drukuj    zapisz    Powrót do listy

6030 Dopuszczenie pojazdu do ruchu, Ruch drogowy, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono zaskarżony wyrok i oddalono skargę, I OSK 247/05 - Wyrok NSA z 2005-12-13, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I OSK 247/05 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2005-12-13 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2005-03-03
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Barbara Adamiak
Teresa Kobylecka
Zbigniew Rausz /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6030 Dopuszczenie pojazdu do ruchu
Hasła tematyczne
Ruch drogowy
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono zaskarżony wyrok i oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 1992 nr 11 poz 41 art. 79 ust. 1 pkt 3
Ustawa z dnia 1 lutego 1983 r. - Prawo o ruchu drogowym - t. jedn.
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 188
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Tezy

Z faktu, iż skarżący wyrejestrował pojazd w czasie obowiązywania ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. - Prawo o ruchu drogowym /Dz.U. 1992 nr 11 poz. 41 ze zm./ nie można wyprowadzić wniosku, że nabył on jednocześnie w oparciu o tę ustawę uprawnienie do ponownego zarejestrowania tego pojazdu w każdym czasie.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Zbigniew Rausz /spr. /, Sędziowie NSA Barbara Adamiak, Teresa Kobylecka, Protokolant Urszula Radziuk, po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2005r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 7 grudnia 2004 r. sygn. akt 2/II SA 2827/03 w sprawie ze skargi Wilhelma N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia 4 lipca 2003 r. (...) w przedmiocie odmowy rejestracji motocykla 1/uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę, 2/ odstępuje od zasądzenia na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego od Wilhelma N.

Uzasadnienie

I OSK 247/05

U Z A S A D N I E N I E

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 7 grudnia 2004 r. 2 II SA 2827/03 uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia 4 lipca 2003 r. (...) oraz utrzymana nią w mocy decyzję organu I instancji w przedmiocie odmowy rejestracji motocykla.

W uzasadnieniu wyroku Sąd podniósł, że decyzją z dnia 22 maja 2003 r. wydaną na podstawie art. 79 ust. 4 ustawy z dnia 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym /Dz.U. 2003 nr 58 poz. 515/ Prezydent Miasta O., po rozpatrzeniu wniosku Wilhelma N. odmówił zarejestrowania motocykla marki MZ 250 rok produkcji 1990 r. mimo, iż do wniosku o ponowne zarejestrowanie pojazdu zainteresowany dołączył zaświadczenie z badania technicznego dopuszczające pojazd ten do ruchu. Organ wskazał, że pojazd ten został na wniosek właściciela wycofany na stałe z ruchu /wyrejestrowany/ w dniu 17.12.1996 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. po rozpatrzeniu odwołania Wilhelma N. decyzją z dnia 4.07.2003 r. utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. W motywach tego rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z art. 79 ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, pojazd wyrejestrowany nie podlega powtórnej rejestracji, z wyjątkiem pojazdu: 1/ odzyskanego po kradzieży, 2/ zabytkowego, 3/ mającego co najmniej 25 lat, którego model nie jest produkowany od 15 lat, uznanego przez rzeczoznawcę samochodowego za unikatowy lub mający szczególne znaczenie dla udokumentowania historii motoryzacji, 4/ ciągnika i przyczepy rolniczej. Opierając się na treści tego przepisu Kolegium stwierdziło, że decyzja organu I instancji jest prawidłowa. Organ odwoławczy stwierdził też, że dla rozstrzygnięcia sprawy nie ma znaczenia powód, z jakiego właściciel pojazdu go wyrejestrował, lecz sam fakt, że pojazd ten został wyrejestrowany i tym samym wycofany z ruchu drogowego.

Na powyższą decyzję skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł Wilhelm N. Domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji skarżący wskazał, że decyzja ta została wydana na podstawie przepisów ustawy z dnia 20.06.1997 r., która weszła w życie po fakcie wyrejestrowania motocykla w dniu 17.12.1996 r. W poprzednim stanie prawnym istniała możliwość ponownej rejestracji pojazdu, który został wyrejestrowany.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

Sąd badając legalność zaskarżonej decyzji doszedł do przekonania, że została ona wydana przy niewłaściwym zastosowaniu prawa materialnego na skutek jego błędnej wykładni.

Sąd zaznaczył, że jako materialnoprawną podstawę decyzji organy obu instancji powołały art. 79 ust. 4 ustawy z dnia 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym /Dz.U. 2003 nr 58 poz. 515/, która weszła w życie 1.01.1998 r. Zgodnie z tym przepisem pojazd wyrejestrowany nie podlega powtórnej rejestracji z wyjątkiem pojazdów określonych w pkt 1-4. Spór w rozpoznawanej sprawie sprowadza się, zdaniem Sądu do tego, czy powyższy przepis ma zastosowanie w sytuacji, gdy pojazd został wycofany z ruchu na zasadach określonych w art. 62 ust. 2 poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 1.02.1983 r. – Prawo o ruchu drogowym /Dz.U. 1992 nr 11 poz. 41/. Według organu odwoławczego organ rejestracyjny obowiązany był stosować aktualnie obowiązujące przepisy w tym powołany art. 79 ust. 4. Natomiast skarżący nie zgadzając się ze stanowiskiem organów obu instancji, podniósł, że motocykl został wyrejestrowany zgodnie z obowiązującym wówczas prawem, dopuszczającym możliwość ponownego zarejestrowania motocykla, a zatem nie ma podstaw do stosowania w tym przypadku art. 79 ust. 4 powołanej ustawy z dnia 20.06.1997 r. – prawo o ruchu drogowym. W ocenie Sądu przy rozpoznaniu niniejszej sprawy należy mieć na względzie zasadę niedziałania prawa wstecz – wyrażoną w art. 2 Konstytucji RP. Zasada niedziałania prawa wstecz jako dyrektywa postępowania polega na tym, że nie należy stanowić norm prawnych, które nakazywałyby stosować nowoustanowione normy prawne do zdarzeń, które miały miejsce przed wejściem w życie nowoustanowionych norm prawnych i z którymi prawo nie wiązało dotąd skutków normami tymi przewidzianych. W przypadku, gdy ustawodawca nakazuje kwalifikować według norm nowych, zdarzenia zaistniałe przed wejściem tych norm w życie, wówczas mamy do czynienia z ustanowieniem norm z mocą wsteczną. Zatem zasada nieretroaktywności polega na niestosowaniu prawa do stanów faktycznych, zdarzeń i ich skutków jakie zaistniały przed momentem wejścia w życie nowego aktu prawnego, względnie jego znowelizowanego przepisu. Nie oznacza to zdaniem Sądu, że ww. zakaz ma charakter absolutny, jednakże wyjątki od tej zasady muszą wynikać bezpośrednio z woli ustawodawcy, który wprowadzi konkretny zapis ustawowy określający, że nowe normy będą miały zastosowanie do zdarzeń zaistniałych przed ich wejściem w życie. W żadnym wypadku nie można natomiast przyjąć, że wyjątek od tej zasady będzie wynikał z domniemania, bądź interpretacji organu stanowiącego nowe przepisy prawa. Wyrażenie przez ustawodawcę woli w tym zakresie następuje poprzez wyraźne wskazanie, że w określonym przypadku cały akt prawny, bądź też jego poszczególne regulacje mają być zastosowane z mocą wsteczną. Odpowiednie unormowanie w tym zakresie musi zawierać przepis przejściowy wchodzącego w życie aktu prawnego. Unormowanie takie określone jest mianem klauzuli prawa międzyczasowego określającej, że do zdarzeń prawnych już istniejących, a więc tych, które powstały wcześniej i trwają nadal, należy stosować przepisy nowego aktu odmienne od przepisów dotychczas obowiązujących.

Odnosząc powyższe uwagi do rozpoznawanej sprawy Sąd stwierdził, że ustawa z dnia 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym nie zawiera przepisu przejściowego, któryby nakazywał stosowanie przewidzianego w art. 79 ust. 4 tej ustawy zakazu powtórnej rejestracji pojazdu wyrejestrowanego na wniosek jego właściciela w stosunku do właścicieli pojazdów wyrejestrowanych pod rządami ustawy z dnia 1.02.1983 r. – Prawo o ruchu drogowym, która nie zawierała unormowań w przedmiocie zakazu powtórnej rejestracji pojazdu wyrejestrowanego na wniosek właściciela tego pojazdu. Zatem stosowanie przez organy orzekające wobec skarżącego wynikającego z art. 79 ust. 4 ustawy z dnia 20.06.1997 r. zakazu powtórnej rejestracji motocykla wycofanego z ruchu na jego wniosek, stanowi naruszenie nabytego przez niego prawa do powtórnej rejestracji pojazdu, co z kolei powoduje naruszenie konstytucyjnej zasady nieretroakcyjności. W ocenie Sądu zakaz powtórnej rejestracji pojazdu odnosi się tylko do pojazdów wyrejestrowanych na podstawie ustawy z dnia 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, która w art. 74 ust. 1 wymienia enumeratywnie pięć przypadków, w jakich pojazd podlega wyrejestrowaniu, na wniosek jego właściciela. Dopiero gdy pojazd został wyrejestrowany na podstawie tego przepisu można odmówić wnioskodawcy powtórnego zarejestrowania tego pojazdu. Taka sytuacja nie miała miejsca w tej sprawie.

Od powyższego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie skargę kasacyjną wniosło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. reprezentowane przez radcę prawnego Bogdana M., zaskarżając wyrok ten w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie art. 79 ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym /Dz.U. 2003 nr 58 poz. 515 ze zm./ przez błędną jego wykładnię i w związku z tym wniesiono o uchylenie omawianego wyroku i oddalenie skargi Wilhelma N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia 4.08.2003 r. (...). W uzasadnieniu podstawy kasacyjnej podniesiono, że przedstawione przez Sąd stanowisko, iż określony w art. 79 ust. 4 prawa o ruchu drogowym zakaz ponownej rejestracji pojazdów wyrejestrowanych ma jedynie zastosowanie do pojazdów wyrejestrowanych w oparciu o przepisy ustawy z dnia 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym jest błędna. Do oceny przedstawionego stanowiska niezbędna jest analiza przepisów ustawy z 1.02.1983 r. Prawo o ruchu drogowym. Powołana ustawa w art. 62 przewidywała dwojakiego rodzaju tryb postępowania w sprawie wyrejestrowania pojazdu. Pierwszy prowadzony z urzędu związany był z przesłankami określonymi w ust. 1 art. 62, drugi natomiast przewidywał prowadzenie postępowania o wyrejestrowanie pojazdu na wniosek jego właściciela – art. 62 ust. 2. Jednakże rozwiązania takie w ocenie ustawodawcy nie gwarantowały bezpieczeństwa obrotu i użytkowania pojazdów wobec czego ustawą z dnia 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym wprowadzono nowe regulacje dotyczące wyrejestrowania pojazdu. Stanowi o tym art. 79 ust. 1 tej ustawy. Z treści tego przepisu wynika, że pojazd podlega wyrejestrowaniu tylko na wniosek jego właściciela w przypadku zaistnienia pięciu taksatywnie wymienionych sytuacji faktycznych potwierdzonych właściwym dokumentem. Poza wyjątkiem z art. 78a Prawa o ruchu drogowym nie przewiduje się czasowego wyrejestrowania pojazdu co oznacza, że pojazd figuruje w ewidencji – o ile nie uległ kasacji, utylizacji, bądź nie nastąpiła trwała i zupełna utrata posiadania, wywóz pojazdu z kraju, czy kradzież, która wyklucza możliwość powtórnej jego rejestracji. Wadliwy jest zatem, w ocenie wnoszącego skargę kasacyjną pogląd, sprowadzający się do twierdzenia, iż przepis art. 79 ust. 4 Prawa o ruchu drogowym odnosi się tylko do pojazdów wyrejestrowanych na podstawie ustawy z dnia 20.06.1997 r., o której wyżej mowa. Zasadą więc pozostaje zakaz ponownej rejestracji pojazdów wyrejestrowanych bez względu na to czy wyrejestrowanie pojazdu nastąpiło pod rządami ustawy z 20.06.1997 r., a wyjątkiem od tej zasady pozostają sytuacje określone w pkt 1–4 art. 79 ust. 4 Prawo o ruchu drogowym, tj. powtórna rejestracja pojazdu:

1/ odzyskanego po kradzieży,

2/ zabytkowego,

3/ mającego co najmniej 25 lat, którego model nie jest produkowany od lat 15, uznanego przez rzeczoznawcę samochodowego za unikalny lub mający szczególne znaczenie dla udokumentowania historii motoryzacji,

4/ ciągnika i przyczepy rolniczej.

Wprawdzie nowela z dnia 20.04.2004 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 94 poz. 884/ w art. 78a Prawa o ruchu drogowym wprowadziła nową kategorię "pojazdów czasowo wyrejestrowanych", jednakże, zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną nie sposób jej utożsamiać z pojazdami wyrejestrowanymi na stałe o jakich mowa w art. 79 ust. 4 ustawy. W przedmiotowej sprawie Wilhelm N. po wyrejestrowaniu w dniu 17.12.1996 r. na stałe motocykla marki MZ 250 (...), z tą chwilą nie nabył prawa do rejestracji pojazdu w bliżej nieokreślonej przyszłości, lecz w każdym czasie w sytuacji kiedy wystąpiłby o rejestrację pojazdu obowiązany był spełnić przesłanki określone w Prawie o ruchu drogowym, warunkujące zarejestrowanie motocykla. Zatem sprawa zainicjowana wnioskiem z dnia 19.05.2003 r. podlegała rozpatrzeniu w oparciu o przepisy ustawy z dnia 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, które w art. 79 ust. 4 statuują zakaz ponownej rejestracji pojazdu wyrejestrowanego. Zaś w sytuacji kiedy nie zachodził żaden z wyjątków o jakich mowa w pkt 1-4 art. 79 ust. 4 ustawy, organ rejestrowy zobligowany był odmówić rejestracji motocykla. Reasumując przedstawione w skardze kasacyjnej wywody organ wnoszący tę skargę stwierdził, że należy uznać, że na gruncie ustawy z dnia 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, istnieje zakaz określony w art. 79 ust. 4 ponownej rejestracji pojazdów wyrejestrowanych przed wejściem w życie przywołanej ustawy.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Wilhelm N. wniósł o jej oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Dokonując oceny zasadności skargi kasacyjnej wniesionej przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 7.12.2004 r., o którym wyżej mowa Naczelny Sąd Administracyjny doszedł do przekonania, że skarga ta ma usprawiedliwione podstawy.

Art. 6 Kpa stanowi, że organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Działanie na podstawie przepisów prawa oznacza działanie organów na podstawie obowiązującej w dacie rozstrzygania przez nie sprawy indywidualnej normy prawnej. W rozpoznawanej sprawie zarówno w dniu złożenia przez Wilhelma N. /17.05.2003 r./, jak i dacie wydania decyzji przez organy orzekające obu instancji /22.05.2003 r. i 4.07.2003 r./ obowiązywały przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym /Dz.U. nr 98 poz. 602 ze zm./ i jak to słusznie zauważa wnoszący skargę kasacyjną organ przepisy tej ustawy winny stanowić materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia wniosku Wilhelma N. Z faktu, iż Wilhelm N. wyrejestrował przedmiotowy pojazd w czasie obowiązywania ustawy z dnia 1.02.1983 r. – Prawo o ruchu drogowym /Dz.U. 1992 nr 11 poz. 41 ze zm./ nie można wyprowadzić wniosku, że nabył on jednocześnie w oparciu o tę ustawę uprawnienie do ponownego zarejestrowania tego pojazdu w każdym czasie. Motocykl bowiem został wyrejestrowany w końcowym okresie obowiązywania ww. ustawy z dnia 1.02.1983 r. – Prawo o ruchu drogowym, natomiast wniosek o jego ponowną rejestrację został złożony w maju 2003 r., a więc w kilka lat po fakcie wyrejestrowania pojazdu i utracie mocy obowiązującej cyt. ustawy z dnia 1.02.1983 r. Za błędny zatem uznać trzeba pogląd wyrażony w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że do wniosku Wilhelma N., o którym wyżej mowa, dotyczącego rejestracji motocykla mają zastosowanie przepisy nieobowiązującej już ustawy z dnia 1.02.1983 r. – Prawo o ruchu drogowym, które dopuszczały ponowną rejestrację pojazdu wyrejestrowanego. O uznaniu sprawy Wilhelma N. za "zamkniętą" pod rządami przepisów dotychczasowych tj. ustawy z dnia 1.02.1983 r. możnaby, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego mówić wówczas, gdyby zarówno wyrejestrowanie pojazdu jak i wniosek o jego ponowną rejestrację miały miejsce w czasie obowiązywania tej ustawy. Wówczas dopuszczalny byłby pogląd, że zastosowanie nowych przepisów – w tym wypadku przepisów ustawy z dnia 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym – w sytuacji, gdy dotyczy to stanów prawnych i faktycznych całkowicie i zupełnie ukształtowanych pod rządami przepisów dotychczasowych – byłoby niewłaściwe. W tej sprawie jednak sytuacja taka nie miała miejsca. Tym samym wniosek skarżącego o rejestrację motocykla podlegał rozpoznaniu na podstawie ustawy z dnia 20.06.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, ta zaś co do zasady nie przewiduje ponownego zarejestrowania pojazdu, który został wyrejestrowany. Wyjątki od tej zasady przewidziane zostały w ust. 4 pkt 1-4 art. 79 omawianej ustawy, ale przepisy te nie mają w stosunku do Wilhelma N. zastosowania. Stąd też stanowisko organów orzekających w sprawie o niemożności powtórnego zarejestrowania przedmiotowego motocykla w świetle obowiązującego w tej materii prawa uznać należy za prawidłowe. A to oznacza, że skarga sądowoadministracyjna Wilhelma N. nie jest zasadna.

Z tych względów na podstawie art. 188 i art. 207 par. 2 ustawy z dnia 30.08.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – orzeczono jak w sentencji.



Powered by SoftProdukt