drukuj    zapisz    Powrót do listy

6050 Obowiązek meldunkowy, Administracyjne postępowanie, Wojewoda, Uchylono decyzję I i II instancji, II SA/Rz 387/10 - Wyrok WSA w Rzeszowie z 2010-06-17, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Rz 387/10 - Wyrok WSA w Rzeszowie

Data orzeczenia
2010-06-17 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2010-04-27
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie
Sędziowie
Ewa Partyka
Magdalena Józefczyk /sprawozdawca/
Stanisław Śliwa /przewodniczący/
Symbol z opisem
6050 Obowiązek meldunkowy
Hasła tematyczne
Administracyjne postępowanie
Skarżony organ
Wojewoda
Treść wyniku
Uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c , art. 135, art. 152, art. 200
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Dz.U. 2006 nr 139 poz 993 art. 12 ust. 2
Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych - tekst jedn.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący NSA Stanisław Śliwa Sędziowie WSA Magdalena Józefczyk /spr./ SO (del.) Ewa Partyka Protokolant st. sekr. sąd. Anna Mazurek-Ferenc po rozpoznaniu w Wydziale II Ogólnoadministracyjnym na rozprawie w dniu 17 czerwca 2010 r. sprawy ze skargi Spółdzielni Mieszkaniowej [...] na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] marca 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wymeldowania z pobytu stałego I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy [...] z dnia [...] stycznia 2010 r. nr [...]; II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku; III. zasądza od Wojewody na rzecz strony skarżącej Spółdzielni Mieszkaniowej kwotę 357 zł /słownie: trzysta pięćdziesiąt siedem złotych/ tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

II SA/Rz 387/10

U Z A S A D N I E N I E

Wójt Gminy [...] decyzją z dnia [...] stycznia 2010r. nr [...] działając na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006r. nr 139, poz. 993 ze zm. zwana dalej ustawą) odmówił wymeldowania R. B. z pobytu stałego P - [...].

W uzasadnieniu organ podał, że R. B. nie mieszka w P. – [...] od [...] września 2006r., gdyż od tego dnia został osadzony w zakładzie karnym. Na podstawie korespondencji organ ustalił, że zamierza wrócić do mieszkania i korzystać ze środków prawnych umożliwiających zamieszkanie w tym lokalu. Wyjaśnienia strony i zeznania świadków pokazują, że do czasu aresztowania w tym lokalu było centrum życiowe R. B. Organ kierując się orzecznictwem sądowoadministracyjnym uznał, że fakt wieloletniego pobytu w zakładzie karnym nie można utożsamiać z opuszczeniem lokalu z własnej woli. Wyrok Sądu Rejonowego w Dębicy sygn. akt I.C.5/09 nakazujący eksmisję z wymienionego lokalu potwierdził, że opuszczenie lokalu nie było dobrowolne. Wstrzymanie wykonania eksmisji z lokalu nr [...] do czasu dostarczenia lokalu socjalnego potwierdza, że dopóki lokal taki nie zostanie dostarczony i eksmisja wykonana, dopóty R. B. ma być zameldowany w lokalu.

W odwołaniu od powyższej decyzji Spółdzielnia Mieszkaniowa [...] (dalej w skrócie SM) wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez orzeczenie o wymeldowaniu R. B. z pobytu stałego P. – [...] ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i zarzuciła naruszenie art. 15 ust. 2 ustawy. Wymeldowanie osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się następuje na wniosek strony lub z urzędu w formie decyzji. Za dobrowolne opuszczenie lokalu należy uznać sytuację, gdy osoba zameldowana w lokalu zostaje usunięta w wyniku czynności organu opartych na prawie. Skarżąca stwierdziła, że została spełniona przesłanka z art. 15 ust. 2 ustawy, wobec wypowiedzenia umowy najmu, a w wyniku pożaru lokal nie nadaje się do użytku, brak jest jakichkolwiek środków prawnych umożliwiających powrót do lokalu. Brak obiektywnych możliwości realizacji woli przebywania w lokalu musi skutkować wymeldowaniem z lokalu. Błędnie organ przyjął, że wyrok Sądu Rejonowego w D. wstrzymujący wykonanie eksmisji skutkuje obowiązkiem utrzymania meldunku w lokalu, z którego orzeczono eksmisje R. B. Administracyjne zameldowanie jest kwestią odrębną od zagadnienia rozstrzyganego przez Sąd Rejonowy.

Decyzją z dnia [...] marca 2010r. nr [...] Wojewoda [...] utrzymał w mocy wymienioną na wstępie decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ zrekapitulował stan faktyczny sprawy i stwierdził, że R. B. nie opuścił dobrowolnie lokalu pod adresem P. – [...]. Wymieniony bezpośrednio przed zatrzymaniem przez Policję w dniu [...].09.2006r. mieszkał w tym lokalu, tym samym opuszczenie nie miało charakteru dobrowolnego. Wyrok Sądu Rejonowego w D., potwierdził, że ma prawo do zamieszkiwania w tym lokalu do czasu przyznania lokalu socjalnego, dopóki R. B. nie opuści zakładu karnego (14.11.2010r.) nie można z całą pewnością wykluczyć, że mógłby zamieszkać w lokalu, albo nawet podjąć się remontu, bo czasowe prawo do zamieszkiwania zostało przyznane przez sąd.

W skardze do Sądu skarżąca Spółdzielnia Mieszkaniowa wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez orzeczenie o wymeldowaniu R. B. pobytu stałego P. – [...] ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i decyzji organu pierwszej instancji i przekazanie do ponownego rozpoznania oraz o orzeczenie o kosztach postępowania według norm przepisanych. W skardze skarżąca powtórzyła argumenty zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wniósł o jej oddalenie z przyczyn wywiedzionych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

W piśmie procesowym z dnia 19 maja 2010r. skarżąca poinformowała, że R. B. przebywa na wolności i nie deklaruje chęci powrotu do lokalu, w którym jest zameldowany. Do pisma skarżąca dołączyła podanie R. B. do Wójta Gminy [...] o przydział lokalu socjalnego zaoferowanego w piśmie z dnia [...].02.2010, gdyż nie stać go na utrzymania dotychczasowego mieszkania, bo jest bezrobotny.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Wojewódzki sąd administracyjny sprawuje w zakresie swej właściwości kontrolę pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, co wynika z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269). Zakres tej kontroli wyznacza przepis art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm. - zwana dalej w skrócie p.p.s.a.).

Stosownie do tego przepisu Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W myśl art. 145 p.p.s.a., Sąd zobligowany jest do uchylenia decyzji bądź postanowienia lub stwierdzenia nieważności, ewentualnie niezgodności z prawem, gdy dotknięta jest ona naruszeniem prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania, innym naruszeniem przepisów postępowania, jeśli miało ono istotny wpływ na wynik sprawy, lub zachodzą przyczyny stwierdzenia nieważności decyzji wymienione w art. 156 k.p.a. lub innych przepisach.

Poddawszy takiej kontroli zaskarżona decyzje Sąd doszedł do przekonania, że zaskarżona decyzja narusza przepisy prawa materialnego jak i przepisy postępowania w stopniu, mającym istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i lit. c) p.p.s.a.). Stwierdzenie tych okoliczności obliguje Sąd do wyeliminowania z obrotu prawnego zaskarżonej decyzji i decyzji organu pierwszej instancji w związku z art. 135 p.p.s.a.

Podstawą prawną zaskarżonej decyzji jest przepis art. 15 ust. 2 ustawy zgodnie, z którym organ gminy wydaje na wniosek strony lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce stałego pobytu lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się.

Stan faktyczny sprawy jest niekwestionowany i przedstawia się następująco:

R. B. jest zameldowany na pobyt stały w lokalu stanowiącym własność Spółdzielni Mieszkaniowej P. – [...]. Najemcami tego lokalu byli R. B. i B. B. na podstawie umowy najmu z dnia [...] października 2006r. zawartej na czas nieokreślony. Do [...] października 2006r. przysługiwało im lokatorskie prawo spółdzielcze do przedmiotowego lokalu, ale sami zwrócili się o rozwiązanie stosunku członkostwa z uwagi na zadłużenie względem spółdzielni z powodu nieopłacenia czynszu. R. B. w dniu [...] września 2006r. został zatrzymany przez funkcjonariuszy Policji na podstawie nakazu doprowadzenia wydanego przez Sad Rejonowy w D. w sprawie karnej sygn. akt. [...], koniec odbywania kary przypada na dzień [...] listopada 2010r.

W lokalu mieszkalnym pod adresem P. – [...] w dniu [...] kwietnia 2007r. miał miejsce pożar, który spowodował poważne zniszczenia lokalu, co pokazuje treść protokołu szkody z dnia [...] kwietnia 2007r. oraz protokół oględzin lokalu mieszkalnego z dnia [...] czerwca 2008r. Po pożarze rodzina B. przeniosła się do lokalu pod adresem P. – [...], który jest własnością Gminy [...], a został wynajęty Spółdzielni Mieszkaniowej, aby można było podnająć go tej rodzinie. Rodzina B. mieszka w tym lokalu i jej członkowie zostali tam zameldowani. Umowa najmu lokalu P. – [...] została przez Spółdzielnię Mieszkaniową wypowiedziana. Wyrokiem z dnia [...] października 2009r. sygn. akt [...] Sąd Rejonowy w D. orzekł eksmisję R. B. z lokalu mieszkalnego pod adresem P. – [...], wstrzymał wykonanie tej eksmisji do czasu złożenia R. B. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Z akt administracyjnych sprawy nie wynika, czy wyrok ten jest prawomocny.

Przedstawiony stan faktyczny bezspornie pokazuje, że R. B. nie mieszkał w lokalu P. – [...], bo od [...] września 2006r., co najmniej do dnia [...] marca 2010r. (zwrotne potwierdzenie odbioru decyzji organu drugiej instancji). przebywał w zakładzie karnym W tym czasie, bo [...] czerwca 2007r. Wymieniony lokal spłonął, a rodzina B. przeniosła się do lokalu P. – [...]. Zatem centrum życiowe tej rodziny na skutek siły wyższej zostało przeniesione do innego lokalu. Podkreślić też trzeba, ze R. B. w lokalu, który spłonął nie miął swojego odrębnego, samodzielnego centrum życiowego, było to centrum życia rodziny B. Gdyby pomimo pożaru rodzina B. zamieszkiwała w lokalu P. – [...], to rację miałyby organy orzekające, że nieprzebywanie w tym lokalu z powodu odbywania kary pozbawienia wolności nie można traktować jako dobrowolne i trwałe opuszczenie lokalu mieszkalnego. Fakt pożaru zmienił tę okoliczność.

Kolejną okolicznością stanu faktycznego sprawy jest wyrok Sądu Rejonowego w D. z dnia [...] października 2009r., którym orzeczono eksmisję R. B. z lokalu mieszkalnego P. – [...]. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej NSA) utrwalił się pogląd, zgodnie z którym spełnienie przesłanki opuszczenia lokalu przez zainteresowaną osobę dotychczasowego miejsca pobytu stałego następuje wówczas, gdy jest ono trwałe, dobrowolne, wynika z jej własnej woli. Wypracowano też stanowisko, zgodnie z którym o opuszczeniu lokalu w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy można mówić wtedy, gdy opuszczenie lokalu jest konsekwencją wykonania wyroku orzekającego eksmisję (por. wyrok NSA z dnia 6 października 2006r. sygn. akt II OSK 65/05, bądź też samego wyroku orzekającego eksmisję (por. wyrok NSA z dnia 20 stycznia 2009r. sygn. akt II OSK 1895/07lex nr 188693). W wyroku z dnia 9 lipca 2009r. II OSK 1113/08 LEX nr 552818) NSA stanął na stanowisku, że z sytuacją kiedy opuszczenie lokalu jest konsekwencją wyroku eksmisyjnego należy zrównać sytuację, kiedy dana osoba opuszcza lokal, a następnie nie może do niego powrócić wskutek przeszkód stawianych przez właściciela, który jednakowoż uzyskał prawomocny wyrok stwierdzający, iż po opuszczeniu lokalu w sposób zgodny z prawem doszło do utraty prawa do lokalu przez osobę, która lokal opuściła. W istniejącym stanie faktycznym, modyfikacji winna uleć druga część tezy, bowiem możliwość powrotu do lokalu, w którym koncentrowało się życie R. B. do dnia zatrzymania przez Policję na skutek pożaru przestała istnieć. Potwierdza to protokół zdawczo – odbiorczy z dnia [...] kwietnia 2007r. W protokole tym znajduje się oświadczenie R. B., działającej w tym postępowaniu sądowoadministracyjnym jako pełnomocniczka syna R. B., że znajdujący się dobytek w lokalu P. – [...] nadaje się do wyrzucenia. Zatem centrum życiowe rodziny B. w tym lokalu przestało istnieć, a to dotyczy również R. B. R. B. w piśmie z dnia [...] lipca 2009r. deklaruje chęć powrotu do lokalu mieszkalnego P. – [...]. Ocena charakteru pobytu nie może ograniczyć się do bezkrytycznego przyjęcia oświadczenia woli wnioskodawcy, co do jego zamiarów. Istotne są bowiem okoliczności faktyczne, w tym przeniesienie centrum życiowego rodziny do innego lokalu z powodu siły wyższej jak i wyrok orzekający eksmisję w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności oraz fakt wypowiedzenia umowy najmu R. i B. B.

Mając na uwadze przestawione okoliczności sprawy istniejące na dzień wydania zaskarżonej decyzji organy błędnie przyjęły, że nie została spełniona przesłanka do wymeldowania na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy. Wymeldowanie osoby z lokalu jest jedynie potwierdzeniem ustalonego stanu faktycznego, a administracyjne decyzje o wymeldowaniu nie pozbawiają praw do lokalu osoby, której dotyczą, podobnie jak i materialno – techniczna czynność zameldowania nie prowadzi do powstania prawa do lokalu. Zaspokojenie potrzeb lokalowych pozostaje poza granicami administracyjnego postępowania o wymeldowanie. Daje temu wyraz wskazany wyżej wyrok Sądu Rejonowego w D., którym R. B. uzyskał prawo do lokalu socjalnego.

W toku postępowania administracyjnego organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy mając na względzie słuszny interes społeczny i słuszny interes obywateli (art. 7 k.p.a.). Organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy (art. 77 k.p.a.). Sąd stwierdził, że organ drugiej instancji nie podał w zaskarżonej decyzji ([...] marzec 2010r.), na jakiej podstawie przyjął, że wyrok Sądu Rejonowego w D. z dnia [...] października 2009r. jest nieprawomocny. Faktem jest, że na kopii wyroku przesłanego przez pełnomocnika skarżącej bark jest postanowienia stwierdzającego jego prawomocność, ale to właśnie rzeczą organu było wyjaśnienie tej okoliczności, która miała i ma istotne znaczenie dla sprawy, gdyż finalnie może prowadzić do zawieszenia postępowania administracyjnego, gdyby toczyło się postępowanie instancyjne przed sądami powszechnymi. Istotne znaczenie tej okoliczności dotyczy oceny wystąpienia dobrowolności opuszczenia lokalu, czyli stwierdzeniu istnienia przesłanki do wymeldowania, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Niewyjaśnienie tej okoliczności nie przeszkadzało organowi na poszukiwania uprawnień R. B. do zamieszkiwania w lokalu i ewentualnego remontu. W tej sytuacji Sąd stwierdził, wystąpienie przesłanki określonej w art. 145 § 1 kt 1 lit. c) p.p.s.a.

Ponadto Sąd stwierdza, że dobór środków dowodowych należy do organu prowadzącego sprawę, a kryterium doboru stanowi wyżej powołany przepis art. 77 k.p.a. i art. 80 k.p.a. zgodnie z którym organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Organ pierwszej instancji słucha w charakterze świadków rodziców R. B., gdy fakt wcześniejszego zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym, który został zniszczony w wyniku pożaru nie jest kwestionowany przez skarżącą Spółdzielnię Mieszkaniową.

Prowadzenie postępowania dowodowego z uchybieniem art. 77 i art. 80 k.p.a. doprowadziło do naruszenia zasady szybkości postępowania wyrażonej w art. 12 k.p.a. Stwierdzenia tego nie niweczy doręczanie stronom pism o przedłużaniu terminu do załatwienia sprawy na podstawie art. 36 p 1 k.p.a. oraz podejmowanie w ciągu trzydziestu dniu jednej czynności procesowej. Zgodnie z art. 35 § 3 k.p.a. załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić w ciągu miesiąca. Akta sprawy dowodzą, że po kasacyjnej decyzji Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2009r. nr [...] organ pierwszej instancji pięciokrotnie określał nowy termin załatwienia sprawy, gdy nie istniały ku temu uzasadnione przyczyny. Stan faktyczny sprawy, od jego wszczęcia to jest od wniosku skarżącej z dnia [...] czerwca 2007r. ulegał istotnym zmianom, ale dla organu orzekającego winien być wiążący stan faktyczny i prawny sprawy na dzień wydania decyzji.

Mając na względzie przedstawiony stan sprawy Sąd stwierdził naruszenie przepisów prawa materialnego oraz przepisów postępowania w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy, co po myśli art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i lit. c w związku z art. 135 p.p.s.a. skutkuje uchyleniem decyzji obydwu instancji.

Na podstawie art. 152 p.p.s.a. Sąd wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji do czasu uprawomocnienia niniejszego wyroku.

Orzeczenie o kosztach znajduje uzasadnienie w art. 200 p.p.s.a.

W ponownie prowadzonym postępowaniu organ w pierwszej kolejności ustali, czy wyrok Sądu Rejonowego w D. z dnia [...] października 2009r. sygn. akt [...] stał się prawomocny i w jakiej dacie. W przypadku pozytywnego ustalenia tej okoliczności organ będzie kierował się wykładnią przepisu art. 15 ust. 2 ustawy zaprezentowaną w uzasadnieniu niniejszego wyroku. Ponadto organ ustali czy R. B. otrzymał lokal socjalny, wobec treści jego pisma z dnia [...] maja 2010r. o rezygnacji z zamieszkiwania w lokalu O. – P. [...]. Wyjaśnienie tej okoliczności może spowodować, że postępowanie jest bezprzedmiotowe.



Powered by SoftProdukt