Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska Sędziowie Sędzia WSA Stanisław Nitecki (spr.) Asesor WSA Edyta Żarkiewicz Protokolant Starszy referent Magdalena Kurpis po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lutego 2008 r. sprawy ze skargi D.B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę.

Prezydent Miasta G. decyzją z dnia [...] Nr [...] wydaną na podstawie art. 2, art. 3 ust. 3 i 4, art. 9 ust. 8, art. 11, art. 17 ust. 1 pkt 5, art. 39 ust. 1, art. 106 ust. 4 i art. 110 ust. 7 i 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.), art. 3 ust. 1, art. 5 i art. 7 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" oraz art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego odmówił D.B. przyznania zasiłku celowego na żywność w ramach programu "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" za [...]. W motywach rozstrzygnięcia wskazał brak współdziałania w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej.

Odwołanie od tej decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. wniósł D.B. Należy zaznaczyć, że odwołanie to odnosi się także do innych decyzji podejmowanych przez organ pierwszej instancji w dniu [...] jak również [...]. W motywach odwołania wskazał, że akcentowany brak występowania przesłanki wymienionej w art. 7, a uzasadniającej przyznanie świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej nie znajduje umocowania w materiale dowodowym, ponieważ od dnia złożenia wniosku o przyznanie świadczenia pozostawał [...], tym bardziej, że kluczowe znaczenie posiada stan faktycznej [...], a nie tylko [...] i legitymowanie się [...]. Odnosząc się do zarzutu podania nieprawdziwej informacji o wykształceniu jako przesłanki odmawiającej przyznania świadczenia, to zarzut ten jest niepoważny, ponieważ wykształcenie nie wiąże się z przesłankami przyznania świadczenia z pomocy społecznej. Zaznaczył przy tym, że Polska jest demokratycznym państwem prawnym, a zatem organ administracji może nakładać jedynie takie obowiązki, które wynikają z postanowień prawa. W odwołaniu tym stwierdził, że decyzja organu pierwszej instancji zawiera szereg uchybień, które uzasadniają jej uchylenie. W szczególności zaś podkreślił, że uchybiono w niej obowiązkowi wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego; uchybiono obowiązkowi uzasadnienia faktycznego i prawnego poprzez brak wskazania dowodów, na których organ oparł się podejmując rozstrzygnięcie oraz tym, którym odmówił mocy dowodowej. Nadto wskazał na nie powołanie podstawy prawnej podejmowanych działań, co stanowi naruszenie art. 6 i art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego. Zarzucił organowi pierwszej instancji naruszenie zasady prawdy obiektywnej, pogłębiania zaufania obywatela do organów państwa, wysłuchania strony, a dodatkowo pracownicy i kierownictwo organu pierwszej instancji narzucają skarżącemu obowiązki, które nie wynikają z przepisów prawa, a są przejawem ich uprzedzenia do niego. Pismem z dnia [...] skierowanym do organu wyższego stopnia, a zatytułowanym [...] skarżący uzupełnił wniesione odwołanie, przy czym pismo to odnosi się do wszystkich decyzji podjętych przez organ pierwszej instancji w dniach [...] i [...], zatem nie wszystkie sformułowane w nim zarzuty odnoszą się do każdej wymienionej decyzji. Zdaniem odwołującego się nie podanie informacji o [...] nie miała żadnego wpływu na pracę socjalną, ponieważ sumiennie wykonywał w [...] wszelkie zalecenia i [...] zgodnie ze wskazaniami uprawnionych organów. Podniósł także, że to z winy organów pomocy nie był w stanie wypełnić wszystkich zobowiązań związanych z [...], ponieważ odmówiono mu przyznania świadczenia na [...]. Kolejnym pismem z dnia [...] także zatytułowanym [...], D.B. odniósł się do pisma organu pierwszej instancji z dnia [...]. W piśmie tym podtrzymał wszystkie wcześniej zgłaszane zarzuty pod adresem organu pierwszej instancji oraz przyjmowanej przez niego argumentacji, określając je absurdalnymi i kłamliwymi. Natomiast w piśmie z dnia [...] zatytułowanym [...] odniósł się do rozprawy, jaką zorganizowało Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. w dniu [...]. W piśmie tym ponownie przedstawił swoją ocenę zdarzeń, jakie stanowiły podstawę podejmowanych rozstrzygnięć i podtrzymał dotychczas prezentowane stanowisko o wadliwości działań prowadzonych przez organy administracji i słuszności prezentowanej przez niego oceny zdarzeń.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...], Nr [...] wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu decyzji wpierw przedstawiło główne motywy uzasadnienia organu pierwszej instancji, a następnie przybliżyło wniesione odwołanie od tej decyzji oraz pisma procesowe strony stanowiące załącznik do odwołania. W dalszej części uzasadnienia organ odwoławczy przytoczył treść obowiązujących przepisów ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" odnoszących się do odpowiedniego stosowania ustawy o pomocy społecznej w zakresie przyznawania świadczeń pieniężnych oraz przepisów ustawy o pomocy społecznej dotyczących podstawowych zasad i celów pomocy społecznej, jak również unormowania dotyczące przyznawania zasiłku celowego, w tym kryteria dochodowe uprawniające do otrzymania świadczenia pieniężnego. Zwrócił uwagę na to, że orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego akcentuje, iż zasiłek celowy może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby, co wziąwszy okoliczności społeczne oznacza, zaspokojenie elementarnych potrzeb, koniecznych do egzystencji godnej człowieka, a samo przyznanie odbywa się w warunkach uznania administracyjnego, a organ przyznający dysponuje najlepszą wiedzą, komu tego typu świadczenie przyznać. W końcowej części uzasadnienia prawnego organ przywołał postanowienia art. 11 i art. 12 ustawy o pomocy społecznej, a zatem przepisów określających przesłanki uzasadniające odmowę przyznania świadczenia z pomocy społecznej. W uzasadnieniu faktycznym organ odwoławczy zaznaczył, że sytuacja gospodarstwa domowego strony jest bardzo dobrze znana organowi pierwszej instancji z uwagi na zakres oraz okres objęcia pracę socjalną. Strona na rozprawie zorganizowanej przez organ odwoławczy zapoznała się z całym materiałem dowodowym przesłanym przez organ pierwszej instancji, w tym o zatajeniu posiadania [...] oraz o odmowie przyjęcia [...]. Zdaniem organu odwoławczego takie zachowanie nie może zasługiwać na usprawiedliwienie, albowiem organ pierwszej instancji [...] stroną oraz ukierunkowując pracę socjalną nie mógł skutecznie pomóc stronie. Skarżący informował organ pierwszej instancji o posiadaniu [...], a jednocześnie nigdy nie zgłaszał w [...], a takie okoliczności podał uzasadniając odmowę przyjęcia [...]. Nadto organ odwoławczy przyznał moc dowodową notatce służbowej [...] organu pierwszej instancji z dnia [...] dotyczącej [...] skarżącego w okresie od [...]. do nadal. Organ wyższego stopnia zaznaczył, że skarżący na przeciąg [...] dni utracił [...] z uwagi na odmowę [...], jednakże już w trakcie rozpatrywania odwołania jest ponownie [...], utrzymująca się jedynie ze wsparcia uzyskiwanego w Gminie G. oraz pomocy ze strony [...], jednocześnie odmówił podania źródeł dochodu, gdyż [...]. Zdaniem organu odwoławczego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje na brak sporu co do ustaleń stanu faktycznego, natomiast sporną kwestią jest weryfikacja przedłożonego materiału dowodowego w zakresie naruszenia przez organ pierwszej instancji zasad ogólnych Kodeksu postępowania administracyjnego oraz innych przepisów procesowych oraz przepisów ustawy o pomocy społecznej. Według organu odwoławczego posiadane [...] przez skarżącego pozwala mu na prawidłowe uczestnictwo w prowadzonym postępowaniu, w tym na formułowanie wniosków procesowych, umożliwiających ochronę swoich praw jak i znajomość obowiązków, jakie wynikają z ubiegania się o wsparcie finansowe z pomocy społecznej. Skarżący jest osobą [...], nie tylko [...]. W konkluzji swoich rozważań organ odwoławczy stwierdził, że odmowa przyznania świadczenia spowodowana została ustaleniami stanu faktycznego, przy czynnym udziale skarżącego. Przeprowadzono z nim analizę wydatków, jednocześnie organ odwoławczy przyjął założenie, że odmowa ujawnienia przez skarżącego danych [...] spowodowana jest tym, że pomoc ta jest w wyższej wysokości, niż podawana do protokołu wywiadu środowiskowego. Z tego powodu nie występuje niezbędność przyznania zasiłku okresowego, a działania organu pierwszej instancji były wystarczające, przeprowadzone z obowiązującymi przepisami prawa, a ustalenia prawidłowo udokumentowane. Nadto organ ten zaznaczył, że organ pierwszej instancji nie naruszył granic uznania administracyjnego, jak również organ ten zaapelował do strony, aby podpisała kontrakt socjalny.

Z decyzją tą nie zgodził się D.B., który wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. W skardze tej zarzucił organowi odwoławczemu wydanie decyzji z rażącym, naruszeniem prawa. Zdaniem skarżącego organ odwoławczy zadziwiająco wiele miejsca poświęcił tym elementom postępowania dowodowego, które zostały wykorzystane przeciwko skarżącemu, jako uzasadnienie odmowy przyznania pomocy społecznej. Takie podejście do sprawy stanowi przejaw tendencyjnej oceny materiału dowodowego, tym bardziej, że zostały one przez niego opisane i wyjaśnione. Jego zdaniem zarzuty te są bezpodstawne, ponieważ wykreślenie przez organ [...] spowodowane było wstrzymaniem się strony z przyjęciem stanowiska w sprawie [...], do czasu rozpatrzenia przez [...] bardziej odpowiednie dla skarżącego ze względu na [...]. Jednakże niezależnie od wykreślenia skarżącego z [...] pozostawał przez cały ten czas [...]. Zarzut nie wywiązywania się z postanowień kontraktu socjalnego jest bezpodstawny, a organ pierwszej instancji nie przedstawił żadnych dowodów na jego poparcie. Jego zdaniem w sposób wzorowy wywiązywał się z postanowień kontraktu, kontaktując się z pracownikiem socjalnym [...] razy w miesiącu szczegółowo omawiając kwestie [...]. Czasowe wstrzymanie się z oceną kontraktu socjalnego wynikało z faktu zawieszenia postępowania administracyjnego i zostało uzgodnione z pracownikiem socjalnym, który nie zgłaszał sprzeciwu. Skarżący zakwestionował także twierdzenia organu, iż nie precyzował kierunku jej [...] ponieważ zagadnienie to było wielokrotnie analizowane z [...] i [...]. Nadto skarżący dostrzegł niekonsekwencję organów administracji, gdy idzie o znaczenie wykreślenia z [...] dla podjęcia rozstrzygnięcia. Zdaniem skarżącego organ pierwszej instancji już od [...] wiedział o jego [...], a więc przez szereg miesięcy organ ten miał pełną wiedzę o [...] skarżącego i w tym kierunku skierowana została [...] i praca socjalna, co znajduje umocowanie w kontrakcie socjalnym. Natomiast w zakresie odmowy przyjęcia przez skarżącego [...] rozstrzygające znaczenie mają przyczyny odmowy i ich ilość oraz czas zdarzenia. Zdaniem skarżącego odmówił [...], za każdym razem szczegółowo to wyjaśniając. W pierwszym przypadku było to [...] a w drugim brak [...]. Przy czym [...] odmowy miały miejsce w [...], a decyzje zostały wydane w [...]. Skarżący zakwestionował twierdzenia organu odwoławczego, że nie ujawnienie danych [...], przemawia za tym, że pomoc ta była w wyższej wysokości. Jego zdaniem szczegółowo podawał wysokość [...] i [...], jednakże z uwagi na [...] nie mógł ujawnić ich danych, jednocześnie występował do organu administracji o podanie mu podstawy prawnej ujawnienia takiej informacji i jej nie uzyskał. Zaznaczył także, że oświadczenia w tym zakresie składał pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Nadto skarżący zaznaczył, że aby odrzucić jakiś dowód należy przedstawić kontr dowód oparty na podstawach prawnych, a nie na insynuacjach i spekulacjach. Dodatkowo skarżący zaakcentował nieprzychylne stanowisko organu wyższego stopnia w trakcie rozprawy, która miała miejsce w dniu [...], które uzewnętrzniło się w [...] oraz [...], a dotyczących skandalicznych błędów proceduralnych popełnianych przez organ pierwszej instancji sprowadzających się do naruszenia wszystkich zasad ogólnych Kodeksu postępowania administracyjnego, a przecież naruszenie choćby jednej zasady uzasadnia uwzględnienie wniesionego odwołania, a brak odniesienia do tej kwestii tłumaczy jako chęć obrony organu pierwszej instancji. Podsumowując swoją skargę stwierdził, że organ odwoławczy dopuścił się [...], na które powołał się organ pierwszej instancji i deprecjacji dowodów i zarzutów zgłoszonych przez skarżącego; nie wyjaśnił wszystkich okoliczności faktycznych mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, szczególnie tych w stosunku, do których pojawiają się odmienne oceny; nie uwzględnił dowodów przedłożonych przez skarżącego takich jak [...], co sprawia, że decyzja oparta jest na domniemaniach i spekulacjach, co rażąco narusza postanowienia art. 75 i art. 77 Kodeksu postępowania administracyjnego, w uzasadnieniu faktycznym brak jest odwołania się do wszystkich faktów, które organ odwoławczy uznał za udowodnione i na których oparł się podejmując decyzję, jak również winien zmierzać do wyjaśnienia wszystkich rozbieżności, a ograniczył się do lakonicznych stwierdzeń. Organ odwoławczy skarżącego obciążył nieznajomością przepisów prawa i niedopełnieniem obowiązków, czym dopuścił się naruszenia art. 6 i art. 8 Kodeksu postępowania administracyjnego. Dodatkowo organ ten ograniczył skarżącemu możliwość wypowiedzenia się w sprawie, czym naruszył zasadę czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym. W konkluzji uznał, że ilość popełnionych błędów jest tak duża, że uzasadnia uwzględnienie wniesionej skargi.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie i przywołał analogiczną argumentację do tej, jaką zamieścił w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do skargi organ ten doszedł do przekonania, że nie jest ona zasadna, a zawarte w niej zarzuty nie znajdują umocowania w zgromadzonym materiale dowodowym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje;

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Kontrola legalności zaskarżonej decyzji przeprowadzona w oparciu o postanowienia art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych ( Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ) nie wykazała, aby zaskarżona decyzja naruszała wymogi prawa, a zgodnie z treścią art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) sąd administracyjny uwzględnia skargę na decyzję lub postanowienie, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego lub naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy jak również naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego. Z treści przywołanych przepisów wynika, że nie każde naruszenie prawa daje podstawę Sądowi do uwzględnienia wniesionej skargi, lecz jedynie takie naruszenie przepisów postępowania, które mogłoby mieć wpływ na wynik sprawy, a tym samym naruszenia tego typu przepisów, które nie miałyby wpływu na wynik sprawy nie mogą stanowić podstawy jej uwzględnienia. W rozpatrywanej sprawie Sąd zetknął się z tego typu sytuacją, że w trakcie prowadzonego postępowania organy administracji dopuściły się pewnych uchybień, jednakże nie miały one wpływu na wynik sprawy, a wręcz przeciwnie spowodowane zostały one z winy strony ubiegającej się o świadczenie z pomocy społecznej.

W pierwszej kolejności przyjdzie w sposób skrótowy przedstawić przebieg przedmiotowego postępowania, ponieważ ma to znaczenie dla oceny działań podejmowanych przez organy administracji, jak również przez stronę. Postępowanie będące przedmiotem kontroli sądowej wszczęte zostało w następstwie wniosku skarżącego złożonego [...] o przyznanie zasiłku celowego na dofinansowanie zakupu żywności w ramach programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania". W następstwie złożenia tego wniosku organ pierwszej instancji w dniu [...] przeprowadził prawem przewidziany wywiad środowiskowy a w dniu [...] wywiad skrócony, a następnie wydał decyzję mocą, której odmówił skarżącemu przyznania tego świadczenia. W motywach rozstrzygnięcia wskazał na brak współpracy w rozwiązywaniu [...], spowodowany odmową przyjęcia oferty [...] jak również na nie wywiązywanie się z postanowień kontraktu socjalnego polegające na nie zgłaszaniu się u pracownika socjalnego w celu [...]. W następstwie wniesionego odwołania organ wyższego stopnia utrzymał w mocy kwestionowane rozstrzygnięcie podtrzymując stanowisko prezentowane przez organ pierwszej instancji.

Po skrótowym przedstawieniu przebiegu postępowania niezbędne jest przybliżenie stanu normatywnego. Przedmiotowe postępowanie dotyczy przyznania skarżącemu świadczenia przewidzianego ustawą z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" ( Dz. U. Nr 267, poz. 2259 ). Zgodnie z art. 2 tej ustawy celem Programu jest między innymi wsparcie gmin w wypełnianiu zadań własnych o charakterze obowiązkowym w zakresie dożywiania dzieci oraz zapewnienia posiłku osobom jego pozbawionym, ze szczególnym uwzględnieniem osób z terenów objętych wysokim poziomem bezrobocia i ze środowisk wiejskich oraz poprawa poziomu życia osób i rodzin o niskich dochodach. W ramach Programu są realizowane działania dotyczące w szczególności : zapewnienia pomocy w zakresie dożywiania : dzieciom do 7 roku życia; uczniom do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej oraz osobom i rodzinom znajdującym się w sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w szczególności osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub niepełnosprawnym – w formie posiłku, świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności albo świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych. Stosownie do postanowień art. 5 tej ustawy pomoc w zakresie dożywiania może być przyznana, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 150 % kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej.

Z kolei po myśli art. 7 tejże ustawy do udzielania pomocy w zakresie dożywiania mają odpowiednie zastosowanie przepisy ustawy o pomocy społecznej, dotyczące udzielania świadczeń. Zgodnie z § 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 2006 r. w sprawie realizacji programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" ( Dz. U. Nr 25 poz. 186 ze zm.) pomoc w formie świadczenia pieniężnego w postaci zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności, a także pomoc w formie świadczenia rzeczowego jest przyznawana w przypadku braku możliwości zapewnienia posiłku lub gdy przyznanie pomocy w formie posiłku byłoby nieuzasadnione z uwagi na sytuację osobistą lub rodzinną.

Stosownie do postanowień art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom lub rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie przezwyciężyć wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Instytucja ta wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka ( art. 3 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy ), a jej zadaniem jest zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym poprzez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz do ich integracji ze środowiskiem ( art. 3 ust. 2 tej ustawy ). Z kolei osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej obowiązane są do współdziałania w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej ( art. 4 ). Natomiast po myśli art. 11 ust. 2 tej ustawy brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego może stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych. Według art. 14 tej ustawy w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. W celu określenia sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej pracownik socjalny może zawrzeć kontrakt socjalny z tą osobą lub rodziną

( art. 108 ust. 1 ), a osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą przyznania świadczenia ( art. 109 ). Stosownie do postanowień art. 39 ustawy o pomocy społecznej w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy. Zasiłek ten może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Zasiłek ten może być przyznany w formie biletu kredytowanego. Nadto stosownie do postanowień zamieszczonych w art. 40 zasiłek celowy może być przyznany ze względu na straty powstałe w wyniku zdarzenia losowego czy też w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej, a po myśli art. 41 tej ustawy w szczególnie uzasadnionych przypadkach może być przyznany specjalny zasiłek celowy.

Przywołany powyżej stan normatywny pozwala stwierdzić, że pomoc w zakresie dożywiania jest realizowania z odpowiednim wykorzystaniem unormowań ustawy o pomocy społecznej dotyczących przyznawania świadczeń. Zgodnie z przywołaną ustawą świadczenie z pomocy społecznej jest prawem, które przysługuje osobie spełniającej wymogi dla jego otrzymania, jednakże otrzymanie tego świadczenia nie jest bezwarunkowe, ponieważ osoba lub rodzina ubiegająca się o jego przyznanie zobowiązana jest do wypełnienia określonych obowiązków wynikających z unormowań prawnych, a postępowanie prowadzone jest w oparciu o unormowania zamieszczone w ustawie o pomocy społecznej i w Kodeksie postępowania administracyjnego. Warto również zaznaczyć, że sytuacja osoby ubiegającej się o przyznanie zasiłku celowego jest zróżnicowana, ponieważ organ podejmuje tu rozstrzygnięcia w warunkach uznania administracyjnego, chociaż wykonując obowiązkowe zadanie gminy, a zatem sytuacja osoby ubiegającej się o wskazaną formę pomocy jest słabsza niż osoby ubiegającej się o przyznanie zasiłku stałego czy też nawet zasiłku okresowego. Należy zaznaczyć, że pomoc w zakresie dożywiania jest łatwiejsza do otrzymania, niż świadczenia przyznawane z pomocy społecznej, ponieważ podniesione zostało kryterium dochodowe uprawniające otrzymanie tego typu świadczenia, jednakże dla rozpatrywanej sprawy okoliczność ta nie odgrywa żadnej roli, ponieważ skarżący utrzymuje się jedynie ze świadczeń pomocy społecznej i wsparcia społecznego. Jednocześnie prawodawca wprowadził w przywołanym § 6 rozporządzenia daleko idące ograniczenie polegające na tym, że pomoc w formie świadczenia pieniężnego w postaci zasiłku celowego jest przyznawana w przypadku braku możliwości zapewnienia posiłku lub gdy przyznanie pomocy w formie posiłku byłoby nieuzasadnione z uwagi na sytuację osobistą lub rodzinną.

Jak zostało to powyżej zaznaczone podstawowym celem pomocy społecznej jest umożliwienie osobie życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Aby osiągnąć ten cel organy administracji podejmują szereg działań, wśród, których kluczową funkcję pełni praca socjalna, ponieważ to jest ten instrument, który umożliwia usamodzielnienie osoby i wyprowadzenie z systemu pomocy społecznej. Zatem umożliwienie życia w warunkach odpowiadających godności człowieka będzie możliwe dopiero wówczas, gdy usamodzielni się daną osobę. W tym miejscu przyjdzie zauważyć, że przyznanie świadczenia z pomocy społecznej nie jest celem pomocy społecznej, ponieważ celem tej instytucji jest umożliwienie życia w warunkach odpowiadających godności człowieka, natomiast poszczególne świadczenia pełnią funkcję środka do osiągnięcia tego celu, co oznacza, że świadczenie nie jest przyznawane dla samego zaspokojenia zgłoszonej potrzeby, lecz ma być ono wkomponowane w system działań opracowanych przez pracownika socjalnego a zmierzających do wyprowadzenia osoby z systemu pomocy społecznej i umożliwienia mu życia w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Przywołane powyżej przepisy prawa jak również przeprowadzona ich analiza stanowią punkt odniesienia dla oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji jak również poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji.

Przeprowadzona przez Sąd analiza akt administracyjnych pozwala stwierdzić, że skarżący w trakcie prowadzonego postępowania administracyjnego przyjął postawę roszczeniową, zmierzającą do bezwzględnego otrzymywania świadczeń z pomocy społecznej, a unormowania proceduralne, zwłaszcza zasady ogólne Kodeksu postępowania administracyjnego traktuje instrumentalnie, interpretując je w taki sposób, który jest dla niego korzystny. Przedstawiona ocena zachowań skarżącego wynika z tego, że w ramach prowadzonego postępowania skarżący od samego początku deklarował posiadanie [...], które stwarza ograniczone możliwości znalezienia [...], a mianowicie sprowadzające się do [...]. Nadto z treści wywiadów środowiskowych wynika, że skarżący wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi nie informował organu administracji o tym, że [...], jak również [...], co uczynił dopiero w trakcie rozprawy przed tutejszym Sądem.

W wywiadzie środowiskowym z dnia [...] uchylił się od odpowiedzi na stosowne pytanie w tym zakresie i zażądał podania podstawy prawnej jej udzielenia. Analogicznie postąpił w przypadku pytania dotyczącego kontaktów z rodziną. Dodatkowym przykładem tego typu zachowań jest stosunek skarżącego do tych rozstrzygnięć organu pierwszej instancji mocą, których przyznawane mu były świadczenia, a w uzasadnieniu tych rozstrzygnięć organ zawierał niekorzystne dla niego stwierdzenia. Otóż od tych decyzji skarżący nie wnosił odwołań i nie domagał się prawidłowego ich uzasadnienia, jak również nie zarzucał im uchybień proceduralnych. Zatem nie istotne były treści zamieszczone w uzasadnieniu tych decyzji, lecz przyznanie świadczenia.

Jak zostało to już powyżej zaznaczone celem pomocy społecznej jest umożliwienie osobie lub rodzinie życie w warunkach odpowiadających godności człowieka, a cel ten osiąga się poprzez wyprowadzenie osoby z systemu pomocy społecznej. Osiągnięcie wskazanego celu możliwe jest jedynie wówczas, kiedy organ administracji posiada możliwość prowadzenia prawidłowej pracy socjalnej, która pełni formę przewidzianego przez prawo instrumentu usamodzielnienia osoby czy rodziny. Prowadzenie pracy socjalnej należy do wyłącznej kompetencji pracownika socjalnego, jako osoby przygotowanej i jest ona realizowana przy założeniu czynnego i aktywnego udziału osoby ubiegającej się o przyznanie świadczenia. Zatem osoba korzystająca ze świadczeń nie jest uprawniona do wyboru form i sposobów jej realizowania, zobowiązana jest natomiast do rzetelnego i zgodnego z prawdą podawania wszelkich informacji niezbędnych dla ustalenia sytuacji osobistej oraz posiadanych możliwości. Tylko podanie prawdziwych informacji w tym zakresie stanowiło będzie podstawę ustalenia rzeczywistych potrzeb osoby, jak również wyznaczenia działań zmierzających do wyprowadzenia jej z systemu pomocy społecznej. Zatem wszelkie formy podawania nieprawdziwych informacji jest formą wprowadzania w błąd organu administracji oraz braku współdziałania w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, a to stanowi naruszenie postanowień wynikających z treści art. 4 ustawy o pomocy społecznej. Okoliczność ta wyczerpuje znamiona wydania decyzji odmawiającej przyznania świadczenia przewidziane treścią art. 11 ust. 2 wyżej wymienionej ustawy. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na fakt, że organ pierwszej instancji zaproponował skarżącemu posiłki, nie wypowiedział się on co do tej formy pomocy. W tej sytuacji, wziąwszy pod uwagę treść § 6 rozporządzenia, także wyczerpana została przesłanka odmowy przyznania wnioskowanego zasiłku.

W świetle przedstawionych powyżej rozważań przyjdzie stwierdzić, że stosownie do postanowień art. 2 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy, pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Zatem świadczenie z pomocy społecznej przysługuje wyłącznie wówczas, gdy osoba znajdująca się w trudnej sytuacji nie jest w stanie samodzielnie jej przezwyciężyć. Oznacza to zarazem, że w pierwszej kolejności osoba ubiegająca się o takie świadczenie zobowiązania jest do wykorzystania swoich możliwości, zasobów i uprawnień, czyli zgodnie z zasadą pomocniczości, wpierw jest zobowiązana wykorzystać możliwości, które stwarza rodzina mogąca przyjść z różnego rodzaju formami wsparcia oraz posiadane kwalifikacje umożliwiające znalezienie odpowiedniej pracy. Jak zostało to powyżej zaznaczone w ramach prowadzonego postępowania skarżący uchylał się od podania informacji o tych członkach rodziny, którzy zobligowani są na mocy przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do przyjścia mu z różnego rodzaju formami wsparcia. Podawanie przez skarżącego nieprawdziwych informacji o [...] także wpisuje się w filozofię jego podejścia do instytucji pomocy społecznej, polegającej na oczekiwaniu na przyznanie świadczenia.

Skarżący podnosi, że przez cały okres prowadzonego postępowania występowała u niego przesłanka przyznania świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej, jaką jest [...]. Jego zdaniem nie jest istotny fakt [...], lecz fakt [...]. Pogląd prezentowany przez skarżącego nie może zostać uwzględniony, ponieważ wymienione w art. 7 pkt 4 ustawy o pomocy społecznej bezrobocie wiąże się w bezpośredni sposób z osobą zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy i posiadającą status bezrobotnego, zatem tylko taka osoba spełnia przesłankę uzasadniającą przyznanie świadczenia pieniężnego.

Skarżący zarzucił organowi odwoławczemu, że z faktu odmowy podania [...] wywodzi, iż otrzymuje wyższą pomoc niż deklaruje w swoich oświadczeniach. Z podniesionym zarzutem należy się zgodzić, ponieważ obowiązujące przepisy prawa nie dają podstaw do uznania, że jeżeli ktoś odmawia podania [...] to otrzymuje takie wsparcie w wyższej wysokości. Jednocześnie należy podkreślić inny aspekt tej sytuacji, który skarżący stara się przemilczeć, otóż jak sam to wielokrotnie podkreśla na organie administracji ciąży obowiązek wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy, a zatem organ administracji musi dysponować instrumentem przy pomocy, którego będzie mógł zweryfikować twierdzenia strony. Skoro strona swoim postępowaniem to uniemożliwia, tym samym organ administracji nie ma podstaw do uznania, że wysokość otrzymywanych środków jest wyższa od deklarowanej, natomiast organ nie ma możliwości ustalenia wysokości dochodu osoby ubiegającej się o świadczenie i z tego powodu może odmówić przyznania świadczenia. Zatem wadliwie zinterpretowana przez organ odwoławczy odmowa podania [...] nie zmienia podstawowego faktu dotyczącego niemożności ustalenia faktycznej sytuacji dochodowej osoby ubiegającej się o przyznanie świadczenia.

W skardze skierowanej do tutejszego Sądu skarżący zarzuca organom administracji naruszenie wszystkich zasad ogólnych Kodeksu postępowania administracyjnego. Przyjdzie zgodzić się ze skarżącym, że naruszenie jednej zasady uzasadnia uwzględnienie wniesionej skargi. Jednocześnie należy zauważyć, że zarzut naruszenia zasady ogólnej Kodeksu nie może sprowadzać się do odmiennej oceny działań organu administracji, lecz musi znajdować umocowanie w materiale dowodowym i wynikać z określonych działań organu, mocą których dopuścił się takiego naruszenia. Nadto należy pamiętać o tym, że nie każde uchybienie będzie skutkowało uwzględnieniem skargi, ponieważ jak zostało to już powyżej zaznaczone musi to być uchybienie, które miałoby wpływ na wynik sprawy.

Skarżący zarzucił organom administracji, że przyznały moc dowodową swoim dowodom oraz odmówiły takiej mocy dowodom przedstawianym przez skarżącego. Zarzut ten w świetle przedstawionych akt administracyjnych nie może być uwzględniony, ponieważ skarżący w ramach prowadzonego postępowania w sposób skuteczny unikał wyjaśnienia wszystkich tych okoliczności, które były dla niego kłopotliwe, co znalazło odzwierciedlenie w odmowie przedstawienia [...], czy wyjaśnienia stanu zdrowia z [...], a następnie z faktu tego uczynił zarzut organowi, że nie wyjaśnił wszystkich okoliczności sprawy. Takie podejście do prowadzonego postępowania administracyjnego wskazuje na instrumentalne traktowanie zasad ogólnych, ponieważ nie można równocześnie uniemożliwiać wyjaśnienia jakiejś okoliczności a następnie zarzucać organowi, że tego nie uczynił.

Skarga zawiera zarzuty dotyczące uchybień w zakresie uzasadnienia faktycznego, a mianowicie brak jest rozważań dotyczących wskazania, którym dowodom organ przyznał moc dowodową, a którym odmówił, czyli lakoniczność uzasadnienia. Zarzut ten nie może być uwzględniony, ponieważ organ w rozbudowanym uzasadnieniu wskazał, którym dowodom przyznał moc dowodową, a którym odmówił. To, iż organ ten nie podzielił argumentów podnoszonych przez skarżącego nie oznacza, że wymaganej analizy nie przeprowadził. Zatem zarzut ten nie znajduje umocowania w treści uzasadnienia zaskarżonej decyzji.

Skarżący zarzucił organowi odwoławczemu uwzględnianie jedynie interesu społecznego i pomijanie interesu strony. Zarzut ten także nie może zostać uwzględniony. W toku postępowania administracyjnego organ administracji publicznej zobowiązany jest kierować się interesem społecznym i słusznym interesem strony. W sprawach z pomocy społecznej oznacza to, że jeżeli osoba spełnia wymogi do otrzymania świadczenia winna je otrzymać o ile nie wystąpią przesłanki negatywne uzasadniające podjęcie rozstrzygnięcia odmiennego. W rozpatrywanej sprawie organy obu instancji brały pod uwagę zarówno interes strony jak również interes społeczny. Z uwagi na brak współpracy skarżącego w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, jak również wprowadzanie organów administracji w błąd w zakresie [...] organy te uznały, że interes społeczny posiada pierwszeństwo przed słusznym interesem strony. Skoro organy doszły do takiego przekonania i potrafiły go w prawidłowy sposób uzasadnić, zatem nie można twierdzić w sposób skuteczny, że organy administracji dopuściły się naruszenia zasady ogólnej sformułowanej w art. 7 kpa.

Kolejnym zarzutem kierowanym przez skarżącego pod adresem organu odwoławczego jest naruszenie postanowień art. 10 Kodeksu, a mianowicie zasady czynnego udziału strony w postępowaniu. Uchybienie organu odwoławczego miało polegać na uniemożliwieniu wypowiedzenia się w sprawie, a w szczególności w trakcie rozprawy administracyjnej w dniu [...]. Zgłoszony zarzut nie może zostać uwzględniony, ponieważ jak wynika z protokołu tej czynności prawnej, załączonego do akt administracyjnych, skarżący podpisał go i w jej trakcie nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń. Zostały one dopiero sformułowane w piśmie z dnia [...] oraz w skardze. W tej sytuacji zarzut ten nie jest możliwy do zweryfikowania, ponieważ opiera się na subiektywnym stwierdzeniu skarżącego sformułowanym już po przeprowadzeniu danej czynności procesowej. Gdyby skarżący zgłaszał takie zastrzeżenia w trakcie jej przeprowadzania to wówczas należałoby go uwzględnić, natomiast później jest już niewiarygodny. Nadto należy zauważyć, że przez cały okres prowadzonego postępowania skarżący uczestniczył w nim aktywnie i miał możliwość wypowiadania się i zajmowania stanowiska jak również zapoznawania się z aktami sprawy, zatem zarzut naruszenia zasady zapewnienia czynnego udziału w prowadzonym postępowaniu należy uznać za chybiony.

Przedstawione powyżej rozważania pozwalają uznać, że rozstrzygnięcie organów administracji polegające na odmowie przyznania skarżącemu świadczenia w formie zasiłku celowego na żywność w ramach programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" znajduje umocowanie w zgromadzonym materiale. Natomiast dostrzegane niedoskonałości uzasadnienia obu zaskarżonych decyzji nie wpływają na wadliwość podjętego rozstrzygnięcia, ponieważ organy obu instancji zasadnie zwróciły uwagę na brak współpracy skarżącego z organami administracji w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, jak również na roszczeniową postawę zmierzającą do tego, aby organy państwa w drodze świadczeń pomocy społecznej zaspokajały jego podstawowe potrzeby. Należy to z mocą podkreślić, że świadczenia te skierowane są w pierwszej kolejności do osób, które z uwagi na ich sytuację osobistą, zdrowotną nie są w stanie samodzielnie zaspokajać swoich potrzeb. W przypadku skarżącego spotykamy się z osobą [...] bardzo dobrze [...], która zamiast pracować oczekuje wsparcia ze strony pomocy społecznej.

Pozostaje do rozważenia jeszcze jedno zagadnienie, a mianowicie, czy organy obu instancji nie dopuściły się naruszenia zasady pogłębiania zaufania obywatela do organów państwa poprzez odmowę przyznania przedmiotowego świadczenia w sytuacji, kiedy w miesiącach wcześniejszych przyznawały mu świadczenia z pomocy społecznej, w tym świadczenia w ramach wskazanego programu. Analiza akt administracyjnych i uzasadnień decyzji mocą, których przyznawano skarżącemu świadczenia pozwala stwierdzić, że nie występuje naruszenie omawianej zasady, ponieważ w uzasadnieniach tych decyzji akcentuje się te same elementy, a zatem organ pierwszej instancji w sposób konsekwentny negatywnie oceniał postawę skarżącego, jednakże z uwagi na brak środków finansowych deklarowanych przez niego przyznawał mu te świadczenia. W przedmiotowej sprawie, zdaniem składu orzekającego organy administracji zasadnie odmówiły skarżącemu przyznania omawianej formy pomocy, ponieważ to skarżący swoim postępowaniem związanym z uchylaniem się od podawania informacji o członkach rodziny zobligowanych do jego alimentacji przyczynił się do nie wyjaśnienia wskazanej okoliczności. Z tego też powodu pomimo dostrzeganego uchybienia ze strony organów administracji Sąd doszedł do przekonania, że nie miały one wpływu na wynik sprawy i oddalił wniesioną skargę.

Skoro Sąd nie znalazł podstaw prawnych do uwzględnienia skargi, to stosownie do postanowień art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi należało skargę oddalić.

su.