Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Zarzut naruszenia art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonego w Paryżu dnia 20 marca 1952 r. (Dz. U. z 1995 r., Nr 36, poz. 175 ze zm.)nie dotyczy naruszenia norm prawa Unii Europejskiej w rozumieniu art. 285 a § 3 w związku z art. 285 e § 1 pkt. 3 P.p.s.a.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA: Włodzimierz Ryms (sprawozdawca), Sędziowie NSA: Zofia Flasińska, Marek Stojanowski, po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi W. C. o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 grudnia 2013 r., sygn. akt I OSK 1130/12 oddalającego skargę kasacyjną W. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 stycznia 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 871/11 w sprawie ze skargi W. C. na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] marca 2011 r., Nr [...] w przedmiocie ustalenia odszkodowania za nieruchomość postanawia: odrzucić skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku.

Skarżący W. C. wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 grudnia 2013 r., sygn. akt I OSK 1130/12 oddalającego jego skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 stycznia 2012 r. w sprawie z jego skargi na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] marca 2011 r. w przedmiocie ustalenia odszkodowania za nieruchomość. Skarżący zarzucił rażącą niezgodność wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 grudnia 2013 r. z art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonego w Paryżu dnia 20 marca 1952 r. (Dz.U. z 1995 r., Nr 36, poz. 175 ze zm.) oraz z art. 130 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, art.47 i art. 48 K.c., art. 5 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece oraz art. 6, 7, 77 § 1 i art. 80 K.p.a.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku podlega odrzuceniu.

Skarga o stwierdzenie niezgodność z prawem prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego nie jest kolejnym, instancyjnym środkiem odwoławczym. Orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego są prawomocne z chwilą ich wydania i co do zasady nie podlegają zaskarżeniu. Stosownie do art. 285a § 3 P.p.s.a. od orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem nie przysługuje, z wyjątkiem gdy niezgodność z prawem wynika z rażącego naruszenia prawa Unii Europejskiej. Naruszenie to ma dotyczyć konkretnej normy prawa Unii Europejskiej, która była stosowana w rozpoznawanej sprawie lub powinna być stosowana, przy czym naruszenie takiej normy ma charakter rażący. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia powinna zawierać wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne (art. 285e pkt 3 P.p.s.a.).

Skarżący w skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 grudnia 2013 r., sygn. akt I OSK 1130/12 zarzucił naruszenie art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz szeregu przepisów prawa krajowego. Zarzut naruszenia powołanych przepisów nie wskazuje, że niezgodność z prawem wynika z rażącego naruszenia norm prawa Unii Europejskiej, albowiem nie został wskazany żaden przepis prawa Unii Europejskiej, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne.

Jakkolwiek prawo Unii Europejskiej zawiera odesłanie wprost do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w art. 6 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (dalej: TUE), zgodnie z którym Unia Europejska została zobowiązana do przystąpienia do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, to do czasu zawarcia i wejścia w życie umowy o przystąpieniu Unii Europejskiej do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Konwencja ta nie jest częścią porządku prawnego Unii Europejskiej i aktem prawa Unii. Wniosku tego nie zmienia brzmienie art. 6 ust. 3 TUE, zgodnie z którym "prawa podstawowe, zagwarantowane w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych Państwom Członkowskim, stanowią część prawa Unii jako zasady ogólne prawa". Przepis ten wskazuje, że prawa podstawowe zagwarantowane w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz te wynikające z tradycji konstytucyjnych państw członkowskich należą do ogólnych zasad prawa Unii Europejskiej, co nie oznacza, że sama Konwencja stanowi część prawa Unii Europejskiej. Takie stanowisko znajduje poparcie w utrwalonym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 24 kwietnia 2012 r. w sprawie Kamberaj (dotychczas nieopublikowany w Zbiorze; sygn. ECLI:EU:C:2012:233) Trybunał Sprawiedliwości UE stwierdził, że art. 6 ust. 3 TUE nie reguluje stosunków między Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności a porządkami prawnymi państw członkowskich i nie określa konsekwencji, jakie sąd krajowy powinien wyciągnąć w razie sprzeczności między prawami gwarantowanymi w tej Konwencji a normą prawa krajowego. W konsekwencji Trybunał w sprawie Kamberaj stwierdził, że "W przypadku sprzeczności pomiędzy normą prawa krajowego a europejską Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisaną w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (EKPC), dokonane w art. 6 ust. 3 TUE odesłanie do EKPC nie wymaga od sądu krajowego zastosowania bezpośrednio postanowień tej konwencji i odstąpienia od stosowania niezgodnej z nią normy prawa krajowego". Tym samym należy przyjąć, że Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności jest źródłem zasad ogólnych prawa UE, ale jako akt prawny nie jest częścią tego prawa.

Na zmianę tego stanowiska nie wpływa także to, że Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej (dalej: KPP), która od wejścia w życie Traktatu z Lizbony (Dz. Urz. UE C 306 z 17 grudnia 2007 r., s. 1) ma status prawny równy Traktatom – Traktatowi o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz TUE zawiera odesłanie do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. W akapicie 5 zd. 1 preambuły do KPP stwierdza się, że "Niniejsza Karta potwierdza, przy poszanowaniu kompetencji i zadań Unii oraz zasady pomocniczości, prawa wynikające zwłaszcza z (...) europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, (...) oraz z orzecznictwa (...) Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (...)". Natomiast art. 52 ust. 3 KPP stanowi, że: "W zakresie, w jakim niniejsza Karta zawiera prawa, które odpowiadają prawom zagwarantowanym w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ich znaczenie i zakres są takie same jak praw przyznanych przez tę konwencję. Niniejsze postanowienie nie stanowi przeszkody, aby prawo Unii przyznawało szerszą ochronę". Celem tego przepisu jest zapewnienie spójności standardu ochrony praw człowieka i podstawowych wolności (system konwencyjny) oraz ochrony praw podstawowych (system unijny) oraz zapobieżenie powstawaniu rozbieżności między obydwoma standardami, w tym rozwijanymi przez orzecznictwo Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu oraz orzecznictwo Trybunał Sprawiedliwości UE. Nie oznacza to jednak, że Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności jest częścią prawa Unii Europejskiej.

Obecnie trwają prace zmierzające do przystąpienia Unii Europejskiej do Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. W dniu 5 kwietnia 2013 r. został przedstawiony ostateczny projekt umowy o przystąpieniu Unii Europejskiej do Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Dokument jest rezultatem długich negocjacji pomiędzy grupą negocjacyjną Komitetu Sterującego (CDDH) a Komisją Europejską (KE), przeprowadzonych w kilku turach. Do końca 2014 r. Trybunał Sprawiedliwości UE ma odpowiedzieć na pytanie, czy projekt umowy o przystąpieniu Unii Europejskiej do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności jest zgodny z traktatami. Tym samym z aktualnego stanu prawa Unii Europejskiej wynika, że Unia Europejska nie jest stroną Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i Konwencja ta nie stanowi aktu prawnego wchodzącego w skład systemu prawnego UE.

Mając powyższe względy na uwadze należy stwierdzić, że zarzut naruszenia art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności nie dotyczy naruszenia norm prawa Unii Europejskiej w rozumieniu art. 285a § 3 w związku z art. 285e § 1 pkt 3 P.p.s.a. W konsekwencji skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 grudnia 2013 r., sygn. akt I OSK 1130/12 oparta tylko na tym zarzucie oraz na zarzutach naruszenia przepisów prawa krajowego podlega odrzuceniu.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 285h § 1 w związku z art. 285a § 3 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.