Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Referendarz Sądowy Dariusz Pirogowicz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie po rozpoznaniu w dniu 3 stycznia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku W.W. o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi W. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] września 2007 r., [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji postanawia odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata.

W. W. wnioskiem z dnia 16 października 2007 r. (zawartym w skardze) uzupełnionym wnioskiem z dnia [...] listopada 2007 r. zwrócił się o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata w sprawie ze swojej skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] września 2007 r., nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji dotyczących ustalenia opłat adiacenckich.

W uzasadnieniu wniosku skarżący powołał się na złą sytuację finansową, gospodarczą, materialną i zdrowotną swoją oraz rodziny. Podniósł, że uzyskane dochody w całości wydaje na zakup żywności, leków odzieży dla rodziny, opłaty mediów i podatków. Gospodarstwo domowe wnioskodawca prowadzi wspólnie z żoną i dorosłym synem. Źródłem ich utrzymania są renta wnioskodawcy w kwocie ok. [...] złotych i emerytura żony w kwocie ok. [...] złotych. Rodzina posiada mieszkanie o powierzchni [...] m2 mieszczące się w budynku gospodarczym przy oborze oraz nieruchomość rolną o pow. [...] ha przeliczeniowego, która ugoruje. Cała rodzina jest ciężko chora i nie jest w stanie prowadzić gospodarstwa i dorobić. Nie mają oni również innych dochodów. Ponadto wnioskodawca wskazał, że ZUS w październiku 2007 r. wstrzymał wypłatę renty dla jego chorego syna.

Celem oceny rzeczywistego stanu majątkowego oraz możliwości płatniczych wnioskodawcy, pismem z dnia 5 grudnia 2007 r., wezwano W. W. do złożenia w terminie siedmiu dni od daty doręczenia wezwania pod rygorem odmowy przyznania prawa pomocy następujących dokumentów:

- dokumentów potwierdzających uzyskiwany przez wnioskodawcę i osoby pozostające z nim we wspólnym gospodarstwie domowym dochód (np. odcinki renty, odcinki emerytury),

- udokumentowania faktu wstrzymania renty socjalnej otrzymywanej uprzednio przez syna wnioskodawcy,

- wykazu i wyciągów z posiadanych przez wnioskodawcę i osoby pozostające z nim we wspólnym gospodarstwie domowym rachunków bankowych za ostatnie trzy miesiące poprzedzające datę złożenia wniosku,

- oświadczenia lub dokumentów wskazujących wysokość miesięcznie ponoszonych w gospodarstwie domowym wnioskodawcy wydatków,

- zaświadczenia z właściwego urzędu gminy określającego rodzaj i wielkość posiadanych nieruchomości (w tym działek budowlanych, o których skarżący wspomina w skardze) oraz wskazującego czy z przedmiotowych nieruchomości osiągany jest dochód.

Wezwanie powyższe zostało doręczone wnioskodawcy w dniu 11 grudnia 2007 r. co wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru pisma znajdującego się w aktach sądowych sprawy. W dniu 28 grudnia 2007 r. do Sądu wpłynęło pismo W. W., w którym wyjaśnia on, iż wstrzymana od października 2007 r. renta syna "jest przedłużona bez zmiany z tą sama grupą - stopniem, w wysokości jak dotychczasowa". Odnośnie żądanego zaświadczenia o posiadanych nieruchomościach (w tym działkach budowlanych) skarżący oświadczył, iż "urząd gminy nie wydaje zaświadczeń, bo nie ma geodezji, która może to zrobić", jednocześnie podał, iż wspomniane działki budowlane już dawno sprzedał i nie osiąga z nich żadnych dochodów. Skarżący wyjaśnił ponadto, iż nie zbiera paragonów potwierdzających wydatki gospodarstwa domowego i nie może ich złożyć, a posiadany plik paragonów do wykupionych leków i żywności złożył wcześniej do innej sprawy.

Mając powyższe na uwadze stwierdzono co następuje.

W myśl art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Zgodnie zaś z art. 245 § 1 - 3 powołanej ustawy prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Stosownie do art. 246 § 1 powołanej ustawy warunkiem przyznania osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie całkowitym jest wykazanie przez tą osobę, że nie jest ona w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.

W myśl art. 255 ustawy, jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku, o którym mowa w art. 252, okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego.

Z przywołanych przepisów wynika, że ciężar udowodnienia braku możliwości pokrycia kosztów postępowania sądowego spoczywa na wnioskującym o przyznanie prawa pomocy. To wnioskodawca jako osoba zainteresowana winien wykazać zasadność złożonego wniosku oraz spełnienie ustawowych przesłanek.

W badanej sprawie W. W. nie wykazał, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, jak również nie wykazał, że nie jest w stanie ponieść ich w pełnej wysokości bez ryzyka wystąpienia uszczerbku utrzymania siebie i rodziny. Ocena ta jest tym bardziej uzasadniona, że przedstawione w formularzu dane dotyczące dochodów rodziny i posiadanego przez wnioskodawcę majątku, w tym tak istotnej kwestii jak wielkość posiadanego gospodarstwa czy fakt wstrzymania wypłaty świadczenia dla syna (obecnie już wypłacanego), nie zostały potwierdzone żadnymi dokumentami. Wnioskodawca wezwany w trybie art. 255 powołanej ustawy do przedstawienia dodatkowych dokumentów i oświadczeń pozwalających ocenić jego sytuację ekonomiczną i możliwość partycypowania w kosztach procesu, nie przedstawił żądanych dokumentów, ograniczając się do wskazania bądź na ich brak (w przypadku dokumentów potwierdzających wydatki), bądź niemożność ich zdobycia (brak zaświadczenia o posiadanych nieruchomościach). Nie przedstawił wnioskodawca również żadnych dokumentów potwierdzających wysokość otrzymywanych w gospodarstwie domowym dochodów. W tym stanie rzeczy wniosek o przyznanie prawa pomocy, jako nieuzasadniony uwzględniony być nie mógł.

Podkreślić należy, że instytucja prawa pomocy przewidziana ww. przepisami stanowi pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc powinien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych swoich kosztów utrzymania. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa. Przy czym to skarżący musi wykazać brak możliwości zabezpieczenia środków niezbędnych do prowadzenia procesu, czego w niniejszej sprawie W. W. nie uczynił.

W tej sytuacji na podstawie art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi postanowiono jak w sentencji.