Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Alicja Palus (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Mieczysław Górkiewicz Asesor WSA Wojciech Śnieżyński Protokolant: Kinga Bilska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 14 maja 2019 r. sprawy ze sprzeciwu M. C. od decyzji Wojewody D. z dnia (...) października 2018 r. nr (...) w przedmiocie wymeldowania z miejsca zameldowania na pobyt stały postanawia: poinformować Wojewodę D. o nieprawidłowościach polegających na błędnym pouczaniu stron postępowania administracyjnego w orzeczeniach o wymeldowaniu lub odmowie wymeldowania z miejsca pobytu stałego dotyczącym środków zaskarżenia przysługujących od wydawanych decyzji.

W dniu 14 maja 2019 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu rozpoznał na rozprawie sprawę ze sprzeciwu M. C. od decyzji Wojewody D. (dalej również jako: organ II instancji) z dnia (...) października 2018 r., nr (...) uchylającą zaskarżoną decyzję Burmistrza Gminy i Miasta L. Ś. z dnia (...) lipca 2018 r. nr (...) w całości i przekazującą sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.

Dokonując kontroli legalności działania organów administracji orzekających w niniejszej sprawie Sąd doszedł do przekonania, że zachodzi konieczność poinformowania Wojewody D. o nieprawidłowościach polegających na wprowadzającym w błąd strony postępowania administracyjnego pouczeniu o przysługujących środkach zaskarżenia. Należy mieć przy tym na względzie, iż dostrzeżone uchybienie nie stanowi jednostkowego przypadku, lecz dotyczy większej liczby decyzji wydawanych przez Wojewodę D. – Dyrektora Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców, będących przedmiotami skarg wnoszonych do tutejszego Sądu.

Podstawą prawną niniejszego postanowienia sygnalizacyjnego jest art. 155 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm., dalej: p.p.s.a.). Istotą postanowienia sygnalizacyjnego jest poinformowanie organu administracji publicznej o nieprawidłowościach w jego funkcjonowaniu, które zostały ujawnione w toku postępowania sądowego. Zgodnie z powołanym przepisem art. 155 § 1 p.p.s.a., w razie stwierdzenia w toku rozpoznawania sprawy istotnych naruszeń prawa lub okoliczności mających wpływ na ich powstanie, skład orzekający sądu może, w formie postanowienia, poinformować właściwe organy lub ich organy zwierzchnie o tych uchybieniach.

W sprawie, którą rozpoznawał tutejszy Sąd, organ II instancji sformułował treść pouczenia dotyczącego wniesienia sprzeciwu do sądu administracyjnego w ten sposób,że wskazał, iż "Warunkiem skutecznego złożenia sprzeciwu jest uiszczenie wpisu w wysokości 100 zł na konto Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu". Tak sformułowane pouczenie jest nieprawidłowe z dwóch względów. Po pierwsze w zakresie formy uiszczenia wpisu, albowiem dopuszczalna jest płatność zarówno na konto bankowe tutejszego Sądu, jak i w jego kasie. Po drugie – co istotniejsze – w zakresie wskazania, iż uiszczenie wpisu stanowi warunek skutecznego wniesienia sprzeciwu, co pozostaje w sprzeczności z obowiązującymi przed sądami administracyjnymi przepisami proceduralnymi. Podkreślić bowiem należy, że z pełni skutecznym złożeniem sprzeciwu mamy do czynienia również w sytuacji, gdy skarżący wnosi środek zaskarżenia bez wymaganego wpisu, po czym na skutek wezwania sąd administracyjnego terminowo uiszcza wpis bądź składa wniosek o przyznanie prawa pomocy. W kontekście powyższego, należy podkreślić, że treść formułowanego przez Wojewodę D. pouczenia opacznie sugeruje jakoby skuteczne złożenie sprzeciwu uzależnione było od uprzedniego uiszczenia wpisu. Z całą pewnością takie brzmienie pouczenia może pociągać za sobą negatywne dla stron postępowania konsekwencje, w postaci uchybienia terminu do wniesienia sprzeciwu z uwagi na uprzednie uiszczenie wpisu, w konsekwencji zaś odrzucenie środka zaskarżenia i pozbawienie prawa do kontroli sądowoadministracyjnej.

Końcowo podkreślić należy, że tak sformułowane pouczenie w ocenie tutejszego Sądu stanowi postać błędnego pouczenia w rozumieniu art. 112 ustawy z dnia

14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 z późn. zm.). Co prawda pouczenie zasadniczo prawidłowo wskazuje prawo, termin oraz tryb wnoszenia sprzeciwu do sądu administracyjnego. Jednakże sposób, w jaki pouczenie to zostało sformułowane może zostać błędnie odczytane przez niebędące profesjonalistami strony postępowania. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w poglądach doktryny, gdzie wskazuje się, że mimo ograniczenia w przepisie zakresu ochrony do przypadków "błędnego" pouczenia nie powinno budzić wątpliwości, że ochrona ta gwarantowana jest także w razie niezamieszczenia w decyzji żadnego pouczenia, jak również gdy pouczenie zawarte w decyzji jest wprawdzie prawidłowe, ale niepełne, niejasne lub sformułowane w sposób zbyt ogólnikowy (zob. A. Wróbel [w:] A. Wróbel, M. Jaśkowska, Kodeks..., s. 752; R. Kędziora, Kodeks..., s. 695). Stanowisko powyższe znajduje poparcie również w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, który stwierdził, że błędne pouczenie nie może szkodzić stronie, która się do tego pouczenia dostosowała – zasada powyższa (wyrażona expressis verbis w art. 112 k.p.a. w odniesieniu do prawa odwołania, wniesienia skargi lub powództwa) ma faktycznie zasięg szerszy i odnosi się do różnych sytuacji prawnych strony.

Ze względu na fakt, że pouczenie o takiej treści, jakie przywołane zostało z uzasadnieniem niniejszego postanowienia było zamieszczane w kilkunastu sprawach, w których wniesione były skargi na decyzje wydawane w przedmiocie wymeldowania lub odmowy wymeldowania z miejsca pobytu stałego, konieczne było zasygnalizowanie tego faktu, w celu zmiany treści pouczenia o środkach odwoławczych.