7, 8 i 77 K.p.a.

Urząd Patentowy trafnie uznał – jako punkt wyjścia – że niebezpieczeństwo wprowadzenia w błąd odbiorców co do pochodzenia towarów jest wypadkową podobieństwa towarów (usług) i podobieństwa oznaczeń. W związku z tym uznał, że w przypadku podobieństwa towarów ich jednorodzajowość, identyczność, czy wręcz tożsamość, jest niewątpliwa Bowiem "w obydwu przypadkach mamy do czynienia z szeroko pojętymi produktami do picia oraz do sporządzania napoi. Towary wskazane w przedmiotowym zgłoszeniu są tożsame lub zawierają się w wykazie znaku posiadającego prawo ochronne". Uznał też, że niewątpliwe jest podobieństwo oznaczeń, przy czym w jego ocenie, wbrew deklaracjom, nie rozpatrywał spornych znaków towarowych całościowo z punktu widzenia przeciętnego odbiorcy, natomiast – co trafnie zarzucił skarżący - Urząd Patentowy porównując sporne znaki całościowo określił ich poszczególne elementy słowne, wskazując ich dominującą rolę w znaku. Nadto, w zasadzie pominięto w rozważaniach Urzędu warstwę graficzną spornych znaków.

W ocenie Sądu, teza o tożsamości (identyczności, jednorodzajowości) spornych znaków jest co najmniej dyskusyjna, a w istocie – nie bierze pod uwagę pierwszej pozycji w wykazie przedstawionym przez P. S.A., a mianowicie – napojów energetyzujących. Oczywiście, można twierdzić, że są to również "szeroko pojęte napoje do picia" – tak jak np. mocna kawa, używki usuwające zmęczenie i znużenie czy pozwalające na przywrócenie koncentracji. Są nie podziela jednak tej oceny i – niezależnie od meandrów klasyfikacji nicejskiej – zauważa, że jest to szczególny rodzaj napojów, których celem nie jest zaspokojenie pragnienia, lecz przywrócenie lub wzmocnienie koncentracji, niezbędnej m.in. przy długotrwałym prowadzeniu pojazdów mechanicznych. Zaliczanie tego rodzaju napojów energetyzujących do klasy "szeroko pojętych napojów do picia" jest – w rozumieniu Sądu – daleko posuniętym i nieuprawnionym uproszczeniem, wynikającym, m.in. ze zbyt dosłownej interpretacji klasyfikacji nicejskiej.

W następstwie przyjęcia takiego poglądu dotyczącego charakteru porównywanych towarów Urząd Patentowy stwierdził, że spełniona jest przesłanka podobieństwa towarów, gdyż "porównywane towary/usługi mają identyczne przeznaczenie, sposób działania, krąg odbiorców, a także formę składania oferty potencjalnym odbiorcom. Znajdują się często obok siebie w ofercie sprzedaży podmiotów sprzedających, korespondują ze sobą i wzajemnie się uzupełniają."

Sąd podziela ocenę skarżącego, że jest to stwierdzenie błędne i niepotwierdzone.

Sąd nie znajduje podstaw, które uprawniają Urząd do zanegowania twierdzenia skarżącego, że będzie swój towar, oznaczony znakiem BIG energy drink, wprowadzał na swoich stacjach paliw. Nie czyniąc żadnych własnych ustaleń Sąd chce przypomnieć organowi powszechnie znane fakty, że: 1) duże sieci paliwowe (posiadające rozbudowaną sieć stacji paliw) zmierzają do stworzenia całej gamy różnego rodzaju produktów (w tym napojów enegetyzujących) służących przede wszystkim obsłudze kierowców i podróżnych, opatrzonych ich własnym logo (znakiem towarowym); 2) obroty tego rodzaju produktami stanowią znaczną, stale rosnącą część obrotów stacji paliw; 3) istnieją – i stale się rozwijają – różnorodne programy lojalnościowe, w różny sposób "nagradzające" nabywców tych produktów, ściśle powiązanych z określonymi sieciami stacji paliw; 4) pojawiły się powiązania między sieciami paliw a odpowiednimi bankami, zachęcające podróżnych do zakupów w tych stacjach, m.in. przy użyciu określonych kart płatniczych czy kredytowych, z użyciem których związane są odpowiednie "bonusy". Tak więc – wbrew twierdzeniu Urzędu – zanegowanie twierdzenia, iż określone towary (w tym napoje energetyzujące opatrzone znakiem towarowym należącym do dużego koncernu paliwowego) będą rozprowadzane jeśli nie wyłącznie, to przede wszystkim, w stacjach paliwowych tegoż koncernu, nie jest wcale takie oczywiste.

W ocenie Sądu, wszystko to sprawia, że coraz ściślejszy staje się związek między sieciami paliw a określonymi "produktami dodatkowymi", opatrzonymi ich znakiem towarowym. W tej sytuacji znacząco zmniejsza się ryzyko konfuzji - ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem wcześniejszym. Odbiorca zaczyna bowiem kojarzyć określony produkt (np. napój energetyzujący) nie tylko z określonym znakiem, lecz również z określoną siecią stacji paliw, w której napój ten będzie do nabycia.

Tym bardziej, że nie stwierdzono obecności towaru oznaczonego konkurencyjnym znakiem przeciwstawnym na terenie naszego kraju (według oceny skarżącego, której Urząd nie zaprzeczył). W tej sytuacji twierdzenie Urzędu, że uprawniony z zarejestrowanego znaku [...], który posiada ochronę na towary (ich produkcję), będzie po wyprodukowaniu tychże towarów chciał je również sprzedać, wcale nie jest dzisiaj takie pewne. Tak samo nie jest pewne, że ów istniejący związek uzasadnia także, oprócz odmowy rejestracji zgłoszonego znaku dla towarów zawartych w klasie 32, także odmowę rejestracji w części usług wskazanych w klasie 35-tej.

Oczywiście, Sąd nie ma wątpliwości, że w rozpatrywanej sprawie idzie o prawo. Tym niemniej nie bez znaczenia jest, jak zauważył Urząd Patentowy, że: "porównywane towary/usługi mają identyczne przeznaczenie, sposób działania, krąg odbiorców, a także formę składania oferty potencjalnym odbiorcom. Znajdują się często obok siebie w ofercie sprzedaży podmiotów sprzedających, korespondują ze sobą i wzajemnie się uzupełniają."

Dalej, jak już wskazano, Sąd podziela ocenę skarżącego, że mimo deklarowanej całościowej oceny spornych znaków Urząd w istocie skupił się na poszczególnych elementach słownych porównywanych znaków, a zwłaszcza na elementach dominujących (zwłaszcza wyrazach "big" i "energy"), w zasadzie nie przykładając większej wagi do ich warstw graficznej. Wynik takich rozważań, niezależnie od płaszczyzny porównania, jest z góry nietrudny do ustalenia. A szkoda, gdyż w rozpatrywanej sprawie ma rację skarżący stwierdzając, że w porównywanych znakach, wobec oczywistości ich znaczenia słownego, rozstrzygające znaczenie ma – właśnie wyjątkowo – grafika znaków, którą w zasadzie wyklucza ryzyko konfuzji. W tym zakresie Sąd podziela większość ocen skarżącego przedstawioną w załączniku dołączonym do protokołu z rozprawy.

Nie ma natomiast racji skarżący twierdząc, iż w ocenie niebezpieczeństwa konfuzji będącej następstwem pojawienia się na rynku nowego znaku Urząd Patentowy kierował się "przypuszczeniami". W tym przypadku Urząd zajął stanowisko zgodne z obowiązującymi przepisami i poglądami przyjętymi w literaturze przedmiotu, w myśl których dla stwierdzenia podobieństwa oznaczeń nie jest konieczne rzeczywiste pomylenie znaków przez odbiorców; wystarczy, że wystąpi jedynie takie prawdopodobieństwo (ryzyko skojarzenia).

Reasumując, Sąd podziela zarzuty skarżącego, iż przy rozpatrywaniu niniejszej sprawy doszło do naruszenia przepisów postępowania, a zwłaszcza art. 7, 77, 80 i 107 § 3 K.p.a. – poprzez jednostronne, pomijające elementy graficzne porównywanych znaków, ustalenie stanu faktycznego sprawy, niewłaściwą miarę przy ocenie dowodów oraz jednostronne uzasadnienie zaskarżonej decyzji.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.) orzekł jak w sentencji wyroku.

Na podstawie art. 152 powołanej ustawy orzeczono, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 powołanej ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.