Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Joanna Zabłocka po rozpoznaniu w dniu 28 października 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej S.O. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 20 kwietnia 2016 r. sygn. akt III SA/Kr 414/16 w zakresie odrzucenia skargi w sprawie ze skargi S.O. na fakturę Zarządu Związku Komunalnego "..." w C. z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych i dworca postanawia: oddalić skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2016 r., sygn. alt III SA/Kr 414/16 odrzucił skargę S.O. na fakturę Z. w C. z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych i dworca.

W dniu 10 grudnia 2015 r. Z. w C. wystawił fakturę nr [...], zgodnie z którą S.O. miał uiścić opłatę w wysokości 2.167,84 zł za korzystanie z przystanków komunikacyjnych i dworca za IV kwartał 2015 r.

Pismem z dnia 25 lutego 2016 r. S.O. wniósł skargę na powyższą fakturę z dnia 10 grudnia 2015 r., domagając się jej uchylenia, względnie stwierdzenia jej bezskuteczności.

W odpowiedzi na skargę Z. w C. wniósł o odrzucenie skargi, gdyż sprawa nie należy do zakresu właściwości sądu administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uznał, że sprawa będąca przedmiotem skargi pozostaje poza zakresem właściwości sądów administracyjnych dlatego na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 i § 3 p.p.s.a odrzucił skargę.

Sąd I instancji w uzasadnieniu podkreślił, że w dniu 19 lutego 2014 r. Z. w C. podjęło uchwałę nr [...] w sprawie ustalenia stawki opłat za korzystanie z przystanków komunikacyjnych i dworców (Dz. Urz. Woj. Małop. z 2014 r. poz. 1099) wydaną m.in. na podstawie art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1440 z późn. zm., zwanej dalej u.p.t.z.),.

Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że obowiązek uiszczenia opłaty uregulowanej w u.p.t.z. wynika z mocy samego prawa – wskazanego przepisu ustawy oraz § 1 w/w uchwały dlatego też powinien być wykonany niezwłocznie po wystąpieniu określonego stanu faktycznego, z którego wystąpieniem ustawa wiąże ów obowiązek. Ponadto zaznaczył, że ustawa o publicznym transporcie zbiorowym nie zawiera przepisów regulujących prowadzenie postępowania administracyjnego w sprawie "ustalenia" czy "wymierzenia" omawianej opłaty. Wobec tego, zdaniem Sądu I instancji, opłaty nie ustala się/nie wymierza się decyzją administracyjną (postanowieniem), ani tym bardziej indywidualnym aktem administracyjnym lub czynnością w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. Skoro więc obowiązek poniesienia opłaty nie wymaga konkretyzacji indywidualnym aktem administracyjnym lub czynnością w myśl art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a., to zdaniem WSA zaskarżona faktura nie podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego bowiem przypomina ona wyłącznie o obowiązku uiszczenia opłaty, nie nakładając na adresata obowiązku prawnego, wszak nałożonego już ustawą.

S.O. w skardze kasacyjnej od powyższego postanowienia wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Postanowieniu zarzucił naruszenie:

1. art. 2 ust § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej poprzez pominięcie i niezastosowanie w sprawie;

2. art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. poprzez przyjęcie, ze faktura VAT nr [...] z dnia [...] grudnia 2015 r. nie jest innym niż określone w art. 3 § 2 pkt 1-3 p.p.s.a. aktem z zakresu administracji publicznej dotyczącym obowiązków wynikających z przepisów prawa podlegającym kontroli przez Sąd Administracyjny, co miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia poprzez odrzucenie skargi;

3. art. 58 § 1 pkt 1 p.p.s.a. poprzez przyjęcie, że niniejsza sprawa nie należy do właściwości Sądu Administracyjnego, co miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia poprzez odrzucenie skargi.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Z. wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 3 § 1 p.p.s.a. Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Ponadto art. 3 § 2 wskazuje, że Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

/.../ 4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, z wyłączeniem aktów lub czynności podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267, z późn. zm.) oraz postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw; /.../

Ponadto sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę i stosują środki określone w tych przepisach (art. 3 § 3 P.p.s.a.).

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd I instancji prawidłowo uznał, iż w rozpoznawanej sprawie zaskarżona faktura nie podlega kognicji sądów administracyjnych.

Przede wszystkim na wstępie należy zaznaczyć, że w przedmiotowej sprawie zaskarżona została faktura VAT nr [...] wystawiona przez Z. w C. z dnia [...] grudnia 2015 r. na kwotę 2 167,84 zł. z tytułu opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych i dworca przez skarżącego.

Powyższa faktura wydana została w oparciu o uchwałę nr [...] Z. w C. z dnia [..] lutego 2014 r. w sprawie ustalenia stawki opłat za korzystanie z przystanków komunikacyjnych i dworców. W podstawie prawnej uchwały powołano m.in. art. 16 ust. 1 i art. 16 ust. 4-7 u.p.t.z.

Zgodnie z art. 16 ust. 4 za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców, których właścicielem albo zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego, mogą być pobierane opłaty. Stawka opłaty jest ustalana w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem niedyskryminujących zasad.

Wobec powyższego obowiązek uiszczenia opłaty z tytułu korzystania z przystanków komunikacyjnych i dworców wynika z samej ustawy o transporcie zbiorowym tj. art. 16 ust. 4, a także powyższej uchwały Z., która reguluje ich wysokość.

Jak słusznie zauważył Sąd I instancji, w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym nie ma przepisów regulujących prowadzenie postępowania administracyjnego w sprawie "ustalenia" czy "wymierzenia" omawianej opłaty. Wobec tego obowiązek poniesienia opłaty nie wymaga jego konkretyzacji poprzez wydanie kolejnego aktu organu administracji publicznej np. poprzez wydanie decyzji (postanowienia) czy aktu lub czynności opisanym w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a.

Zgodnie z powyższym, skoro zaskarżona faktura wydawana jest w oparciu o przepisy zawarte w ustawie o transporcie zbiorowym oraz uchwałę Z. to jej wystawienie jest czynnością techniczną, która jak stwierdził WSA, przypomina wyłącznie o obowiązku uiszczenia opłaty, tym samym nie nakładając na adresata obowiązku prawnego, bowiem ten nakłada powyższa ustawa.

Należy zauważyć, że Sąd I instancji w uzasadnieniu postanowienia nie wskazał wprost, że zaskarżona faktura VAT nie jest aktem lub czynnością opisaną w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a.

Autor skargi kasacyjnej podnosi zaś, że faktura ta spełnia wszystkie przesłanki dla poddania jej kontroli sądowoadministracyjnej w trybie art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a.

Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnia, że akty lub czynności opisane w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. charakteryzują się następującymi cechami: 1) mają charakter władczy, chociaż nie mają charakteru decyzji lub postanowienia, te bowiem są zaskarżalne na podstawie art. 3 § 2 pkt 1–3 p.p.s.a.; 2) są podejmowane w sprawach indywidualnych, ponieważ akty o charakterze ogólnym zostały wymienione w art. 3 § 2 pkt 5 i 6 p.p.s.a. 3) muszą mieć charakter publicznoprawny, ponieważ tylko w tym zakresie działalność administracji została poddana sądowej kontroli; 4) dotyczą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisu prawa; oznacza to, że musi istnieć ścisły i bezpośredni związek między działaniem (zaniechaniem określonego działania) organu administracji a możliwością realizacji uprawnienia (obowiązku) wynikającego z przepisu prawa przez podmiot niepowiązany organizacyjnie z organem wydającym dany akt lub podejmującym daną czynność.

NSA wskazuje, że zaskarżona faktura nie stanowi aktu administracji publicznej w sposób władczy rozstrzygającego o prawach lub obowiązkach bowiem jak wskazał Sąd I instancji, w przedmiotowej sprawie obowiązek ten nakłada wprost ustawa o publicznym transporcie zbiorowym. Wobec powyższego należy przyjąć, że faktura ta nie należy do aktów lub czynności opisanych w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. bowiem nie posiada ona wszystkich konstytutywnych cech wymienionych powyżej, a tym samym nie podlega kognicji sądów administracyjnych.

Dlatego też podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. oraz art. 58 § 1 pkt 1 p.p.s.a. jest chybiony.

Naczelny Sąd Administracyjny odnosząc się podniesionego w skardze kasacyjnej zarzutu w pkt 1 tj. naruszenia przez Sąd I instancji "art. 2 ust § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej" poprzez jego pominięcie i niezastosowanie w sprawie podkreśla, że nie znajduje on usprawiedliwionych podstaw, bowiem przepis ten nie znajduje zastosowania w sprawach, w których obowiązek uiszczenia opłaty wynika z przepisu prawa - tak jak w rozpoznawanej sprawie.

Podsumowując, skarga kasacyjna została oparta na nieusprawiedliwionych podstawach kasacyjnych.

Z tych wszystkich względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w związku z art. 182 § 1 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.

PM