Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Stanisław Małek Sędziowie Sędzia WSA Edyta Podrazik (spr) Sędzia WSA Elwira Brychcy Protokolant sekr. sąd. Joanna Wieczorkiewicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 listopada 2005r. przy udziale sprawy ze skargi B.P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...]r. Nr [...] w przedmiocie opłaty adiacenckiej; I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Burmistrza Gminy z dnia [...]r. Nr [...], II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącego kwotę 400 zł (czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów sądowych, III. określa, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu. /-/E. Brychcy /-/St. Małek /-/ E. Podrazik

II SA/Po 194/04

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia [...]r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Gminy z dnia [...]r., w której na podstawie art. 98 ust. 4 ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami i § 1 uchwały nr VI/51/03 Rady Miejskiej z dnia 20.03.2003 r. ustalono dla B. P. opłatę adiacencką w kwocie [...]zł w związku ze wzrostem wartości nieruchomości związanej z wydaniem decyzji o zatwierdzeniu podziału nieruchomości położonych w P. przy ul. [...] oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki nr [...] i [...].

W uzasadnieniu wskazano, że zgodnie z art. 98 ust. 4 ustawy nieruchomościami dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami jeżeli w wyniku podziału nieruchomości wzrośnie jej wartość burmistrz może ustalić w drodze decyzji opłatę adiacencką z tego tytułu. Obowiązek poniesienia opłaty ciąży na osobie będącej właścicielem nieruchomości w dniu, w którym decyzja organu gminy zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna. Podział położonych w P. przy ul. [...] działek gruntu nr [...] i [...] zatwierdzony został decyzjami Burmistrza Gminy z dnia [...]r. i z dnia [...]r. W operacie szacunkowym z dnia [...]r. rzeczoznawcy B.M. i J.Z. wykazali, iż nastąpił wzrost wartości działek powstałych w wyniku podziału wskazanych nieruchomości. Operat szacunkowy nie budzi zastrzeżeń z punktu widzenia obowiązujących przepisów, w tym przyjętej metody wyceny i ustalonej wartości nieruchomości przed i po podziale. Zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami wysokość opłaty adiacenckiej wynosi nie więcej niż 50% różnicy między wartością nieruchomości przed jej podziałem i po podziale, a wysokość stawki procentowej opłaty ustala rada gminy w drodze uchwały. Rada Miejska uchwałą nr VI/51/03 z dnia 20.03.2003 r. w sprawie naliczania opłat adiacenckich związanych ze wzrostem wartości nieruchomości w wyniku podziału nieruchomości ustaliła stawkę procentową opłaty w wysokości 50% różnicy wartości nieruchomości przed i po podziale. Zaistniała więc uzasadniona podstawa do ustalenia opłaty adiacenckiej w wysokości określonej przez organ I instancji. Nie upłynął również okres 3 lat z art. 145 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami do ustalenia opłaty.

W skardze na powyższą decyzję B. P. zakwestionował jej zasadność podnosząc, iż nie wszystkie działki powstałe na skutek podziału nieruchomości zostały sprzedane, co do części z nich dokonano darowizny, działki nr [...] i [...] stanowiły wspólność majątkową małżeńską, a więc naliczona opłata winna być rozłożona po połowie, zdaniem skarżącego opłatę winni ponosić nabywcy działek, ponadto skarżący zgłosił wątpliwości co do sposobu wyceny działek.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w odpowiedzi na skargę podtrzymało w całości swoje dotychczasowe stanowisko i wniosło o oddalenie skargi. Dodatkowo organ podniósł, iż kwestia współwłasności działek nie była podnoszona w postępowaniu odwoławczym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga okazała się uzasadniona, choć częściowo z innych względów niż w niej podniesiono.

Zgodnie z art. 98 ust. 4 ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 46 poz. 543 z 2000 r. z późn. zm.) – w brzmieniu obowiązującym w dacie wydawania decyzji organów obu instancji – jeżeli w wyniku podziału nieruchomości wzrośnie jej wartość organ wykonawczy gminy może ustalić w drodze decyzji opłatę adiacencką z tego tytułu. Stawkę procentową opłaty ustala rada gminy w drodze uchwały w wysokości nie większej niż 50% różnicy wartości nieruchomości. Z treści cytowanego przepisu wynika, iż możliwość ustalenia opłaty adiacenckiej uzależniona jest wyłącznie od wzrostu jej wartości w wyniku zatwierdzonego jej podziału. Bez znaczenia pozostaje dalszy los prawny działek powstałych w wyniku podziału, w szczególności czy zostały one zbyte (sprzedane, darowane). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego do poniesienia opłaty adiacenckiej z art. 98 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami obowiązana jest osoba będąca właścicielem (użytkownikiem wieczystym) nieruchomości w dacie, gdy decyzja o zatwierdzeniu podziału nieruchomości stała się ostateczna (uchwała NSA z dnia 09.10.2000 r. sygn. OPK 8/00, uchwała NSA z dnia 22.11.1999 r. sygn. OPK 21/99).

Zarzuty skargi w powyższym zakresie są więc nietrafne.

Wydając zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzje Burmistrza Gminy z dnia [...]r. organy obu instancji dopuściły się naruszenia prawa materialnego, tj. przepisu art. 98 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami. A mianowicie ustalając wysokość opłaty adiacenckiej w przedmiotowej sprawie organy oparły się na postanowieniach uchwały Rady Miejskiej nr VI/51/03 z dnia 20.03.2003r. w sprawie naliczania opłat adiacenckich związanych ze wzrostem wartości nieruchomości w wyniku podziału nieruchomości.

Jak wynika z akt sprawy podziały nieruchomości położonych w P. przy ul. [...] stanowiących działki gruntu o nr [...] i [...] zatwierdzone zostały dwoma decyzjami Burmistrza Gminy z dnia [...]r. i z dnia [...]r. Zdarzeniem powodującym możliwość ustalenia opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości na skutek podziału jest decyzja zatwierdzająca podział. Możliwość wymierzenia opłaty adiacenckiej na podstawie art. 98 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami jest uzależniona od uprzedniego, przed dokonaniem podziału, ustalenia przez radę gminy w drodze uchwały, stawki procentowej tej opłaty. Zawarte w art. 98 ust. 4 odesłanie między innymi do art. 145 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami oznacza jedynie możliwość wymierzenia opłaty adiacenckiej w związku ze wzrostem wartości nieruchomości w wyniku jej podziału, w terminie trzech lat od daty podziału, ale przy wcześniejszym istnieniu uchwały rady gminy o procentowym ustaleniu stawki tej opłaty.

Uchwała nr VI/51/03 z dnia 20.03.2003 r. określająca zastosowaną w przedmiotowej sprawie przez organy stawkę opłaty podjęta została dwa lata po zatwierdzeniu podziału nieruchomości skarżącego.

Uchwała rady gminy ustalająca wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej ma charakter normy powszechnie obowiązującej, jest aktem prawa miejscowego. Na gruncie prawa administracyjnego, w orzecznictwie NSA i w doktrynie, powszechnie przyjmowana jest zasada nie działania prawa wstecz. Wymierzenie opłaty adiacenckiej w związku ze zdarzeniem powodującym możliwość powstania tego obowiązku, na podstawie późniejszej uchwały rady gminy ustalającej wysokość stawki procentowej opłaty, wiązałoby się ze wstecznym działaniem tej uchwały. Wymaganie uprzedniego istnienia omawianej uchwały rady gminy jest zgodne z konstytucyjnymi standardami państwa prawnego. Pozwala bowiem obywatelom na podejmowanie, odpowiadającej ich interesowi decyzji, co do tego, czy dokonywać podziału nieruchomości czy nie. Takie też stanowisko reprezentuje Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23.11.2004 r. w sprawie OSK 897/04, a skład orzekający w niniejszej sprawie w pełni je podziela.

Uchwała Rady Miejskiej nr VI/51/03 z dnia 20.03.2003 r. nie mogła więc być w przedmiotowej sprawie zastosowana i stanowić podstawy rozstrzygnięcia organów. Podkreślić należy, iż z treści powyższej uchwały wynika, iż uchyla ona wcześniejszą uchwałę Rady Miejskiej nr II/13/1998 z dnia 12.11.1998 r. w sprawie naliczania opłat adiacenckich związanych ze wzrostem wartości nieruchomości w wyniku podziału. Organy winny więc rozważyć – stosownie do jej treści – zastosowanie tej ostatniej uchwały.

Słuszny jest również zarzut skarżącego co do obciążenia opłatą adiacencką wyłącznie jego osoby. Z akt administracyjnych jednoznacznie wynika, iż w dacie zatwierdzenia podziału obu przedmiotowych nieruchomości były one objęte wspólnością majątkową skarżącego B.P. i jego żony I. P. Podziały dokonane zostały na wniosek obu małżonków. Jak wyżej wskazano do poniesienia opłaty adiacenckiej z art. 98 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami obowiązane są osoby będące właścicielami (użytkownikami wieczystym) nieruchomości w dacie, gdy decyzja o zatwierdzeniu podziału nieruchomości stała się ostateczna. Wobec faktu, iż I. P. zmarła w [...]r. organy ustalające opłatę adiacencką winny były wyjaśnić kto jest jej spadkobiercą i ewentualną opłatą obciążyć zarówno skarżącego jak i spadkobierców I. P. Brak było podstaw do obciążenia całością opłaty adiacenckiej wyłącznie B. P., a niewyjaśnieni kwestii spadkobierców drugiego współwłaściciela nieruchomości stanowi naruszenie przepisów art. 7 i 77 § 1 kpa.

Reasumując powyższe rozważania stwierdzić należy, iż zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ja decyzja Burmistrza Gminy z dnia [...]r. wydane zostały z naruszeniem przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania, co miało wpływ na wynik sprawy. W tym stanie rzeczy zaskarżoną decyzję oraz wcześniejszą decyzję organu I instancji należało uchylić. Ponownie rozpoznając przedmiotową sprawę organy zastosują się do zaleceń sądu wyszczególnionych powyżej.

Z wymienionych przyczyn na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) i art. 135 ustawy z dnia 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153 poz. 1270 z 2002 r.) należało uwzględnić skargę i uchylić decyzje organów obu instancji. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 wskazanej ustawy. O wykonalności decyzji orzeczono w oparciu o przepis art. 152 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

/-/ E. Podrazik /-/ S. Małek /-/ E. Brychcy

kk