Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 18 stycznia 2018 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Nowacki Sędziowie Sędzia NSA Irena Krzemieniewska (spr.) Sędzia WSA Monika Krzyżaniak Protokolant pomocnik sekretarza Ewa Cieślik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 stycznia 2018 roku sprawy ze skargi M. L. reprezentowanego przez opiekuna prawnego M. L. na czynność Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy zapewnienia bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu niepełnosprawnego ucznia do szkoły specjalnej oddala skargę.

III SA/Łd 986/17

UZASADNIENIE

W dniu 19 października 2017 r. M. L., reprezentowany przez opiekuna prawnego M. L. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę na czynność Prezydenta Miasta Ł. polegającą na odmowie zapewnienia bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do szkoły.

W sprawie ustalono następujący stan faktyczny:

Prawomocnym wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2017 r., III SA/Łd 1091/16 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi po rozpoznaniu skargi M. L., opiekuna prawnego skarżącego M. L., stwierdził nieważność zaskarżonej czynności Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] w zakresie odmowy zapewnienia M. L. bezpłatnego transportu i opieki w czasie jego przewozu do Zespołu Szkół [...] w A. w roku szkolnym 2016/2017. Uzasadniając Sąd wskazał, iż wbrew stanowisku organu, ciążący na gminie obowiązek zapewnienia uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 71b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, do momentu ukończenia przez nich 21 roku życia, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej i gimnazjum, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym także do najbliższej szkoły ponadgimnazjalnej (art. 17 ust. 3a pkt 1 ustawy), odnosi się nie tylko do geograficznego położenia takiej placówki, ale winien również uwzględniać fakt posiadania przez daną placówkę oświatową, warunków umożliwiających rodzaj niepełnosprawności konkretnego dziecka, a punktem odniesienia wykładni pojęcia "najbliższa szkoła" winna być każdorazowo treść orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego i zawarte w nim zalecenia. Odnosząc powyższe do osoby skarżącego Sąd stwierdził, iż z treści wydanego w stosunku do M. L. orzeczenia lekarskiego o potrzebie indywidualnego kształcenia specjalnego, wynika między innymi , że powinno być ono kontynuowane w placówce, w której dotychczas się kształcił, to jest w Zespole Szkół [...] w A.

W oparciu o powyższe orzeczenie Sądu oraz przedłożone orzeczenia lekarskie M. L. w dniu 28 czerwca 2017 r. wystąpiła do Prezydenta Miasta Ł. z wnioskiem o zapewnienie M. L. bezpłatnego transportu i opieki w czasie jego przewozu do Zespołu Szkół [...] w A. w roku szkolnym 2017/2018.

W odpowiedzi na powyższe pismem z dnia 20 lipca 2017 r. Prezydent Miasta Ł. odmówił uwzględnienia wniosku M. L. Uzasadniając wskazał na zmianę okoliczności faktycznych, na które powołuje się strona. Począwszy bowiem od początku roku szkolnego 2017/2018 M. L. nie będzie już uczniem gimnazjum, w którym zakończył edukację, ale będzie uczęszczał do Specjalnej Szkoły [...] w Zespole Szkół [...] w A., jako szkoły ponadpodstawowej. Natomiast powołany przez wnioskodawczynię wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 19 kwietnia 2017 r. dotyczył realizacji wobec M. L. ciążącego na gminie obowiązku zapewnienia uczniom niepełnosprawnym bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu najbliższej szkoły podstawowej i gimnazjum, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym także do najbliższej szkoły ponadgimnazjalnej. Ponadto M. L. urodzony w dniu 19 listopada 1996 r. jest osobą 21 letnią. Tym samym zawarta wart. 39 ust. 4 pkt 1 ustawy Prawo oświatowe dyspozycja nie ma zastosowania do M. L.

Pismem z dnia 7 sierpnia 2017 r. M. L. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika wezwała Prezydenta Miasta Ł. do usunięcia naruszenia prawa. Uzasadniając wystąpienie wskazała, iż odmawiając uwzględnienia wniosku z 20 lipca 2017 r. organ całkowicie pomija fakt, że Zespół Szkół [...] w A. jest ośrodkiem rewalidacyjno-wychowawczym w rozumieniu art. 39 ust. 4 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe, a tym samym M. L. jako osobie z niepełnosprawnościami sprzężonymi, która nie ukończyła 24 roku życia przysługuje prawo do zapewnienia bezpłatnego transportu i opieki w trakcie przewozu.

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, pismem z dnia 24 sierpnia 2017 r. Prezydent Miasta Ł. odmówił jego uwzględnienia. Uzasadniając wskazał, iż powołany przez stronę, a wynikający z art. 39 ust. 4 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe, obowiązek gminy zapewnienia dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim, a także dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do ośrodka rewalidacyjno – wychowawczego następuje do końca roku kalendarzowego, w którym kończą: a) 24 rok życia, w przypadku uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna; b) 25 rok życia w przypadku uczestników zajęć rewalidacyjno – wychowawczych. Dalej organ wskazał, iż status ośrodka rewalidacyjno – wychowawczego określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 listopada 2015 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych , warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz.U. z 2015 r. poz. 1872). Zespół Szkół [...] w A., zdaniem organu nie jest ośrodkiem rewalidacyjno-wychowawczym.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi M.L. reprezentowany przez opiekuna prawnego M.L. zarzucił naruszenie art. 7 i art. 77 k.p.a. poprzez dowolne, niepoprzedzone żadnym postępowaniem uznanie, że Zespół Szkół [...] w A. nie jest ośrodkiem rewalidacyjno-wychowawczym, jak również pominięcie wydanych w stosunku do skarżącego orzeczeń lekarskich, z których wynika konieczność kontynuowania nauki w dotychczasowej placówce. Z uwagi na powyższe naruszenia wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej czynności oraz o zasądzenie kosztów postępowania. Wniósł także o załączenie akt sprawy o sygn. akt III SA/Łd 1091/16, na okoliczność wiedzy jaką organ posiadał z urzędu co do stanu zdrowia i wynikających z niego zaleceń, co do braku możliwości zmiany szkoły. Wskazując na znajdujące zastosowanie w sprawie przepisy prawne, jak i stan faktyczny sprawy strona skarżąc wywiodła, że o kalifikacji placówki świadczy nie jej nazwa i statut, lecz oferowane i realizowane w niej zajęcia, ich organizacja, czy też przeznaczenie lub forma. Podniosła, ze skarżący od 11 lat uczęszcza do Zespołu Szkół [...] w A., do której do tej pory wozili go rodzice. Obecnie rodzice, ze względu na stan zdrowia, wiek i obowiązki zawodowe nie są w stanie zapewnić synowi dowozu. Brak uwzględnienia wniosku będzie skutkował zakończeniem edukacji skarżącego, która jest istotnym elementem rehabilitacji i resocjalizacji.

W odpowiedzi na skargę Prezydent Miasta Ł. wniósł o jej oddalenie. Odnosząc się do zarzutów skargi organ wskazał, iż z wydanego wobec skarżącego orzeczenia lekarskiego o potrzebie kształcenia specjalnego, który jest podstawowym dokumentem do uznania dziecka za niepełnosprawne w edukacji, stwierdzającego u niego niepełnosprawność sprzężoną: autyzm i upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, oprócz zaleceń, co do najkorzystniejszej formy kształcenia jaką jest edukacja w szkole specjalnej, nie zawiera wskazań, co do kontynuacji nauki w tej samej placówce. Organ nie kwestionuje prawa wyboru rodziców, co do wyboru placówki, jednakże ustawa nie nakłada na niego wprost sformułowanego obowiązku dowozu dziecka do każdego ośrodka/szkoły wskazanej przez rodziców. Organ podtrzymał także swoją argumentację, co do charakteru Zespołu Szkół [...] w A. oraz braku jego możliwości uznania za ośrodek rewalidacyjno- wychowawczy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga została wniesiona po terminie. Jednak Sąd w oparciu o art. 53 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.) – dalej: p.p.s.a, uznał że uchybienie tego terminu nastąpiło bez winy skarżącego i rozpoznał skargę.

Skarga jest niezasadna.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1066), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej. Kontrola, o której mowa w § 1 sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (§ 2 art. 1 tej ustawy).

Zgodnie z treścią art. 3 § 1 p.p.s.a. sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.

Ponadto jak wynika z treści art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. kontrola działalności administracji publicznej przez sady administracyjne obejmuje między innymi orzekanie w sprawach skarg na inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, z wyłączeniem aktów lub czynności podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, 868, 996, 1579 i 2138 oraz z 2017 r. poz. 935), postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, 648, 768 i 935), postępowań, o których mowa w dziale V w rozdziale 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1947, z późn. zm.), oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw.

Zgodnie z art. 146 § 1 p.p.s.a. sąd, uwzględniając skargę na akt lub czynność, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, uchyla ten akt, interpretację, opinię zabezpieczającą lub odmowę wydania opinii zabezpieczającej albo stwierdza bezskuteczność czynności. Przepis art. 145 § 1 pkt 1 stosuje się odpowiednio.

W sprawach skarg na akt lub czynność, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4, sąd może w wyroku uznać uprawnienie lub obowiązek wynikające z przepisów prawa (art. 146 § 2 p.p.s.a.).

Natomiast w myśl art. 151 p.p.s.a.w razie nieuwzględnienia skargi w całości albo w części sąd oddala skargę odpowiednio w całości albo w części.

Z wymienionych przepisów wynika, że sąd administracyjny sprawując kontrolę działalności administracji publicznej, ocenia legalność zaskarżonego aktu, czy też podjętej, pod kątem ich zgodności z prawem materialnym, określającym prawa i obowiązki stron oraz z prawem procesowym, regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.

Przedmiotem kontroli Sądu w niniejszej sprawie jest czynność Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] orzekająca o odmowie zapewnienia skarżącemu M. L. reprezentowanemu przez opiekuna prawnego M. L., bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu niepełnosprawnego ucznia do szkoły specjalnej w roku szkolnym 2017/2018.

Podstawę prawną zaskarżonej czynności stanowiły przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59) – dalej u.p.o., obowiązującej od dnia 1 września 2017 r.

Natomiast zasadniczą istotą sporu pozostaje kwestia posiadania przez skarżącego, który ukończył 21 rok życia oraz legitymuje się w stosunku do jego osoby orzeczeniem lekarskim o potrzebie kształcenia specjalnego, z uwagi na niepełnosprawność sprzężoną autyzm i upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, uprawnienia do bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do Specjalnej Szkoły [...] w Zespole Szkół [...] w A., zapewnianego przez Gminę Ł. , na podstawie art. 39 ust. 4 pkt 2 u.p.o.

Odmawiając skarżącemu powyższego uprawnienia Prezydent Miasta Ł. podnosi, iż powołana przez stronę skarżącą regulacja art. 39 ust. 4 pkt 2 u.p.o. dotyczy obowiązku zapewnienia przez gminę dowozu i opieki w czasie transportu do ośrodka rewalidacyjno- wychowawczego. Natomiast Specjalna Szkoła [...] w Zespole Szkół [...] w A., do której uczęszcza skarżący, jest odmiennym typem jednostki funkcjonującej w systemie oświaty.

Przechodząc do merytorycznej oceny zasadności wniesionej skargi wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 39 ust 4 u.p.o. obowiązkiem gminy jest:

1) zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 127, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym - także do najbliższej szkoły ponadpodstawowej, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 21 rok życia;

2) zapewnienie dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 36 ust. 17, a także dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą:

a) 24 rok życia - w przypadku uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna,

b) 25 rok życia - w przypadku uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.

Z treści powołanego przepisu wynika zatem, iż realizacja nałożonego na gminę obowiązku zapewnienia bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu osób, jest uzależniona między innym od rodzaju placówki oświatowej, do której uczęszczają uprawnione osoby, wymienione w treści art. 39 ust. 4 u.p.o., w celu realizacji obowiązku szkolnego i obowiązku nauki. I tak w punkcie 1 analizowanego przepisu ustawodawca zapewnił bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do szkoły podstawowej, a w określonych przypadkach również do szkoły ponadpodstawowej. Natomiast w pkt 2 art. 39 ust. 4 u.p.o. ustawodawca uregulował uprawnienie do bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że jak wynika z treści art. 2 pkt 2 i pkt 7 u.p.o. zarówno szkoły podstawowe jak i szkoły ponadpodstawowe (w tym specjalne) oraz ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze stanowią odrębne placówki oświatowe, funkcjonujące w polskim systemie oświaty. Podstawowa różnica pomiędzy tymi placówkami jest taka, iż ośrodki rewalidacyjno- wychowawcze, w przeciwieństwie do szkół specjalnych nie realizują podstawy programowej kształcenia ogólnego, lecz przede wszystkim prowadzą zajęcia rewalidacyjno- wychowawcze. Co prawda powyższe rozróżnienie tych placówek nie wyłącza możliwości realizacji zajęć rewalidacyjno- wychowawczych w szkołach specjalnych, niemniej jednak aby uczęszczać do takiego ośrodka, uczeń musi posiadać orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, bądź też orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego oraz decyzję dyrektora obwodowej publicznej szkoły podstawowe zezwalającej na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą, co wynika z treści art. 37 ust. 1 u.p.o. oraz § 48 ust. 2 pkt 1 i pkt 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 listopada 2015 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz.U. z 2015 r. poz. 1872). Tym samym w obowiązującym stanie prawnym brak jest możliwości zrównania szkół specjalnych z ośrodkami rewalidacyjno-wychowawczymi, nawet jeżeli szkoła specjalna realizuje w ramach swojej oferty programowej zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, ze w stosunku do skarżącego orzeczeniem uprawnionej jednostki orzekającej Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w O. z dnia [...], nr [...] orzeczono o potrzebie kształcenia specjalnego na czas edukacji ponadgimnazjalnej, z uwagi na niepełnosprawność sprzężoną: autyzm i upośledzenie umysłowym w stopniu lekkim. Skarżący wnosząc o zapewnienie bezpłatnego transportu nie przedstawił natomiast orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, jak również decyzji dyrektora obwodowej publicznej szkoły podstawowe zezwalającej na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą. Poza sporem pozostaje także, iż skarżący realizuje edukację ponadgimnazjalną w Specjalnej Szkole [...] w Zespole Szkół [...] w A., która jest specjalną szkołą ponadpodstawową, w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit.b u.p.o. Nie jest również kwestionowane, że skarżący urodzony w dniu 19 listopada 1996 r., w 2017 r. ukończył 21 lat. Tym samym w ocenie Sądu Prezydent Miasta Ł. zasadnie odmówił uwzględnienia wniosku z dnia 28 czerwca 2017 r. prawidłowo uznając, że skarżącemu nie przysługuje prawo do bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu zarówno na podstawie art. 39 ust. 4 pkt 1 u.p.o., z uwagi na fakt osiągniecia przez stronę wieku 21 lat, w okresie do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym 2017, jak i na podstawie art. 39 ust. 4 pkt 2 u.p.o., gdyż Specjalna Szkoła [...] w Zespole Szkół [...] w A., nie jest ośrodkiem rewalidacyjno-wychowawczym, o którym mowa w przywołanym przepisie.

Odnosząc się natomiast do powołanego przez stronę skarżącą prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 19 kwietnia 2017 r., III SA/Łd 1091/16 wskazać należy, iż odnosił się on co prawda do osoby skarżącego, niemniej jednak dotyczył odmiennego stanu faktycznego i prawnego. Jak już bowiem wcześniej wskazano powyżej wskazanym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził bezskuteczność czynności Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] odmawiającej skarżącemu bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do Gimnazjum Specjalnego wchodzącego w skład Zespołu Szkół [...] w A. w roku szkolnym 2016/2017, a kwestią sporną pozostawała jedynie interpretacja zawartego w art. 17 ust. 3a pkt 1 obowiązującej wówczas ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 2156), sformułowania "najbliższa szkoła". Ponadto co istotne, w dacie podejmowania kwestionowanej czynności z dnia [...] skarżący spełniał przesłanki upoważniające go do skorzystania z bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu, określone w powołanym wyżej art. 17 ust. 3a pkt 1 ustawy o systemie oświaty.

Tym samym w przedmiotowej sprawie nie wystąpiła zasada związania oceną prawną i wskazaniami wyrażonymi w orzeczeniu sądu, o której mowa w art. 153 p.p.s.a.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. skargę oddalił.

a.l.