Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jolanta Sudoł (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Janina Guść, Sędzia WSA Paweł Mierzejewski, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Beata Kaczmar, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 lipca 2019 r. sprawy ze skargi "A" Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością [...] na uchwałę Sejmiku Województwa [...] z dnia 28 maja 2012 r., nr [...] w przedmiocie podziału województwa [...] na obwody łowieckie 1. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w zakresie: - dotyczącym obwodu łowieckiego nr [...], w części obejmującej nieruchomości stanowiące własność skarżącej "A" Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością [...] - działki o numerach ewidencyjnych: [...], [...], [...], [...], [...], [...], położone w miejscowości [...], gmina [...], powiat [...], dla których Sąd Rejonowy [...] V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze [...]; - dotyczącym obwodu łowieckiego nr [...], w części obejmującej nieruchomości stanowiące własność skarżącej "A" Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością [...] - działki o numerach ewidencyjnych [...], [...], [...], [...], [...], [...] i [...], położone w miejscowości [...], gmina [...], powiat [...], dla których Sąd Rejonowy [...] V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze [...]; - dotyczącym obwodu łowieckiego nr [...], w części obejmującej nieruchomości stanowiące własność skarżącej "A" Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością [...] - działki o numerach ewidencyjnych: [...],[...] i [...], położone w miejscowości [...], gmina [...], powiat [...], dla których Sąd Rejonowy [...] V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze [...]; - dotyczącym obwodu łowieckiego nr [...], w części obejmującej nieruchomości stanowiące własność skarżącej "A" Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością [...] - działki o numerach ewidencyjnych: [...] i [...], położone w miejscowości [...], gmina [...], powiat [...], dla których Sąd Rejonowy [...] V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze [...]; 2. zasądza od Województwa [...] na rzecz skarżącej "A" Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością [...] kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W dniu 28 maja 2012 r. Sejmik Województwa wydał uchwałę nr [...] w sprawie podziału województwa na obwody łowieckie (Dz. Urz. Woj. Pom. z 2012 r., poz. 1994 ze zm.). Szczegółowy wykaz obwodów łowieckich wraz z opisem ich granic i powierzchni zawarty został w złączniku nr 1 do uchwały. Graficzny przebieg obwodów przedstawiono na mapie topograficznej stanowiącej załącznik nr 2. Rejestr powierzchniowy obwodów stanowi załącznik nr 3.

Jako podstawę prawną wydania uchwały wskazano art. 18 pkt 1 oraz art. 20 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1590 ze zm.) w związku z art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (Dz. U. z 2005 r., nr 127, poz. 1066 ze zm.).

Po uprzednim wezwaniu organu administracji do usunięcia naruszenia prawa pismem z dnia 9 kwietnia 2019 r., które wpłynęło do organu w dniu 12 kwietnia 2019 r., "A" Sp. z o.o. w S. (dalej jako - "skarżąca") wniosła w dniu 30 kwietnia 2019 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę o stwierdzenie nieważności opisanej wyżej uchwały w części dotyczącej granic obwodów łowieckich nr [...] i [...], w ramach których znajdują się jej nieruchomości rolne o numerach działek:

a) [...],[...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...],[...], [...],[...] opisane w księdze wieczystej [...];

[...], [...] i [...] opisane w księdze wieczystej [...];

[...] i [...] opisane w księdze wieczystej [...].

Skarżąca wskazała, że zaskarżona uchwała narusza jej interes prawny poprzez naruszenie prawa własności do nieruchomości rolnych będących własnością "A" Sp. z o.o. Ponadto jest sprzeczna z prawem jako podjęta w oparciu o niekonstytucyjne przepisy prawa w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r., sygn. akt P 19/13.

W uzasadnieniu skargi skarżąca podniosła, że należące do niej działki rolne zostały włączone na mocy ww. uchwały do opisanych wyżej obwodów łowieckich bezprawnie. Koło łowieckie prowadzą dochodową działalność gospodarczą w postaci polowań komercyjnych oraz bezumownie i bezpłatnie korzystają z gruntów. Koło łowieckie unikają odpowiedzialności za szkody łowieckie, korzystają z nieruchomości za darmo, a członkowie kół łowieckich realizują swoje hobby z narażaniem życia nie informując o polowaniach. Ponadto, jest niedopuszczalne, aby w państwie prawa obowiązywały przepisy prawa lokalnego, które nie respektują zasady prawa konstytucyjnego jakim jest prawo własności

Skarżąca wniosła również o zasądzenie kosztów postępowania sądowego.

Sejmik Województwa w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie w całości.

W uzasadnieniu wskazano, że sejmiki województw utraciły kompetencje do rozstrzygania kwestii związanych z ustanawianiem obwodów łowieckich, w tym związanych ze zmianą ich granic, z uwagi na utratę mocy obowiązującej art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego, który wyrokiem TK z dnia 10 lipca 2014 r., sygn. akt P 19/13 został uznany za niezgodny z Konstytucją RP. Tym samym organ nie może podjąć satysfakcjonujących dla skarżących kroków. W ocenie organu, nie ma on również możliwości samodzielnego stwierdzenia nieważności własnej uchwały. W tym zakresie podzielono pogląd części doktryny, że uprawnienia autokontrolne organu w postępowaniu sądowoadministracyjnym są jakościowo różne od uprawnień sądu administracyjnego, gdyż organ stosuje inne reguły postępowania aniżeli sąd. Odwołując się do piśmiennictwa wskazano, że art. 54 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1302, zwanej dalej p.p.s.a.), nie jest przepisem o charakterze kompetencyjnym, dającym organowi uprawnienie autokontrole, w ramach postępowania sądowoadministracyjnego.

Sejmik Województwa wskazał, że z dniem 1 kwietnia 2018 r. weszła w życie ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy - Prawo łowieckie oraz niektórych innych ustaw, którą przywrócono kompetencje sejmikom województw do podejmowania decyzji w sprawie uchwalania obwodów łowieckich. Zgodnie z art. 7 ust. 2 tej ustawy podziały województw na obwody łowieckie oraz zaliczenia obwodów łowieckich do poszczególnych kategorii dokonane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zachowują ważność do dnia wejścia w życie pierwszych uchwał, o których mowa w art. 27 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej jednak niż do dnia 31 marca 2020 r. Zgodnie z art. 27b ust. 1 znowelizowanej ustawy - Prawo łowieckie, będący osobą fizyczną właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego może złożyć oświadczenie o zakazie wykonywania polowania na tej nieruchomości w formie pisemnej. Dodatkowo podniesiono, że od kwestii władztwa nad danym terenem zależą również roszczenia odszkodowawcze za szkody wyrządzone w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny, czy przy wykonywaniu polowania.

Na rozprawie sądowej w dniu 11 lipca 2019 r. Sąd dopuścił dowód z akt administracyjnych sprawy, znajdujących się w aktach III SA/Gd 321/19 tut. Sądu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r., poz. 2107 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem (legalności), jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sądy administracyjne, kierując się kryterium legalności, dokonują oceny zgodności treści zaskarżonego aktu oraz procesu jego wydania z normami prawnymi ustrojowymi, proceduralnymi i materialnymi. Istotą sądowej kontroli sprawowanej przez sądy administracyjne jest ocena legalności zaskarżonych aktów i czynności według stanu prawnego i faktycznego z daty ich podjęcia.

W świetle art. 3 § 2 pkt 5 p.p.s.a. kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na akty prawa miejscowego jednostek samorządu terytorialnego.

Przystępując do oceny legalności zaskarżonego aktu prawa miejscowego w pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j.: Dz.U. z 2019 r., poz. 512; w skrócie jako - "u.s.w."), uchwała organu samorządu województwa sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważności uchwały w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jej doręczenia organowi nadzoru, a po tym terminie sąd administracyjny na skutek wniesionej skargi.

Przepis art. 90 ust. 1 u.s.w. określa podmioty uprawnione do skierowania skargi na akt organu samorządu terytorialnego jako "każdego, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego, wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej". Badając tę przesłankę, niezbędną dla dopuszczalności skargi, a także swojej kognicji, sąd uznał jako niebudzący wątpliwości fakt, że zaskarżona uchwała jest uchwałą z zakresu administracji publicznej w rozumieniu art. 90 ust. 1 u.s.w.

W związku z tym, że zaskarżona uchwała została podjęta przed 1 czerwca 2017 r., zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017r., poz. 935), wniesienie skargi na tę uchwałę należało poprzedzić wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa. Dopiero po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa uprawniony podmiot może zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego, przy czym skargę do sądu wnosi się z zachowaniem terminu, o którym mowa w art. 53 § 2 p.p.s.a. (w brzmieniu obowiązującym przed 1 czerwca 2017 r.). Jak wynika z akt sprawy i jest to okoliczność bezsporna, skarga poprzedzona została wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa i wniesiona w terminie 60-dniowym (organ nie ustosunkował się do wezwania).

Sąd orzekający przyjął więc, że wymogi formalne do wniesienia skargi na podstawie art. 90 ust. 1 u.s.w. zostały w niniejszej sprawie spełnione.

Ustalenia w powyższym zakresie otworzyły drogę do zbadania legitymacji skargowej strony skarżącej. Jest to swoistego rodzaju kwalifikowana legitymacja prawna, wyraźnie określona we wskazanym przepisie u.s.w. i nie mają do niej zastosowania ani przepisy art. 28 i art. 31 k.p.a. ani też art. 50 p.p.s.a. Przepis art. 50 § 1 p.p.s.a ma bowiem charakter lex generalis i znajduje zastosowanie w takim zakresie, w jakim legitymacja skargowa nie została odmiennie ujęta w innej ustawie, a więc stanowiącej lex specialis (tak: T. Woś [w:] T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Postępowanie sądowoadministracyjne, LexisNexis 2013, s. 124).

Interes prawny skarżącego musi wynikać z normy prawa materialnego kształtującej sytuację prawną wnoszącego skargę. W orzecznictwie i doktrynie eksponuje się przede wszystkim bezpośredniość, konkretność i realny charakter interesu prawnego strony kształtowanego aktem stosowania prawa materialnego (por. wyrok NSA z dnia 11 kwietnia 2008 r. sygn. akt II OSK 1749/07, LEX nr 470930; A. Matan [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, pod red. B. Dolnickiego, Wolters Kluwer, 2016).

Skarżący musi zatem wykazać naruszenie interesu prawnego polegające na istnieniu bezpośredniego związku pomiędzy zaskarżoną uchwałą (zarządzeniem) a własną, indywidualną i prawnie gwarantowaną sytuacją (nie zaś sytuacją faktyczną). Taki związek zaś musiałby istnieć w chwili wprowadzenia w życie danego aktu i powodować następstwo w postaci ograniczenia lub pozbawienia skarżącego konkretnych - mających oparcie w przepisach prawa materialnego - uprawnień.

W ocenie Sądu orzekającego w rozpatrywanej sprawie związek taki niewątpliwie zachodzi. Zaskarżona uchwała, dotycząca podziału województwa na obwody łowieckie, narusza interes prawny skarżącej, gdyż ingeruje bezpośrednio w przysługujące jej prawo własności ww. działek, objętych reżimem obwodów łowieckich. Skarżąca wykazała, że nie może spokojnie użytkować nieruchomości i musi znosić ingerencje myśliwych. Podkreśliła, że Koło łowieckie prowadzą dochodową działalność gospodarczą w postaci polowań komercyjnych oraz bezumownie i bezpłatnie korzystają z jej gruntów. Ponadto, Koło łowieckie unikają odpowiedzialności za szkody łowieckie, korzystają z jej nieruchomości za darmo, a członkowie kół łowieckich realizują swoje hobby z narażaniem życia nie informując jej o polowaniach.

Powyższa konstatacja pozwoliła Sądowi orzekającemu przejść do zbadania legalności zaskarżonego aktu w zakresie dotyczącym terenu działek stanowiących własność skarżącej.

Zaznaczyć należy, że zakres interesu prawnego wynika z prawa własności, jakie przysługuje skarżącej do nieruchomości objętych zaskarżoną uchwałą. Tym samym, strona skarżąca mogła realizować swoje prawo do sądu w tej sprawie w granicach przysługujących jej uprawnień jako właścicielowi działek położonych na obszarze objętym uchwałą. Interpretacja taka została potwierdzona w wyroku TK z dnia 16 września 2008 r. sygn. akt SK 76/06 (OTK-A 2008/7/121) orzekającym o zgodności art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 i art. 7 oraz art. 77 ust. 2 w związku z art. 2 Konstytucji RP. W motywach przywołanego orzeczenia TK wyraźnie wskazał, że skarga w trybie art. 101 u.s.g. (przepis tożsamy z treścią art. 90 ust. 1 u.s.w.) nie ma charakteru actio popularis - podstawą jest niezgodność uchwały z prawem i równoczesne naruszenie przez nią konkretnie rozumianych interesów lub uprawnień konkretnego obywatela, który jest mieszkańcem danej gminy lub jest z tą gminą związany prawnie (np. właściciel nieruchomości położonej na terenie gminy), a naruszenie to musi wynikać z właściwej regulacji materialnoprawnej. W związku z tym wnoszący skargę może działać tylko w swoim interesie i nie może kwestionować ustaleń co do obszarów, które nie oddziałują na jego interes prawny i co do których innym uprawnionym przysługuje prawo do wniesienia skargi.

Przechodząc do merytorycznej oceny postanowień kontrolowanej uchwały wskazać należy, że została ona wydana na podstawie przepisów art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (tekst jednolity: Dz.U. z 2005r., nr 127, poz. 1066 ze zm.), które w dacie jej podejmowania stanowiły, że podziału na obwody łowieckie oraz zmiany granic tych obwodów dokonuje w obrębie województwa właściwy sejmik województwa, w drodze uchwały, po zasięgnięciu opinii właściwego dyrektora regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe i Polskiego Związku Łowieckiego, a także właściwej izby rolniczej (ust. 1).

Przytoczone unormowania niewątpliwie upoważniały sejmik województwa do podjęcia uchwały w przyjętym kształcie. Okoliczność ta nie może jednak skutkować oddaleniem skargi, gdyż późniejsza utrata mocy obowiązującej tych przepisów na skutek przywołanego wyroku TK z dnia 10 lipca 2014 r. P 19/13, który orzekł o ich niezgodności z ustawą zasadniczą, ma istotne znaczenie dla oceny legalności zaskarżonej uchwały. Skoro TK pozbawił te przepisy domniemania konstytucyjności, to skutek ten należy rozważać od początku ich obowiązywania.

W wyroku z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. II OSK 2311/14 NSA, uznając wsteczną moc ww. wyroku TK wskazał, że za niestosowaniem przepisu, który utracił domniemanie konstytucyjności, przemawia ochrona praw jednostki oraz ekonomia procesowa.

W ocenie NSA pominięcie wzruszenia domniemania konstytucyjności przepisu stanowiącego podstawę prawną działania organu administracji publicznej byłoby sprzeczne z regułami demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej z uwagi na konieczność ochrony innych wartości konstytucyjnych (tutaj prawa własności). Dalej NSA argumentował, że realizacja także przez sądy gwarancji konstytucyjnych - na gruncie istniejącego stanu normatywnego zakładającego przez określony czas obowiązywanie niekonstytucyjnego przepisu (art. 190 ust. 3 Konstytucji RP) - stawia zarazem wyzwania i możliwości wyboru przez same sądy takiego środka proceduralnego, który najlepiej pozwoli na osiągnięcie efektu najbliższego nakazowi wykładni i stosowania prawa w zgodzie z Konstytucją (por. wyrok TK z dnia 27 października 2004 r., SK 1/04, OTK-A 2004/9/96). Z powyższych przyczyn sądy, dokonując wyboru odpowiedniego środka procesowego, zobowiązane są brać pod uwagę przedmiot regulacji objętej niekonstytucyjnym przepisem, przyczyny naruszenia i znaczenie wartości konstytucyjnych nim naruszonych, powody, dla których TK odroczył termin utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnego przepisu, a także okoliczności rozpoznawanej przez sąd sprawy i konsekwencje stosowania lub odmowy zastosowania konstytucyjnego przepisu (zob. również wyroki NSA: z dnia 17 listopada 2010 r., I OSK 483/10; z dnia 29 kwietnia 2011 r., I OSK 1070/10; z dnia 9 czerwca 2011 r., I OSK 231/11 czy z dnia 25 czerwca 2012 r., I FPS 4/12, ONSAiWSA 2012/6/97).

W związku z powyższym, na uwagę zasługują argumenty TK, które legły u podstaw wyroku z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie o sygn. akt P 19/13. Trybunał podkreślił, że właścicielom nieruchomości objętych granicami obwodu łowieckiego nie przysługują żadne szczególne środki prawne pozwalające na wyłączenie nieruchomości stanowiących przedmiot ich własności spod reżimu obwodu łowieckiego. Właściciel nieruchomości nie może złożyć sprzeciwu wobec włączenia przedmiotu jego własności do obwodu łowieckiego, zarówno na etapie stanowienia uchwały przez sejmik województwa, jak i po jej wejściu w życie. Poza tym właścicielowi nie przysługują żadne instrumenty prawne umożliwiające wyłączenie jedynie niektórych ograniczeń, wprowadzonych w związku z objęciem jego nieruchomości granicami obwodu łowieckiego, w szczególności nie może on stanowczo sprzeciwić się wykonywaniu na swoim gruncie polowania przez uprawnione do tego osoby trzecie. Ponadto stwierdzono, że mechanizm tworzenia obwodów łowieckich, biorąc pod uwagę całokształt ograniczeń będących skutkiem objęcia nieruchomości granicami obwodu łowieckiego, jest ukształtowany w sposób niespełniający przesłanki sensu stricto proporcjonalności. Zauważono, że na wszystkie te ograniczenia nakłada się dodatkowo niedostatecznie uregulowany obowiązek informacyjny wobec właścicieli, których nieruchomość należy do obwodu łowieckiego. Brak jakichkolwiek prawnych form udziału właścicieli nieruchomości w procesie tworzenia obwodów łowieckich obejmujących te nieruchomości oraz brak instrumentów prawnych umożliwiających właścicielom wyłączenie ich nieruchomości spod reżimu obwodu łowieckiego lub wyłączenie poszczególnych ograniczeń, jakie przewiduje Prawo łowieckie, niezależnie od powodu, jakim uzasadniają to żądanie (ekonomiczny, światopoglądowy itp.), nie jest konieczne dla zapewnienia należytego poziomu ochrony środowiska, w szczególności zaś ochrony zwierzyny. Zdaniem TK, swoistego automatyzmu przyjętego unormowania nie uzasadnia również to, że prawidłowe prowadzenie gospodarki łowieckiej wymaga zapewnienia ciągłości powierzchni obwodów łowieckich. Przyznano, że ochrona środowiska stanowi jedną z wartości uzasadniających ograniczenie konstytucyjnych praw i wolności (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP), jednakże ograniczenia wprowadzane ze względu na ochronę środowiska powinny mieć charakter proporcjonalny do innych wartości konstytucyjnie chronionych. Taką wartością jest - zgodnie z art. 21 ust. 1 Konstytucji RP - ochrona prawa własności. TK podkreślił, że analiza rozwiązań przyjętych w Prawie łowieckim oraz w innych aktach przewidujących objęcie nieruchomości specjalnym reżimem administracyjno-prawnym dowodzi, że wykonywanie przez uprawnione podmioty zadań publicznych, a także prowadzenie gospodarki łowieckiej, jest możliwe przy zapewnieniu właścicielom nieruchomości bardziej skutecznych środków ochrony. Zaznaczono, że zapewnienie takich środków nie wyklucza także realizacji przewidzianego w Prawie łowieckim celu społecznego w zakresie uprawiania myślistwa, kultywowania tradycji oraz krzewienia etyki i kultury łowieckiej (art. 3 pkt 4 Prawa łowieckiego).

Europejski Trybunał Praw Człowieka - dalej jako "ETPC" w wyroku z dnia 29 kwietnia 1999 r. w sprawie Chassagnou i inni przeciwko Francji (skargi nr 25088/94, 28331/95 i 28443/95, LEX nr 76997) wskazał, że wprowadzenie obowiązku tolerowania polowań na terenie prywatnej nieruchomości stanowi ingerencję w prawo własności. Jednocześnie zmuszanie właścicieli do tolerowania na ich gruncie aktywności, która jest sprzeczna z ich przekonaniami stanowi nieproporcjonalne ograniczenie prawa własności chronionego art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1995 r. nr 36, poz. 175/1). W wyroku z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie Schneider przeciwko Luksemburgowi (skarga nr 2113/04, LEX nr 292569) ETPC doszedł do wniosku, że dopuszczenie możliwości wykonywania polowań na prywatnym gruncie bez zgody jego właściciela przez włączenie tego gruntu do obwodu łowieckiego, jakkolwiek nie pozbawia go prawa do używania, wydzierżawienia czy sprzedaży gruntu, jednak uniemożliwia wykonywanie praw wyłącznych przez właściciela zgodnie z jego wolą. W wyroku z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie Hermann przeciwko Niemcom (skarga nr 9300/07, LEX nr 1169117) ETPC orzekł, że obowiązek znoszenia polowań na własnym gruncie nakłada nieproporcjonalny obowiązek na tych właścicieli ziemskich, którzy sprzeciwiają się polowaniom ze względów etycznych. Podkreślono przy tym, że okoliczność, iż niemieckie prawo federalne nie przewiduje możliwości uwzględnienia etycznych przekonań właścicieli ziemskich, uzasadnia wniosek o naruszeniu przez pozwane państwo art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji.

Naczelny Sąd Administracyjny w cytowanym wyroku z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. II OSK 2311/14 przedstawił obszerną argumentację przemawiającą za odmową zastosowania niekonstytucyjnego przepisu, mimo odroczenia w czasie utraty jego mocy obowiązującej.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela prezentowany we wskazanych wyżej orzeczeniach pogląd, że brak jakichkolwiek mechanizmów prawnych umożliwiających właścicielom nieruchomości wyrażenie woli w przedmiocie włączenia ich gruntów do obwodów łowieckich i w konsekwencji nałożenia na nich określonych obowiązków, stanowi nieproporcjonalne naruszenie gwarantowanego konstytucyjnie i konwencyjnie prawa własności.

W konsekwencji Sąd orzekający odmówił zastosowania uznanego za niekonstytucyjny przepisu art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego względem nieruchomości skarżącej.

Nie mogło też zmienić przedstawionego stanowiska, zgodnie z oczekiwaniami organu, wejście w życie ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy - Prawo łowieckie (Dz. U. z 2018 r., poz. 651), a w szczególności treść jej art. 1 pkt 7 (wprowadzającego do ustawy Prawo łowieckie m.in. przepis art. 27b - ustanawiający dla właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego prawo do złożenia oświadczenia o zakazie wykonywania polowania na tej nieruchomości) i art. 7 ust. 2 (przewidującego zachowanie ważności dotychczasowych uchwał o podziale województwa na obwody łowieckie do dnia wejścia w życie, o których mowa w art. 27 ust. 1 ustawy Prawo łowieckie w brzmieniu nadanym nowelą, nie dłużej niż do dnia 31 marca 2020 r.).

Kontrola zaskarżonej uchwały odbywa się według stanu prawnego z daty jej podjęcia, a utrata konstytucyjności przepisu art. 27 ust. 1 ustawy - Prawo łowieckie w brzmieniu dotychczasowym czyni ją nieważną ex tunc (w granicach legitymacji skargowej z art. 90 ust. 1 u.s.w.). W tej sytuacji wzorcem kontroli legalności zaskarżonej uchwały nie mogą być przepisy noweli z dnia 22 marca 2018 r. Przepis przejściowy - art. 7 ust. 2 tej ustawy, zgodnie z którym podziały województw na obwody łowieckie oraz zaliczenia obwodów łowieckich do poszczególnych kategorii dokonane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zachowują ważność do dnia wejścia w życie pierwszych uchwał, o których mowa w art. 27 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej jednak niż do dnia 31 marca 2020 r. nie może mieć zastosowania dla uchwały o podziale województwa na obwody łowieckie sprzecznej z prawem, podjętej przed datą wejścia w życie ustawy zmieniającej. Podobnie art. 27b cytowanej ustawy, zgodnie z którym właściciel nieruchomości może złożyć oświadczenie o zakazie wykonywania polowania na tej nieruchomości w formie pisemnej, pozostaje bez wpływu na ocenę zarówno zasadności odmowy zastosowania niekonstytucyjnego unormowania, jak i oceny ważności uchwały, bowiem jego wejście w życie nastąpiło dopiero w dniu 1 kwietnia 2018 r., a więc prawie 6 lat po uchwaleniu zaskarżonej uchwały. W tym okresie uchwała ta wywoływała skutki prawne, a odmowa stwierdzenia nieważności uchwały z uwagi na zmianę obowiązującego stanu prawnego wyłączałaby możliwość ich zakwestionowania.

Orzeczenia sądów administracyjnych powoływane w niniejszym uzasadnieniu dostępne są w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych pod adresem internetowym http://orzeczenia.nsa.gov.pl.

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku na podstawie art. 147 § 1 p.p.s.a. stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały w części określonej w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art. 200 i 205 § 1 p.p.s.a. zasądzając na rzecz skarżącej uiszczony wpis sądowy od skargi w wysokości 300 zł.