Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Wiciak po rozpoznaniu w dniu 11 października 2007 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi "[...]" Sp. z o.o. w Z. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie kompensacji wzajemnych zobowiązań p o s t a n a w i a odmówić przyznania prawa pomocy. WSA/post.1 - sentencja postanowienia

Na podstawie zarządzenia Zastępcy Przewodniczącego Wydziału z dnia "[...]" strona skarżąca wezwana została - do rąk pełnomocnika adwokata Ł.S. - do uiszczenia wpisu sądowego od zażalenia z dnia "[...]" na postanowienie z dnia 11 kwietnia 2007 r. o odrzuceniu zażalenia na postanowienie o odmowie przyznania prawa pomocy, w kwocie "[...]" zł, w terminie 7 dni, pod rygorem odrzucenia zażalenia.

W udzielonej terminowo odpowiedzi spółka wniosła o zwolnienie z rzeczonego wpisu sądowego z uwagi na brak środków finansowych.

Odpowiadając następnie na wezwanie referendarza sądowego, strona skarżąca nadesłała druk urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy. Strona wskazała w nim, że w wyniku działań Urzędu Skarbowego w Z. oraz Urzędu Kontroli Skarbowej w K. zablokowano jej wszystkie konta bankowe uniemożliwiając pozyskanie i dysponowanie środkami finansowymi. Brak tych środków uniemożliwia wniesienie wpisu. Całe mienie nieruchome i ruchome spółki zostało zajęte w toku postępowań egzekucyjnych i obecnie jest przedmiotem licytacji. Wysokość kapitału zakładowego oznaczono przy tym na kwotę "[...]" zł, zaś wartość środków trwałych na "[...]" zł. Wskazano, że

w ostatnim roku obrotowym skarżąca poniosła stratę w wysokości "[...]"zł.

W piśmie z dnia "[...]" referendarz sądowy wezwał stronę skarżącą do uzupełnienia danych zawartych we wniosku poprzez złożenie dodatkowych oświadczeń oraz przedłożenie dokumentów źródłowych. W szczególności zaś: raportów kasowych za okres od maja do lipca "[...]" r.; deklaracji na podatek od towarów i usług za okres od maja do lipca "[...]" r.; wyciągów i wykazów z rachunków bankowych posiadanych przez skarżącą (zwłaszcza w Banku "[...]" i w Banku "[...]") obrazujących operacje dokonane w ich ramach w ciągu ostatnich trzech miesięcy oraz dokumentów dotyczących lokat i kont

(w przypadku, gdyby rachunki te były zajęte, należało przedstawić potwierdzające ten fakt aktualne, tj. wystawione po otrzymaniu wezwania, zaświadczenia wystawione przez banki, informujące o wysokości zajęć oraz sposobie ich spłaty, a w razie ich likwidacji – stosowne zaświadczenie wystawione przez banki lub kopię umowy z bankiem o zamknięciu rachunku); ostatniej ewidencji środków trwałych; aktualnych odpisów z ksiąg wieczystych prowadzonych dla nieruchomości posiadanych przez skarżącą (zwłaszcza tych, na których posadowione są stacje paliw oraz kompleks biurowo-hotelowy); dokumentów wskazujących na obecny stan prowadzonych w stosunku do skarżącej licytacji.

W odpowiedzi na cytowane wyżej wezwanie w piśmie z dnia "[...]" strona oświadczyła m.in., że nie może przedstawić aktualnej ewidencji środków trwałych z uwagi na fakt, iż jej oryginał został z naruszeniem prawa ukradziony przez zorganizowaną grupę przestępczą z "[...]"w czasie przeszukania siedziby skarżącej w dniu "[...]" i pomimo złożenia szeregu skarg i doniesień do "[...]" skarżąca nie wie gdzie te dokumenty się znajdują. Strona wskazała również, że brak środków na poniesienie kosztów sądowych dokumentuje – zdaniem spółki - najbardziej wiarygodny dokument w postaci kolejnego postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wobec bezskuteczności egzekucji (z dnia "[...]").

Strona skarżąca szczególny akcent położyła na fakt, iż w kilku sprawach toczących się przed tut. Sądem zwolniono ją od kosztów sądowych (m. in. postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 28 marca 2007 r., sygn. akt III SA/Gl 1465/06). Ponadto spółka zaznaczyła, że nie otrzymuje już wyciągów od banków i w związku z tym nie posiada wyciągów za ostatnie trzy miesiące. Zdaniem strony, rachunki bankowe "prawdopodobnie zostały zlikwidowane."

Pismo strony skarżącej z dnia "[...]" zawierała ponadto wkomponowany w jego treść odpis z księgi wieczystej nr "[...]" (B., ul. "[...]") ze stanem na dzień "[...]"oraz zdjęcia części zabudowanej tej nieruchomości (pochodzące z roku "[...]" oraz aktualne), jak również zawiadomienie o wpisie do księgi wieczystej nr "[...]".

Do pisma "[...]" dołączone zostały odpisy m.in. raportów kasowych za okres od maja do lipca "[...]" r. wykazujące obroty (w tym: przychody w łącznej wysokości "[...]" zł; rozchody w łącznej kwocie "[...]" zł; saldo końcowe, na skutek przeniesień z poprzednich miesięcy na dzień 31 lipca "[...]"., wynoszące "[...]" zł); deklaracji dla podatku od towarów i usług za okres od maja "[...]" r. do czerwca "[...]" (w każdej z deklaracji wykazano podstawę opodatkowania w wysokości "[...]" zł).

Postanowieniem z dnia 28 sierpnia 2007 r. referendarz sądowy odmówił stronie skarżącej przyznania prawa pomocy. W motywach takiego rozstrzygnięcia stwierdzono, że Spółka wielokrotnie w licznych postępowaniach przed tut. Sądem wnosiła o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowego zwolnienia od kosztów sądowych, lecz jej wnioski nie były uwzględniane, w wyniku czego wpłacała ona należne opłaty. Tak było również w niniejszej sprawie. Zaznaczono nadto, iż na potrzebę rozpoznania niniejszego wniosku wykorzystano również dokumenty źródłowe pochodzące od skarżącej spółki, zgromadzone w trakcie innych postępowań z jej udziałem. W dalszej kolejności rozpoznający wniosek wskazał, że strona ograniczyła się do nadesłania tych samych dokumentów, które już wielokrotnie przedstawiała w toku licznych postępowań w przedmiocie prawa pomocy, mimo iż miała świadomość, że referendarz sądowy, dokonując wezwania, znał ich treść oraz że w większości przypadków uznawano je za niewystarczające dla uwzględnienia jej wniosków, głownie ze względu na ich nieaktualność. Zaznaczono, że obciążenie niektórych nieruchomości skarżącej hipoteką nie wyklucza możności uzyskiwania z nich dochodów, w szczególności biorąc pod uwagę, że dwie z nich zabudowane są stacjami benzynowymi.

Wskazano dalej że tendencja orzecznicza w zakresie zgłaszanych przez stronę licznie wniosków o prawo pomocy jest odwrotna od tej, jaką sugeruje skarżąca, powołując się na korzystne dla niej postanowienia, które stanowią w istocie odstępstwo od dotychczasowej linii orzeczniczej.

Wskazano wreszcie, że znamienny jest fakt niewykonania punktu 3 wezwania do uzupełnienia danych zawartych we wniosku o prawo pomocy. Nieprzedstawienie aktualnych wykazów i wyciągów z rachunków skarżącej, ani też zaświadczenia o zajęciu tych rachunków, jest przejawem braku współpracy z Sądem i musi mieć wpływ na dokonywaną przez ten Sąd ocenę wniosku o prawo pomocy

W sprzeciwie od postanowienia referendarza sądowego "[...]"wniosła o zwolnienie z kosztów sądowych. Podniosła, że Sąd ma możliwość obserwacji jej sytuacji finansowej od dwóch lat. Strona nie prowadzi działalności gospodarczej, która zablokowana została przez "przestępcze działania organów sądowych, prokuratorskich, policyjnych i skarbowych". Straty z tego wynikające przekroczyły już kwotę "[...]" zł. Skarżąca funkcjonuje jedynie dzięki pożyczkom jednego z wierzycieli.

W treść sprzeciwu wkomponowano postanowienie "[...]"z dnia "[...]" o umorzeniu

egzekucji z powodu jej bezskuteczności oraz postanowienie tut. Sądu z

dnia 28 marca 2007 r. sygn. akt III SA/Gl 1465/06 w którym zwolniono spółkę od

kosztów sądowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż zgodnie z art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie: ppsa, w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie natomiast z art. 246 § 2 pkt 2 wskazanej ustawy przyznanie osobie prawnej (a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej) prawa pomocy w zakresie częściowym – czyli w myśl art. 245 § 3 przywołanej ustawy obejmującym m. in. zwolnienie od kosztów sądowych, następuje, gdy jednostka ta wykaże, że nie ma dostatecznych środków na pokrycie pełnych kosztów postępowania.

Rozpoznając ponownie – na skutek złożonego sprzeciwu – wniosek strony skarżącej o zwolnienie od kosztów sądowych w pierwszej kolejności podnieść należy, iż złożony on został w odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego od zażalenia w wysokości "[...]" zł. Zakres wniosku dotyczy zaś de facto zwolnienia od kosztów sądowych (vide: druk urzędowego formularza PPPr).

Strona skarżąca, będąca podmiotem prowadzącym postępowania sądowoadministracyjne w kilkudziesięciu sprawach toczących się przed tut. Sądem niewątpliwie znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, czego dowodem są prowadzone przeciwko niej postępowania egzekucyjne, w a ich ramach m. in. dokonywane opisy i oszacowania nieruchomości. To ogólne spostrzeżenie nie może jednak przesądzać kwestii, że wnioskujący nie jest w stanie wygospodarować dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania, zgodnie z art. 246 § 2 pkt 2 ppsa.

W tym miejscu zaakcentować należy, że w prowadzonych licznych postępowaniach wpadkowych w kwestii przyznania prawa pomocy skarżąca ograniczyła się do nadesłania co do zasady tych samych dokumentów źródłowych, które wielokrotnie już przedstawiała. Miała przy tym świadomość, iż okazały się one niewystarczające dla uwzględnienia jej żądań. Wskazane dokumenty nadesłane zostały także w niniejszym wpadkowym postępowaniu. Nadto, Spółka nie nadesłała części wymaganych dokumentów, mających kluczowe znaczenie dla rozpoznania niniejszej sprawy. Mianowicie oświadczyła ona, iż nie otrzymuje już wyciągów od banków i w związku z tym nie posiada wyciągów za ostatnie trzy miesiące. Zdaniem strony, rachunki te "prawdopodobnie zostały zlikwidowane." Wskazana sytuacja nie pozwala w sposób wolny od wątpliwości stwierdzić, jaki jest aktualny stan finansowy na rachunkach bankowych skarżącej oraz czy i w jakim zakresie ich zajęcie jest nadal aktualne.

Strona nie przedstawiła ponadto aktualnych odpisów z ksiąg wieczystych, w szczególności zaś dotyczących tych nieruchomości skarżącej, na których posadowiona jest stacja paliw oraz kompleks biurowo – hotelowy (pkt 5 wezwania referendarza sądowego z dnia "[...]"). Znajdujące się już w aktach m. in. niniejszej sprawy odpisy z ksiąg wieczystych świadczą bowiem o tym, że obciążenia nieruchomości hipotekami są w pewnych przypadkach znacznie niższe od stosunkowo wysokiej wartości tych nieruchomości (w szczególności dotyczy to nieruchomości położonej w Z.). Brak aktualnych opisów z ksiąg wieczystych uniemożliwia weryfikację aktualnego stanu obciążenia nieruchomości skarżącej.

Z przedłożonych przez stronę skarżącą dokumentów podatkowych i finansowych (m. in. sprawozdanie finansowe za rok "[...]" złożone do akt sprawy o sygn. "[...]" ) wynika, że odnotowano przepływy finansowe - obejmujące także przelewy pomiędzy rachunkami bankowymi - przyjmujące wartości niewspółmiernie wysokie w relacji do wysokości należnego w sprawie wpisu sądowego. Dotyczy to również wydatków, ponoszonych przez spółkę uczestniczącą w obrocie.

Odnosząc się z kolei do argumentu Spółki, w którym powołuje się ona na korzystne dla niej postanowienia tut. Sądu dotyczące zwolnienia od kosztów sądowych przyjdzie wskazać, że dotychczasowa linia orzecznicza, jaka zarysowała się w tego typu sprawach z udziałem strony skarżącej jest odwrotna od tej, którą prezentują niektóre orzeczenia zapadłe na gruncie przyznania spółce prawa pomocy. Dodatkowo podkreślić trzeba, że ukształtowana tendencja orzecznicza zyskała aprobatę instancji odwoławczej. Przykładowo, w postanowieniu z dnia 18 kwietnia 2007 r. sygn. akt I FZ 128/07 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie skarżącej wskazując w motywach swego rozstrzygnięcia, iż przyznanie prawa pomocy podmiotowi, którego kapitał zakładowy wynosi "[...]" zł a przychód za okres od stycznia do listopada "[...]" r. wyniósł "[...]" zł, stanowiłoby rozstrzygnięcie sprzeczne z zasadami słuszności.

Mając zatem na uwadze powyższe, na podstawie przytoczonych przepisów i przy zastosowaniu art. 16 § 2 ppsa orzeczono jak w sentencji postanowienia.