Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska, Sędzia NSA Marek Stojanowski, Sędzia del. WSA Rafał Wolnik (spr.), Protokolant asystent sędziego Katarzyna Falkiewicz, po rozpoznaniu w dniu 23 sierpnia 2017 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wojewody Wielkopolskiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 14 maja 2015 r. sygn. akt II SA/Po 180/15 w sprawie ze skargi I. M. i D. M. na decyzję Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] stycznia 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy ustalenia odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość 1. uchyla zaskarżony wyrok w całości i oddala skargę; 2. odstępuje od zasądzenia od I. M. i D. M. na rzecz Wojewody Wielkopolskiego kosztów postępowania kasacyjnego.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 maja 2015 r., sygn. akt II SA/Po 180/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, po rozpoznaniu sprawy ze skargi I. M. i D. M. na decyzję Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...]r., nr [...], w przedmiocie odmowy ustalenia odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość, uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Starosty T. z dnia [...]r., zasądził od organu na rzecz skarżących kwotę 457,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania oraz określił, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.

W uzasadnieniu powyższego wyroku zawarto następujące ustalenia faktyczne:

Starosta T.decyzją z dnia [...]r. odmówił ustalenia na rzecz skarżących I. i D. M. odszkodowania z tytułu wywłaszczenia nieruchomości położonej w M. , gmina D. , oznaczonej ewidencyjnie jako działki nr: [...], [...], [...], [...] oraz [...], zapisanych w księdze wieczystej KW nr [...]. Decyzję wydano w związku z wnioskiem z dnia [...] r.

W uzasadnieniu decyzji organ wyjaśnił, iż decyzją z dnia [...]r. Wydział Architektury i Budownictwa Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w T. zatwierdził lokalizację szczegółową budowy linii elektroenergetycznej napowietrznej 15 kV relacji Ż-M, która to inwestycja swym zasięgiem objęła nieruchomość należącą aktualnie do wnioskodawców. Wydział Spraw Wewnętrznych Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w T. na mocy decyzji [...] z dnia [...]r., wydanej w trybie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1974 r., Nr 10, poz. 64), zezwolił Zakładom Energetycznym Okręgu Zachodniego w P. na przeprowadzenie przewodów napowietrznych służących do przesyłania energii elektrycznej oraz innych urządzeń technicznych niezbędnych do korzystania z tych przewodów zgodnie z lokalizacją szczegółową z dnia [...]r. Odbiór techniczny ww. linii odbył się [...]r.

Dalej organ wyjaśnił, iż przeprowadzone dnia [...]r. oględziny nieruchomości objętej przedmiotowym postępowaniem wykazały, że na działkach nr [...], [...], [...], [...] oraz [...] rośnie trawa, kilkanaście choinek i dwa krzewy. Przy północnej granicy działki nr [...] stoi słup z przewodami linii średniego napięcia z ustrojem betonowym.

Organ następnie wyjaśnił, iż w świetle art. 36 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, o odszkodowaniu za starty wynikłe z działań przewidzianych w art. 35 ust. 1 i 2, właściwy organ orzeka na żądanie właścicieli. Również na gruncie obecnie obowiązującej ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (obecnie: Dz. U. z 2016 r., poz. 2147), zwanej dalej u.g.n., roszczenie o odszkodowanie przysługuje osobom, które poniosły szkody powstałe na skutek zdarzeń, o których mowa w art. 120 i 124-126 u.g.n. Wymienione działki w dacie wydania decyzji zezwalającej na wykonanie przedmiotowej linii energetycznej nie stanowiły własności wnioskodawców. Prawo własności nieruchomości objętych postępowaniem wnioskodawcy nabyli na podstawie umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego z dnia [...] r. Wnioskodawców nie dotyczyło zatem arbitralne rozstrzygnięcie organów administracji - nabyli oni przedmiotowe działki na zasadzie swobody umów. Prawa do nieruchomości wnioskodawcy nie nabyli w drodze sukcesji uniwersalnej po osobach, które w dniu wydania decyzji były ich właścicielami. Kupując nieruchomość o określonym stanie faktycznym, wnioskodawcy musieli liczyć się z ograniczeniami wynikającymi z usytuowania linii. Zatem odszkodowanie wynikłe z ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości, oparte na art. 124 u.g.n., wnioskodawcom nie przysługuje.

Na skutek wniesionego odwołania od powyższej decyzji, Wojewoda Wielkopolski zaskarżoną do Sądu pierwszej instancji decyzją utrzymał w mocy decyzję Starosty T.z dnia [...]r.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że w zasobach archiwalnych nie została odnaleziona dokumentacja związana z przeprowadzeniem przez przedmiotową nieruchomość linii elektroenergetycznej 15 kV, jak również ustaleniem ewentualnego odszkodowania.

Dokonując oceny prawnej sprawy Wojewoda wyjaśnił, iż w myśl przepisu art. 129 ust. 5 pkt 3 u.g.n., który mógłby co do zasady stanowić podstawę ustalenia odszkodowania w niniejszej sprawie, starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu, gdy nastąpiło pozbawienie praw do nieruchomości bez ustalenia odszkodowania, a obowiązujące przepisy przewidują jego ustalenie. Zgodnie z przepisem art. 112 ust. 2 u.g.n. wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Wojewoda wskazał, iż podobne rozumienie wywłaszczenia obowiązywało zarówno pod rządami ustawy z 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (art. 4), jak i ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.

Dalej organ wyjaśnił, iż przepis art. 129 ust. 5 pkt 3 u.g.n. ma zastosowanie zarówno do sytuacji pozbawienia praw do nieruchomości na skutek wywłaszczenia, jak również w przypadkach ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości na podstawie przepisów art. 120 i art. 124-126 u.g.n. Kwestię sporną w interpretacji przywołanego art. 129 ust. 5 pkt 3 stanowi natomiast zakres stosowania tego przepisu do zdarzeń zaistniałych przed wejściem w życie obowiązującej obecnie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Wojewoda podzielił stanowisko wyrażone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 sierpnia 2014 r. sygn. akt I OSK 147/13, w którym Sąd opowiedział się za dopuszczalnością stosowania aktualnie obowiązującej ustawy do stanów faktycznych sprzed jej wejścia w życie, pod warunkiem że objęte nią uprawnienie nie zostało skonsumowane wcześniej, w szczególności sprawa nie została załatwiona w sposób, który wykluczałby tę możliwość, tzn. nie została zakończona wydaniem ostatecznej decyzji. Nowa ustawa może zatem ingerować w dawniej powstałe stosunki prawne, przy czym tylko skutki zdarzeń prawnych ocenia się na podstawie norm obowiązujących z daty zdarzenia.

Mając na uwadze, iż w realiach sprawy wniosek o ustalenie odszkodowania został złożony dopiero [...]r. przez osoby niebędące właścicielami nieruchomości w dacie ograniczenia prawa własności, substancja oceny stanu faktycznego i prawnego przedmiotowej sprawy, poprzez pryzmat regulacji obowiązujących w dacie ograniczenia prawa własności, sprowadza się do ustalenia kręgu podmiotów którym przysługuje aktualnie prawo skutecznego domagania się wypłaty odszkodowania za skutki jakie były następstwem orzeczenia organu administracji, które zapadło ponad 50 lat temu. Wojewoda podzielił pogląd, że roszczenia odszkodowawcze przysługują tym osobom, które zostały wywłaszczone, a ich zaspokojenie wyklucza dopuszczalność zgłoszenia roszczenia w przyszłości przez następców prawnych osób uprawnionych. Jeżeli jednak roszczenie, jak w przedmiotowej sprawie, nie zostało dotychczas zgłoszone, a nieruchomość została zbyta na rzecz kogoś innego, to zdaniem Wojewody Wielkopolskiego następca prawny może zgłosić takie roszczenie jednakże tylko pod warunkiem, że jest sukcesorem uniwersalnym.

W skardze na powyższą decyzję skarżący zarzucili naruszenie art. 129 ust. 5 pkt 3 u.g.n. poprzez jego niezastosowanie, naruszenie art. 233 u.g.n. poprzez jego niezastosowanie do sprawy wszczętej przez wejściem w życie tej ustawy lecz niezakończonej decyzją ostateczną, naruszenie art. 30 § 4 k.p.a. poprzez przyjęcie, że skarżący nie mają legitymacji czynnej w sprawie o odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości mimo, że w toku postępowania o wywłaszczenie nabyli prawo własności nieruchomości będącej przedmiotem wywłaszczenia, naruszenie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. poprzez utrzymanie w mocy decyzji naruszającej prawo.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uwzględniając skargę na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (obecnie: Dz.U. z 2017 r., poz. 1369), zwanej dalej p.p.s.a., wskazał, że skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji uznał, że ustalony w sprawie stan faktyczny jest bezsporny. Przedmiot sporu stanowi natomiast kwestia, kto może być stroną w postępowaniu dotyczącym odszkodowania, a zarazem, kto jest uprawniony do odszkodowania. W ocenie Sądu osobą uprawnioną do odszkodowania jest były, tj. w dacie wywłaszczenia, właściciel nieruchomości oraz jego następcy prawni na mocy sukcesji uniwersalnej. Nie oznacza to jednak, że uprawnionym do odszkodowania nie może być osoba, która jako aktualny właściciel nieruchomości, legitymuje się formalnoprawnym tytułem uprawniającym do żądania ustalenia i wypłaty odszkodowania.

Skarżący nabyli przedmiotową nieruchomość w [...]r., w drodze umowy sprzedaży, na podstawie której zapłacili cenę za całą powierzchnię nieruchomości, zatem z uwzględnieniem także tej jej części, która jest zajęta pod sporną infrastrukturę energetyczną. W cenie Sądu nie można wykluczyć, że strony umowy postanowiły, iż cena nieruchomości nie została obniżona z tego powodu, a to pozwalałoby uznać, że właściciele nieruchomości scedowali na rzecz jej nabywców uprawnienia do dochodzenia odszkodowania z tytułu ograniczenia prawa własności nieruchomości w części, w jakiej zajęta jest po urządzenia infrastruktury energetycznej. Sąd stwierdził, że na powyższe należało w ramach postępowania pozyskać oświadczenia stron umowy z [...]r. Ustalenia organów w tym zakresie powinny w pierwszej kolejności obejmować analizę treści umowy sprzedaży oraz dokumentów, jakie w toku postępowania pozyskano z akt sprawy Sądu Rejonowego w T., sygn. I Ns 46/13. Podstawowe znaczenie dla ustalenia kręgu osób uprawnionych do złożenia wniosku o ustalenie odszkodowania ma bowiem zbadanie, czy ewentualne ograniczenia i szkody wywołane istnieniem linii energetycznej na przedmiotowej nieruchomości wpłynęły na cenę kupna nieruchomości.

Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że w zakresie objętym regulacją art. 124 u.g.n. istotne znaczenie ma konstytucyjna zasada, że za odjęcie własności należy się słuszne odszkodowanie. Wobec nieuregulowania sprawy odszkodowania w przeszłości, na dzień dzisiejszy nadal trwa stan, gdy ma miejsce ograniczenie prawa własności a kwestia zadośćuczynienia za to nie jest uregulowana, co z zasady dotyczy każdoczesnego właściciela nieruchomości. Z akt sprawy wynika, że w sprawie I Ns 46/13 wniosek skarżących o odpłatne ustalenie służebności przesyłu został oddalony, lecz w ramach postępowania organ nie ustalił, czy było sporządzone uzasadnienie postanowienia sądu, co pozwoliłoby ustalić, co stanowiło o treści rozstrzygnięcia. Kwestia ta ma w ocenie Sądu znaczenie dla rozpatrywanej sprawy, bowiem posiadanie zezwolenia na zajęcie nieruchomości przy jednoczesnym braku dowodów dotyczących odpłatnego ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego do nieruchomości skarżących może stanowić podstawę do wytoczenia powództw dotyczących służebności przesyłu.

Sąd pierwszej instancji podkreślił, iż kontrolując decyzje podejmowane w ramach postępowania administracyjnego Sąd dokonuje oceny, czy stan faktyczny sprawy został wszechstronnie wyjaśniony, zgodnie z art. 7 i 77 § 1 k.p.a. Nadto zgodnie z art. 80 k.p.a., organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. W rozpatrywanej sprawie wymogów tych nie dochowano, co stanowi o konieczności uchylenia wydanych w sprawie decyzji. Sąd uchylił decyzje organu I instancji, bowiem w przypadku ustalenia i uznania, że skarżący nie mają legitymacji do złożenia wniosku o ustalenie wnioskowanego przez nich odszkodowania, postępowanie organu I instancji powinno zostać umorzone, jako bezprzedmiotowe, zgodnie z art. 105 § 1 k.p.a.

Sąd podzielił ponadto stanowisko, w myśl którego przepis art. 129 ust. 5 u.g.n. ma zastosowanie także do stanów faktycznych powstałych przed wejściem w życie u.g.n., czyli do wszystkich stanów faktycznych polegających na odjęciu, przejęciu lub ograniczeniu prawa własności bez ustalenia należnego odszkodowania. Nie podzielił natomiast stanowiska strony skarżącej co do możliwości wywodzenia ich legitymacji do złożenia wniosku o odszkodowanie z art. 30 § 4 k.p.a. Przepis ten daje taką możliwość, lecz wyłącznie w sytuacji, gdyby postępowanie wywłaszczeniowe lub odpowiednio odszkodowawcze, były w toku. Z akt administracyjnych sprawy nie wynika, iż w przeszłości poprzedni właściciele nieruchomości złożyli wniosek o odszkodowanie. Sąd podkreślił, że zgodnie z przepisem art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r., o odszkodowaniu organ administracji orzekał na wniosek. W tej sytuacji zarzut naruszenia art. 233 u.g.n. uznać należało za chybiony.

Sąd pierwszej instancji zalecił, aby rozpatrując ponownie sprawę organ I instancji uwzględnił wnioski zawarte w uzasadnieniu niniejszego wyroku, w tym przedstawioną w nim interpretację art. 129 ust. 5 u.g.n. i po przeprowadzeniu postępowania dowodowego wydał decyzję w przedmiocie odszkodowania mając w pierwszej kolejności na uwadze, że ustalenia poczynione na etapie postępowania odwoławczego nie pozwalają obecnie jednoznacznie stwierdzić, że w przeszłości nie zostało ustalone odszkodowanie na rzecz osób będących właścicielami przedmiotowych nieruchomości w dacie ograniczenia prawa własności. Organ sprawdzi też, czy nie została złożona do depozytu sądowego kwota odszkodowania na rzecz właścicieli nieruchomości w dacie jej zajęcia w związku z realizacją inwestycji wynikającej z decyzji lokalizacyjnej z [...]r. oraz decyzji z dnia [...]r. w przedmiocie zezwolenia na zajęcie nieruchomości na ten cel.

Od powyższego wyroku skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł Wojewoda Wielkopolski, zarzucając na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a. naruszenie prawa materialnego:

1. art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości oraz art. 128 ust. 4 u.g.n. poprzez ich błędną wykładnię skutkującą przyjęciem, że podstawowe znaczenie dla ustalenia kręgu osób uprawnionych do złożenia wniosku o ustalenie odszkodowania ma zbadanie, czy ewentualne ograniczenia i szkody wywołane istnieniem linii energetycznej wpłynęły na cenę kupna nieruchomości;

2. art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości oraz art. 128 ust. 4 u.g.n. poprzez ich błędną wykładnię skutkującą przyjęciem, że uprawniona do odszkodowania może być osoba, która jako aktualny (każdoczesny) właściciel nieruchomości, legitymuje się formalnoprawnym tytułem uprawniającym do żądania ustalenia odszkodowania;

3. art. 124 ust. 1 u.g.n. oraz art. 3051 Kodeksu cywilnego poprzez ich błędną wykładnię skutkującą przyjęciem, że posiadanie zezwolenia na zajęcie nieruchomości przy jednoczesnym braku dowodów dotyczących odpłatnego ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego do nieruchomości może stanowić podstawę do wytoczenia powództw dotyczących służebności przesyłu.

Ponadto na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a. skarżący kasacyjnie zarzucił naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik spawy, a mianowicie:

1. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w związku z art. 7 i 77 § 1 k.p.a. poprzez błędne przyjęcie, że organ odstępując od pozyskania oraz analizy orzeczenia Sądu Rejonowego w T. w sprawie prowadzonej z wniosku skarżących o odpłatne ustalenie służebności przesyłu, naruszył w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy przepisy postępowania tj. art. 7 i 77 § 1 k.pa., podczas gdy w obliczu istnienia decyzji administracyjnej zezwalającej na założenie i przeprowadzenie przewodów służących do przesyłania elektryczności, podniesiona przez Sąd okoliczność nie ma żadnego znaczenia na rozstrzygnięcie organu;

2. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w związku z art. 7 i 77 § 1 k.p.a. poprzez błędne przyjęcie, że organ odstępując od analizy treści umowy sprzedaży z [...]r. mającej na celu weryfikację tego, jak ustalona cena transakcyjna wpłynęła na cesję uprawnień do dochodzenia odszkodowania z tytułu ograniczenia prawa własności, oraz odstępując od pozyskania oświadczeń stron umowy na tę okoliczność, naruszył w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy przepisy postępowania tj. art. 7 i 77 § 1 k.p.a., podczas gdy cena transakcyjna w żaden sposób nie może samoistnie implikować cesji uprawnień do dochodzenia odszkodowania;

3. art. 133 § 1 p.p.s.a. poprzez pominięcie kluczowych dowodów akt administracyjnych przy wydaniu wyroku, co skutkowało zarzucenie organowi zaniechania analizy treści umowy sprzedaży i pozyskanych w toku postępowania dokumentów z akt sprawy Sądu Rejonowego w T.w kontekście cesji uprawnienia do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, podczas gdy w aktach administracyjnych organu drugiej instancji znajduje się pismo pełnomocnika wnioskodawców z dnia [...] r., w którym oświadczył, że nie jest w posiadaniu dokumentu potwierdzającego przelew wierzytelności.

Wskazując na powyższe skarżący kasacyjnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej jej autor przedstawił argumenty na poparcie swoich zarzutów.

Na rozprawie w dniu 23 sierpnia 2017 r. D. M. wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu biorąc pod uwagę jedynie nieważność postępowania. Granice te determinują kierunek postępowania Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Wobec niestwierdzenia przesłanek nieważności postępowania, Naczelny Sąd Administracyjny dokonał oceny podstaw i zarzutów kasacyjnych.

Skarga kasacyjna zasługiwała na uwzględnienie.

Ustalony w sprawie stan faktyczny jest bezsporny. Bezsporne jest również to, że przepis art. 129 ust. 5 pkt 3 u.g.n. ma zastosowanie także do stanów faktycznych powstałych przed wejściem w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami, czyli do stanów faktycznych polegających na odjęciu, przejęciu lub ograniczeniu prawa własności bez ustalenia należnego odszkodowania. Zgodnie zaś z treścią art. 132 ust. 6 u.g.n. obowiązek zapłaty odszkodowania za szkody powstałe wskutek zdarzeń wymienionych m.in. w art. 124 u.g.n. (obejmujących swą dyspozycją zdarzenia regulowane w przepisie art. 35 ustawy z 1958 roku) oraz za zmniejszenie wartości nieruchomości z tego powodu, obciąża osobę lub jednostkę organizacyjną, która uzyskała zezwolenie odpowiednio na założenie lub przeprowadzenie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń, o których mowa w art. 124 ust. 1 u.g.n. (m.in. przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej).

Istota sporu sprowadza się natomiast do odpowiedzi na pytanie, czy uprawnioną do odszkodowania, o którym mowa w art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości oraz art. 128 ust. 4 u.g.n., może być osoba, która jako aktualny (każdoczesny) właściciel nieruchomości, legitymuje się formalnoprawnym tytułem uprawniającym do żądania ustalenia odszkodowania?

W rozpoznawanej sprawie zezwolenie na przeprowadzenie przewodów napowietrznych służących do przesyłania energii elektrycznej oraz innych urządzeń technicznych niezbędnych do korzystania z tych przewodów zgodnie z lokalizacją szczegółową udzielone zostało Zakładom Energetycznym Okręgu Zachodniego w P. decyzją Wydziału Spraw Wewnętrznych Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w T. z dnia [...] r., wydaną w trybie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Z decyzji tej wynikało, iż trasa linii przebiegała będzie m.in. przez nieruchomość, stanowiącą obecnie własność skarżących. Skarżący nie byli właścicielami tej nieruchomości w dacie ograniczenia prawa własności. Nabyli ją na podstawie umowy sprzedaży dopiero w dniu [...] r. Oznacza to, iż osobą wywłaszczoną w rozumieniu art. 128 ust. 1 u.g.n. nie byli skarżący.

Nie budzi też wątpliwości, że skarżący nie są następcami prawnymi wywłaszczonego właściciela na zasadzie sukcesji uniwersalnej. Jedynie wówczas służyłoby im żądanie ustalenia i wypłaty odszkodowania w związku z ograniczeniem praw do nieruchomości. Ustalenie, że skarżący nie są następcami prawnymi pod tytułem ogólnym podmiotu wywłaszczonego, czyni ich żądanie bezzasadnym.

Przepis art. 129 ust. 5 pkt 3 u.g.n. uprawnia starostę do wydania odrębnej decyzji o ustaleniu odszkodowania, w związku z uprzednim wydaniem wobec nieruchomości decyzji wywołującej skutek ograniczenia praw, które do niej przysługiwały. Jednakże skierowanie decyzji z dnia [...]r. do ówczesnego właściciela przedmiotowej nieruchomości spowodowało, że to jego prawo zostało ograniczone tą decyzją. Skutek tej decyzji w postaci ograniczenia prawa na czas założenia tej linii należy odnieść do podmiotu tego prawa ustalonego w czasie wydania tej decyzji. Współczesne regulacje dotyczące administracyjnoprawnego trybu ustalania odszkodowania za skutki decyzji powodującej ograniczenie prawa przysługującego do nieruchomości poprzez założenie na niej określonych urządzeń infrastruktury technicznej (np. art. 128 ust. 4 w zw. z art. 124 u.g.n.) stosuje się właśnie wtedy, gdy właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości doznał takiego ograniczenia z decyzji wydanej wobec tego podmiotu (por. wyrok NSA z dnia 3 marca 2017 r., sygn. akt I OSK 1235/15).

Brak następstwa prawnego skarżących na zasadzie sukcesji generalnej wobec osoby, do której skierowana została decyzja z dnia [...]r. wyklucza dopuszczalność ustalenia odszkodowania w trybie administracyjnym na podstawie współczesnych przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami w związku z art. 129 ust. 5 pkt 3 tej ustawy.

Dokonana wyżej ocena prawna powoduje, że dalsze zarzuty skargi kasacyjnej, w szczególności dotyczące naruszenia przepisów postępowania, pozostają bez wpływu na rozstrzygnięcie sprawy. Bezprzedmiotowe stają się bowiem te rozważania Sądu pierwszej instancji, które wskazywały na konieczność analizy wyroku Sądu Rejonowego w T.w sprawie o sygn. akt I Ns 46/13, analizy treści umowy sprzedaży z dnia [...]r. pod kątem ustalonej ceny transakcyjnej, poszukiwania dowodu na ewentualny przelew wierzytelności, czy wreszcie badanie kwestii uprzedniej wypłaty odszkodowania lub złożenia kwoty tego odszkodowania do depozytu sądowego.

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 188 i art. 151 p.p.s.a. Sąd odstąpił od zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego na podstawie art. 207 § 2 p.p.s.a.

Wskazać jeszcze wypadnie, że powołane wyżej orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego są dostępne w internetowej bazie orzeczeń NSA na stronie: http://orzeczenia.nsa.gov.pl