drukuj    zapisz    Powrót do listy

6300 Weryfikacja zgłoszeń celnych co do wartości celnej towaru, pochodzenia, klasyfikacji taryfowej; wymiar należności celny, Celne postępowanie Zawieszenie/podjęcie postępowania, Dyrektor Izby Celnej, Uchylono zaskarżony wyrok i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, I GSK 1138/07 - Wyrok NSA z 2008-11-06, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I GSK 1138/07 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2008-11-06 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2007-11-14
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Jerzy Chromicki /przewodniczący sprawozdawca/
Kazimierz Brzeziński
Tadeusz Cysek
Symbol z opisem
6300 Weryfikacja zgłoszeń celnych co do wartości celnej towaru, pochodzenia, klasyfikacji taryfowej; wymiar należności celny
Hasła tematyczne
Celne postępowanie
Zawieszenie/podjęcie postępowania
Sygn. powiązane
III SA/Po 757/05 - Wyrok WSA w Poznaniu z 2007-07-04
Skarżony organ
Dyrektor Izby Celnej
Treść wyniku
Uchylono zaskarżony wyrok i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny
Powołane przepisy
Dz.U. 1997 nr 23 poz 117 art. 266 ze znaczkiem 1 par. 1
Ustawa z dnia 9 stycznia 1997 r. - Kodeks celny.
Dz.U. 1997 nr 130 poz 851 par. 20 a, par. 20 a ust. 2.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1997 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad i trybu ustalania niepreferencyjnego pochodzenia towarów, sposobu jego dokumentowania oraz listy towarów, których pochodzenie musi być udokumentowane świadectwem pochodzenia.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Chromicki (spr.) Sędziowie NSA Kazimierz Brzeziński Tadeusz Cysek Protokolant Konrad Piasecki po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2008 r. skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Celnej w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P. z dnia 4 lipca 2007 r. sygn. akt III SA/Po 757/05 w sprawie ze skargi I. H. - P.W. "H." Import – Eksport w L. na postanowienie Dyrektora Izby Celnej w P. z dnia [...] października 2005 r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania celnego 1. uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w P. do ponownego rozpoznania, 2. zasądza od I. H. - P.W. "H." Import – Eksport w L. na rzecz Dyrektora Izby Celnej w P. kwotę 220 (dwieście dwadzieścia) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego, 3. nakazuje Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w P. zwrócenie Dyrektorowi Izby Celnej w P. kwoty 150 (sto pięćdziesiąt) złotych tytułem nadpłaconego wpisu od skargi kasacyjnej.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 4 lipca 2007 r., sygn. akt III SA/Po 757/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny w P., w sprawie ze skargi I. H. – P. W. "H." I. – E. na postanowienie Dyrektora Izby Celnej w P. z dnia [...] października 2005 r., nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania celnego w sprawie uznania zgłoszenia celnego za nieprawidłowe uchylił zaskarżone postanowienie i poprzedzające je postanowienie Naczelnika Urzędu Celnego w L. z dnia [...] maja 2005 r., nr [...], zasądził od Dyrektora Izby Celnej w P. na rzecz skarżącego kwotę 240 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz stwierdził, iż zaskarżone postanowienie nie może być wykonane.

Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekał w następującym stanie sprawy:

Postanowieniem z dnia [...] maja 2005r. Nr [...] Naczelnik Urzędu Celnego w L., na podstawie art. 216 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity z 2005r. Dz. U. Nr 8, poz. 60) w związku z art. 26 ustawy z dnia 19 marca 2004r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 623) oraz art. 262 i art. 2661 ustawy z dnia 09 stycznia 1997r. - Kodeks celny (tekst jednolity Dz. U. z 2001r. Nr 75, poz. 802 ze zm.) zawiesił postępowanie wszczęte z urzędu w sprawie uznania za nieprawidłowe zgłoszenia celnego dokonanego w formie uproszczonej poprzez wpisy do rejestru pod numerem [...] z dnia [...] września 2002r. oraz uzupełniającego SAD nr [...] z dnia [...] października 2002r. do czasu rozpatrzenia przez organ celny kraju eksportera, tj. Ch. R. L. wniosku o pomoc prawną, lecz na okres nie dłuższy niż 11 miesięcy.

W uzasadnieniu organ celny wyjaśnił, iż postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2005r. wszczęto z urzędu postępowanie w sprawie zgłoszenia celnego dokonanego w formie uproszczonej poprzez wpisy do rejestru pod numerem [...] dnia [...] września 2002r. oraz uzupełniającego SAD nr [...] z dnia [...] października 2002r. z zamiarem ustalenia prawidłowego pochodzenia towarów i wymierzenia długu celnego według właściwiej stawki celnej. Wskazał też, ze zgodnie z § 20a ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 października 1997 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad i trybu ustalania niepreferencyjnego pochodzenia towarów, sposobu jego dokumentowania oraz listy towarów, których pochodzenie musi być udokumentowane świadectwem pochodzenia (Dz. U. Nr 130, poz. 851 ze zm.) stanowiącym, iż w celu sprawdzenia autentyczności świadectwa pochodzenia towarów lub prawidłowości danych w nim zawartych organ celny może skierować je do weryfikacji do organu wystawiającego świadectwo. Polskie władze celne korzystając z tego przepisu, pismem z dnia [...] września 2003r. zwróciły się do chińskich władz celnych z prośbą o przeprowadzenie weryfikacji świadectwa pochodzenia nr [...] z dnia [...] sierpnia 2001r. będącego załącznikiem do przedmiotowego zgłoszenia celnego. Zdaniem organu celnego tylko władze celne państwa eksportującego mogą w sposób jednoznaczny rozstrzygnąć co do autentyczności i prawdziwości dowodu pochodzenia, natomiast wydanie nowej decyzji merytorycznej przez Naczelnika Urzędu Celnego w L. uzależnione jest od wyniku weryfikacji świadectwa pochodzenia nr [...].

Polskie władze celne nie otrzymały odpowiedzi na to wystąpienie i dopiero w 2005 r. uzyskały informacje, że właściwymi organami w sprawach weryfikacji zwykłych świadectw pochodzenia są Ch. R. P. H. M..

Dyrektor Izby Celnej w P. pismem z dnia [...] lutego 2005 r. zwrócił się do Oddziału w Z. Ch. R. o dokonanie weryfikacji przedmiotowego świadectwa.

Z uwagi na powyższe Naczelnik Urzędu Celnego w L. postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2005 r. wszczął postępowanie z urzędu w sprawie uznania zgłoszenia celnego za nieprawidłowe, a następnie postanowieniem z dnia [...] maja 2005 r. zawiesił postępowanie celne.

Postanowieniem z dnia [...] października 2005r., Nr [...] wydanym na skutek zażalenia na powyższe postanowienie Naczelnika Urzędu Celnego, Dyrektor Izby Celnej w P., na podstawie art. 216, art. 233 § 1 pkt 1 w związku z art. 239, art. 145 § 2 Ordynacji podatkowej, art. 26 ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne oraz art. 262 i art. 2661 Kodeksu celnego utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W uzasadnieniu organ celny II instancji wskazał, iż nie podziela stanowiska strony, jakoby uzasadnienie zaskarżonego postanowienia było niewystarczające, a wskazane braki formalne uniemożliwiły merytoryczne ustosunkowanie się do zasadności postanowienia i wskazał, że przepis art. 2661 ustawy Kodeks celny stanowi, że postępowanie zawiesza się w wypadku, gdy organ celny w jego toku wystąpi z wnioskiem o pomoc prawną do organu celnego państwa obcego lub innego uprawnionego podmiotu państwa obcego. Zdaniem organu odwoławczego przepis ten uzależnia, możliwość zawieszenia postępowania od łącznego wystąpienia dwóch przesłanek: postępowanie celne musi być w toku, a organ celny zwróci się o pomoc prawną do właściwego organu obcego państwa. W niniejszej sprawie obie wymienione przesłanki zostały spełnione, dlatego zawieszenie postępowania było zasadne.

W skardze pełnomocnik I. H. PW "H." I.-E. wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia z dnia [...] maja 2005r, zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 145 § 2, art. 217 § 2, art. 123 § 1, Ordynacji podatkowej oraz przepisów prawa procesowego tj. art. 217 § 2 Ordynacji podatkowej poprzez nie wskazanie podstaw przyjęcia, że organ I instancji wystąpił z prośbą o pomoc prawną do właściwego organu państwa obcego. Zdaniem pełnomocnika strony ani organ I ani II instancji nie wykazał czy organ państwa obcego, do którego wystąpienie stanowiło podstawę zawieszenia postępowania jest organem właściwym i z czego owa właściwość wynika. Organy celne winny podać odpowiednie przepisy prawa wskazujące na właściwość organu państwa obcego, w tym odpowiednie normy prawa międzynarodowego, czemu uchybiły.

Wojewódzki Sąd Administracyjny uwzględniając skargę wskazał, iż w myśl art. 2661 § 1 Kodeksu celnego postępowanie zawiesza się w wypadku, gdy organ celny w jego toku wystąpi z wnioskiem o pomoc prawną do organu państwa obcego lub innego uprawnionego podmiotu państwa obcego.

Zdaniem Sądu I instancji w niniejszej sprawie nie występuje klasyczna instytucja pomocy prawnej, która stanowi przesłankę do zawieszenia postępowania na podstawie art. 2661 Kodeksu celnego. Użycie przez prawodawcę słów "weryfikacja" i "organ" należy rozpatrywać w kontekście § 13 ust. 1 pkt 1, z którego wynika, że "organ" wystawiający świadectwo pochodzenia nie zawsze jest organem celnym, któremu można przypisać kompetencje do prowadzenia postępowania administracyjnego w sprawach celnych. W tym przypadku weryfikacja przedmiotowego zgłoszenia polega jedynie na uzyskaniu informacji od organu państwa obcego co do autentyczności świadectwa pochodzenia towarów, natomiast nie można tej informacji przypisać mocy wiążącej w związku ze zwróceniem się przez polski organ celny w trybie § 20 a rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia (...) do chińskich władz celnych i nie można potraktować tego wystąpienia jako wniosku o pomoc prawną, która upoważniałaby Naczelnika Urzędu Celnego w L. do zawieszenia postępowania na podstawie art. 2661 Kodeksu celnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny zaznaczył, że pismo podmiotu działającego na terenie państwa obcego zawierające informację co do autentyczności świadectwa pochodzenia stanowi dowód w sprawie podlegający ocenie na ogólnych zasadach określonych w przepisach Ordynacji podatkowej stosowanych za pośrednictwem art. 262 Kodeksu celnego. Zgodnie z treścią § 20 a ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów, na które powołuje się zarówno organ celny I jak i II instancji w celu sprawdzenia autentyczności świadectwa pochodzenia towarów lub prawidłowości danych w nim zawartych organ celny może skierować je do weryfikacji do organu wystawiającego świadectwo. Jeżeli organ, do którego skierowano świadectwo w celu jego weryfikacji, nie udzieli odpowiedzi w terminie 10 miesięcy od dnia wysłania wniosku o weryfikację lub udzielona odpowiedź nie będzie zawierała informacji pozwalających na stwierdzenie, że weryfikowany dokument jest autentyczny i zawiera prawidłowe dane, dokument uznaje się za nieprawidłowy do potwierdzenia pochodzenia towaru (pkt 2 cytowanego przepisu). Skoro chińskie władze celne nie udzieliły w przewidzianym tj. dziesięciomiesięcznym terminie odpowiedzi na pismo polskich organów celnych z dnia [...] września 2003 r. dotyczące weryfikacji świadectwa pochodzenia nr [...] z dnia [...] sierpnia 2001r. to organ celny powinien albo ponownie skierować do władz celnych wniosek o weryfikację przedmiotowego świadectwa pochodzenia, albo uznać za nieprawidłowe potwierdzenie pochodzenia towaru, o ile pozwalałby na to materiał dowodowy, a nie zawiesić postępowanie po upływie dwóch lat od uzyskania odpowiedzi władz chińskich.

Za niezasadny Sąd I instancji uznał zarzut strony dotyczący naruszenia przepisu art. 145 § 2 Ordynacji podatkowej, nakładającego obowiązek doręczania pism pełnomocnikowi ustanowionemu przez stronę bowiem postanowienie organu celnego I instancji zostało doręczone na adres strony, a jej pełnomocnik ujawnił się dopiero na etapie postępowania odwoławczego, wnosząc odwołanie "w oparciu o pełnomocnictwo ogólne", którym miał dysponować organ I instancji. Zostało ono następnie dołączone do akt na wezwanie organu odwoławczego. Z dokumentu tego wynika, że radca prawny B. F. został w dniu 2 kwietnia 2003r. upoważniony przez skarżącego do reprezentowania go we wszelkich postępowaniach celnych przed uprawnionymi organami administracji. Wynika stąd, iż organ I instancji winien sprawdzić czy przedmiotowe pełnomocnictwo ma się odnosić również do niniejszej sprawy (wzywając stronę do dołączenia do akt oryginału lub urzędowo poświadczonego odpisu pełnomocnictwa - zgodnie z art. 254 § 2 Kodeksu celnego) oraz ewentualnie doręczyć swoje postanowienie wskazanemu pełnomocnikowi, przy założeniu, że organ wcześniej dysponował takim pełnomocnictwem gdyż z akt administracyjnych nie wynika aby zostało ono złożone w postępowaniu przed organem I instancji. Nawet gdyby przyjąć, że organ celny dysponował rzeczonym pełnomocnictwem już na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, czy też miał wówczas już wiedzę, że skarżący jest reprezentowany przez pełnomocnika, to jednak zaniechanie organu w tym zakresie, prowadzące do doręczenia orzeczenia bezpośrednio samej stronie, aczkolwiek stanowiące naruszenie art. 145 § 2 Ordynacji podatkowej, nie mogło mieć istotnego wpływu na wynik niniejszej sprawy, a tylko tego rodzaju konsekwencje uzasadniałyby uchylenie tego aktu administracyjnego w wyniku dokonanej kontroli sądowej - zgodnie z art. 145 § 1 pkt. 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. ) zwanej dalej p.p.s.a.. Pomimo doręczenia postanowienia stronie skarżącej zażalenie w jej imieniu wniósł w przepisanym terminie jej pełnomocnik, a wniesiony środek zaskarżenia podlegał merytorycznemu rozpoznaniu przez organ odwoławczy. Wadliwe doręczenie postanowienia nie spowodowało zatem jakichkolwiek ujemnych skutków procesowych dla skarżącego, który skorzystał z przysługującego mu środka odwoławczego i to za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika.

Skargą kasacyjną Dyrektor Izby Celnej w P. zaskarżył powyższy wyrok w całości wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów według norm przepisanych.

Kasator zarzucił wyrokowi:

1. w oparciu o przepis art. 174 pkt 1 p.p.s.a. z uwagi na naruszenie prawa materialnego, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit a p.p.s.a. poprzez:

- błędną wykładnie art. 2661 Kodeksu celnego prowadzącą do zanegowania zastosowania tego przepisu w niniejszej sprawie,

- nieprawidłową interpretacje § 13 ust 1 pkt 1 i § 20 a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 października 1997 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad i trybu ustalania niepreferencyjnego pochodzenia towarów, sposobu jego dokumentowania oraz listy towarów, których pochodzenie musi być udokumentowane świadectwem pochodzenia (Dz. U. Nr 130, poz. 851 ze zm.), polegającą na kwestionowaniu zastosowania tych przepisów w związku ze zwróceniem się o pomoc prawną,

2. w oparciu o przepis art. 174 pkt 2 p.p.s.a. ze względu na naruszenie przepisów postępowania mogących mieć istotny wpływ na wynik sprawy, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a. polegające na:

- naruszenia art. 122 Ordynacji podatkowej, statuującemu podstawową zasadę prawa podatkowego do dążenia do prawdy obiektywnej przez zakwestionowanie podjęcia przez organ celny konkretnych, niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy,

- naruszenia art. 180 Ordynacji podatkowej prowadzącym do zakwestionowania działania organu celnego otwartego na wszelkie prawem dopuszczalne dowody,

- niewystarczające, wybiórcze uzasadnienie orzeczenia, co stanowi obrazę art. 141 § 4 p.p.s.a.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną pełnomocnik I. H. – P. W. "H." I. – E. wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej oraz o zasądzenie od kasatora kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga kasacyjna znajduje usprawiedliwione podstawy.

W myśl powołanego w podstawie skargi kasacyjnej przepisu art. 2661 § 1 Kodeksu celnego postępowanie zawiesza się w wypadku, gdy organ celny w jego toku wystąpił z wnioskiem pomoc prawną do organu celnego państwa obcego lub innego uprawnionego podmiotu państwa obcego.

Skarżący trafnie zarzuca w skardze kasacyjnej, że wbrew odmiennym ustaleniom Sądu I instancji, określone tym przepisem przesłanki zawieszenia postępowania zostały w rozpoznawanej sprawie spełnione, ponieważ organ celny w toku postępowania wystąpił z wnioskiem do chińskiego organu o sprawdzenie w trybie § 20a rozporządzenia Rady Ministrów autentyczności świadectw pochodzenia towarów sprowadzonych na polski obszar celny przez I. H..

Sąd I instancji uznając, że w rozpoznawanej sprawie nie występuje klasyczna instytucja pomocy prawnej, stanowiąca podstawę zawieszenia postępowania, dokonał błędnej wykładni i konsekwencji niewłaściwego zastosowani w sprawie przepisu art. 2661 § 1 Kodeksu celnego przyjmując, że zwrócenie się przez polski organ celny do chińskich władz celnych w trybie § 20a rozporządzenia Rady Ministrów nie można potraktować jako wniosku o pomoc prawną.

Stanowisko Sądu I instancji wskazujące, że informacja od organu państwa obcego co do autentyczności świadectwa pochodzenia nie ma mocy wiążącej i stanowi dowód w sprawie podlegający ocenie na ogólnych zasadach nie ma znaczenia dla oceny użytego w art. 2661 § 1 Kodeksu celnego pojęcia "pomoc prawna", jako podstawy zawieszenia postępowania.

Nietrafny jest także argument Sądu I instancji, iż w rozpoznawanej sprawie istniała możliwość skorzystania przez organy celne z przepisu § 20a ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów tj. uznania za nieprawidłowe tych świadectw, co do których, władze chińskie nie udzieliły odpowiedzi w terminie 10 miesięcy od dnia wysłania wniosku z 8 września 2003 r. o pomoc prawną, gdyż powołany przepis rozporządzenia Rady Ministrów powinien być interpretowany i stosowany z uwzględnieniem treści art. 2661 § 1 Kodeksu celnego, który wymaga wystąpienia o pomoc prawną do organu celnego państwa obcego lub innego uprawnionego podmiotu państwa obcego. Wniosek organu celnego z dnia [...] września 2003 r. został skierowany do Państwowej Administracji Kontroli Wjazdowo/Wyjazdowej i Biura Kwarantanny CHRL w P., który to organ okazał się organem nieuprawnionym do udzielania pomocy prawnej. Brak odpowiedzi tego organu na wniosek z dnia [...] września 2003 r. nie uzasadniał zatem zastosowania w sprawie przepisu § 20 a ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów. Dopiero wniosek z dnia [...] lutego 2005 r. skierowany został do właściwego organu. Ponadto alternatywne sugestie Sądu I instancji co do możliwości uznania za nieprawidłowe świadectw potwierdzających pochodzenie towaru ma charakter wskazania dla organu, które jest niekorzystne dla skarżącego importera.

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. uchylił zaskarżony wyrok uznając, że skarga kasacyjna opiera się na usprawiedliwionych podstawach.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 203 pkt 2 p.p.s.a. w związku z § 14 ust. 2 pkt 2 lit. b) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 163, poz. 1349 ze zm.).



Powered by SoftProdukt