Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Katarzyna Sokołowska Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder Sędzia WSA Maria Mysiak (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 24 września 2020 r. sprawy ze skargi M. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie rejestracji pojazdu uchyla zaskarżoną decyzję.

Prezydent Miasta S. decyzją z dnia [...] stycznia 2016 r.,

nr [...] w oparciu o art. 73 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo

o ruchu drogowym (Dz. U. z 2020 r., poz. 210 ze zm.- dalej "p.r.d.") oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U z 2013 r., poz. 267 - dalej "k.p.a."), orzekł na wniosek M. W. o rejestracji pojazdu marki [...] nr nadwozia [...]

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] kwietnia

2020 r. nr [...], działając z urzędu na podstawie art. 156 § 1 pkt 2, art. 157 § 1, art. 158 § 1 k.p.a. oraz art. 73 ust. 1 p.r.d., stwierdziło nieważność powyższej decyzji Prezydenta Miasta S..

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ odwoławczy, powołując się na akta sprawy wskazał, że w dniu [...] grudnia 2015 r. M. W. zwrócił się

z wnioskiem o rejestrację przedmiotowego samochodu osobowego. Do wniosku załączone zostały protokół sprzedaży ruchomości z dnia [...] grudnia 2015 r., dowód rejestracyjny i tablice rejestracyjne. W aktach I instancji znajduje się również zaświadczenie o nabyciu przedmiotu w drodze licytacji wystawione w dniu [...] grudnia 2015 r. przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w T., z którego wynika, że nabycie pojazdu nastąpiło w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym wobec dłużnika R. W. na podstawie art. 864-878 k.p.c. i zgodnie z art. 879 k.p.c. nabywca M. W. stał się właścicielem pojazdu w udziale 51% bez żadnych obciążeń.

W dniu [...] lutego 2020 r. do organu I instancji zgłosił się [...] Bank S.A., wnosząc o doręczenie mu kopii decyzji o rejestracji. Bank przedłożył umowę z dnia

[...] stycznia 2013 r. przewłaszczenia na zabezpieczenie, na mocy której R. W. przeniósł na Bank udział w prawie własności przedmiotowego pojazdu w części 49/100. W związku z tym pojazd powinien zostać zarejestrowany z uwzględnieniem Banku jako współwłaściciela pojazdu.

Dalej organ II instancji wyjaśnił, że zgodnie z treścią art. 73 ust. 1 p.r.d. rejestracji pojazdu dokonuje właściwy starosta na wniosek właściciela pojazdu. W razie zatem złożenia wniosku o rejestrację organ zobowiązany jest zażądać dokumentów, o których mowa w art. 72 p.r.d., które stanowią podstawę do rejestracji. Jednym z nich jest dowód własności pojazdu. Jeżeli z dowodu tego wynika, że pojazd, którego dotyczy wniosek o rejestrację jest współwłasnością kilku osób, złożenie wniosku tylko przez jednego współwłaściciela pojazdu nie może być uznane za równoznaczne ze złożeniem wniosku przez właściciela w rozumieniu art. 73 ust. 1 p.r.d.

Mając powyższe na uwadze organ wywiódł, że niewystarczające dla zarejestrowania pojazdu i wydania dowodu rejestracyjnego było wystąpienie ze stosownym wnioskiem w tym przedmiocie tylko przez jednego współwłaściciela. Drugi współwłaściciel pojazdu - [...] Bank S.A. nie złożył wniosku, ani też nie umocował M. W. do działania w jego imieniu w sprawie o rejestrację pojazdu objętego współwłasnością. W konsekwencji uprawniony jest wniosek, że organ I instancji, wydając decyzję w przedmiocie rejestracji pojazdu na wniosek jednego ze współwłaścicieli, pomijając w zupełności - tak w toku postępowania, jak i w kwestionowanej decyzji drugiego ze współwłaścicieli, w sposób rażący naruszył art. 73 ust. 1 p.r.d.

M. W. zaskarżył powyższą decyzję Kolegium do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. W skardze podniósł, że składając wniosek o rejestrację pojazdu, kierował się dobrą wiarą i przedłożył wszystkie dokumenty konieczne do ujawnienia go w dowodzie rejestracyjnym jako współwłaściciela pojazdu. Do wniosku został dołączony również odpis protokołu sprzedaży licytacyjnej udziału 51% oraz zaświadczenie o nabyciu 51% udziału w pojeździe. Z tych dokumentów wynika, że jest większościowym udziałowcem, a organ rejestracyjny poczynił ustalenia, czy z wnioskiem o rejestrację pojazdu wystąpił aktualny właściciel pojazdu. W ocenie skarżącego, skoro załączył wszystkie dokumenty to stwierdzić można, że jedynie przez omyłkę mniejszościowy właściciel nie został ujęty w dowodzie rejestracyjnym, co niemniej nie może skutkować "uchyleniem" w całości decyzji Prezydenta. Kolegium "uchylając" tą decyzję bezpodstawnie pozbawiło go prawa użytkowania tego pojazdu

i niejako zakwestionowało jego prawa własności do udziału, do czego nie miało uprawnień. W takim przypadku, zdaniem skarżącego, Kolegium mogło jedynie zmienić decyzję w zakresie ujawnienia w dokumencie rejestracyjnym udziału [...] Banku S.A. Ponadto podniósł, że decyzja SKO nie wywołuje żadnych skutków materialnoprawnych, bowiem dokument ten został jedynie parafowany (bez pieczęci), co świadczy o tym, że dokument został sygnowany, czyli przygotowany do podpisu.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym.

Sąd doręczając skarżącemu i uczestnikowi postępowania (tj. [...] Bank S.A. w W.) odpis odpowiedzi na skargę wskazał, że organ wniósł o rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym oraz poinformował o treści art. 119 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnym, jednakże żaden z tych podmiotów nie wniósł o przeprowadzenie rozprawy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie z w a ż y ł, co następuje:

Stosownie do art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (j.t.: Dz. U. 2019 r., poz. 2167 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zakres tej kontroli wyznacza art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t.: Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.) stanowiący, że sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Sądowa kontrola zaskarżonej decyzji dokonana w trybie uproszczonym według powyższego kryterium wykazała, że akt ten nie odpowiada prawu.

Przedmiotem skargi w niniejszej sprawę uczyniono decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego stwierdzającą nieważność decyzji Prezydenta Miasta S., mocą której zarejestrowano na wniosek skarżącego pojazd marki [...].

Na wstępie wyjaśnić należy, że stwierdzenie nieważności decyzji jest wyjątkiem od ogólnej zasady trwałości decyzji ostatecznych z art. 16 § 1 k.p.a., może mieć ono miejsce tylko wtedy, gdy decyzja w sposób niewątpliwy dotknięta jest przynajmniej jedną z wad wymienionych w art. 156 § 1 k.p.a. Do tych wad zalicza się niewątpliwie wydanie decyzji z rażącym naruszeniem prawa (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.). W orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, że rażące naruszenie prawa występuje wówczas, gdy treść decyzji pozostaje w wyraźnej i oczywistej sprzeczności z przepisem prawa, zaś charakter tego naruszenia powoduje, iż decyzja taka nie może być akceptowana jako akt wydany przez organ praworządnego państwa. Z takimi sytuacjami mamy do czynienia wówczas, gdy proste zestawienie zastosowanej normy i decyzji, w której została ona zastosowana ujawnia oczywistą niezgodność. Oczywistość taka zachodzi, gdy decyzja została wydana wbrew zakazom lub nakazom ustanowionym w przepisie, a także wtedy, gdy wbrew przesłankom przepisu nadano prawa lub nałożono obowiązki lub też odmówiono ich nadania lub nałożenia (por. wyrok NSA z dnia 18 grudnia 2008 r. sygn. akt II OSK 972/07, dostępny w Internecie w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych).

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji nie wykazało, aby na tle rozpoznanej sprawy doszło do rażącego naruszenia prawa, o którym mowa w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.

Kolegium jako powód stwierdzenia nieważność decyzji Prezydenta Miasta S. wskazało na okoliczność, że organ I instancji wydając decyzję

w przedmiocie rejestracji pojazdu na wniosek jednego ze współwłaścicieli

(tj. skarżącego), pominął zarówno w toku postępowania, jak i w kwestionowanej decyzji drugiego ze współwłaścicieli (tj. [...] Bank S. A.), czym w sposób rażący naruszył art. 73 ust. 1 p.r.d. Jednakże zdaniem Sądu stanowisko to nie zasługuje na akceptację.

W myśl art. 73 ust. 1 p.r.d. rejestracji pojazdu dokonuje, na wniosek właściciela, starosta właściwy ze względu na miejsce jego zamieszkania (siedzibę), wydając dowód rejestracyjny i zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne oraz nalepkę kontrolną, jeżeli jest wymagana, z zastrzeżeniem ust. 2-5.

Przepis ten stanowi wprost, że rejestracja pojazdu następuje na wniosek właściciela, a więc każdego, komu przysługuje prawo własności do pojazdu. Natomiast nie wynika z niego, aby złożenie wniosku o rejestrację przez jednego współwłaściciela nie mogło być uznane za równoznaczne ze złożeniem wniosku przez właściciela. Przepis ten nie normuje odmiennie sytuacji, w której rejestracja odnosi się do pojazdu będącego przedmiotem współwłasności. Nie wymaga również współdziałania wszystkich współwłaścicieli. Oznacza to zatem, że rola organu zostaje ograniczona do dokonania oceny, czy w świetle przedstawionych dowodów, osoba, która wniosła o dokonanie rejestracji jest właścicielem pojazdu i czy przedstawione dowody są wystarczające do pozytywnego rozpatrzenia sprawy (por. wyrok WSA w Krakowie z 26 stycznia 2012 r sygn. akt III SA/Kr 319/11, dostępny w CBOSA).

W niniejszej sprawie nie budzi żadnych wątpliwości, że skarżący przedłożył wymaganą dokumentację, z której m.in. wynika, że jest właścicielem w części ułamkowej pojazdu (51%) pojazdu, co do którego wnosił o rejestrację. Na powyższe wskazuje chociażby zaświadczenie komornika sądowego o nabyciu przedmiotu

w drodze licytacji czy też protokół sprzedaży nieruchomości. Z kolei przedłożony dowód rejestracyjny potwierdza fakt, że samochód stanowi przedmiot współwłasności z innym podmiotem, tj. [...] Bankiem (udział 49%).

W tej sytuacji nie sposób zatem wywieść, aby decyzja o rejestracji pojazdu stała w oczywistej sprzeczności z przepisem art. 73 ust. 1 p.r.d. Wniosek został bowiem złożony przez właściciela, a więc osobę uprawioną. Powyższe zatem dowodzi, że Kolegium nie przedstawiło przekonywającej argumentacji dla swojego rozstrzygnięcia, gdyż jako chybioną traktować należy ocenę, że decyzja organu I instancji obarczona jest wadą rażącego naruszenia prawa z powodów przez ten organ wskazanych.

Co istotne podnoszona przez organ okoliczność, że organ I instancji pominął zarówno w toku postępowania, jak i w kwestionowanej decyzji drugiego ze współwłaścicieli wskazuje tu na wady nietkwiące w samej decyzji, lecz co najwyżej wady proceduralne, które mogą stanowić o podstawie do wznowienia postępowania. Zgodnie bowiem z art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu. Pozbawienie udziału strony w postępowaniu to również pozbawienie udziału w czynnościach decydujących, a zatem obejmuje przypadki, gdy stronie nie doręczono rozstrzygnięcia jak i także nie zapewniono prawa do czynnego udziału w obronie własnego interesu prawnego w toku instancji. W piśmie z dnia [...] lutego 2020 r. [...] Bank, którego pominięto w postępowaniu, wniósł o przesłanie kopii decyzji o rejestracji pojazdu podnosząc, że jest współwłaścicielem pojazdu, a tym samym pojazd powinien zostać zarejestrowany z uwzględnieniem Banku jako współwłaściciela. W związku z tym pismem Prezydent Miasta [...], pomijając możliwość skorzystania z trybu wznowienia postępowania czy też zmiany decyzji, wystąpił do Kolegium o rozważenie zasadności podjęcia przez organ wyższej instancji czynności określonych w art. 156 § 1 pkt 2 w zw. z art. 157 k.p.a. Takie czynności Kolegium podjęło nie dostrzegając, że wadliwość będąca konsekwencją naruszenia norm proceduralnych co do zasady nie może być podstawą stwierdzenia nieważności takiej decyzji.

Warto również zwrócić uwagę na to, że postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji jest trybem nadzwyczajnym, który powoduje najdalej idące skutki, tj. nieważność kwestionowanej decyzji od daty jej wydania, nie zaś od daty jej zmiany tak, jak w przypadku innych trybów nadzwyczajnych, stąd stwierdzenie nieważności decyzji nie powinno być działaniem pochopnym, lecz poprzedzonym wykazaniem konieczności podjęcia takiego rozstrzygnięcia oraz analizą skutków prawnych dla stron, a czego w niniejszej sprawie nie uczyniono.

Z tych też względów przyjąć należy, że skarga zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., w stopniu który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Sąd nie podziela natomiast poglądu wyrażonego przez skarżącego, jakoby decyzja nie została podpisana, a jedynie sygnowana parafami (bez pieczęci). W tej mierze wyjaśnienia wymaga, że podpis może być wyrażony w skróconej formie, gdy tak jak w niniejszej sprawie w komparycji decyzji wskazano członków Kolegium z imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego. Poza tym wbrew twierdzeniom skarżącego decyzja zawiera okrągłą pieczęć urzędową, a nadto pieczątkę organu.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, na mocy

art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, uchylił zaskarżoną decyzję.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ zobowiązany będzie do zbadania przesłanek stwierdzenia nieważności decyzji orzekającej o rejestracji pojazdu

z uwzględnieniem wyżej przedstawionych uwag Sądu i stosownie do dokonanych ustaleń wydania w sprawie rozstrzygnięcia odpowiadającego prawu.