Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Daria Sachanbińska po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2008 r. na posiedzeniu niejawnym zażalenia D. i M. W. na pismo Przewodniczącego Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 1 kwietnia 2008 r., informujące o obowiązku uiszczenia wpisu sądowego, w sprawie ze skargi D., M., M. i J. W. na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego [...] z dnia [...], nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania zażaleniowego postanawia odrzucić zażalenie.

Pismem z dnia 9 marca 2004 r. D. W., M. W., J. W. i M. W. wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego [...] skargę na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego [...] z dnia [...], nr [...], umarzające postępowanie odwoławcze dotyczące postanowienia organu I instancji o wstrzymaniu prowadzenia robót budowlanych wykonywanych bez pozwolenia na budowę, polegających na remoncie i przebudowie zniszczonego budynku gospodarczego, położonego w N. Następnie, wnioskiem z dnia 28 lipca 2005 r., skarżący zwrócili się "o wyłączenie z urzędu wszystkich sędziów tego sądu i przekazanie sprawy do innego sądu administracyjnego, poza województwem [...]". Uzasadniając wniosek podnieśli, iż wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości i samych skarżących, którzy mają w tym interes prawny.

Na mocy postanowienia z dnia 20 października 2005 r., sygn. akt II OW 61/05, Naczelny Sąd Administracyjny wyznaczył do rozpoznania wniosku o wyłączenie sędziów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu.

Postanowieniem z dnia 17 lipca 2006 r., sygn. akt II SO/Op 100/05, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu oddalił wniosek skarżących o wyłączenie od rozpoznania sprawy asesorów i sędziów orzekających w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym [...].

Na skutek wniesionego przez skarżących zażalenia na powyższe postanowienie, zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 24 sierpnia 2006 r., skarżący wezwani zostali do uiszczenia wpisu od zażalenia w kwocie 100 zł, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem odrzucenia zażalenia.

W terminie zakreślonym do uiszczenia wpisu skarżący wnieśli zażalenie na powyższe zarządzenie oraz wystąpili o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym.

Postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 16 października 2006 r., sygn. akt II SO/Op 100/05, o odmowie przyznania skarżącym prawa pomocy, uchylone zostało postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2007 r., sygn. akt II OZ 1489/06.

W dalszej kolejności, rozpoznając wniosek skarżących, w dniu 25 czerwca 2007 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu postanowieniem odmówił przyznania prawa pomocy D. i M. W. i jednocześnie na mocy zarządzenia pozostawił bez rozpoznania wniosek M. i J. W. o przyznanie prawa pomocy.

Postanowieniami z dnia 12 października 2007 r. , sygn. akt II OZ 993/07 oraz II OZ 994/07, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie skarżących na odmowę przyznania prawa pomocy D. i M. W. oraz zażalenie na zarządzenie o pozostawieniu bez rozpoznania wniosku o przyznania prawa pomocy M. i J. W.

Po uprawomocnieniu się postanowień Naczelnego Sądu Administracyjnego, wydanych w przedmiocie prawa pomocy, zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 20 listopada 2007 r., skarżący wezwani zostali do uiszczenia wpisu od zażalenia na postanowienie tut. Sądu z dnia 17 lipca 2006 r., w kwocie 100 zł, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem odrzucenia zażalenia.

Na skutek zażalenia skarżących, powyższe zarządzenie z dnia 20 listopada 2007 r., uchylone zostało postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lutego 2008 r., sygn. akt II OZ 86/08. W postanowieniu tym, sąd odwoławczy uznał, iż obowiązek uiszczenia wpisu od zażalenia na postanowienie z dnia 17 lipca 2006 r., nakłada na skarżących, nieuchylone, pozostające w mocy, zarządzenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 24 sierpnia 2006 r. Wobec zaś tego, w ocenie Sądu II instancji, Przewodniczący Wydziału powinien poinformować skarżących o ciążącym na nich obowiązku w oparciu o art. 6 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Sprawa ponowne wróciła do Sądu I instancji. Na mocy zarządzenia Przewodniczącego Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 1 kwietnia 2008 r., skarżący zostali poinformowani o obowiązku solidarnego uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 100 zł, od zażalenia na postanowienie tut. Sądu z dnia 17 lipca 2006 r., sygn. akt II SO/Op 100/05, w terminie 7 dni od otrzymania pisma, pod rygorem odrzucenia zażalenia. Dodatkowo również skarżący powiadomieni zostali, iż od niniejszego pisma informującego nie przysługują środki zaskarżenia. Pismo doręczone zostało skarżącym w dniu 22 kwietnia 2008 r.

Skarżący nie uiścili wymaganego wpisu od zażalenia i pismem z dnia 29 kwietnia 2008 r. wnieśli zażalenie na zarządzenie z dnia 1 kwietnia 2008 r., wnioskując w nim o przystąpienie do sprawy Prokuratora Generalnego. Jednocześnie podnieśli zarzuty dotyczące działania organów administracji publicznej w sprawie stanowiącej przedmiot postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać przyjdzie, iż podstawę prawną obowiązku uiszczenia wpisu od zażalenia na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego stanowią przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej P.p.s.a. Zgodnie z art. 199 P.p.s.a., strony obowiązane są bowiem ponosić koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Stosownie do art. 205 § 1 P.p.s.a., do niezbędnych kosztów postępowania prowadzonego przez stronę osobiście zalicza się m.in. koszty sądowe, które w myśl art. 211 P.p.s.a. obejmują opłaty sądowe i zwrot wydatków. Z kolei, opłatami sądowymi są wpis oraz opłata kancelaryjna (art. 212 § 1 P.p.s.a.). Jak stanowi przepis art. 230 § 1 P.p.s.a., wpis stosunkowy bądź stały pobierany jest od pism wszczynających postępowanie przed sądem administracyjnym w danej instancji, do których - w myśl art. 230 § 2 P.p.s.a. - należy zażalenie.

Wysokość oraz zasady pobierania wpisu określane zostały przez Radę Ministrów w rozporządzeniu z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm.), które wydane zostało na podstawie delegacji zawartej w art. 233 P.p.s.a. Zgodnie zaś z § 2 ust. 1 pkt 7 tego rozporządzenia, od zażaleń na postanowienia wojewódzkich sądów administracyjnych pobiera się wpis stały w kwocie 100 zł.

Stosownie do regulacji art. 219 § 1 P.p.s.a, obowiązek uiszczenia wpisu powstaje w dacie wniesienia do sądu pisma podlegającego opłacie. W myśl art. 214 P.p.s.a., spoczywa on na osobie wnoszącej pismo. Jeśli jednak pismo wnoszone jest przez kilka osób, których uprawnienia lub obowiązki związane z przedmiotem zaskarżenia są wspólne, pismo podlega jednej opłacie. W przeciwnym razie każda z tych osób uiszcza opłatę oddzielnie, stosownie do swojego uprawnienia lub obowiązku.

W niniejszej sprawie, skarżący obowiązani byli do uiszczenia wpisu od zażalenia na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, który wynosił 100 zł. Ponieważ jednak nie opłacili zażalenia - na mocy art. 220 § 1 zd. drugie w związku z art. 220 § 3 P.p.s.a. - zostali wezwani do uiszczenia wpisu w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Obecnie, kontroli sądowej podlega zażalenie na kolejną czynność Przewodniczącego Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, polegającą na poinformowaniu skarżących o wynikającym z tego zarządzenia obowiązku uiszczenia wpisu.

Zaskarżona czynność dokonana została w drodze pisma, na podstawie art. 6 P.p.s.a., zgodnie z którym sąd administracyjny powinien udzielić stronom występującym w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz pouczać ich o skutkach prawnych tych czynności i skutkach zaniedbań. Dokonując oceny dopuszczalności wniesionego zażalenia uznać należało, iż zażalenie na niniejszą czynność jest niedopuszczalne. Zauważyć bowiem przyjdzie, iż czynność Przewodniczącego dokonana w oparciu o art. 6 P.p.s.a., nie stanowi zarządzenia określonego w art. 220 § 1 P.p.s.a., zaskarżalnego na podstawie art. 227 § 1 P.p.s.a.

W odniesieniu do niniejszej sprawy Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, w wydanym w sprawie postanowieniu z dnia 12 lutego 2008 r., sygn. akt II OZ 86/08, iż skoro nie zostało uchylone zarządzenie z dnia 24 sierpnia 2006 r., nakładające na skarżących obowiązek uiszczenia wpisu, pozostaje ono w mocy. Tym samym dostrzec trzeba, iż wiąże ono strony oraz sąd. Przepis art. 170 P.p.s.a. określający zakres związania odnosi się wszak do orzeczeń, zaś przez orzeczenia należy rozumieć nie tylko wyrok i postanowienia, ale także zarządzenia Przewodniczącego (patrz: Bogusław Dauter [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka- Medek, "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz", Zakamycze, Kraków 2006, s. 360). Stosownie do tego, ponowne wezwanie o uiszczenie opłaty sądowej w formie określonej w art. 220 § 1 P.p.s.a. jest zatem zbędne (por. uzasadnienie postanowienia NSA z dnia 21 lutego 2006 r., sygn. akt II GZ 14/06, niepublikowane).

Realizując zasadę wyrażoną w art. 6 P.p.s.a., sąd winien jednak pouczyć stronę działającą bez pełnomocnika profesjonalisty o obowiązku uiszczenia opłaty od zażalenia oraz o skutkach zaniedbania w tym zakresie. Ponadto winien określić termin, w którym nie będzie stosować sankcji, w postaci odrzucenia zażalenia (patrz w/w postanowienie NSA z dnia 21 lutego 2006 r.). Jak już wcześniej wspomniano, pismo zawierające takie informacje, nie stanowi jednak zarządzenia podlegającego zaskarżeniu w myśl art. 227 § 1 P.p.s.a. Takiego charakteru komentowanej czynności nie zmienia przy tym fakt, iż wystosowanie do strony pisma następuje na skutek zarządzenia Przewodniczącego Wydziału, a pismo zawiera informacje zbliżone do elementów wezwania do uiszczenia opłaty. Z całą mocą podkreślić trzeba, że przepisy regulujące postępowanie przed sądami administracyjnymi nie przewidują zaskarżalności zarządzeń wydawanych w celu realizacji przez sąd obowiązku wynikającego z art. 6 P.p.s.a.

Wobec powyższego należało, na mocy art. 178 w związku z art. 197 § 2 P.p.s.a, odrzucić zażalenie skarżących.