drukuj    zapisz    Powrót do listy

6031 Uprawnienia do kierowania pojazdami, Ruch drogowy, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, *Uchylono decyzję I i II instancji, III SA/Wr 584/12 - Wyrok WSA we Wrocławiu z 2013-01-29, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

III SA/Wr 584/12 - Wyrok WSA we Wrocławiu

Data orzeczenia
2013-01-29 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2012-12-03
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu
Sędziowie
Józef Kremis
Magdalena Jankowska-Szostak
Marcin Miemiec /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6031 Uprawnienia do kierowania pojazdami
Hasła tematyczne
Ruch drogowy
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
*Uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2005 nr 108 poz 908 art. 90 ust. 1 pkt 3, art. 105 ust. 1, ust. 2, art. 107 ust. 1 pkt 4, art. 102 ust. 1 pkt 1 i 2, art. 103 ust.1 i 3, art. 104 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 pkt 1 i 2
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym - tekst jednolity
Dz.U. 2004 nr 24 poz 215 par. 5 ust. 1 pkt 1lit. b
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 stycznia 2004 r. w sprawie wydawania uprawnień do kierowania pojazdami.
Dz.U. 2004 nr 173 poz 1807
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
Dz.U. 2009 nr 175 poz 1361 art. 373
Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze - tekst jednolity.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marcin Miemiec (sprawozdawca) Sędziowie Sędzia NSA Józef Kremis Sędzia WSA Magdalena Jankowska-Szostak Protokolant Ewa Bogulak po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 29 stycznia 2013 r. sprawy ze skargi M. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. z dnia [...] października 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania uprawnienia do kierowania pojazdami kat. B I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty L. z dnia [...] sierpnia 2012 r. nr [...]; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. na rzecz skarżącego kwotę 694 (sześćset dziewięćdziesiąt cztery) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; III. orzeka, że decyzje wymienione w punkcie I nie podlegają wykonaniu do dnia prawomocności wyroku.

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. decyzją z dnia [...] r. Nr [...] utrzymało w mocy decyzję Starosty L. z dnia [...] r., Nr [...], orzekającą o odmowie wydania M. K. uprawnienia do kierowania pojazdami kat. B.

W uzasadnieniu decyzji organ II instancji przedstawił dotychczasowy przebieg postępowania w sprawie. Strona zwróciła się do Starostwa Powiatowego w L. za pośrednictwem Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w J. o wydanie prawa jazdy kat. B. Do wniosku załączyła zaświadczenie nr [...] z dnia [...] r. o ukończeniu szkolenia podstawowego dla osób ubiegających się o prawo jazdy kat. B; a także wystawione przez firmę "A", zaświadczenie nr [...] z dnia [...] r. o ukończeniu szkolenia dodatkowego dla osób ubiegających się o prawo jazdy kat. B wystawione przez wymienioną "A", orzeczenie lekarskie nr [...] o braku przeciwwskazań do kierowania pojazdami kat. B, karty egzaminacyjne oraz wnioski z wynikami egzaminu na prawo jazdy, z których wynika pozytywne zdanie egzaminu.

W aktach sprawy znajduje się postanowienie Sądu Rejonowego w J. Wydział [...] z dnia [...] r. (sygn. [...]), zgodnie z którym W. Z. pozbawiono na okres 3 lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek. Postanowienie to uprawomocniło się w dniu [...] r. Z uzyskanej przez organ I instancji z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej RP W.Z. zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej "A" [...] r. Wydawanie przez W. Z. zaświadczeń o ukończeniu przez odwołującą kursu dodatkowego nastąpiło więc w okresie, kiedy w stosunku do niego obowiązywał zakaz prowadzenia działalności gospodarczej z uwagi na to, że postanowienie Sądu Rejonowego było już prawomocne. Wobec tego organ II instancji uznał, że zaświadczenia o ukończeniu szkolenia podstawowego dla osób ubiegających się o prawo jazdy kat. B, wydane przez przedsiębiorcę w okresie obowiązywania zakazu wykonywania przez niego działalności gospodarczej nie mogą stanowić podstawy do uzyskania uprawnień do kierowania pojazdami. Zostały bowiem wydane przez podmiot, który faktycznie w tym czasie nie miał uprawnienia do wystawienia takich zaświadczeń.

Od powyższej decyzji skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu wniosła M. K.. Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, a to art. 7, art. 8, art. 10 § 1, art. 15 i art. 77 k.p.a. oraz naruszenie prawa materialnego, to znaczy § 7 ust. 1 pkt 1 lit. a-e w zw. z § 7 ust 1 pkt 5 lit a rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 21 stycznia 2004 r. w sprawie wydawania uprawnień do kierowania pojazdami (Dz.U. z 2004 r. Nr 24, poz. 215).

W uzasadnieniu skarżąca wskazała, że organ II instancji nie rozpoznał sprawy w pełnym zakresie. Nie odniósł się do podniesionych zarzutów. Skarżącej nie zapoznano z całością materiału dowodowego. Nie przeprowadzono dowodu z decyzji Starosty L. zakazującej przedsiębiorcy W. Z. "A" prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców. Z materiałów sprawy nie wynika, że decyzję taką wydano. Postanowienie Sądu Rejonowego w J. o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej nie pociąga za sobą zakazu prowadzenia takiej działalności. W tej sprawie wymagana jest odrębna decyzja Starosty. Nie było więc podstawy do negatywnej weryfikacji kwestionowanego zaświadczenia. Skarżąca wskazała, że w materiale dowodowym brak jest także decyzji o skreśleniu instruktora z ewidencji prowadzonej przez starostę. Zaświadczenie potwierdzające odbycie dodatkowego 5 godzinnego szkolenia zostało więc wydane prawidłowo. Skarżąca jako kursantka nie miała możliwości weryfikacji uprawnień instruktora. Żaden przepis też nie wymaga, aby kursant dokonywał takiej weryfikacji.

Skarżącej wskazała ponadto na naruszenie wskazanych przepisów prawa materialnego, to znaczy § 7 ust. 1 pkt 1 lit. a-c w zw. z § 7 ust. 1 pkt 5 lit a rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 21 stycznia 2004 r. w sprawie wydawania uprawnień do kierowania pojazdami (Dz.U. Nr 24, poz. 215) poprzez ich błędną wykładnię.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze podtrzymało w całości stanowisko, wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji oraz wniosło o oddalenie skargi.

Odnosząc się do zarzutów skargi organ wskazał, że orzekając o utrzymaniu w mocy decyzji organu I instancji przyjął stanowisko, że wydanie zaświadczenie o odbyciu dodatkowego szkolenia wydał przedsiębiorca, który nie miał uprawnienia do wystawienia takich zaświadczeń z uwagi na orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w związku z uprawomocnieniem się w dniu [...]r. powołanego postanowienia Sądu Rejonowego.

Organ stwierdził, że przepisy rozporządzenia nie dają organowi możliwości wydania decyzji uznaniowej w zakresie wydania prawa jazdy, gdy weryfikacja dokumentów jest negatywna. Organ ma obowiązek odmówić wydania prawa jazdy (§ 7 ust. 1 pkt 5 lit. a). Organ co do zasady zgodził się ze stanowiskiem skarżącej, że postanowienie Sądu zastępuje wydania przez Starostę decyzji w sprawie wykonywania działalności gospodarczej. Organ podkreślił jednak, że wpis w rejestrze działalności gospodarczej ma charakter deklaratywny. Gdy Sąd zakazał prowadzenia takiej działalności, należy uznać, że wszelkie wydane przez takiego przedsiębiorcę zaświadczenia nie mają mocy prawnej i nie mogą służyć celowi, jaki wiąże z nimi ustawa. Organ uznaje, że sam fakt orzeczenia o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej przez sąd gospodarczy wskazuje, że przedsiębiorca w tym okresie, w którym obowiązuje zakaz, nie spełnia ustawowych przesłanek prowadzenia takiej działalności. Nie daje więc podstaw do uznania, że prowadzone przez niego szkolenie spełnia określone ustawą wymogi i że wystawione przez niego zaświadczenie może być podstawą wydania prawa jazdy. Według organu, nie jest wystarczające samo formalne spełnienie przez wydającego zaświadczenia jego wymogów (formalna poprawność zaświadczenia). Zaświadczenie to musi być dowodem odbycia kursu przygotowującego do egzaminu na prawo jazdy, przeprowadzonego przez osobę posiadającą odpowiednią wiedzę i kwalifikacje, a także uprawnienia niezbędne dla jego przeprowadzenia. O takim kursie nie może być mowy, jeżeli przeprowadza go osoba, wobec której prawomocnie orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Zaświadczenia wystawione przez taką osobę nie spełniają więc według Kolegium waloru prawidłowości w rozumieniu przepisów ustawy i rozporządzenia.

Podniesione przez skarżącą zarzuty nie zasługują więc na uwzględnienie. Podstawą uznania, że wystawione zaświadczenie o odbyciu kursu nie może być podstawą wydania prawa jazdy nic opiera się bowiem na decyzji o wykreśleniu przedsiębiorcy z rejestru, lecz na uznaniu, że deklaratywny charakter wpisu w rejestrze przedsiębiorców oraz zakwestionowanie prawidłowości prowadzenia działalności gospodarczej (którego wyrazem jest postanowienie Sądu d zakazie prowadzenia działalności gospodarczej) są podstawą uznania, że wystawione przez niego zaświadczenia nie mają waloru wiarygodności i prawidłowości. Nie mogą być zatem podstawą wydania prawa jazdy. Tym samym oczywiste jest, że w aktach sprawy nie ma decyzji o wykreśleniu W.Z. z ewidencji działalności gospodarczej, bowiem w oceni Kolegium decyzja taka nie była ani decydująca, ani niezbędna.

W tym stanie rzeczy według Samorządowego Kolegium Odwoławczego zasadny jest wniosek o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Sąd administracyjny sprawuje w zakresie swej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, co wynika z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269, ze zm.). Zakres tej kontroli wyznacza art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) – zwanej dalej w skrócie P.p.s.a. Stosownie do tego przepisu Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W myśl art. 145 p.p.s.a., Sąd zobligowany jest do uchylenia decyzji bądź postanowienia lub stwierdzenia ich nieważności, ewentualnie niezgodności z prawem, gdy dotknięte są one naruszeniem prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania, innym naruszeniem przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy, lub zachodzą przyczyny stwierdzenia nieważności decyzji wymienione w art. 156 k.p.a. lub innych przepisach. W ramach kontroli legalności Sąd stosuje przewidziane prawem środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia (art. 135 p.p.s.a.).

W niniejszej sprawie skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Jako materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji wskazano w niej przepis art. 90 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) – zwanej dalej jako p.o.r.d. i przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 21 stycznia 2004 r. w sprawie wydawania uprawnień do kierowania pojazdami (Dz. U. Nr 24, poz. 215 ze zm.).

Zgodnie z art. 90 ust. 1 cyt. p.o.r.d prawo jazdy otrzymuje osoba, jeżeli:

1) osiągnęła wymagany dla danej kategorii wiek;

2) uzyskała orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem i orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem, o ile jest ono wymagane;

3) odbyła wymagane dla danej kategorii szkolenie;

4) zdała z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy wymagany dla danej kategorii;

5) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - przez co najmniej 185 dni w każdym roku kalendarzowym ze względu na swoje więzi osobiste lub zawodowe albo przedstawi zaświadczenie, że studiuje od co najmniej sześciu miesięcy.

Z kolei § 5 ust. 1 pkt 1 lit. "b" cyt. rozporządzenia, w ramach warunków jakie łącznie spełnić musi osoba ubiegająca się o wydanie, po raz pierwszy prawa jazdy, wymienia m.in. konieczność przedłożenia przez nią zaświadczenia o ukończeniu wymaganego dla danej kategorii rodzaju szkolenia.

Przepis art. 90 ust. 1 pkt 3 p.o.r.d uzależnia zatem możliwość uzyskania dokumentu potwierdzającego umiejętność kierowania pojazdem od spełnienia łącznie wszystkich wymienionych w nim przesłanek, wśród których, w pkt 3, wymieniony został warunek odbycia wymaganego, odpowiedniego dla danej kategorii prawa jazdy, szkolenia.

Art. 105 ust. 1 p.o.r.d szkolenie osoby ubiegającej się o uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym jest prowadzone przez instruktora. Natomiast w ust. 2 art. 105 ustawodawca określił wymogi, jakie musi spełniać osoba będąca instruktorem. Stosownie do treści art. 107 ust. 1 pkt 4 p.o.r.d starosta skreśla instruktora z ewidencji, jeżeli instruktor dopuścił się rażącego naruszenia przepisów w zakresie szkolenia.

Dodać należy, że wymagania, określone w art. 105 ust. 2 p.o.r.d., związane są niewątpliwie z doniosłą rolą spełnianą przez instruktora w procesie przygotowywania osób do kierowania pojazdami spalinowymi. Mają one na celu zagwarantować należyte wypełnianie przez instruktora obowiązków w zakresie nauczania, a w konsekwencji mają zapewnić wysoki poziom szkolenia. Tym bardziej, sam instruktor powinien być osobą, która pozwalałaby na danie rękojmi należytego wykonywania nałożonych na niego zadań, w tym również ma stanowić wzorzec prawidłowego zachowania, w szczególności zaś przestrzegania przepisów ruchu drogowego, których przecież instruktor sam naucza i wymaga (patrz: Ryszard A. Stefański Komentarz do art. 105 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, Opublikowano Lex 2008; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 7 czerwca 2001 r. sygn. akt IV Gl 116/11). Istotą przewidzianego prawem szkolenia jest przeprowadzenie wobec każdego z kursantów takiego wymiaru teoretycznych i praktycznych zajęć, jakie zostały uznane za minimum zezwalające na dopuszczenie kandydata do egzaminu. Dopuszczenie zaś przez instruktora do egzaminu kursanta, który nie zrealizował wymaganego minimum programowego stanowi naruszenie przez instruktora fundamentalnych w zakresie prowadzenia szkolenia zasad i ma charakter rażący.

Z przekazanych akt administracyjnych wynika, że skarżąca takie szkolenie odbyła i uzyskała zaświadczenie w tym zakresie. Szkolenie to zostało rozpoczęte w dniu 13 [...]r. a ukończone w dniu [...]r. i końcowo potwierdzone zaświadczeniem z [...] r. Nr [...]. A zatem składając wniosek o przyznanie prawa jazdy kat. B skarżąca spełniła wszystkie przesłanki określone w art. 90 ust. 1 ustawy. Przedmiotem sporu pozostaje natomiast samo zaświadczenie, którego treść budzi wątpliwości organu, skoro uznaje je za nieprawdziwe.

W tym miejscu wskazać należy, iż na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 1 i 2 p.o.r.d szkolenie osoby ubiegającej się o wydanie uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym albo tramwajem jest prowadzone:

1) w formie kursu - w ośrodku szkolenia kierowców;

2) w formie zajęć szkolnych dla uczniów - przez szkołę, w której programie nauczania jest przewidziane uzyskanie umiejętności kierowania pojazdem silnikowym.

Przypomnieć należy, że ośrodki szkolenia kierowców prowadzą przedsiębiorcy wykonujący działalność gospodarczą, która jest działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807, ze zm.). Stosownie do art. 103 ust. 1 i ust. 3 p.o.r.d. działalność taka wymaga uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców, prowadzonego przez starostę właściwego ze względu na miejsce wykonywania działalności objętej wpisem. Starosta pełni też nadzór i kontrolę nad ośrodkiem szkolenia. Jest on uprawniony do wydawania decyzji o zakazie prowadzenia przez przedsiębiorcę ośrodka szkolenia kierowców, konsekwencją czego jest skreślenie przedsiębiorcy z rejestru działalności, co może mieć miejsce m.in. w przypadku rażącego naruszenia warunków wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców, którym jest m.in. szkolenie niezgodnie z obowiązującym programem szkolenia, wydanie niezgodnego ze stanem faktycznym zaświadczenia o ukończeniu szkolenia (art. 104 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 pkt 1 i 2 p.o.r.d ). Stosownie do art. 105 ust. 1 i 2 p.o.r.d. szkolenie osoby ubiegającej się o uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym albo tramwajem jest prowadzone przez instruktora, którego starosta wpisał do ewidencji instruktorów, jeżeli spełnia on warunki określone w art. 105 ust. 2 pkt 1-6 tej p.o.r.d. Przy czym, instruktor jest obowiązany posiadać w czasie szkolenia legitymację instruktora i okazywać ją na żądanie (art. 106 ust. 3 p.o.r.d). W rozpatrywanej sprawie – co wymaga wyraźnego zaakcentowania Sądu – instruktor skarżącej spełniał jednak przesłanki szczegółowo wyliczone w treści art. 105 ust. 2 ustawy, a zatem co ma bezpośredni wpływ na sytuację skarżącej, był uprawniony do jej szkolenia jako osoby ubiegającej się o uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym.

Tymczasem Kolegium stwierdziło, że wystawione przez tego instruktora zaświadczenie jest nieprawdziwe z tego powodu, że wystawił je podmiot do tego nieuprawniony, gdyż jak wskazano wyżej postanowieniem Sądu orzeczono o zakazie pozbawienia na okres trzech lat prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu.

Należy jednak zauważyć, iż postanowienie zawierające orzeczenie jakim zakaz prowadzenia określonej działalności orzeczony na podstawie art. 373 prawa upadłościowego lub naprawczego, odnosi bezpośredni skutek jedynie w stosunku do osoby skazanej. Nie może zatem wpływać negatywnie na uprawnienia skarżącej, która wypełniła wszelkie wymagania stawiane jej przez ustawodawcę, a uprawniające ją do zdobycia prawa jazdy. Na marginesie wskazać nadto należy, że skarżąca nie posiadała żadnej prawnej możliwości weryfikacji uprawnień instruktora. Przy czym żaden przepis prawa nie zobowiązuje kursanta do sprawdzenia kwalifikacji instruktora prowadzącego szkolenie, może on jedynie zażądać okazania w czasie szkolenia legitymacji przez instruktora, który ma obowiązek ją posiadać zgodnie z art. 106 ust. 3 p.o.r.d. Jeśli zainteresowany zgłasza się do ośrodka szkolenia, który spełnia kryteria ustawowe w zakresie uprawnienia do szkolenia kierowców, to ma prawo oczekiwać, że szkolenie zostanie przeprowadzone tak od strony podmiotowej, jak i przedmiotowej zgodnie z obowiązującymi zasadami wynikającymi z przepisów prawa, zaś wszelkie skutki ewentualnych naruszeń nie będą go obciążać. Wobec powyższego nie można skarżącej skutecznie postawić zarzutu, że nie dopełniła ustawowego obowiązku, który skutkowałby dla niej negatywnymi konsekwencjami.

Już tylko z wyżej wskazanych powodów należało uchylić zaskarżaną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję pierwszoinstancyjną, co znalazło wyraz z pkt. I sentencji wyroku. Orzeczenie o kosztach oparto o art. 200 p.p.s.a, zaś orzeczenie zawarte w pkt. III sentencji wyroku o art. 152 p.p.s.a.



Powered by SoftProdukt