Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dorota Wdowiak (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Izabela Głowacka-Klimas Sędzia WSA Magdalena Maliszewska Protokolant Jan Czarnacki po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2008 r. sprawy ze skargi A. z siedzibą w L. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] grudnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy "polbar" nr Z-278236 oddala skargę

VI SA/Wa 262/08

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] grudnia 2007 r. nr [...] Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...] stycznia 2007 r. odmawiającą udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy "polbar"

nr Z-278236 zgłoszonego w dniu 24 marca 2004 r. przez A. w L.

Powyższa decyzja Urzędu Patentowego RP zapadła w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i wywody prawne:

Urząd Patentowy RP decyzją z dnia [...] stycznia 2007 r. nr [...] odmówił udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy "polbar" zgłoszony przez A. w L. Swoje rozstrzygnięcie w sprawie oparł na art. 129 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 w związku z art. 145 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zmianami) – zwaną dalej "Prawo własności przemysłowej".

Przedmiotowy znak towarowy został zgłoszony przez A. w L. (dalej skarżący) do oznaczenia towarów i usług takich jak; "drób nieżywy, jaja, mięso, drób żywy, pokarm dla zwierząt, produkty do hodowli zwierząt, pomoc weterynaryjna". W podjętym rozstrzygnięciu, organ wskazał na normę art. 129 ust. 2 pkt 2 Prawa własności przemysłowej, zgodnie z którą nie udziela się praw ochronnych na znaki, które składają się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania w szczególności rodzajów towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności. Organ podkreślił, że "polbar" oznacza rasę kur. Ponadto organ wskazał, że zgłoszenie obejmuje oznaczenie słowne i nie odróżnia go żadna grafika, która mogłaby kojarzyć się z konkretnym produktem.

Organ uznał również, że nie może mieć w tej sprawie zastosowania podnoszona przez skarżącego teoria wyczerpania prawa ochronnego na znak towarowy. W ocenie organu, teoria ta odnosi się tylko i wyłącznie do obrotu tym samym towarem, co jest niemożliwe w odniesieniu do kur. Te bowiem nie mogą być przedmiotem nieskończenie wielu sprzedaży. Dodatkowo zachodzi również element rozmnażania, w wyniku którego przedmiotem sprzedaży jest nowy egzemplarz wyhodowany przez innego hodowcę. Tym samym udzielenie ochrony skarżącemu na znak towarowy "polbar" oznaczałoby uniemożliwienie kolejnemu hodowcy udzielania informacji nabywcy o rasie nabywanej kury, która została wyhodowana w innej hodowli niż jej przodek. Ponadto w ocenie organu, przedstawione argumenty dotyczą również pozostałych towarów i usług objętych zgłoszeniem, bowiem nazwa "polbar" informuje o źródle pochodzenia produktu, czy też o jego przeznaczeniu.

Jednocześnie organ uznał, że powszechna znajomość nazwy polbar nie jest równoznaczna z brakiem zdolności odróżniającej i żaden przepis nie wymaga, aby zgłoszony znak nie był znany. Fakt znajomości tej nazwy świadczy o jej wejściu do obrotu i rozpowszechnieniu wśród hodowców kur. W ocenie organu, okoliczność ta świadczy o tym, że nie może być on znakiem towarowym, który by indywidualizował źródło pochodzenia towaru.

Na decyzję Urzędu Patentowego RP skarżący złożył wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy. Skarżący wskazał w nim, że nazwa "polbar" jest nazwą fantazyjną. Skarżący podkreślił, że jest jedynym w kraju hodowcą uprawnionym do utrzymywania rodu kur nośnych polbar. Jej wprowadzenie i używanie przez skarżącego spowodowało powstanie określonych skojarzeń w odniesieniu do towarów i usług zawartych w zgłoszeniu. Zwrócił również uwagę na brzmienie art. 120 Prawa własności przemysłowej, zgodnie z którym również żywe zwierzęta mogą być przedmiotem obrotu. Powyższa ustawa nie określa również, czy żywe zwierzę oznacza pojedynczy osobnik, czy też gatunek. Jednocześnie skarżący podkreślił, że nie będzie "atakował" innych hodowców za używanie nazwy "polbar" o ile kury te będą zgodne z wzorcem rasy.

Po rozpoznaniu wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy, Urząd Patentowy RP wydał decyzję z dnia [...] grudnia 2007 r., którą utrzymał w mocy wcześniejsze swoje rozstrzygnięcie.

W uzasadnieniu swojego stanowiska, organ wskazał, że podstawą odmowy udzielenia prawa ochronnego na przedmiotowe oznaczenie było stwierdzenie braku zdolności odróżniającej znaku. Organ zwrócił uwagę na przepis art. 129 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 Prawa własności przemysłowej. W ocenie organu, znak towarowy "polbar" ma charakter ogólnoinformacyjny, oznacza jedną z polskich ras kur ogólnoużytkowych. Została ona wymyślona w [...] r. przez L. K. Ich hodowlę rozpoczęto w [...] r. Cechą charakterystyczną tej rasy jest występowanie czarnej brwi w przedłużeniu oka.

Organ zwrócił uwagę, iż znak "polbar" jest określeniem posiadającym określone znaczenie na rynku gospodarczym, który wskazuje na określony rodzaj, właściwości i przeznaczenie towaru/usług. Znak ten jest pozbawiony cech, które mogłyby utkwić w świadomości przeciętego odbiorcy.

Zdaniem organu, skarżący nie jest autorem rasy "polbar", nie wymyślił tej nazwy i nie zaczęła jej stosować w przeznaczeniu do odbioru. Nazwa ta informuje jedynie o rodzaju kur, które są hodowane w innych hodowlach. Zgodnie z umową z K., skarżący może jedynie utrzymywać tę rasę. Co nie jest jednoznaczne z korzystania z praw wyłącznych do tej nazwy.

Urząd Patentowy RP uznał również, że przedmiotowy znak został przeznaczony do oznaczenia określonych towarów/usług. Informuje on o właściwościach tego produktu, pochodzeniu i rodzaju. Oznaczenie słowne "polbar" jest tego typu oznaczeniem, które nie może uzyskać statusu znaku towarowego, bowiem składa się ze słów posiadających określone znaczenie i w odniesieniu do towarów/usług, do oznaczenia których zostały przeznaczone, spełniają rolę opisową.

Na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] grudnia 2007 r. skarżący złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której domagał się jej uchylenia.

Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie art. 129 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 2 Prawa własności przemysłowej oraz naruszenie art. 7, 8, 77 i 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071, z ze zm.).

W ocenie skarżącego, słowo "polbar" stanowi nazwę rasy kur, której jedyne stado jest przez niego prowadzone od lat. Zgodnie z umową zawartą z K., jest on odpowiedzialny za utrzymanie tego rodu kur. Słowo "polbar" jest znakiem fantazyjnym, niezależnie od przypisanego mu rodzaju towarów czy usług. W jego ocenie, to jego działania, przyczyniły się do wytworzenia więzi znaku "polbar" z rasą kur. Okoliczność ta świadczyć ma jednoznacznie o spełnieniu przesłanek wynikających z art. 129 Prawa własności przemysłowej.

Jednocześnie skarżący zwrócił uwagę, że w treści zaskarżonej decyzji organ wielokrotnie używał słowa "polar" zamiast "polbar". Okoliczność ta świadczy, w jego przekonaniu, o osłabieniu zaufania do Urzędu Patentowego RP jako organu rozpoznającego jego sprawę.

Ponadto, w ocenie skarżącego, organ w sposób błędny przywołał historię powstania rasy kur "polbar", bowiem w [...] r. dopiero rozpoczęto prace nad wytworzeniem nowej rasy. Skarżący nadmienił również, że L. K. była pracownikiem skarżącego, początkowo w ramach wydziału należącego do U., na bazie którego to wydziału utworzono W. przemianowaną następnie na funkcjonującą do dziś A. w L.

W odpowiedzi na skargę, Urząd Patentowy RP wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej. Organ powtórzył swoją argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Jednocześnie wskazał na słownikowe znaczenie słowa hodowca. W ocenie organu, wynika z niej w sposób jednoznaczny, że każda osoba, która jest w posiadaniu samca i samicy jednej rasy może stać się hodowcą danej rasy zwierząt. Zaś jej nazwa rodzajowa pozostaje ciągle ta sama w odniesieniu do przedstawicieli danej rasy. Tym samym dany hodowca ma prawo do używania i wykorzystywania nazwy tej rasy, bowiem ma ona charakter informacyjny.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r., Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów odnoszących się do słuszności rozstrzygnięcia.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Rozpoznając skargę w świetle powołanych wyżej kryteriów należy uznać, że nie zasługuje ona na uwzględnienie. W ocenie sądu, organ nie naruszył przepisów prawa, tak przepisów postępowania jak i prawa materialnego. Tym samym zaskarżona decyzja Urzędu Patentowego RP odmawiająca udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy "polbar", nie narusza prawa.

Na wstępie należy przypomnieć podstawową funkcję znaku towarowego, która wynika już z samej jego definicji. Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się

do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa (art. 120 ust. 1 Prawa własności przemysłowej). Generalnie znak towarowy wskazuje nabywcy producenta towaru nim opatrzonego. Tak więc odróżnia jeden towar od innego, ze względu na jego pochodzenie. Jednocześnie wskazuje źródło pochodzenia oraz zindywidualizowany towar.

Konsekwencją powyższego rozwiązania jest dyspozycja art.129 ust. 1 pkt.2 i art. 129 ust. 2 pkt 2 Prawa własności przemysłowej, który stanowi, że nie może być udzielone prawo ochronne na znak, który nie ma dostatecznych znamion odróżniających, składa się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania w szczególności rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności oraz weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych.

Zdolność odróżniająca w rozumieniu tego przepisu oznacza więc zdolność przekazania przez oznaczenie słowne "polbar" informacji o pochodzeniu towaru z określonego przedsiębiorstwa.

Przy ocenie zdolności rejestracyjnej należy brać również pod uwagę interesy wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Przyznanie zdolności rejestracyjnej nie może służyć monopolizacji przez jednego przedsiębiorcę oznaczeń należących do domeny publicznej.

Przechodząc na grunt omawianej sprawy, bezsporny jest fakt, że "polbar" stanowi nazwę rasy kury, która powstała w połowie ubiegłego wieku. Nie jest przedmiotem sporu również okoliczność wskazująca, iż prof. L. K. była pracownikiem skarżącego.

Kwestią zasadniczą sporu, jest rozstrzygnięcie, czy "polbar" może być znakiem towarowym, to jest czy spełnia przesłanki przewidziane w ustawie.

Należy zgodzić się ze stanowiskiem Urzędu Patentowego RP, że wyraz "polbar" ma charakter ogólnoinformacyjny, który nie stanowi fantazyjnej kompozycji słownej, lecz posiada jedynie opisowe znaczenie i tylko tak może być postrzegane przez przeciętnego konsumenta nabywającego ten towar. "Polbar" oznacza jedynie rasę kur, która funkcjonuje na rynku od wielu lat. Ma on dzięki temu określone znaczenie na rynku gospodarczym, wskazujące na rodzaj, właściwości i przeznaczenie tego towaru. Wyraz ten posiada zatem jedynie swoje opisowe, dosłowne znaczenie i tylko tak może być postrzegane. W ocenie Sądu taki znak nie spełnia prawidłowo funkcji odróżniającej, ponieważ nie ma żadnych cech (znamion), które utkwiłyby w pamięci odbiorcy i pozwoliły zindywidualizować dany towar na rynku wśród towarów tego samego rodzaju, ale pochodzących z różnych przedsiębiorstw. Tym samym nie posiada on cech odróżniających.

Za trafne Sąd uznał stanowisko Urzędu Patentowego, zgodnie z którym oznaczenie słowne "polbar" jest tego typu oznaczeniem, które nie może uzyskać statusu znaku towarowego, bowiem składa się ze słów posiadających określone znaczenie i w odniesieniu do towarów/usług, do oznaczenia których zostały przeznaczone, spełnia rolę opisową. Przeszkodą jego rejestracji jest to, że oznaczenie słowne "polbar" służyłoby do oznaczenia cech towarów rozumianych jako ogólnoinformacyjne i opisowe. Niespornym jest przecież, że od dziesięcioleci nazwa "polbar" utożsamiana jest z określeniem konkretnej rasy kur. Mamy więc do czynienia z nazwą rodzajową. Samo słowo "polbar" ma charakter opisowy. Jest ono opisowe względem wszystkich zgłoszonych towarów i usług. Konotacje zgłoszonych towarów i usług z opisowym i ogólnoinformacyjnym charakterem zgłoszonego oznaczenia są oczywiste.

Zgodzić się więc należy z organem, że w sprawie niniejszej zachodzą przesłanki uniemożliwiające udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy "polbar".

Uzyskanie przez skarżącego prawa wyłącznego na znak towarowy słowny "polbar" dawałoby mu uprawnienie do zakazywania innym uczestnikom obrotu gospodarczego posługiwania się tym oznaczeniem informacyjnym. Z uwagi na to, że jest to znak słowny każdy uczestnik obrotu gospodarczego używający nazwy "polbar" dla oznaczenia oferowanych towarów, dopuściłby się naruszenia słownego znaku skarżącego. Inni hodowcy kur rasy "polbar" zostaliby więc pozbawieni możliwości oznaczania swoich produktów za pomocą tego znaku, a więc doszłoby do zawłaszczenia przez jeden podmiot oznaczenia ogólnoinformacyjnego. W rzeczywistości każdy przedsiębiorca oferujący obecnie, jak również każdy przedsiębiorca, który może oferować w przyszłości towary lub usługi konkurencyjne z towarami lub usługami objętymi zgłoszeniem do rejestracji, musi swobodnie używać oznaczeń lub znaków, które mogą służyć do opisywania cech towarów i usług.

W ocenie Sądu, bez znaczenia jest zawarte w odwołaniu od decyzji Urzędu Patentowego RP jak i skardze do Sądu swego rodzaju oświadczenie skarżącego, wskazujące, że nie będzie on nadużywał praw wynikających z rejestracji znaku towarowego. Ewentualne przyznane skarżącemu prawo ochronne jest przecież wyłącznym prawem podmiotowym o bezwzględnym charakterze.

W związku z powyższym Sąd uznał, że zarzut naruszenia przepisów art. 129 ust. 2 pkt 1 i art. 129 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo własności przemysłowej z dnia

30 czerwca 2000r. (Dz. U. z 2003r. Nr 119 poz. 1117.) jest nietrafny.

W ocenie Sądu niezasadny jest zarzut naruszenia przepisów proceduralnych k.p.a. przez błędne posługiwanie się przez Urząd Patentowy RP w zaskarżonej decyzji sformułowaniem "polar", zamiast właściwego "polbar". W ocenie Sądu mylne używanie słowa "polar" stanowi błąd pisarski, który powinien zostać na wniosek skarżącego, lub z urzędu sprostowany w trybie art. 113 kpa. Nie są to bowiem błędy, których ewentualne sprostowanie prowadziłoby do zmiany merytorycznej decyzji. Wynikają one jedynie z nie przeprowadzenia korekty tekstu przez organ.

Dla oceny przedmiotowej sprawy, nie mają również znaczenia rozbieżności pomiędzy zakreśleniem rysu historycznego powstania rasy kur "polbar", bowiem przedmiotem przeprowadzonego przez Urząd Patentowy RP postępowania było rozstrzygnięcie, czy oznaczenie "polbar" spełnia przesłanki ustawowe umożliwiające przyznanie mu prawa ochronnego.

Urząd bardzo precyzyjnie i wyczerpująco dokonał oceny znaku towarowego "polbar" w kontekście ustawy Prawo własności przemysłowej. Zebrany w sprawie materiał dowodowy był wystarczający do dokonania ustaleń faktycznych i oceny przesłanek z art. 129 ust. 1 pkt 2 i art. 129 ust.2 pkt. 2 ustawy Prawo własności przemysłowej do wydania zaskarżonej decyzji.

Powoływanie się przez skarżącą na inne decyzje wydawane przez Urząd Patentowy RP nie mogło mieć wpływu na ocenę zaskarżonej decyzji.

Sąd oceniając zaskarżoną decyzję nie stwierdził żadnych innych uchybień, których istnienie powinien uwzględnić z urzędu.

Biorąc pod uwagę, że zaskarżona decyzja nie narusza prawa, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku w oparciu o art.151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.