Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Ewa Kwarcińska, Sędziowie Sędzia WSA Danuta Oleś (spr.), Sędzia NSA Joanna Zdzienicka-Wiśniewska, Protokolant Referent Izabela Adamowicz, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 24 czerwca 2008 r. sprawy ze skargi B. Sz. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 12 września 2007 r., nr SKO.[...] w przedmiocie zmiany decyzji ustalającej wysokość łącznego zobowiązania pieniężnego za 2004 r. 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpatrzeniu odwołania B. S. utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy z dnia [...] zwiększającą wymiar łącznego zobowiązania pieniężnego za rok 2006.

Podstawą rozstrzygnięcia Samorządowego Kolegium Odwoławczego był następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia [...] Wójt Gminy, działając na podstawie art. 207 i 210 w zw. z art. 245 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm. – zwanej w dalszej części "Ordynacja podatkowa"), art. 2 ust. 1 i 2, art. 5 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm. – zwanej w dalszej części "u.p.o.l.") oraz na podstawie uchwały Rady Gminy nr [....] z dnia [...] w sprawie określenia wysokości stawek podatku od nieruchomości położonych na terenie gminy oraz zwolnień od tego podatku, uchylił ostateczną decyzję wymiarową z dnia [...] nr [...] oraz określił na nowo łączne zobowiązanie pieniężne za 2004 rok w kwocie 13.859,70 zł oraz domiar podatku od nieruchomości w kwocie 7.568,80 zł.

Podstawą wydania przedmiotowej decyzji było ustalenie, iż faktyczna powierzchnia nieruchomości, w tym gruntów i budynków zajętych pod prowadzenie działalności gospodarczej przez B. S. jest większa niż określona przy wydawaniu decyzji z dnia [...].

Od powyższej decyzji B. S. złożyła odwołanie wnosząc o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w części dotyczącej wymiaru podatku od gruntów rzemieślniczych i budynków przeznaczonych na działalność gospodarczą oraz o wstrzymanie decyzji do czasu rozpatrzenia odwołania.

W uzasadnieniu odwołania skarżąca wskazała, że nie kwestionuje prawidłowości wyliczenia powierzchni gruntów wskazanego w decyzji za 2007 rok. Jednakże jej zdaniem, organ podatkowy pierwszej instancji nie wziął pod uwagę, iż rozwój firmy, związana z tym rozbudowa budynków i zajęcie kolejnych części działki pod działalność gospodarczą miały miejsce dopiero w roku 2007. Zatem użytkowanie większej powierzchni gruntów stanowiących podstawę opodatkowania miało miejsce dopiero w 2007 roku i dlatego sporny przedmiot opodatkowania nie był i nie mógł być wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej w roku 2004. Z tych względów, zdaniem skarżącej, odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie podzieliło argumentacji odwołującej się i decyzją z dnia [...] utrzymało w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji.

Zdaniem Kolegium z treści art. 3 ust. 1 pkt 1 i 3 u.p.o.l. wynika, że obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości ciąży na osobach fizycznych, które są właścicielami nieruchomości oraz wieczystymi użytkownikami gruntu. Przy czym za grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej uważa się grunty, budynki budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą z wyjątkiem budynków mieszkalnych lub gruntów związanych z tymi budynkami, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.

Zgodnie natomiast z art. 2 ust. 2 u.p.o.l. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

Uzasadniając rozstrzygnięcie utrzymujące w mocy decyzję organu pierwszej instancji Kolegium wskazało, że w wyniku przeprowadzonej kontroli oraz analizy umów dzierżawy gruntów ustalono, iż wielkość powierzchni wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej odbiega znacznie od wielkości, które stanowiły podstawę do obliczenia wysokości podatku za lata 2004, 2005 i 2006.

Ustalenia kontrolne potwierdziły, że powierzchnia budynków przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej na działce nr 260 jest o ponad 139 m2 większa niż wykazała to kontrola przeprowadzona w roku 2003. Również powierzchnia gruntów mieszkaniowo – zabudowanych jest o 205 m2 większa od wskazanej w 2004 roku. Kolegium podniosło, że z treści umowy dzierżawy działki nr 260 zawartej [...] na okres do 31 października 2008 r. pomiędzy skarżącą a jej mężem J. S. wynika, że pomimo iż grunty działki nr 260 zakwalifikowane są jako grunty rolne to służyły do prowadzenia na niej działalności gospodarczej. Z tych względów powinny być opodatkowane podatkiem od nieruchomości według stawek wyższych. Mając na uwadze powyższe ustalenia Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie podzieliło argumentacji odwołującej się uznając za słuszne rozstrzygnięcie Wójta Gminy.

W skardze na powyższą decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego B. S. wniosła o uchylenie decyzji organu odwoławczego i poprzedzającej jej decyzji Wójta Gminy. Skarżąca zarzuciła naruszenie art. 122 Ordynacji podatkowej w szczególności poprzez nie wykazanie, iż w roku 2004 działalność gospodarcza prowadzona była na całej działce nr 260. Zdaniem skarżącej, również budynki posadowione na działce nr 260 były powiększane, ale roboty budowlane rozpoczęły się w 2006 roku a zakończyły w 2007 roku. W uzasadnieniu skargi B. S. wskazała, że organ odwoławczy nie odniósł się w żaden sposób do składanych przez nią w toku postępowania podatkowego wyjaśnień oraz bezkrytycznie zaakceptował stanowisko Wójta Gminy w przedmiotowej sprawie.

Końcowo B. S. podniosła, że brak było przesłanek do wznowienia postępowania na podstawie art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej z powodu braku przesłanek ustawowych wskazanych w tym przepisie do uchylenia ostatecznej decyzji wymiarowej z dnia [...] Z zebranego materiału dowodowego nie wynika, aby w dniu wydania uchylonych decyzji istniały dowody bądź okoliczności faktyczne nieznane organowi, gdyż te pojawiły się dopiero w roku 2007.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w odpowiedzi na skargę, wnosząc o jej oddalenie, podtrzymało dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem.

Z kolei przepis art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – zwanej dalej "P.p.s.a") stanowi, że kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne.

W wyniku takiej kontroli decyzja może zostać uchylona w razie stwierdzenia, że naruszono przepisy prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy lub doszło do takiego naruszenia przepisów prawa procesowego, które mogłoby w istotny sposób wpłynąć na wynik sprawy, ewentualnie w razie wystąpienia okoliczności mogących być podstawą wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a), b) i c) P.p.s.a.).

Z przepisu art. 134 § 1 P.p.s.a. wynika z kolei, że Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Wykładnia powołanego wyżej przepisu wskazuje, że Sąd ma prawo ale i obowiązek dokonania oceny zgodności z prawem zaskarżonego aktu administracyjnego, nawet wówczas, gdy dany zarzut nie został w skardze podniesiony.

Oceniając zaskarżoną decyzję organu odwoławczego z punktu widzenia wskazanych powyżej kryteriów stwierdzić należy, że narusza ona prawo w stopniu powodującym konieczność wyeliminowania jej z obrotu prawnego.

Na wstępie stwierdzić należy, iż organ odwoławczy nie przekazał pełnego materiału dowodowego, co uniemożliwia Sądowi dokonanie merytorycznej oceny sprawy. Organ podatkowy I instancji w uzasadnieniu decyzji z dnia [...] wskazał na ujawnienie rozbieżności danych w ewidencji podatkowej Urzędu Gminy w stosunku do stanu faktycznego. Jednak w aktach sprawy brak jest zarówno danych z ewidencji (do których organ się odwołuje) jak i nie ma decyzji z dnia [...] której dotyczyło wznowienie postępowania.

Ponadto Sąd stwierdził, iż w decyzji organu I instancji brak jest wskazania nieruchomości będących przedmiotem opodatkowania oraz przypisania konkretnych kwot podatku do danej nieruchomości. Dopiero w decyzji odwoławczej wskazano na dowody dotyczące działki nr 260 (umowa dzierżawy wraz z aneksami, pozwolenie na budowę, zawiadomienie o rozpoczęciu budowy), nie odnosząc się jednak do opodatkowania innych nieruchomości stanowiących własność skarżącej.

Przede wszystkim jednak wskazać należy, iż organy podatkowe nie wykazały w sposób jednoznaczny istnienia przesłanek uzasadniających wznowienie postępowania.

Przepis art. 240 § 1 Ordynacji podatkowej przewiduje, że w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:

1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa;

3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ podatkowy, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 130-132;

4) strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu;

5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi, który wydał decyzję;

6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu;

7) decyzja została wydana na podstawie innej decyzji lub orzeczenia sądu, które zostały następnie uchylone lub zmienione w sposób mogący mieć wpływ na treść wydanej decyzji;

8) została wydana na podstawie przepisu, o którego niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny;

9) ratyfikowana umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania lub inna ratyfikowana umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, ma wpływ na treść wydanej decyzji;

10) wynik zakończonej procedury wzajemnego porozumiewania lub procedury arbitrażowej, prowadzonych na podstawie ratyfikowanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innej ratyfikowanej umowy międzynarodowej, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, ma wpływ na treść wydanej decyzji;

11) orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ma wpływ na treść wydanej decyzji.

Zawarta w art. 128 Ordynacji podatkowej zasada trwałości decyzji stanowi, iż w przypadku rozstrzygnięć, od których nie służy odwołanie w postępowaniu podatkowym, stają się one ostateczne. Celem tej regulacji jest zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego, przy czym ustawodawca dopuszcza możliwość zaistnienia sytuacji wyjątkowych, w których będzie możliwe wyeliminowanie wadliwych rozstrzygnięć. Służą temu celowi tzw. nadzwyczajne środki wzruszeń decyzji ostatecznych, do których należy m.in. wznowienie postępowania.

Podkreślić należy, że wznowienie postępowania jest instytucją procesową dającą możliwość ponownego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy podatkowej zakończonej ostateczną decyzją, jeżeli postępowanie, w którym została ona wydana, było dotknięte wadą określoną w art. 240 Ordynacji podatkowej. W wyroku z dnia 15 lutego 2007 r., sygn. akt II FSK 278/06 (publ. LEX nr 307527) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że "postępowanie wznowieniowe nie może być wykorzystane do pełnej merytorycznej kontroli decyzji ostatecznej wydanej w postępowaniu zwykłym, bowiem nie jest to kontynuacja postępowania zwykłego. Toczy się ono tylko w zakresie oceny czy zachodzą przesłanki określone w art. 240 § 1 Ordynacji podatkowej".

Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony (art. 241 § 1 Ordynacji podatkowej). Dokonując wznowienia postępowania z urzędu organ podatkowy zobowiązany jest wskazać oraz uzasadnić podstawę wznowienia. W postanowieniu z dnia [...] Wójt Gminy wskazał, iż dokonuje wznowienia postępowania w oparciu o przepis art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej, natomiast w decyzji z dnia [...] nie tylko nie wskazał odpowiedniego przepisu, z którego wynikałaby konkretna przesłanka wznowienia postępowania lecz również odpowiednio nie uzasadnił jej istnienia.

Z art. 245 § 1 Ordynacji podatkowej wynika, że organ podatkowy po przeprowadzeniu postępowania określonego w art. 243 § 2 wydaje decyzję, w której uchyla w całości lub w części decyzję dotychczasową, jeżeli stwierdzi istnienie przesłanek określonych w art. 240 § 1, i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy lub umarza postępowanie w sprawie (245 § 1 pkt 1) lub odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej w całości lub w części, jeżeli nie stwierdzi istnienia przesłanek określonych w art. 240 § 1 (245 § 1 pkt 2).

W rozpatrywanej sprawie organ podatkowy I instancji, uchylił decyzję ostateczną z dnia [...] przy czym nie wskazał w sposób jednoznaczny przesłanki uzasadniającej wznowienie postępowania.

Sąd pragnie również powołać się na pogląd, iż sformułowanie "wyjdą na jaw", użyte w art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. (obecnie także w art. 240 § 1 pkt 5 o.p.), oznacza, że istotny jest moment ujawnienia danego dowodu lub okoliczności, czyli udostępnienia ich organowi, a nie moment faktycznego zapoznania się z nimi przez pracownika organu (tak wyrok NSA z dnia 26 kwietnia 2000 r., sygn. akt III SA 1454/99, publ. ONSA 2001, nr 3, poz. 123). W niniejszej sprawie organ podatkowy nie wykazał w sposób nie budzący wątpliwości, czy i kiedy nastąpiło zwiększenie powierzchni budynków wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej i że okoliczności te istniały w chwili wydawania decyzji z dnia [...].

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż zaskarżona decyzja narusza przepis art. 233 § 1 pkt 1 w związku z art. 240 § 1 i art. 245 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, gdyż brak było podstaw do utrzymania decyzji Wójta Gminy z dnia [...] w sytuacji nie wykazania przez organ I instancji przesłanki uzasadniającej wznowienie postępowanie.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Samorządowe Kolegium Odwoławcze zobowiązane będzie ocenić decyzję Wójta Gminy z dnia [...] pod kątem istnienia i wykazania przesłanek uzasadniających wznowienie postępowania, z uwzględnieniem powyższych rozważań Sądu.

Mając na względzie przedstawione powyżej okoliczności Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a., uchylił zaskarżoną decyzję. Zgodnie z dyspozycją art. 152 P.p.s.a Sąd orzekł, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.