Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Gabriela Jyż po rozpoznaniu w dniu 25 października 2011 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej F. Sp. z o.o. z siedzibą w N. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 9 czerwca 2011 r., sygn. akt VI SAB/Wa 73/10 w sprawie ze skargi F. Sp. z o.o. z siedzibą w N. na bezczynność Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej w przedmiocie unieważnienia patentu europejskiego postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W.

Postanowieniem z 9 czerwca 2011 r., sygn. akt VI SAB/Wa 73/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. umorzył postępowanie F. Sp. z o.o. (dalej: skarżąca Spółka, wnioskodawca) na bezczynność Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: UP). Sąd orzekł w następującym stanie sprawy:

Pismem z 17 grudnia 2010 r. F. PP Sp. z o.o. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. skargę na bezczynność Urzędu Patentowego RP w rozpoznaniu jej wniosku z 11 maja 2009 r. o unieważnienie na obszarze Polski patentu europejskiego nr [...] na wynalazek pod tytułem "[...]". Argumentując zasadność skargi, skarżąca spółka wskazała, że UP nie podejmuje jakichkolwiek działań w zakresie merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy o unieważnienie, a w konsekwencji na niedotrzymaniu 6 miesięcznego terminu rozstrzygnięcia sprawy, do którego dotrzymania, jak podniósł skarżący, organ winien dążyć stosownie do regulacji art. 266 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1117, ze zm., dalej: p.w.p). W odpowiedzi na skargę UP poinformował WSA, że przed wniesieniem skargi przez skarżącego wyznaczył na dzień 7 lutego 2011 r. rozprawę, w celu rozpatrzenia wniosku skarżącego o unieważnienie na obszarze Polski patentu europejskiego nr [...] na wynalazek pod tytułem "[...]", co oznacza jego zdaniem bezprzedmiotowość skargi, gdyż organ w bezczynności nie pozostaje. Z uwagi na powyższe organ wniósł o umorzenie postępowania sądowoadministracyjnego.

Pismem z 2 czerwca 2011 r. organ poinformował Sąd, że wyznaczona na dzień 7 lutego 2011 r. rozprawa została odroczona, a Kolegium Orzekające zobowiązało uprawnionego, w terminie 2 miesięcy od daty ogłoszenia postanowienia, do uzupełnienia materiału dowodowego w sprawie. Organ poinformował również, że pismem z 20 kwietnia 2011 r. pełnomocnik wnioskodawcy złożył wniosek o sprostowanie i uzupełnienie protokołu z rozprawy przeprowadzonej 7 lutego 2011 r. Jak poinformował organ, posiedzenie niejawne w sprawie ww. wniosku zostało wyznaczone na dzień 6 czerwca 2011 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny rozpoznając skargę wskazał, że ze stanu faktycznego sprawy wynika, że zaskarżony brak działania ze strony organu w dacie orzekania nie ma miejsca. Jak wynika z akt sprawy w dniu 7 lutego 2011 r. organ przeprowadził rozprawę, w celu rozpatrzenia wniosku skarżącego o unieważnienie na obszarze Polski patentu europejskiego nr [...] na wynalazek pod tytułem "[...]", która została odroczona do czasu uzupełnienia materiału dowodowego przez uprawnionego z patentu.

W ocenie Sądu I instancji w okolicznościach niniejszej sprawy przeprowadzenie 7 lutego 2011 r. rozprawy, która wprawdzie nie została zakończona wydaniem decyzji rozstrzygającej sprawę, co do istoty oznacza, że organ na dzień rozpoznania sprawy przed WSA nie pozostaje już w bezczynności. Organ podjął, bowiem już czynności mające na celu załatwienie sprawy, które jednak nie przyniosły zamierzonego skutku z uwagi na występujące braki w aktach sprawy. Następnie WSA wskazał, iż zgodnie z art. 161 par. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, póz. 1270, dalej: p.p.s.a.), Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, gdy postępowanie stało się bezprzedmiotowe. Określenie "stało się" oznacza ujawnienie przyczyny, która w chwili wniesienia skargi nie istniała, a wystąpiła dopiero w toku rozpoznania sprawy.

Skargę kasacyjną od powyższego postanowienia złożył pełnomocnik skarżącej Spółki wnosząc o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zastąpienie go orzeczeniem uwzględniającym skargę na bezczynność, zobowiązującym UP do wydania decyzji dotyczącej unieważnienia patentu w stosownym terminie ustalonym przez WSA alternatywnie w razie nieuwzględnienia wniosku o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia. Przyznanie skarżącej Spółce od UP zwrotu kosztów postępowania wg norm przepisanych lub w razie wyznaczenia rozprawy, wg. złożonego na niej spisu kosztów.

Postanowieniu skarżąca Spółka zarzuciła w oparciu o podstawę z art.174 pkt 1 p.p.s.a. naruszenie przepisów postępowania, mających istotny wpływ na wynik sprawy tj.

- art. 54 § 3 w zw. z art.133 § 1 p.p.s.a. - przejawiające się w uznaniu, że w dacie orzekania organ nie był bezczynny, mimo iż z dokumentów zawartych w aktach sprawy jednoznacznie wynika, że postępowania nie zakończył, to jest nie wydał decyzji w przedmiotowej sprawie, a w konsekwencji naruszenie art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a., poprzez błędne zastosowanie, oraz art. 149 tej ustawy, poprzez jego nie zastosowanie przejawiające się w tym, iż WSA umorzył postępowanie, zamiast uwzględnić skargę na bezczynność. Uchybienia wskazanych przepisów mają istotny wpływ na wynik postępowania, ponieważ umarzając postępowanie WSA nie orzekł, co do najważniejszej kwestii w rozpatrywaniu skarg na bezczynność, to jest nie zobowiązał UP do wydania decyzji w postępowaniu o unieważnienie patentu i nie wyznaczył terminu zakończenia tej sprawy.

Ponadto, z ostrożności procesowej skarżąca Spółka zarzuciła naruszenie art.141 § 4 p.p.s.a. w zakresie uzasadnienia prawnego, poprzez brak wskazania przepisów lub ich objaśnienia, będących podstawą przyjętego przez Sąd założenia, że bezczynność ustała przed datą orzekania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie.

W postępowaniu kasacyjnym obowiązuje wynikająca z art. 183 § 1 p.p.s.a. zasada związania Naczelnego Sądu Administracyjnego podstawami i granicami zaskarżenia, wskazanymi w skardze kasacyjnej. Przytoczone w tym środku prawnym przyczyny wadliwości kwestionowanego orzeczenia determinują zakres kontroli kasacyjnej. W odróżnieniu od sądu pierwszej instancji, NSA nie bada całokształtu sprawy, tylko weryfikuje zasadność postawionych w skardze kasacyjnej zarzutów. Do podjęcia działań z urzędu Naczelny Sąd Administracyjny byłby zobowiązany jedynie w sytuacjach określonych w art. 183 § 2 p.p.s.a., które w sprawie nie występują. Rozpoznając sprawę w granicach określonych skargą kasacyjną NSA stwierdza, że ma ona usprawiedliwione podstawy, a postanowienie Sądu pierwszej instancji umarzające postępowanie nie odpowiada prawu.

W rozpoznawanej sprawie zasadniczy problem sprowadza się do tego, czy zasadnie Sąd I instancji umorzył postępowanie przed wydaniem decyzji przez Urząd Patentowy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny rozpoznając skargę skarżącej Spółki na bezczynność organu umorzył postępowanie, uwzględniając iż w dacie orzekania nie było bezczynności Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu WSA wskazał, iż działania mające na celu załatwienie sprawy nie przyniosły zamierzonego skutku tj. przeprowadzenie rozprawy w dniu 7 lutego 2011 r., gdyż nie wydano decyzji rozstrzygającej sprawę, z tego względu WSA uznał, iż postępowanie stało się bezprzedmiotowe.

W ocenie NSA przyjęty w postanowieniu pogląd, że bezczynność ustała w wyniku podjęcia jakichkolwiek działań, nie skutkującym zakończeniem postępowania jest błędne.

Zgodnie z treścią artykułu 54 § 3 p.p.s.a., regulującego instytucję autokontroli, organ administracji publicznej, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy. Powszechnie przyjmuje się, że celem autokontroli jest umożliwienie organom administracji publicznej ponownej weryfikacji własnego działania (lub braku działania) bez konieczności angażowania sądu administracyjnego w ocenę jego zgodności z prawem. Autokontrola prowadzi w związku z tym do szybszego załatwienia sprawy, i to zgodnie z żądaniem skarżącego, a zatem służy realizacji zasady szybkości postępowania wyrażonej w art. 7 p.p.s.a. (A. Kabat Komentarz do art. 54 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Lex stan prawny na 30 marca 2011).

WSA w okolicznościach niniejszej sprawy nieprawidłowo umorzył postępowanie przed wydaniem decyzji. Powinien oddalić skargę lub zgodnie z treścią art. 149 p.p.s.a. wydać rozstrzygnięcie wskazujące na uwzględnienie skargi na bezczynność. Zdarzeniem usuwającym bezczynność jest wydanie decyzji, bądź też inne zakończenie postępowania. Sąd I instancji nieprawidłowo uznał, iż sprawa stała się bezprzedmiotowa, gdyż Urząd Patentowy nadal jest bezczynny w kwestii braku rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Nieprawidłowe jest w ocenie NSA traktowanie przez Sąd I instancji rozpoczęcia działań organu administracyjnego, jako ustania jego bezczynności skutkującej umorzeniem postępowania a tym samym uznaniem skargi jako bezprzedmiotowej. WSA winien ocenić skargę na bezczynność organu i wydać stosowne w sprawie rozstrzygnięcie.

Mając powyższe na względzie na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji postanowienia.