Rada Gminy L. na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 2017 poz. 1875 ze zm.) i z art. 11a ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (j.t. Dz. U. 2019 r., poz. 122), podjęła w dniu [...] lutego 2019 r. uchwałę Nr [...] w sprawie przyjęcia "Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy L. w 2019 r.". Skargę na powyższą uchwałę wniósł Prokurator Rejonowy w W., zarzucając jej istotne naruszenie: 1) art. 7 i 64 ust. 3 Konstytucji RP polegające na sformułowaniu w załączniku do zaskarżonej uchwały, z naruszeniem przepisów o prawach własności, § 4 ust. 4 stanowiącego, iż zwierzęta nieodebrane w terminie 15 dni przez właścicieli, będą przeznczone do adopcji dla osób trzecich; 2 ) art. 11 pkt 1 w zw. z art. 11a ustawy o ochronie zwierząt 2 w zw. z art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym w zw. z art. 7 i art. 94 Konstytucji RP, polegające na wykroczenie poza upoważnienie ustawowe zawarte w art. 11a ustawy o ochronie zwierząt, poprzez sformułowanie w załączniku do zaskarżonej uchwały § 10 dotyczącego działań edukacyjnych w zakresie odpowiedzialności i właściwej opieki nad zwierzętami. Wskazując na powyższe Prokurator Rejonowy wniósł o stwierdzenie nieważności w części dotyczącej § 4 ust. 4 oraz § 10 załącznika uchwały nr [...] z dnia [...] lutego 2019 r. Rady Gminy L. W uzasadnieniu skargi podniesiono, iż w § 4 ust. 4 Programu opieki nad zwierzętami wskazano, iż zwierzęta bezdomne, nieodebrane w terminie 15 dni przez właścicieli, będą przeznaczone do adopcji osób trzecich. Z brzemienia tej regulacji wynika, że dotyczy ona nie tylko zwierząt bezdomnych ale również nieodebranych przez właścicieli. Oznacza to, że zwierzęta bezdomne zostały potraktowane na równi ze zwierzętami nieodebranymi przez właścicieli w terminie 15 dni. Tymczasem z definicji zawartej w art. 4 pkt 16 ustawy, przez zwierzęta bezdomne rozumie się zwierzęta domowe lub gospodarskie, które uciekły, zabłąkały się lub zostały porzucone przez człowieka, a nie ma możliwości ustalenia ich właściciela lub innej osoby, pod której opieką trwale dotąd pozostawały. Nie ma zatem, w ocenie skarżącego, prawnej możliwości przeznaczać do adopcji zwierzą nieodebranych w terminie 15 dni przez właścicieli. gdyż byłoby to pozbawieniem właścicieli przysługującego im prawa własności zwierzęcia. Jest to niezgodne z Konstytucją , gwarantującą nienaruszalność istoty prawa własności i z ustawami przewidującymi możliwość ograniczenia tego prawa. Z przepisu tego wynika, że chodzi nie tylko o zwierzę bezdomne, ale również o zwierzę, które posiada właściciela i właściciel jest znany, a tylko nie odebrał zwierzęcia w terminie 15 dni. Postanowienie takie przekracza upoważnienie ustawowe zawarte w art. 11 a ustawy, gdzie mowa jest jedynie o zwierzętach bezdomnych, a nie zwierzętach, których właściciel jest znany i narusza prawa właścicieli. Zwierzę , którego właściciela nie można ustalić, należy traktować jako bezdomne. W ocenie Prokuratora również ujęcie w § 10 Programu zadania gminy związanego z edukacją mieszkańców m.in. w zakresie odpowiedzialnej i właściwej opieki nad zwierzętami , w tym humanitarnego traktowana, propagowania sterylizacji i kastracji oraz czipowania, a także potrzeby adopcji zwierząt bezdomnych przekracza zakres upoważnienia ustawowego zawartego w art. 11a ustawy, gdyż zadanie to ustawa w art. 8 ust. 1 powierzyła Ministrów właściwemu do spraw oświaty i wychowania, a w ust. 4 Zarządowi województwa. Ustawa o ochronie zwierząt w art.11 a ust. 2 enumeratywnie wymienia obowiązkowe elementy programu w pkt 1-8 i ust. 5 , zaś elementy fakultatywne wymienia w ust. 3 i 3a tego przepisu. Żadne inne elementy ww. programie nie mogą się znaleźć. W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy L. wniósł o jej oddalenie, jako niezasadnej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje: Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2188) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności organów administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Stosownie do treści art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1302,; dalej jako: p.p.s.a.) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Zgodnie z art. 91 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2018 r. poz. 994 ze zm.; dalej: "u.s.g."), uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne (ust. 1). W przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia, ograniczając się do wskazania, że uchwałę lub zarządzenie wydano z naruszeniem prawa (ust. 4). W orzecznictwie sądowoadminstracyjnym przyjmuje się, że do istotnych wad uchwały, których wystąpienie skutkuje stwierdzeniem jej nieważności, zalicza się naruszenie przepisów wyznaczających kompetencję organów samorządu do podejmowania uchwał, naruszenie podstawy prawnej podjętej uchwały, naruszenie przepisów prawa ustrojowego oraz prawa materialnego poprzez wadliwą ich interpretację oraz przepisów regulujących procedury podejmowania uchwał (zob. wyrok WSA w Olsztynie z 27 czerwca 2017 r., II SA/Ol 452/17 i przywołane tam wyroki i pozycje z doktryny: wyrok NSA z 8 lutego 1996 r., sygn. akt SA/Gd 327/95, OwSS z 1996 r., nr 3, poz. 90; wyrok NSA z 11 lutego 1998 r., sygn. akt II SA/Wr 1459/97, OwSS z 1998 r., nr 3, poz. 79, wyrok WSA w Warszawie z 21 marca 2007 r., sygn. akt IV SA/Wa 2296/06, LEX nr 320813; Z. Kmieciak, M. Stahl, Akty nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego, Samorząd terytorialny 2001/1-2, s. 102). Zgodnie z art. 94 Konstytucji RP organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa. Powyższa zasada konstytucyjna znalazła odzwierciedlenie w art. 40 ust. 1 u.s.g., w myśl którego - na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Gmina ma zatem kompetencje do uchwalania aktów prawa miejscowego regulujących określone sfery życia społeczności lokalnej w ściśle wyznaczonych przepisami prawa granicach przedmiotowych. Materia regulowana wydanym przez organ aktem normatywnym ma wynikać z upoważnienia ustawowego i nie może przekraczać zakresu tego upoważnienia. Potwierdza to treść § 143 w związku z § 115 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. z 2016 r., poz. 283), z których wynika, że w akcie prawa miejscowego zamieszcza się tylko przepisy regulujące sprawy przekazane do unormowania w przepisie upoważniającym (upoważnieniu ustawowym). W świetle powyższego zaskarżona uchwała powinna realizować powołaną w jej podstawie prawnej delegację ustawową zawartą w art. 11 a ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2017 r., poz. 1840 ze zm.; dalej "u.o.z."), który to przepis upoważnia organ stanowiący gminy do corocznego uchwalania programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt. Z regulacji zawartych w art. 11a u.o.z. wynika, że program obejmuje w szczególności (ust. 2): 1) zapewnienie bezdomnym zwierzętom miejsca w schronisku dla zwierząt; 2) opiekę nad wolno żyjącymi kotami, w tym ich dokarmianie; 3) odławianie bezdomnych zwierząt;4) obligatoryjną sterylizację albo kastrację zwierząt w schroniskach dla zwierząt;5) poszukiwanie właścicieli dla bezdomnych zwierząt; 6) usypianie ślepych miotów; 7) wskazanie gospodarstwa rolnego w celu zapewnienia miejsca dla zwierząt gospodarskich; 8) zapewnienie całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt; przy czym realizacja zadań określonych w pkt 3-6 może zostać powierzona podmiotowi prowadzącemu schronisko dla zwierząt (ust. 4). Program może ponadto obejmować plan znakowania zwierząt w gminie (ust. 3) i plan sterylizacji lub kastracji zwierząt w gminie, przy pełnym poszanowaniu praw właścicieli zwierząt lub innych osób, pod których opieką zwierzęta pozostają (ust. 3a). Projekt programu organ wykonawczy gminy przekazuje do zaopiniowania: właściwemu powiatowemu lekarzowi weterynarii, organizacjom społecznym, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, działającym na obszarze gminy oraz dzierżawcom lub zarządcom obwodów łowieckich, działających na obszarze gminy (ust. 7), które to podmioty wydają opinie o projekcie programu (ust. 8). Zamieszczenie w programie zapobiegającym bezdomności zwierząt takich indywidualno-konkretnych postanowień wynika wprost z art. 11a ust. 2, 3, 3a i 4 u.o.z. Z wyraźnie wyartykułowanej woli ustawodawcy program ma regulacyjny charakter. Należy również podkreślić, że regulacje uchwały są istotne nie tylko z punktu widzenia zapewnienia opieki nad bezdomnymi zwierzętami, ale także zapewnienia bezpieczeństwa publicznego mieszkańców gminy. Mają więc one istotne znaczenie dla całej wspólnoty samorządowej, i w tym też sensie regulacje te odnoszą się do całej wspólnoty, wszystkich jej mieszkańców. W określonym przedmiotowo zakresie, uchwała rozstrzyga erga omnes o prawach i obowiązkach podmiotów tworzących wspólnotę samorządową. Konkretyzuje natomiast sposoby działania gminy w celu należytego wypełnienia jej obowiązków wynikających z art. 11a ust. 2 u.o.z. Treść programu stanowią generalne (w rozumieniu ogólne) zasady postępowania w określonych normatywnie sytuacjach, których realizacja stanowi zadania własne gminy. Jak podkreśla się w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, wszystkie określone przez ustawodawcę elementy programu pozwalają w sposób kompleksowy uregulować prawa obywateli, między innymi poprzez wskazanie jaki konkretnie podmiot, w jakim miejscu będzie realizował konkretne zadanie związane z problematyką opieki nad zwierzętami oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie danej gminy. (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z 11 kwietnia 2018r., II SA/Bd 1002/17, wyroki NSA z 27 października 2011r., II OSK 1667/1, i z 30 lipca 2019 r., II OSK 1754/18, dostępne w CGOSA). Odnosząc powyższe uwagi do rozpoznawanej sprawy, zasadnie podnosi skarżący, że regulacje zawarte w § 4 ust. 4 i § 10 Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy L., stanowiącego załącznik do Uchwały Rady Gminy L. z dnia [...] lutego 2019 r. , nr [...], przekraczają upoważnienie ustawowe wynikające z dyspozycji przepisów ust. 2 pkt 1 -8, 3 i 3a art. 11a u.o.z. Z żadnego z tych wymienionych przepisów, jak również z żadnego innego przepisu ustawy o ochronie zwierząt nie wynika upoważnienie dla Rady Gminy do określenia w programie opieki terminu odbioru zwierzęcia przez właściciela, po upływie którego zwierzę przeznacza się do adopcji. Jak słusznie wskazał Prokurator art. 4 pkt 16 u.o.z. zawiera definicje legalną zwierzęcia bezdomnego, z której jasno wynika, że zwierzę bezdomne to takie, wobec którego nie ma możliwości ustalenia ich właściciela lub innej osoby, pod której opieką trwale dotąd pozostawał. W żadnym przypadku nie chodzi tu o zwierzę, które ma właściciela. Zatem treść § 4 ust. 4 Programu w sposób istotny narusza zarówno art. 4 pkt 16 , jak i art. 11a pkt 1-8 u.o.z. Zgodzić się należy ze skarżącym, że ustawodawca w ustawie o ochronie zwierząt nie zawarł upoważnienia dla rady gminy do uregulowania w programie zadania dotyczącego upowszechniania wiedzy o ochronie zwierząt, gdyż jego realizację wedle treści art. 8 u.o.z. powierzył ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania ( ust. 2) oraz zarządowi województwa ( ust.3). Oznacza to, że § 10 Programu został przyjęty przez Radę Gminy L. bez wyraźnego upoważnienia ustawodawcy, naruszając tym samym w sposób istotny art. 11a u.o.z. Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 147 § 1 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji.
