Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Izabela Bąk-Marciniak Sędziowie WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska WSA Donata Starosta (spr.) Protokolant St. sekr. sąd. Małgorzata Błoszyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 lutego 2011 r. sprawy ze skargi E. P., J. P. na postanowienie Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w P. z dnia [...] września [...] r. nr [...] w przedmiocie szczepień ochronnych 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w K. z [...] czerwca 2010 r. nr [...]; 2. odrzuca skargę od decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w K. z [...] czerwca [...] r. nr [...]; 3. określa, że decyzje wskazane w punkcie 1 wyroku nie mogą być wykonane; 4. zasądza od Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w P. solidarnie na rzecz E. P. i J. P. kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w K. (dalej zwany Powiatowym Inspektorem) decyzją z dnia [...] czerwca 2009 r., nr [...] działając na podstawie art. 12 ust. 1 i art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. 2006 r., nr 122, 851 ze zm., zwanej dalej ustawą o PIS) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000 r., nr 98 poz. 1071 ze zm., dalej kpa), art. 5 ust. 1 pkt. 2 w związku z art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2008 r., nr 234, poz. 1570, zwanej dalej ustawą o zapobieganiu zakażeniom) oraz § 1 pkt. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązujących szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień (Dz. U. 2002 r., 237 poz. 2018, zwanego dalej rozporządzeniem z 2002 r.), po rozpatrzeniu sprawy wynikającej ze zgłoszenia lek. med. M. G. z Zakładu Podstawowej Opieki Zdrowotnej "A" Przychodnia Medycyny Rodzinnej ul. [...],[...] K. zarządził poddanie obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu dziecko – A. P. w terminie do dnia [...] lipca 2009 r. oraz wykonywanie wszystkich pozostałych szczepień zgodnie z wezwaniami Zakładu Podstawowej Opieki Zdrowotnej "A" Przychodnia Medycyny Rodzinnej, ul. [...],[...] K.

W uzasadnieniu Powiatowy Inspektor wyjaśnił, że nie poddanie małoletniej A. P. obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu w zakresie I dawki szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B oraz szczepienia przeciwko gruźlicy stanowi naruszenie art. 5 ust. 1 pkt. 2 w związku z art. 17 ustawy o zapobieganiu zakażeniom oraz § 1 pkt. 1 i 3 rozporządzenia z 2002 r. (k. 3 akt administracyjnych).

W związku z niewykonaniem przez matkę małoletniej A. P. nałożonego decyzją z dnia [...] czerwca 2009 r. obowiązku, dnia [...] czerwca 2010 r. Powiatowy Inspektor wystawił tytuł wykonawczy zastrzegając, że egzekwowany obowiązek jest wymagalny, natomiast tytuł w razie zastosowania grzywny w celu przymuszenia stanowi zgodnie z art. 120 § 1 i 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t. j. Dz. U. 2005 r., nr 229, poz. 1954 ze zm., dalej upea) podstawę do nakładania grzywien na osobę, do której należy bezpośrednio czuwanie nad wykonywaniem wyżej wymienionych obowiązków, tj. na E. P., jeżeli będzie to niezbędne dla przymuszenia wykonania obowiązku (k. 26 akt administracyjnych).

Jednocześnie dnia [...] czerwca 2010 r. Powiatowy Inspektor nałożył na E. P. grzywnę w celu przymuszenia w wysokości [...] zł, wzywając zobowiązaną do wykonania nałożonego w tytule wykonawczym obowiązku do dnia [...] lipca 2010 r. (k. 25 akt administracyjnych).

W zażaleniu z dnia [...] czerwca 2010 r. E. P. oraz J. P., rodzice małoletniej A. P. wnieśli o uchylenie postanowienia nr [...] z dnia [...] czerwca 2010 r. Powiatowego Inspektora o ukaraniu karą grzywny w wysokości [...] zł.

W uzasadnieniu rodzice małoletniej podnieśli, że ustawa o zapobieganiu zakażeniom nie przewiduje sankcji karnych, w tym finansowych, za nie poddanie się obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Ustawa nie daje również żadnej delegacji prawnej w tym zakresie. Wobec tego nałożenie grzywny jest niezgodne z powyższą ustawą.

W zakresie poddania A. P. szczepieniom ochronnym rodzice zażądali od Powiatowego Inspektora gwarancji bezpieczeństwa proponowanego szczepienia, których nie otrzymali, co narusza art. 38 Konstytucji RP. Brak gwarancji pisemnych umocnił rodziców w stwierdzeniu, że ich dziecko jest poddawane eksperymentom medycznym. Art. 39 Konstytucji RP stanowi ochronę przed poddaniem eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody. Zaszczepienie małoletniej A. P. może wywołać daleko idące powikłania bądź utratę życia. Zagrożenie jest tym większe, że A. P. miała otrzymać w dniu [...] lutego 2010 r. szczepionki na 5 chorób jednocześnie. Ponadto dziecko w tym czasie miało katar.

Konstytucja poprzez art. 68 kieruje do władz publicznych obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej, a Powiatowy Inspektor przymusza rodziców do czynności zagrażających bezpieczeństwu zdrowia dziecka, nawet utracie życia, biorąc za podstawę przepisy cytowane w swoich pismach.

Rodzice ponadto dodali, że w najbliższej rodzinie mają przykład powikłań poszczepiennych - więc z racji genetycznych ich dziecko jest o wiele bardziej narażone na ryzyko powikłań i śmierci niż dzieci z rodzin nie obciążonych takim wywiadem medycznym (k. 28-29 akt administracyjnych).

Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2010 r., nr [...], Powiatowy Inspektor działając na podstawie art. 12 ust. 1 i art. 37 ust. 1 ustawy o PIS, art. 15 § 1, art. 18, art. 20 § 1 pkt. 4, art. 33 pkt 6 i 8 i art. 34 § 1 i 2 upea w zw. z art. 123 § kpa uznał zarzuty zobowiązanych E. i J. P. za nieuzasadnione.

Powiatowy Inspektor powołując się na art. art. 5 ust. 1 pkt. 2 ustawy o zapobieganiu zakażeniom oraz rozporządzenie z 2002 r. podkreślił, że na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej istnieje prawny obowiązek poddawania się szczepieniom ochronnym. Z kolei grzywna w celu przymuszenia nałożona w kwocie [...] zł została wymierzona w możliwie najniższej wysokości adekwatnej do stanu faktycznego w niniejszej sprawie.

Ponadto grzywna w celu przymuszenia nie jest dla zobowiązanych karą, a służy jedynie przymuszeniu ich do wykonania obowiązku wynikającego z decyzji wobec braku z ich strony należytej staranności w zakresie obowiązku poddania ich córki obowiązkowym szczepieniom ochronnym.

Tytuł wykonawczy natomiast jest zgodny z przepisami obowiązującego prawa i znajduje uzasadnienie przede wszystkim w przepisach upea.

Zażaleniem datowanym na dzień [...] czerwca 2010 r. E. i J. P. wnieśli do W. Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego (zwanego dalej Wojewódzkim Inspektorem) o uchylenie postanowienia Powiatowego Inspektora z dnia [...] czerwca 2010 r.

Żalący się zarzucili Powiatowemu Inspektorowi przedmiotowe podchodzenie do obowiązku zaszczepienia ich córki, z pominięciem podnoszonych przez nich argumentów. Podkreślili oni, że przypadki powikłań poszczepiennych lub nawet śmierci zdarzają się rzadko, ale jednak występują. Dlatego mając taki przykład w rodzinie, małoletnia A. P. z powodu wspólnych genów ma o wiele większe ryzyko, aniżeli inne przeciętne dziecko.

Decyzją z dnia [...] września 2010 r., nr [...] Wojewódzki Inspektor utrzymał zaskarżone postanowienia Powiatowego Inspektora w mocy.

W uzasadnieniu organ II instancji wskazał, że obowiązek zaszczepienia dziecka wynika z artykułu 5 ust 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu zakażeniom oraz z przepisów rozporządzenia z 2002 r. Powyższe przepisy nakładają obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Wywody E. i J. P. są nieuzasadnione. Podstawą do zwolnienia z obowiązku zaszczepienia dziecka byłoby przedłożenie zaświadczenia od lekarza prowadzącego, który określiłby potrzebę odroczenia obowiązkowych szczepień dziecka lub też zaświadczenie lekarskie wskazałoby przeciwwskazania do szczepienia dziecka bezterminowo. Oprócz twierdzeń stanowiących o zagrożeniach związanych ze szczepieniami dziecka nie przedstawiono żadnych dokumentów, które byłyby podstawą do zwolnienia od szczepień.

Złożone zażalenie nie wypełnia żadnego z kryteriów zawartych w art. 33 upea. Utrzymanie zaskarżonego postanowienia w mocy jest uzasadnione, ponieważ decyzja Powiatowego Inspektora z 15 czerwca 2009 r. nakładająca obowiązek poddania obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu dziecka nie została zaskarżona i jest ostateczna. Decyzja ta nie została wykonana i dlatego postanowienie Powiatowego Inspektora w K. uznające zarzuty zobowiązanych E. i J. P. za nieuzasadnione jest prawidłowe i konieczne. Postanowienie zostało wydane zgodnie z obowiązującymi przepisami i nie ma podstaw do jego uchylenia względnie zmiany (k. 37-38 akt administracyjnych).

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P. (dalej WSA) na powyższe postanowienie Wojewódzkiego Inspektora E. i J. P. wnieśli jednocześnie o uchylenie poprzedniej decyzji Powiatowego Inspektora z dnia [...] czerwca 2009 r., dotyczącej poddania A. P. obowiązkowym szczepieniom ochronnym, uszanowanie decyzji skarżących dotyczącej nie szczepienia A. P., obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi. W przypadku nie uznania skargi, E. i J. P. wnieśli o zobowiązanie osoby uznanej przez Sąd za odpowiedzialną za bezpieczeństwo stosowania szczepionek dla ich córki - do podpisania "Oświadczenia o bezpieczeństwie szczepionki".

W uzasadnieniu skarżący dużo uwagi poświęcili niebezpiecznym następstwom, które mogą wystąpić po poddaniu ich córce szczepieniu. Oprócz dotychczas wskazywanych niebezpieczeństw, skarżący wskazali dodatkowo na niepożądane odczyny poszczepienne, jak drgawki gorączkowe, drgawki niegorączkowe, porażenie poliomyelitis wywołane wirusem szczepionkowym, zapalenie mózgu, zapalenie opon rdzeniowo-mózgowych, zespół Guillain-Barre i inne wymienione w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych (Dz.U. 2002 r., nr 241, poz. 2097 ze zm.).

Skarżący powołali się nadto na moralne prawo do ochrony ich dziecka, do decydowania o wyborze metod leczenia i profilaktyki zdrowia. Przymuszając skarżących do podania dziecku szczepionki, naruszane jest ich prawo jako pacjenta.

Skarżący podkreślili, że w ich przypadku zachodzi niedopuszczalność egzekucji administracyjnej i w konsekwencji tytuł wykonawczy nr [...] jest niezgodny z prawem — z ustawą o zapobieganiu zakażeniom. Przedmiotowa ustawa nie przewiduje sankcji karnych, w tym finansowych, za nie poddanie się obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Ustawa nie daje również żadnej delegacji prawnej w tym zakresie.

Zdaniem skarżących w niniejszej sprawie doszło do naruszenia szeregu norm konstytucyjnych. Przymuszanie rodziców do wyrażenia zgody na obowiązkowe sczepienia godzi w art. 30 Konstytucji gwarantujący poszanowanie godności człowieka i zobowiązuje władze publiczne do jej ochrony, w tym także do ochrony przed naruszeniem integralności cielesnej. Obowiązek szczepień narusza Art. 31 ust. 1 Konstytucji. Wolność człowieka obejmuje także prawo do decydowania o swoim ciele i stanie zdrowia. Nakaz poddawania się szczepieniom jest także pogwałceniem prawa do wolności. Art. 31 ust. 3 Konstytucji stanowi, że "Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw." Szczepienia nie są po to, by leczyć choroby, lecz mają charakter profilaktyczny. Osoby nie szczepione nie są zagrożeniem dla innych, bo teoretycznie osoby zaszczepione są uodpornione. O tym, czy szczepienia są dobre czy szkodliwe dla dziecka powinien rodzic decydować sam.

Skarżący podkreślili również występujący w ich rodzinie przypadek powikłań poszczepiennych podkreślając, że wobec tego odnośnie ich dziecka zachodzi o wiele większe ryzyko powstania powikłań, aniżeli wobec innych przeciętnych dzieci (k. 3-6 akt sądowych).

W odpowiedzi na skargę z dnia [...] listopada 2010 r. Wojewódzki Inspektor wniósł o jej oddalenie.

Organ II instancji podkreślił, że podstawą do zwolnienia ze szczepień dziecka byłoby przedłożenie zaświadczenia od lekarza prowadzącego, który określiłby potrzebę odroczenia obowiązkowych szczepień dziecka lub tez zaświadczenie lekarskie wskazywałoby przeciwskazania do zaszczepienia dziecka bezterminowo. Oprócz twierdzeń stanowiących o zagrożeniach związanych ze szczepieniami skarżący nie przedstawili dokumentów, które byłyby podstawą do zwolnienia ze szczepień. Art. 39 nie pozwala być poddanym eksperymentom naukowym bez dobrowolnie wyrażonej zgody. Rozporządzenie MZ o niepożądanych odczynach poszczepiennych informuje, że za podanym szczepieniem może stać utrata zdrowia, a nawet życia dziecka. Przeżyliśmy to w przypadku naszego starszego dziecka (ur. [...].06.1999r. ze stwierdzoną nefroblastomią nerki) - został zastosowany indywidualny kalendarz szczepień, by nie obciążać słabszego organizmu noworodka niebezpiecznymi szczepionkami. Art. 68 ust. 1 "Każdy ma prawo do ochrony zdrowia." Jako rodzice jesteśmy świadomi także i tych niekorzystnych efektów szczepień i stąd nasza decyzja o nie podaniu ich córce. Działając zgodnie z prawem - Konstytucją RP - zostajemy skierowani na drogę postępowania egzekucyjnego w administracji. Stąd uważamy, że Tytuł Wykonawczy Nr [...] jest nam udzielony nieprawnie.

Konstytucja, poprzez art. 68 ust. 3, kieruje do władz publicznych obowiązek do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej m.in. dzieciom - PPIS, na podstawie cytowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego przepisów, przymusza nas do czynności zagrażających bezpieczeństwu zdrowia naszego dziecka, nawet utracie życia (k. 26-27 akt sądowych).

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Złożona skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone przepisami m.in. art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej ppsa), sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem. W tym zakresie mieści się ocena, czy zaskarżona decyzja odpowiada prawu i czy postępowanie prowadzące do jej wydania nie jest obciążone wadami uzasadniającymi wyeliminowanie decyzji z obrotu prawnego. Wskazać również należy, że sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ppsa).

Badając zgodność z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych, na wstępie należy zauważyć, że obowiązek poddania małoletniej A. P. obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu został określony w decyzji Powiatowego Inspektora z dnia [...] czerwca 2009 r., nr [...]. Powyższa decyzja nie została zakwestionowana w administracyjnym toku instancji, uzyskując tym samym walor ostateczności. Następnie, po uprzednim doręczeniu E. P. upomnienia datowanego na dzień [...] marca 2010 r., w związku z niewykonaniem egzekwowanego obowiązku przez E. P., w dniu [...] czerwca 2010 r. Powiatowy Inspektor wystawił tytuł wykonawczy nr [...] stwierdzając, że obowiązek ten jest wymagalny i wszczyna postępowanie egzekucyjne w celu przymuszenia do jego wykonania. Jednocześnie tego samego dnia – [...] czerwca 2010 r. Powiatowy Inspektor postanowieniem nr [...] nałożył na E. P. grzywnę w celu przymuszenia w kwocie [...] zł. W odpowiedzi na powyższe, E. i J. P. powołując się na art. 141, bez wskazania konkretnego aktu prawnego oraz art. 88 kpa wnieśli o uchylenie postanowienia Powiatowego Inspektora nr [...] z dnia [...] czerwca 2010 r. o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia, kwestionując w jego części motywującej zasadność nałożenia na nich obowiązku poddania córki obowiązkowym szczepieniom oraz wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Powiatowy Inspektor, nie wzywając skarżących do sprecyzowania swoich żądań, potraktował powyższe pismo jako zarzut w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego, uznając postanowieniem z dnia [...] czerwca 2010 r., nr [...] zarzuty skarżących za nieuzasadnione. Na skutek zażalenia skarżących z dnia [...] czerwca 2010 r. Wojewódzki Inspektor postanowieniem z dnia [...] września 2010 r., nr [...] utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie Powiatowego Inspektora z dnia [...] czerwca 2010 r.

Materialnoprawną podstawą nałożenia na E. P. egzekwowanego obowiązku były postanowienia ustawy o zapobieganiu zakażeniom. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy, osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych. W art. 5 ust. 2 ustawy o zapobieganiu zakażeniom prawodawca nałożył obowiązek poddania obowiązkowemu szczepieniu osoby nie posiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych podmiotowi sprawującemu prawną pieczę nad osobą małoletnią. Z kolei szczegółowy wykaz szczepień ochronnych został zamieszczony przez ustawodawcę w rozporządzeniu z 2002 r. Na podstawie powołanych przepisów Powiatowy Inspektor w decyzji z dnia [...] czerwca 2009 r. zarządził poddanie małoletniej A. P. obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu, adresując przedmiotowy obowiązek do matki małoletniej, E. P. Decyzja powyższa została doręczona skarżącej [...] marca 2010 r. E. P. pomimo prawidłowego pouczenia nie wniosła od niej odwołania. Zgodnie z art. 52 § 1 ppsa, skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich. Niewyczerpanie przez stronę przed wniesieniem skargi do sądu środków zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym skutkuje niedopuszczalnością skargi. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie skarżąca E. P. nie złożyła odwołania od decyzji Powiatowego Inspektora z dnia [...] czerwca 2009 r., rezygnując i zamykając tym samym drogę kontroli sądowoadministracyjnej zgodności z prawem nałożonego obowiązku poddania jej małoletniej córki szczepieniom ochronnym.

Następstwem niewykonania nałożonego na E. P. obowiązku było wszczęcie przez Powiatowego Inspektora egzekucji administracyjnej. Zgodnie z art. 26 § 1 upea, organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego, sporządzonego według ustalonego wzoru. Obligatoryjną podstawą wszczęcia i prowadzenia postępowania egzekucyjnego jest wystawienie przez wierzyciela bądź przez organ egzekucyjny tytułu wykonawczego, będącego dokumentem urzędowym. Składniki tytułu wykonawczego zostały określone w art. 27-27c upea. Z kolei z art. 26 § 2 upea wynika, że oprócz treści określonej w art. 27 upea, wzór tytułu wykonawczego powinien umożliwiać elektroniczne przetwarzanie zawartych w nim danych. Został on zamieszczony w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. 2001 r., nr 137, poz. 1541 ze zm.). Jednakże wbrew literalnemu brzmieniu art. 26 § 2 upea, powołane rozporządzenie zawiera w załącznikach nr 4-7 i 24-25 odrębne wzory tytułów wykonawczych w egzekucji obowiązków o charakterze pieniężnym i niepieniężnym (szerzej zob. W. Piątek, A. Skoczylas, w: red. R. Hauser, A. Skoczylas, Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, Warszawa 2011 r., str. 144-145). Brak wystawienia tytułu wykonawczego na jednym ze wzorów nie ma wpływu na wynik sprawy, jeżeli tytuł wykonawczy zawiera wszystkie elementy konieczne do stwierdzenia jego prawidłowości i skuteczności. Każdy z jego elementów składowych posiada charakter formalny, a wszystkie razem tworzą dokument na podstawie którego można prowadzić, skuteczne postępowanie egzekucyjne w administracji (wyrok WSA z dnia 11 lipca 2008 r., sygn. akt II SA/Łd 414/08, baza orzeczeń NSA). Prawidłowe wystawienie tytułu wykonawczego ma niezwykle istotne znaczenie, ponieważ nie ma możliwości skutecznego prowadzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wadliwego lub nie zawierającego wszystkich wymaganych przez prawo elementów. Dotyczy to wszelkiego rodzaju nieprawidłowości tytułu wykonawczego (zob. P. Przybysz, Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, Warszawa 2009 r., str. 153-154, W. Piątek, A. Skoczylas, w: red. R. Hauser, A. Skoczylas, Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, Warszawa 2011 r., str. 152 oraz podane tam orzecznictwo). Zgodnie z art. 27 § 1 pkt 9 upea, tytuł wykonawczy zawiera m. in. pouczenie zobowiązanego o przysługującym jemu w terminie 7 dni prawie zgłoszenia do organu egzekucyjnego zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Przesłanki wniesienia zarzutów ustawodawca wymienił taksatywnie w art. 33 upea. Dotyczą one zarówno niedopuszczalności egzekucji administracyjnej oraz zastosowanego środka egzekucyjnego, uchybień formalnych oraz niedopuszczalności egzekucji administracyjnej ze względów merytorycznych. Tryb rozpatrzenia zarzutów oraz skutki ich wniesienia ustawodawca określił w art. 34-35 upea. W przedmiotowej sprawie organ egzekucyjny wraz z wystawieniem tytułu wykonawczego i doręczeniem jego odpisu zobowiązanej połączył wydanie postanowienia o nałożeniu na zobowiązaną grzywny w celu przymuszenia. Dopuszczalność jednoczesnego doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego oraz odpisu postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia ustawodawca przewidział w art. 122 § 1 upea. Elementy składowe postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia ustawodawca wymienił w art. 122 § 2 upea, przyznając zobowiązanemu w art. 122 § 3 upea równolegle prawo do zgłoszenia zarzutów i wniesienia zażalenia w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego (art. 33 i 34 upea) oraz prawo wniesienia zażalenia na postanowienie o nałożeniu grzywny. W zażaleniu na postanowienie o zastosowaniu grzywny w celu przymuszenia nie jest dopuszczalne powołanie okoliczności wskazanych w art. 33 upea, a zwłaszcza sformułowania zarzutu zastosowania zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego, ponieważ zażalenie takie byłoby w istocie rzeczy zarzutem (P. Przybysz, Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, Warszawa 2009 r., str. 437). Należy w tym miejscu podkreślić, że stosownie do art. 18 upea, w kwestiach nieuregulowanych w analizowanej ustawie odpowiednie zastosowanie znajduje kpa. Pełne zastosowanie w postępowaniu egzekucyjnym znajduje m. in. wywodzona z art. 9 kpa zasada udzielania informacji stronom (zob. R. Hauser, A. Skoczylas, Rola zasad ogólnych postępowania administracyjnego w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w: red. J. Niczyporuk, Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie k.p.a., Lublin 2010 r., str. 229-230). W doktrynie wskazuje się, że organy administracji publicznej, do których zaliczają się również organy egzekucyjne mają obowiązek udzielania stronom informacji o okolicznościach faktycznych i prawnych mogących mieć wpływ na ustalenie ich sytuacji prawnej. Organy powinny czuwać nad tym, żeby osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, udzielając im w tym celu niezbędnych wskazówek i wyjaśnień. Obowiązek informowania i wyjaśniania stronom przez organ prowadzący postępowanie całokształtu okoliczności faktycznych i prawnych toczącej się sprawy powinien być rozumiany szeroko, jak to jest tylko możliwe. Udowodnione naruszenie tego obowiązku powinno być rozumiane jako wystarczająca podstawa do uchylenia decyzji, szczególnie wówczas, gdy urzędnik stwierdza (lub powinien stwierdzić), że strona zamierza podjąć działania wiążące się dla niej z niekorzystnymi skutkami, lub nawet ryzykiem wystąpienia podobnych skutków. W takim wypadku urzędnik ma wyraźny obowiązek w możliwie jasny sposób wyjaśnić całość okoliczności sprawy stronie i równie wyraźnie wskazać na ryzyko wiążące się z zaplanowanymi działaniami. Jest to jedyny odpowiadający zasadzie art. 1 Konstytucji sposób rozumienia art. 9 kpa (wyrok SN z dnia 23 lipca 1992 r., sygn. akt III ARN 40/92, lex nr 10909). Z powyższej zasady należy wyprowadzić bardziej szczegółowy obowiązek leżący po stronie organów administracji publicznej polegający na konieczności uprzedniego wyjaśnienia podmiotom uczestniczącym w postępowaniu znaczenia i skutków podejmowanych przez nich czynności, a przede wszystkim ustaleniu rzeczywistych motywów, którymi się kierują. W przeciwnym razie podmioty prowadzące postępowanie, w sposób samowolny interpretując intencje uczestniczących w postępowaniu osób, mogą doprowadzić do rezultatu, który będzie pozostawał w zupełnej sprzeczności z zamierzeniami ich inicjatorów.

Z sytuacją taką mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie. Skarżący pismem z dnia [...] czerwca 2010 r., zatytułowanym zażalenie, wnieśli o uchylenie postanowienia Powiatowego Inspektora z dnia [...] kwietnia 2010 r. o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia, w uzasadnieniu podnosząc szereg zagadnień dotyczących dopuszczalności prowadzenia w sprawie egzekucji administracyjnej. Z powyższego pisma, niejednoznacznego w swojej treści, nie wynika wprost, że skarżący złożyli zarzuty w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej. Skarżący w żadnym miejscu swojego zażalenia nie użyli słowa "zarzut" ani jemu podobnych. Pomimo wskazania na wstępie, że wnoszą oni zażalenie na postanowienie o nałożeniu grzywny, nie sprecyzowali dokładnie, jaki środek zaskarżenia złożyli. Dlatego nieuprawnionym było przyjęcie przez Powiatowego Inspektora w postanowieniu z dnia [...] czerwca 2010 r., że skarżący złożyli zarzuty z art. 33 pkt 6 i 8 upea. Poza tym, uwadze organów obu instancji uszło, że wszelkie środki prawne w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego składane były przez obojga przedstawicieli ustawowych małoletniej, gdy tymczasem egzekwowany obowiązek nałożony został jedynie na matkę małoletniej. W postępowaniu egzekucyjnym status prawny zobowiązanego przysługiwał jedynie E. P. i tylko ona mogła złożyć zarzut w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego, gdyż ten środek prawny przysługuje jedynie zobowiązanemu.

Mając powyższe na uwadze Sąd w pkt I wyroku działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ppsa uchylił zaskarżone postanowienie Wojewódzkiego Inspektora z dnia [...] września 2010 r. oraz poprzedzające je postanowienie Powiatowego Inspektora z dnia [...] czerwca 2010 r.

W pkt II wyroku Sąd działając na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 ppsa odrzucił skargę od decyzji Powiatowego Inspektora z dnia [...] czerwca 2009 r.

Ponownie rozpoznając niniejszą sprawę Powiatowy Inspektor powinien kierując się zasadą udzielania informacji, wyjaśnień oraz wskazówek na wstępie ustalić zamiar zobowiązanej E. P. w zakwestionowaniu wystawionego tytułu wykonawczego oraz postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia. Należy w tym miejscu jeszcze raz podkreślić, że inny jest skutek złożenia przez zobowiązanego zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji, który składany jest w razie zakwestionowania zasad postępowania egzekucyjnego bądź też samej dopuszczalności oraz prawidłowości jego prowadzenia i może doprowadzić do umorzenia postępowania egzekucyjnego, a inny jest skutek zażalenia na postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia, którego celem pozostaje zakwestionowanie dopuszczalności oraz prawidłowości skorzystania przez organ egzekucyjny tylko z tego środka egzekucyjnego, jakim jest grzywna w celu przymuszenia. W razie autorytatywnego ustalenia, że zobowiązana wniosła zarzut w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego, organ egzekucyjny powinien każdorazowo przedmiotem swojego badania uczynić tytuł wykonawczy pod kątem spełniania przez niego wszystkich wymogów z art. 27-27c upea. W niniejszej sprawie jest to o tyle ważne, że tytuł wykonawczy nie został wystawiony przez organ egzekucyjny na przygotowanym w tym celu specjalnym wzorze. Należy bowiem jeszcze raz podkreślić, że tylko tytuł wykonawczy zawierający wszystkie elementy z art. 27-27c upea może stanowić podstawę prowadzonej zgodnie z prawem egzekucji administracyjnej. Organ egzekucyjny powinien również mieć na względzie, że zobowiązanym w niniejszym postępowaniu jest jedynie E. P. Jej małżonek nie jest podmiotem postępowania egzekucyjnego w związku z czym organ powinien rozważyć czy przysługują jemu w związku z tym jakiekolwiek uprawnienia do kwestionowania prawidłowości przebiegu tego postępowania.

W III punkcie wyroku Sąd działając na podstawie art. 200 ppsa zasądził od Wojewódzkiego Inspektora na rzecz skarżących 100,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.