Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział I w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Tomasz Adamczyk Sędziowie: Sędzia WSA Joanna Grzegorczyk-Drozda (spr.) Sędzia NSA Bogusław Klimowicz Protokolant: Sekretarz sądowy Anna Jaworska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 marca 2019 r. sprawy ze skargi Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Z. na uchwałę Rady Gminy i Miasta Szadek z dnia 11 grudnia 2015 r. nr XVI/108/2015 w przedmiocie określenia wzorów deklaracji i informacji podatkowych na podatek od nieruchomości stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w zakresie pkt D.2. załącznika Nr 1 poz. 24 i załącznika Nr 2 poz. 23.

Prokurator Rejonowy w Z. zaskarżył uchwałę Rady Gminy i Miasta Szadek z dnia 11 grudnia 2015 r., nr XVI/108/2015, w sprawie określenia wzorów formularzy deklaracji i informacji na podatek od nieruchomości z załącznikami w części dotyczącej punktu D2 zawartego w załączniku nr 1 i punktu D2 zawartego w załączniku nr 2 do uchwały.

Zarzucił naruszenie art. 18 ust. 2 pkt 8 i art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2015 roku poz. 1515, dalej jako: "u.s.g.") oraz art. 6 ust. 13 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 445, dalej jako: "u.p.o.l.") polegające na nałożeniu na osoby składające deklarację obowiązku podania w załącznikach nr 1 i 2 do uchwały nr XVI/108/2015 danych w postaci numeru telefonu składającego deklarację (punkty D2), podczas gdy brak jest upoważnienia ustawowego do żądania tego rodzaju danych przez organy jednostek samorządu terytorialnego.

W uzasadnieniu wskazał, iż wskazana uchwała została podjęta w oparciu o przepis art. 18 ust. 2 pkt 8 i art. 40 ust. 1 u.s.g. oraz art. 6 ust. 13 u.p.o.l. a następnie opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego w dniu 16 grudnia 2015 r. pod pozycją 5558.

Analizowana uchwała została uchylona uchwałą Rady Gminy i Miasta Szadek nr XVII/118/2015 z dnia 22 grudnia 2015 r. ogłoszoną w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego w dniu 29 grudnia 2015 r.

Prokurator podkreślił, że przepisy, na jakich została wydana zaskarżona uchwała, nie stanowiły podstawy do zawarcia w treści jej załączników nr 1 i 2, w częściach D2, obowiązku podania przez składającego deklarację numeru telefonu.

Nadto wskazał, iż podanie numeru telefonu przez podatnika nie stanowi informacji niezbędnych do obliczenia wysokości podatku od nieruchomości. Tego rodzaju dane osobowe powinny być gromadzone tylko wówczas, gdyby były niezbędne celem ich przetwarzania w związku z realizacją uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa lub gdyby były one niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego (art. 23 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych – Dz. U. z 1997 r. nr 133, poz. 883).

Wskazując na powyższe, powołując się na dyspozycję art. 147 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, dalej jako: "p.p.s.a.") wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały w części dotyczącej załączników nr 1 i 2 w zakresie obejmującym punkty D2 dotyczące oświadczenia w przedmiocie podania przez składającego deklarację numeru telefonu.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej zgodnie z treścią art. 58 § 1 pkt 6 p.p.s.a., z uwagi na jej uchylenie uchwala z 2015 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zważył, co następuje.

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami, a organami administracji rządowej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2 ustawy). Zakres kontroli administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje również, zgodnie z art. 3 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, dalej jako: "p.p.s.a."), orzekanie w sprawach skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego. Zarówno przepisy regulujące postępowanie przed sądami administracyjnymi, jak i przepisy ustawy o samorządzie gminnym, nie wprowadzają innych kryteriów kontroli aktów prawa miejscowego aniżeli zgodność z prawem uchwał organów jednostek samorządu terytorialnego. Sąd administracyjny kontroluje zatem uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego wyłącznie na podstawie kryterium zgodności z przepisami prawa. Rolą sądu administracyjnego w niniejszej sprawie jest zatem ocena zaskarżonej uchwały z punktu widzenia jej zgodności z prawem.

W tym miejscu zauważyć również należy, że rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymaga w pierwszej kolejności ustalenia zakresu "granic danej sprawy", a następnie tego, czy zaskarżona przez Prokuratora uchwała jest aktem prawa miejscowego. Zgodnie bowiem z art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd dokonuje kontroli zaskarżonej uchwały wyłącznie w granicach sprawy. Z treści skargi jednoznacznie wynika, że jej przedmiotem są jedynie niektóre (wymienione szczegółowo w skardze) postanowienia zaskarżonej uchwały. W rozpatrywanej sprawie przedmiotem zaskarżenia nie jest więc cała uchwała, lecz wyłącznie ta jej część, w stosunku do której strona skarżąca wyznaczyła jej granice.

Odnosząc się z kolei do pojęcia "aktów prawa miejscowego" wskazać należy, że pod pojęciem tym należy rozumieć akty normatywne zawierające przepisy o charakterze abstrakcyjnym i generalnym, powszechnie obowiązujące na określonej części terytorium państwa, wydawane przez organy samorządu terytorialnego lub terenowe organy administracji rządowej na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie (art. 87 ust. 2 Konstytucji RP).

Uchwała w sprawie określenia wzorów formularzy deklaracji i informacji dotyczących podatków lokalnych, jako skierowana do wszystkich osób zamieszkujących teren danej gminy, na których ciąży obowiązek uiszczania tego podatku, jest aktem prawa miejscowego. Dlatego stwierdzić należy, że nie ma przeszkód, aby w razie stwierdzenia naruszenia prawa, sąd mógł orzec nieważność uchwały, mimo że od daty podjęcia aktu upłynął ponad rok, stosownie do art. 147 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 94 ust. 1 u.s.g.

Przechodząc następnie do oceny merytorycznej zaskarżonej uchwały należy stwierdzić, że z art. 168 Konstytucji RP wynika prawo jednostek samorządu terytorialnego do uchwalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie ustalonym w ustawie. Konkretyzację tego prawa - poza uregulowaniami szczególnymi - zawiera w odniesieniu do gminy art. 40 ust. 1 u.s.g., zgodnie z którym gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązującego na obszarze gminy, przy czym w myśl art. 18 ust. 2 pkt 8 tej ustawy podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat należy do wyłącznej właściwości rady gminy, lecz tylko w granicach określonych w odrębnych ustawach.

Zgodnie z art. 6 ust. 13 u.p.o.l. rada gminy określa, w drodze uchwały, wzory formularzy niezbędnych do określenia wysokości podatku. W formularzach będą zawarte dane dotyczące podmiotu i przedmiotu opodatkowania, niezbędne do wymiaru i poboru podatku od nieruchomości.

Ustawowe wyliczenie zagadnień przekazanych radzie gminy do uregulowania w drodze uchwały w sprawie wzoru deklaracji jest wyczerpujące. Zdaniem sądu, nie jest zatem dopuszczalna wykładnia rozszerzająca zastosowania tego przepisu w odniesieniu do innych kwestii, które nie zostały w nim wymienione. Oznacza to, że w podejmowanym, na podstawie cytowanych przepisów, akcie prawa miejscowego nie można zamieszczać postanowień, które wykraczają poza treść tych przepisów. Deklaracja podatkowa powinna zatem zawierać jedynie takie dane, które konieczne są do prawidłowego obliczenia wysokości podatku.

Uwzględniając powyższe, sąd uznał, że zawarcie w uchwale Rady Gminy i Miasta Szadek z dnia 11 grudnia 2015 r. w sprawie określenia wzorów formularzy deklaracji i informacji na podatek od nieruchomości w załączniku nr 1 i 2 w punktach D2 pod pozycją (odpowiednio) 24 i 23 obowiązku wskazania numeru telefonu podatnika nie jest okolicznością konieczną do prawidłowego obliczenia wysokości podatku od nieruchomości.

Stosownie do art. 91 ust. 1 i 4 u.s.g. przesłanką stwierdzenia nieważności uchwały organu samorządu gminnego jest istotna sprzeczność uchwały z prawem. Skoro ustawowe wyliczenie zagadnień przekazanych radzie gminy do uregulowania w drodze uchwały w sprawie wzoru deklaracji jest wyczerpujące i nie jest dopuszczalna wykładnia rozszerzająca zastosowania tego przepisu w odniesieniu do innych kwestii, które nie zostały w nim wymienione, to w podejmowanym, na podstawie wyżej cytowanych przepisów, akcie prawa miejscowego nie można zamieszczać postanowień, które wykraczają poza treść tych przepisów. Natomiast w niniejszej sprawie zamieszczenie w deklaracji danych nie wymienionych w ustawowym wyliczeniu oznacza istotną sprzeczność uchwały w zaskarżonej części z prawem i w konsekwencji skutkuje stwierdzeniem jej nieważności. Takie stanowisko zaprezentowano m.in. w wyrokach WSA w Krakowie z dnia 22 września 2015 r. sygn. akt I SA/Kr 1053/15, z dnia 8 września 2015 r. sygn. akt I SA/Kr 1203/15 i sygn. akt I SA/Kr 1205/15, 27 lipca 2015 r. sygn. akt I SA/Kr 973/15, 22 lipca 2015 sygn. akt I SA/Kr 415/15, z dnia 29 czerwca 2015r. sygn. akt I SA/Kr 653/15, sygn. akt I SA/Kr 652/15 oraz sygn. akt I SA/Kr 758/15, z dnia 13 lipca 2014 sygn. akt I SA/Kr 900/15 oraz wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 listopada 2012 r., sygn. akt II OSK 2012/12 oraz z dnia 11 lipca 2017r.,sygn. akt II FSK 1219/17.

Tym samym WSA w Łodzi, w składzie rozpoznającym przedmiotową skargę, nie podziela argumentacji i stanowiska zawartego w powołanym w odpowiedzi na skargę postanowieniu NSA z dnia 23 marca 2010 r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt II OSK 2032/09.

Jak słusznie wskazuje się w orzecznictwie, istotą sądowej kontroli sprawowanej przez sądy administracyjne jest ocena legalności zaskarżonych aktów i czynności według stanu prawnego i faktycznego sprawy z daty ich podjęcia. Nawet ewentualna zmiana uchylenie lub wykonanie zaskarżonej do sądu uchwały nie czyni zbędnym wydania przez sąd wyroku, jeżeli zaskarżona uchwała może być zastosowana do sytuacji z okresu poprzedzającego jej zmianę. Skutki stwierdzenia nieważności uchwały polegające na orzeczeniu o jej nieważności powstają od daty jej podjęcia.

Zobowiązanie podatnika do wskazania jego numeru telefonu niewątpliwie zapewnia kontakt z podatnikiem ale jednocześnie, z całą pewnością, wykracza poza naturę przedmiotu to jest wskazanie danych niezbędnych do obliczenia wysokości podatku i w związku z tym żądanie jego wskazania w deklaracji nie ma podstaw prawnych.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie sądu, skarga Prokuratora zawiera usprawiedliwione podstawy i zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżona uchwała została bowiem podjęta z naruszeniem przepisów obowiązującego prawa, tj. ustawy samorządzie gminnym oraz ustawy podatkowej (wskazanych i omówionych powyżej). Z tych względów, sąd orzekł jak w sentencji w oparciu o treść art. 147 § 1 p.p.s.a.

A.J.