Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sylwester Miziołek, Sędziowie Sędzia WSA Dorota Chobian, Sędzia WSA Renata Detka (spr.), Protokolant Referent stażysta Joanna Nowak, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 24 stycznia 2018 r. sprawy ze skargi NZOZ Centrum Medycznego [...] Spółka jawna w Kielcach (obecnie Centrum Medyczne [...] Spółka z o.o. z siedzibą w Kielcach) na decyzję Dyrektora Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie rozstrzygnięcia konkursu ofert na zawarcie umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oddala skargę.

Decyzją z [...] r., nr [...], Dyrektor Świętokrzyskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w K., po rozpatrzeniu wniosku NZOZ Centrum Medyczne [...] R. Spółka jawna w K. o ponowne rozpatrzenie sprawy, na podstawie art. 154 ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.2016.1793 ze zm.), zwanej dalej ustawą, oraz art. 104 § 1 kpa, utrzymał w mocy decyzję własną z 21 czerwca 2017 r. wydaną na skutek odwołania złożonego przez ww. podmiot od rozstrzygnięcia postępowania prowadzonego w trybie konkursu ofert w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju: profilaktyczne programy zdrowotne w zakresie: program badań prenatalnych na obszarze województwa świętokrzyskiego.

W uzasadnieniu organ wskazał, że 24 marca 2017 r. Dyrektor Oddziału, na podstawie art. 139 ust. 2 ustawy oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2014 r. w sprawie sposobu ogłaszania o postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej przez Narodowy Fundusz Zdrowia, składania ofert, powoływania i odwoływania komisji konkursowej, jej zadań oraz trybu pracy, ogłosił konkurs ofert poprzedzający zawarcie umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju: profilaktyczne programy zdrowotne w zakresie: program badań prenatalnych na obszarze województwa świętokrzyskiego. W ogłoszeniu określono okres obowiązywania umów od 1 lipca 2017 roku do 30 czerwca 2022 r. (okres rozliczeniowy od dnia 1 lipca 2017 r. do 31 grudnia 2017 r.).

Z 4 ofert złożonych przez:

1) Świętokrzyskie [...] w K.,

2) [...] Sp. z o. o w K.,

3) Wojewódzki Szpital Zespolony w K.,

4) NZOZ Centrum Medyczne [...] R. Spółka Jawna w K.,

Komisja konkursowa w dniu 22 maja 2015 r. wybrała do zawarcia umowy oferty określone powyżej numerami 1-3.

Oferta skarżącego nie została wybrana, z uwagi na zajętą pozycję w rankingu końcowym oraz ograniczoną kwotę zamówienia, którą Świętokrzyski Oddział Wojewódzki NFZ przeznaczył na zawarcie umów w niniejszym postępowaniu.

Decyzją z 21 czerwca 2017 r. Dyrektor Oddziału oddalił odwołanie NZOZ Centrum Medyczne [...] R. Spółka Jawna w K., podnosząc, że nie zostały naruszone obowiązujące przepisy prawa, a interes prawny świadczeniodawcy, o którym mowa w art. 152 ust. 1 ustawy, nie doznał uszczerbku.

We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy skarżący zarzucił następujące naruszenia prawa materialnego:

1) art. 134 ust. 3 ustawy, to jest zasady równego traktowania świadczeniodawców, poprzez dopuszczenie do postępowania prowadzonego w trybie konkursu ofert oraz wybór oferenta, który nie był świadczeniodawcą,

2) art. 5 pkt 41 lit a) ustawy poprzez dokonanie wykładni rozszerzającej w stosunku do definicji legalnej świadczeniodawcy ,

3) art. 25 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej poprzez jego nieuwzględnienie

w kwestii ustalenia daty rozpoczęcia wykonywania działalności leczniczej przez oferenta [...] sp. z o.o. oraz zastąpienia tego przepisu przepisem zarządzenia Nr [...] Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z [...] r. w sprawie warunków postępowania dotyczącego zawierania umów

o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, zmienionym zarządzeniem nr [...] Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 15 marca 2017 r., zwanym dalej "zarządzeniem nr [...] Prezesa NFZ";

4) art. 146 ust. 1 pkt 2 ustawy poprzez nieodrzucenie oferty oferenta [...] Sp. z o.o., który w dniu złożenia oferty, jak również w dniu rozstrzygnięcia postępowania nie spełniał warunków określonych w przepisach prawa oraz w szczegółowych warunkach umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, to jest nie był świadczeniodawcą,

5) § 2 pkt 14 zarządzenia nr [...] Prezesa NFZ poprzez pominięcie tego przepisu w procesie wydawania decyzji.

Wobec powyższych zarzutów skarżący wniósł o zmianę decyzji z 21 czerwca 2017 r. w sposób uwzględniający jego odwołanie oraz przeprowadzenie postępowania zgodnie z art. 154 ust. 7 ustawy.

Rozpatrując ponownie sprawę organ wskazał, że interes prawny skarżącego nie doznał uszczerbku, nie doszło bowiem do naruszenia przez Komisję konkursową zasad przeprowadzania postępowania w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Dyrektor Oddziału, badając niniejszą sprawę, ustalił, że Komisja Konkursowa

w dniu 7 kwietnia 2017 r., po stwierdzeniu poprawności ogłoszenia, przystąpiła do otwarcia ofert. W części jawnej postępowania konkursowego dokonano weryfikacji wymagań pod względem spełniania przez oferentów warunków formalno- prawnych, jak również wymagań koniecznych, dotyczących warunków udzielania świadczeń, wynikających z obowiązujących aktów prawnych. W części niejawnej postępowania konkursowego zostały przeprowadzone negocjacje z oferentami, dotyczące ustalenia liczby jednostek rozliczeniowych oraz ich ceny jednostkowej. Negocjacje w ww. zakresie zakończyły się podpisaniem przez skarżącego oraz członków Komisji Konkursowej protokołu końcowego z negocjacji.

Odnosząc się do zarzutów zawartych we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy organ podniósł, że uzyskanie przymiotu świadczeniodawcy w rozumieniu art. 5 pkt 41 ustawy oznacza nie tylko spełnienie warunków formalnych wynikających

z ustawy o działalności leczniczej, ale przede wszystkim, zgodnie z art. 103 tej ustawy, uzyskanie właściwego wpisu do rejestru. Prawo prowadzenia działalności leczniczej trwa bowiem od chwili uzyskania wpisu do momentu wykreślenia przez uprawniony organ podmiotu leczniczego z rejestru.

Dyrektor Oddziału w decyzji nr [...] stwierdził, że Komisja konkursowa właściwie zweryfikowała wpis oferenta [...] Sp. z.o.o.

w rejestrze prowadzonym przez Wojewodę Świętokrzyskiego pod numerem [...] , z którego wynika, że wpis podmiotu leczniczego został dokonany

z dniem 4 kwietnia 2017 roku, a więc spełniał wszystkie warunki, żeby rozpocząć działalność leczniczą przed dniem złożenia oferty w postępowaniu tj. na dzień 6 kwietnia 2017r. Organ podkreślił, że uzyskanie wpisu nie jest jednak jednoznaczne

z wymogiem faktycznie czynnej realizacji świadczeń opieki zdrowotnej, a możliwość złożenia oferty w postępowaniu konkursowym nie jest warunkowana faktycznym (czynnym) rozpoczęciem działalności leczniczej najpóźniej w dzień złożenia oferty, gdyż nie wynika to wprost z żadnego z przepisów mających zastosowanie

w postępowaniu prowadzonym w trybie konkursu ofert.

Od nowych podmiotów nie można więc wymagać uprzedniego udzielania świadczeń opieki zdrowotnej zwłaszcza, że dopiero ewentualne udzielenie im zamówienia na realizację tych świadczeń częstokroć stanowić będzie o rozpoczęciu przez nich wykonywania działalności leczniczej. Organ podkreślił, że zaproponowany przez skarżącego sposób rozumienia pojęcia świadczeniodawcy prowadziłby do niewątpliwego naruszenia zasad równego traktowania wszystkich świadczeniodawców ubiegających się o zawarcie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz zasady prowadzenia postępowania w sposób gwarantujący zachowanie uczciwej konkurencji, poprzez nieuzasadnione faktyczne uprzywilejowanie świadczeniodawców już udzielających świadczeń opieki zdrowotnej, względem świadczeniodawców, którzy tę działalność dopiero rozpoczynają i po raz pierwszy ubiegają się o udzielenie zamówienia na realizowanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 25 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej organ zauważył, że oferent [...] Sp. z o.o. załączył do oferty promesę polisy wraz z ofertą ubezpieczenia podmiotów leczniczych z dnia 5 kwietnia 2017 r., w której Towarzystwo Ubezpieczeniowe potwierdziło, że na wniosek ubezpieczającego obejmie w okresie od 1 czerwca 2017 roku do 31 maja 2018 r. ochroną ubezpieczeniową obowiązkową odpowiedzialność cywilną świadczeniodawcy. Ponadto [...] załączyła oświadczenie, zgodnie z którym umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zostanie zawarta na okres obowiązywania umowy ze Świętokrzyskim Oddziałem Wojewódzkim NFZ. Oświadczenie to spełnia wymagania z § 14 ust. 1 pkt 6 zarządzenia Prezesa NFZ 18/2017/DSOZ.

Zdaniem organu, przewidziana w zarządzeniu dopuszczalność złożenia przez oferenta umowy przedwstępnej lub innego dokumentu, w tym oświadczenia, stwierdzającego, że umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zostanie zawarta na okres obowiązywania umowy, dotyczy jedynie tych sytuacji, w których na oferencie nie ciążył obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej na zasadach określonych w przepisach ustawy o działalności leczniczej, to jest wyłącznie takiego podmiotu, który na dzień zgłaszania się do konkursu nie rozpoczął wykonywania działalności leczniczej. Wskazuje na to w szczególności brzmienie art. 136b ust. 1 pkt 1 ustawy, gdzie w jednoznaczny i niebudzący jakichkolwiek wątpliwości interpretacyjnych sposób powiązano istnienie po stronie świadczeniodawcy obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej właśnie z wykonywaniem działalności leczniczej, a nie z zawarciem umowy

z oddziałem wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia, czy też wpisem do rejestru podmiotów leczniczych.

Taki sposób skonstruowania powyższej regulacji uznać należy za uzasadniony względami praktycznymi i uwzględniający okoliczność, iż w danym konkursie ofert wystartować mogą zarówno podmioty już udzielające świadczeń opieki zdrowotnej

i wykonujące działalność leczniczą i, co za tym idzie, posiadające ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej oferenta, jak i podmioty, które dopiero zamierzają rozpocząć wykonywanie działalności leczniczej w przypadku zawarcia umowy

o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

W złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. skardze, NZOZ Centrum Medyczne [...] R. Spółka jawna w K. (przekształcona później w Centrum Medyczne [...] Sp. z o.o. w K.) wniosła o uchylenie decyzji z 19 lipca 2017 r. oraz poprzedzającej ją decyzji z 21 czerwca 2017 r. oraz zasądzenie kosztów postępowania zarzucając naruszenie:

1. art. 5 pkt 41 lit.a ustawy poprzez jego niewłaściwe zastosowanie

i w konsekwencji dokonanie wykładni rażąco rozszerzającej w stosunku do definicji legalnej świadczeniodawcy;

2. art. 25 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej poprzez jego niezastosowanie i nieuwzględnienie w kwestii ustalenia daty rozpoczęcia wykonywania działalności leczniczej przez [...] Sp. z o.o.;

3. § 2 pkt 14 zarządzenia Prezesa NFZ z 14 marca 2017 r. nr 18/2017/DSOZ poprzez jego niezastosowanie w procesie wydawania decyzji;

4. art. 134 ust. 1 ustawy to jest zasady równego traktowania świadczeniodawców, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i dopuszczenie do udziału w postępowaniu prowadzonym w trybie konkursu ofert oraz wybór oferenta, który nie miał statusu świadczeniodawcy;

5. art. 146 ust. 1 pkt 2 ustawy poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w zw.

z art. 149 ust. 1 pkt 7 ustawy poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji nieodrzucenie oferty oferenta [...] Sp. z o.o., który w dniu złożenia oferty, jak również w dniu rozstrzygnięcia postępowania, nie spełniał warunków określonych w przepisach prawa oraz w szczegółowych warunkach umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, tj. nie był świadczeniodawcą, na skutek czego jego oferta winna podlegać odrzuceniu.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że data wpisu do Rejestru Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą nie jest tożsama z datą rozpoczęcia wykonywania działalności leczniczej, z uwagi na to, że ustawa o działalności leczniczej, a nie zarządzenie Prezesa NFZ, obok wpisu do rejestru, stawia też inne wymogi, w tym obowiązek ubezpieczenia działalności leczniczej.

Skarżący wskazał na art. 5 pkt 41 ustawy i zawartą w nim definicję świadczeniodawcy podnosząc, że ustawodawca jednoznacznie wskazał, iż do oceny, czy dany podmiot wykonuje działalność leczniczą, czy też nie, należy stosować regulacje zawarte w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, która określa m.in. warunki formalne, jakie muszą być spełnione, aby dany podmiot mógł wykonywać działalność leczniczą. Jednym z nich jest zawarty w art. 25 ust. 2 tej ustawy obowiązek ubezpieczenia powstający najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania działalność leczniczej. Wynika z tego, że posiadanie umowy ubezpieczenia jest jednym z podstawowych warunków rozpoczęcia

i prowadzenia działalności leczniczej jako podmiot leczniczy. Przedłożona przez [...] Sp. z o.o. polisa obejmuje okres ubezpieczenia od 1 czerwca 2017 r. do 31 maja 2018 r., a więc oferent ten mógłby być uznany za świadczeniobiorcę dopiero w dniu 2 czerwca 2017 r. Ponadto ww. oferent sam zadeklarował, że działalność leczniczą rozpocznie dopiero 1 czerwca 2017 r.

W ocenie skarżącego, powoływany przez organ art. 136b ustawy w ogóle nie dotyczy podmiotów leczniczych. Obowiązkowe ubezpieczenie OC, o którym w nim mowa, dotyczy świadczeniobiorców innych niż podmioty lecznicze oraz innych niż lekarze lub pielęgniarki i położne, a więc m.in. psychologów będących świadczeniodawcami.

Skarżący zarzucił, iż organ pominął definicję legalną oferenta zawartą w § 2 pkt 14 zarządzenia Prezesa NFZ z 14 marca 2017 r., zgodnie z którą oferentem jest świadczeniodawca, który ubiega się o zawarcie umowy. Oferent musi spełnić żądane od niego warunki najpóźniej w dniu końcowym składania ofert, bo do tej chwili może składać poprawione oferty lub uzupełnienia oferty.

W ocenie skarżącego, organ myli konieczność posiadania przez oferenta statusu świadczeniodawcy ze źle pojętym kryterium ciągłości, które eliminowało

z postępowań konkursowych nowych oferentów, nie będących świadczeniodawcami, w znaczeniu stronami umowy o udzielanie świadczeń gwarantowanych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.

Wskazując na art. 134 ust. 1 i art. 149 ust. 1 pkt 7 ustawy skarżący podniósł, że najpóźniej w momencie dokonywania oceny oferty, a więc w trakcie otwierania ofert, wymogi muszą być spełnione, zaś w badanej sprawie, w odniesieniu do oferty [...] , nie były.

Skarżący zauważył, że organ niesłusznie stwierdził na stronie 5 decyzji, iż strony postępowania nie skorzystały z przysługującego im uprawnienia do zapoznania się z materiałami postępowania. To bowiem organ uniemożliwił pełnomocnikowi skarżącego dostęp do akt postępowania, czego dowodem jest protokół ze spotkania z 24 czerwca 2017 r. Bez dostępu do pełnych akt postępowania, zawierających również oferty podmiotów konkurencyjnych, strona jest pozbawiona możliwości sformułowania wszystkich zarzutów w odwołaniu od wyniku postępowania konkursowego, a przede wszystkim stwierdzenia, czy nie naruszono zasad postępowania konkursowego. W trakcie przeglądania akt sprawy w dniu 24 czerwca 2017 r. organ odmówił udostępnienia do wglądu umów z podwykonawcami zawartych przez [...] spółka z o.o. wskazując, że oferent ten zastrzegł dokument, jakim jest wykaz podwykonawców, jako tajemnicę przedsiębiorcy. W ocenie skarżącego, oferent zastrzegł jedynie wykaz podwykonawców, a nie poszczególne umowy. Ponadto, wykaz podwykonawców trudno uznać za tajemnicę przedsiębiorcy, skoro świadczeniodawca jest obowiązany umieścić wewnątrz budynków siedziby i jednostek organizacyjnych informacje dotyczące m.in. miejsc i godzin udzielania świadczeń przez podwykonawców.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonego rozstrzygnięcia, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopatrzył się naruszeń prawa skutkujących koniecznością jego uchylenia lub stwierdzenia nieważności.

Podstawę wydania zaskarżonej decyzji stanowiły przepisy ustawy,

a przedmiotem skargi jest decyzja wydana po rozpatrzeniu w trybie art. 154 ust. 6 wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, zakończonej decyzją Dyrektora Świętokrzyskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ w K. z dnia 21 czerwca 2017 r. rozstrzygającą postępowanie prowadzone w trybie konkursu ofert w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju profilaktyczne programy zdrowotne w zakresie: program badań prenatalnych na obszarze województwa świętokrzyskiego.

Bezspornym w sprawie jest, że w ogłoszeniu o postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, określono okres obowiązywania umów od 1 lipca 2017 r. do 30 czerwca 2022 r., a w terminie zakreślonym do składania ofert, oferty złożyło 4 oferentów m.in. NZOZ Centrum Medyczne [...] R. Spółka jawna w K. oraz [...] Sp. z o.o.

w K.. Rozstrzygając konkurs Komisja Konkursowa wybrała do zawarcia umowy 3 oferty, przy czym oferta skarżącego nie została wybrana z uwagi na zajętą pozycję w rankingu końcowym oraz ograniczoną kwotę zamówienia, którą organ przeznaczył na zawarcie umów.

Treść zarzutów zawartych w skardze wskazuje na to, że istota sporu

w niniejszej sprawie sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy wybrany przez Komisję Konkursową oferent [...] Sp. z o.o. w K. spełniał w dniu składania oferty określone prawem wymogi uznania go za świadczeniodawcę, skoro – co w sprawie pozostaje poza sporem – nie rozpoczął jeszcze wykonywania działalności leczniczej i nie posiadał w tej dacie zawartej umowy ubezpieczenia OC wymaganej art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1638 ze zm.), zwanej dalej u.d.l.

Rozstrzygnięcie powyższej kwestii ma istotny wpływ na ocenę legalności zaskarżonej decyzji, gdyż z przepisów ustawy wynika, że oferentami mogą być wyłącznie świadczeniodawcy, a art. 149 ust. 1 pkt 7 stanowi, że odrzuca się ofertę, jeżeli oferent lub oferta nie spełniają wymaganych warunków określonych

w przepisach prawa oraz w szczegółowych warunkach umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, o których mowa w art. 146 ust. 1 pkt 2. Także zarządzenie nr 18/2017/DSOZ Prezesa NFZ z 14 marca 2017 r. w sprawie warunków postępowania dotyczącego zawierania umów o udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, wydane na podstawie art. 102 ust. 5 pkt 21 i 25 ustawy, stanowi w § 2 pkt 14, że przez oferenta rozumie się świadczeniodawcę, który ubiega się o zawarcie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 5 pkt 41 lit. a ustawy, świadczeniodawcą jest podmiot wykonujący działalność leczniczą w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej. Stosownie natomiast do art. 2 ust. 5 u.d.l., podmiot wykonujący działalność leczniczą – a więc świadczeniodawca - to m.in. podmiot leczniczy, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1, tj. przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2017 r. poz. 2168) we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej - w zakresie, w jakim wykonuje działalność leczniczą.

Z kolei art. 103 u.d.l. stanowi, że działalność leczniczą można rozpocząć po uzyskaniu wpisu do rejestru, z zastrzeżeniem art. 104 (nie mającego znaczenia prawnego w stanie sprawy). Bezsporną jest przy tym okoliczność, że [...] sp. z o.o. w K. wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą uzyskała w dniu 4 kwietnia 2017 r. pod nr księgi [...] , a jako datę rozpoczęcia działalności leczniczej wskazano 1 czerwca 2017 r. (por. również wpis

w rejestrze pod adresem: [...] ).

Wpis do rejestru, o którym mowa w art 103 u.d.l. jest zatem warunkiem koniecznym do rozpoczęcia legalnej działalności leczniczej, przy czym przepisy nie nakazują rozpoczęcia wykonywania tej działalności w dniu dokonania wpisu, zwłaszcza jeżeli podmiot – jak miało to miejsce w sprawie – wskazał termin rozpoczęcia działalności leczniczej przypadający na dzień późniejszy. W żadnym razie nakazu takiego nie można wyprowadzać z przepisów nakładających na podmioty lecznicze (świadczeniodawców) obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. a u.d.l. oraz art. 136b ust. 1 pkt 1 ustawy).

Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, jaką obowiązane są zawrzeć podmioty wykonujące działalność leczniczą, obejmuje szkody będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych (art. 25 ust. 1 u.d.l.), a obowiązek ubezpieczenia powstaje najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania działalności leczniczej (art. 25 ust. 2 u.d.l).

Jeżeli zatem we wniosku o wpis do rejestru, podmiot leczniczy wskazał późniejszą datę rozpoczęcia działalności leczniczej i wpis taki został dokonany

w rejestrze, to obowiązek ubezpieczenia powstaje w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania działalności leczniczej, jak stanowi zacytowany wyżej przepis. Sytuacja taka oznacza jednocześnie, że z dniem wpisu do rejestru, podmiot leczniczy staje się podmiotem leczniczym wykonującym działalność leczniczą

w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 5 u.d.l., a więc świadczeniodawcą, o którym mowa w art. 2 pkt 41 ustawy, który nie rozpoczął jeszcze wykonywania tej działalności, a więc nie rozpoczął świadczenia usług medycznych. Ważne natomiast jest, aby data rozpoczęcia działalności leczniczej przez podmiot składający swoją ofertę w konkursie ogłoszonym na podstawie art. 139 ustawy, nie była późniejsza aniżeli początek okresu, na który zawierana jest umowa na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przez Fundusz.

Zauważyć także należy, że oferenci przystępujący do konkursu ofert

w kontrolowanym postępowaniu oprócz wymagań wynikających z przepisów ustawy oraz u.d.l., mieli obowiązek spełnić m.in. wymagania określone w cytowanym już zarządzeniu Prezesa NFZ z 14 marca 2017 r. W § 14 ust. 1 pkt 6 tego zarządzenia określono, że oferta w formie pisemnej powinna zawierać m.in. kopię polisy lub innego dokumentu potwierdzającego zawarcie przez oferenta umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej oferenta za szkody wyrządzone w związku z udzielaniem świadczeń w zakresie przedmiotu postępowania na okres obowiązywania umowy; oferent może złożyć także umowę przedwstępną lub inny dokument, w tym także oświadczenie, stwierdzające, że umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zostanie zawarta na okres obowiązywania umowy.

Do złożonej oferty [...] Sp. z o.o. w K. dołączyła promesę polisy z 5 kwietnia 2017 r., w której TU INTER Polska S.A. Przedsiębiorstwo w K. potwierdziło, że na wniosek ww. spółki obejmuje w okresie od 1 czerwca 2017 r. do 31 maja 2018 r. ochroną ubezpieczeniową obowiązkową odpowiedzialność cywilną świadczeniodawcy udzielającego opieki zdrowotnej celem przedłożenia w NFZ. Ponadto w piśmie z 4 maja 2017 r. spółka oświadczyła, że umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zostanie zawarta na cały okres obowiązywania umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Zasadnie więc przyjął organ, iż powyższe dokumenty spełniają wymagania

określone w § 14 ust. 1 pkt 6 zarządzenia z 14 marca 2017 r., a ww. spółka mogła być uznana za świadczeniodawcę w rozumieniu § 2 pkt 14 tego zarządzenia.

Przepisy cytowanego zarządzenia, ustawy oraz u.d.l. wskazują przy tym na dwie możliwe sytuacje.

Pierwsza, gdy podmiot na dzień zgłaszania się do konkursu rozpoczął już wykonywanie działalności leczniczej i usługi w tym zakresie faktycznie świadczy.

W takim przypadku zastosowanie znajduje art. 25 ust. 2 u.d.l. i oferent zobowiązany jest wykazać się polisą stwierdzającą realizację obowiązku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, spoczywającego na nim z mocy ww. przepisu.

Drugi przypadek, to sytuacja mająca miejsce w niniejszej sprawie w odniesieniu do [...] Sp. z o.o., w której podmiot na datę zgłoszenia oferty posiadał wpis do rejestru, lecz nie rozpoczął jeszcze wykonywania działalności leczniczej. Wówczas obowiązek zawarcia ubezpieczenia powstaje dopiero w dniu poprzedzającym rozpoczęcie wykonywania tej działalności.

Przewidziana w zarządzeniu z 14 marca 2017 r. dopuszczalność złożenia przez oferenta umowy przedwstępnej lub innego dokumentu, w tym oświadczenia, stwierdzającego, że umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zostanie zawarta na okres obowiązywania umowy dotyczy zatem jedynie tych sytuacji,

w których na oferencie nie ciążył obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej na zasadach określonych w przepisach u.d.l., to jest wyłącznie podmiotu, który na dzień zgłaszania się do konkursu nie rozpoczął wykonywania działalności leczniczej.

Taki sposób skonstruowania powyższych regulacji uzasadniony jest względami praktycznymi i uwzględnia okoliczność, iż w danym konkursie ofert wystartować mogą zarówno podmioty już udzielające świadczeń opieki zdrowotnej i wykonujące działalność leczniczą w sposób faktyczny, a co za tym idzie posiadające ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej oferenta, jak i podmioty, które dopiero zamierzają rozpocząć wykonywanie działalności leczniczej w przypadku zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Od tych ostatnich podmiotów nie sposób bowiem racjonalnie oczekiwać uprzedniego zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej oferenta za szkody wyrządzone w związku z udzielaniem świadczeń w zakresie przedmiotu postępowania, w sytuacji gdy ewentualne udzielenie im zamówienia na realizację tych świadczeń jest zdarzeniem przyszłym i niepewnym, które dopiero rozstrzygnie się w następstwie konkursu i od którego uzależniają one rozpoczęcie wykonywania działalności leczniczej.

Powyższa wykładnia zapisów zarządzenia Prezesa NFZ pozwala na realizację ustawowych zasad, w tym zasady równego traktowania wszystkich świadczeniodawców ubiegających się o zawarcie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz zasady prowadzenia postępowania w sposób gwarantujący zachowanie uczciwej konkurencji. Zaproponowany przez stronę skarżącą sposób rozumienia zapisów ustawy i u.d.l. prowadziłby zaś do niewątpliwego naruszenia tych zasad poprzez nieuzasadnione uprzywilejowanie świadczeniodawców już udzielających świadczeń zakontraktowanych przez NFZ, względem tych podmiotów, które po raz pierwszy ubiegają się o udzielenie zamówienia na realizowanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Takie podejście mogłoby prowadzić do zmonopolizowania rynku usług medycznych finansowanych ze środków publicznych przez świadczeniodawców realizujących już usługi medyczne i w praktyce uniemożliwiałoby powstanie jakichkolwiek nowych podmiotów leczniczych, które rozpoczęcie wykonywania działalności leczniczej uzależniają od kontraktu z NFZ i opierają realizowanie świadczeń medycznych na finansowaniu ich ze środków publicznych (np. niemożliwym byłoby powstanie nowego szpitala czy placówki świadczącej usługi z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, finansowanych przez NFZ).

Z tych też powodów chybionym jest zarzut naruszenia art. 134 ustawy i zasady równego traktowania świadczeniodawców.

Przedstawiona wykładnia nie pozostaje przy tym w jakiejkolwiek sprzeczności z zasadą, że posiadanie umowy ubezpieczenia jest jednym z podstawowych warunków rozpoczęcia i prowadzenia działalności leczniczej, albowiem zapisy u.d.l. rozróżniają sam wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą (art. 103 u.d.l.), będący warunkiem wykonywania takiej działalności, od rozpoczęcia jej wykonywania, co może nastąpić w późniejszej niż wpis do rejestru, wskazanej przez dany podmiot dacie i co powinno być poprzedzone zawarciem przez podmiot umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku

z wykonywaniem takiej działalności (por. wyrok WSA w Poznaniu z 15 marca 2017 r., sygn. akt II SA/Po 134/17, wyrok NSA z dnia 26 września 2017 r., znak II GSK 2580/17, dostępne na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Reasumując stwierdzić należy, że bezzasadny jest zarzut naruszenia art. 149 ust. 1 pkt 7 ustawy poprzez jego niezastosowanie i nieodrzucenie oferty [...] sp. z o.o. albowiem oferta ta spełniała warunki określone we wskazanych wyżej ustawach i zarządzeniu Prezesa NFZ z 14 marca 2017 r.

Odnosząc się do zarzutu nieudostępnienia pełnomocnikowi skarżącego pełnych akt postępowania zauważyć należy, że zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a., sąd administracyjny uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W uzasadnieniu skargi poza sformułowaniem powyższego zarzutu, skarżący ograniczył się do ogólnych rozważań na temat niemożności sformułowania wszystkich zarzutów w odwołaniu od wyniku postępowania konkursowego, charakteru dokumentów, których udostępnienia odmówiono oraz pojęcia tajemnicy przedsiębiorstwa. Nie wskazał jednak, jaki istotny wpływ na wynik tej konkretnej sprawy mogło mieć zarzucane naruszenie prawa procesowego, co wydaje się istotne w sytuacji, gdy cała argumentacja skargi, a wcześniej odwołania i wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, koncentruje się na zarzucie nieprawidłowego przyjęcia przez organ, że konkurencyjny oferent [...] sp. z o.o. nie był świadczeniodawcą, a co za tym idzie jego oferta już we wstępnym badaniu powinna zostać odrzucona. Niezależnie jednak od tego Sąd zauważa, że jak wynika z akt sprawy, spółka [...] zastrzegła, że wykaz podwykonawców nie zostanie udostępniony do wglądu, a co za tym idzie także umowy zawarte z podwykonawcami. Możliwość takiego zastrzeżenia przewidziana została w art. 135 ust. 2 pkt 2 ustawy, zgodnie z którym Fundusz realizuje zasadę jawności ofert, z wyłączeniem informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorcy, które zastrzeżone zostały przez świadczeniodawcę - w szczególności przez umożliwienie wglądu do tych ofert. Doprecyzowanie warunków takiego zastrzeżenia nastąpiło w § 11 ust. 2-4 zarządzenia Prezesa NFZ z 14 marca 2017 r. Zgodnie z powołanymi przepisami, oferent zastrzega informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorcy w formie pisemnej, w szczególności przez wypełnienie i załączenie do oferty formularza, którego wzór określony jest w załączniku nr 8 do zarządzenia. Oferent składa do komisji prowadzącej postępowanie zastrzeżenie, o którym mowa w ust. 2, najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień ogłoszenia o rozstrzygnięciu postępowania. Zastrzeżenie dotyczące wyłączenia jawności oferty winno wskazywać, w sposób nie budzący wątpliwości, informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorcy (zastrzeżeniu nie nadaje się charakteru zastrzeżenia generalnego). Zastrzeżenie dokonane przez spółkę [...] dokonane zostało w zgodzie z powyższymi uregulowaniami, dlatego organ nie mógł udostępnić żądanych przez skarżącego danych.

Skoro zatem podniesione w skardze zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku, a jednocześnie brak jest okoliczności, które z urzędu należałoby wziąć pod uwagę, Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak sentencji na podstawie art. 151 p.p.s.a.