Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 18 lutego 2009 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jan Paweł Tarno po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej J. G. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 listopada 2008 r., sygn. akt II SA/Wa 997/08 odrzucające skargę J. G. na akt Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej z dnia [...] marca 2008 r. nr [...] w przedmiocie odwołania ze stanowiska inspektora kontroli skarbowej postanawia: oddalić skargę kasacyjną

Postanowieniem z dnia 6 listopada 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę J. G. na akt Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej z dnia [...] marca 2008 r. nr [...] w przedmiocie odwołania ze stanowiska inspektora kontroli skarbowej. W uzasadnieniu wskazano, że przedmiotem skargi J. G. jest akt odwołania go przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej ze stanowiska inspektora kontroli skarbowej II stopnia w Ministerstwie Finansów - Departamencie Kontroli Skarbowej. Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65 ze zm.), inspektorów kontroli skarbowej powołuje i odwołuje Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, natomiast stosownie do treści art. 43 powołanej ustawy, w zakresie w niej nieuregulowanym, do inspektorów kontroli skarbowej stosuje się przepisy o służbie cywilnej. Ma to związek ze statusem stanowiska inspektora, które w myśl załącznika Nr 1 do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 2007 r. w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników do ustalenia wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej (Dz. U. Nr 12, poz. 79), jest stanowiskiem urzędniczym zaliczonym do stanowisk samodzielnych w służbie cywilnej w Ministerstwie Finansów oraz urzędach kontroli skarbowej. Powyższe wskazuje, że z wyjątkiem formy powierzenia i pozbawienia stanowiska inspektora kontroli skarbowej jako stanowiska w służbie cywilnej (powołanie i odwołanie), przesłanek powołania i odwołania oraz elementów wynagrodzenia, uregulowanych w art. 6 ust. 4, art. 39 ust. 1, art. 40 oraz art. 41 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej, pozostałe ich elementy więzi łączącej inspektora z pracodawcą, określają przepisy ustawy o służbie cywilnej. Z przepisu art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 170, poz. 1218 ze zm.), stanowiącego wprost, że spory o roszczenia ze stosunku pracy członka korpusu służby cywilnej rozpatrywane są przez sądy pracy, chyba że ustawa stanowi inaczej, wynika, iż wspomniana wyżej więź łącząca inspektora z pracodawcą ma charakter stosunku pracy, zaś roszczenia z tego stosunku podlegają kognicji sądów powszechnych, gdyż w ustawie o służbie cywilnej oraz ustawie o kontroli skarbowej brak jest odmiennych regulacji w tym zakresie. Zasadnie zatem organ przyjął, że roszczenie o stwierdzenie wadliwości odwołania ze stanowiska inspektora kontroli skarbowej należy traktować jako roszczenie ze stosunku pracy, o którym mowa w powołanym przepisie ustawy o służbie cywilnej. W tej sytuacji skarga J. G. dotycząca roszczeń ze stosunku pracy i w związku z tym podlegająca kognicji sądów powszechnych jest niedopuszczalna i podlega odrzuceniu.

W skardze kasacyjnej na powyższe postanowienie reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika J. G. wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i rozpoznanie skargi przez Naczelny Sąd Administracyjny jeżeli Naczelny Sąd Administracyjny uzna, że WSA w Warszawie wydając postanowienie naruszył wyłącznie prawo materialne (art. 188 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zwanego dalej "ppsa"), bądź uchylenie skarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez WSA w Warszawie, jeżeli Naczelny Sąd Administracyjny uzna, że WSA w Warszawie wydając postanowienie naruszył przepisy postępowania lub przepisy postępowania i prawo materialne oraz zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono:

1/ naruszenie przepisów postępowania (art. 174 pkt 2 ppsa) tj. art. 58 § 1 pkt 1 ppsa poprzez odrzucenie skargi na akt Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej z dnia [...] marca 2008r. nr [...] pomimo braku do tego podstaw, oraz nierozpoznania przedmiotu skargi, czego domagał się skarżący;

2/ naruszenie prawa materialnego (art. 174 pkt 1 ppsa) poprzez błędną, wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 58 § 1 pkt 1 ppsa w związku z:

a) art. 43 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65 z późn. zmianami), polegające na uznaniu, iż akt odwołania ze stanowiska inspektora kontroli skarbowej jest aktem związanym ze stosunkiem pracy i do którego stosuje się przepisy ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 170 poz. 1218 z późn. zmianami), a tym samym wykracza poza kognicję sądów administracyjnych,

b) art. 7 ustawy o służbie cywilnej, polegająca na przyjęciu, iż więź łącząca inspektora kontroli skarbowej z Generalnym Inspektorem Kontroli Skarbowej ma charakter stosunku pracy i tym samym sprawa odwołania ze stanowiska inspektora kontroli skarbowej podlega rozpatrzeniu przez sądy pracy, a nie sądy administracyjne,

c) załącznika nr 1 do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 2007 r. w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników do ustalenia wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej (Dz. U. Nr 12, poz. 79), polegające na błędnym założeniu, że ujęcie w nim inspektora kontroli skarbowej jako stanowiska urzędniczego zaliczonego do stanowisk samodzielnych w służbie cywilnej w Ministerstwie Finansów przesądza o statusie inspektora kontroli skarbowej jako stanowiska urzędniczego w całości regulowanego przepisami o służbie cywilnej.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 174 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny jest związany podstawami skargi kasacyjnej, albowiem według art. 183 § 1 ustawy - p.p.s.a. rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę jedynie nieważność postępowania.

Mimo braku w p.p.s.a. jednoznacznego zapisu należy przyjąć, że sądy administracyjne w dalszym ciągu nie są właściwe w sprawach należących do właściwości innych sądów. Brak właściwości sądu administracyjnego w sprawach należących do właściwości innych sądów wynika z jednoznacznego uregulowania tej kwestii w przepisach Konstytucji RP. W artykule 177 Konstytucji RP przyjęto domniemanie właściwości sądów powszechnych. Potwierdzenie tego stanu rzeczy znajdujemy w art. 184 Konstytucji, zgodnie z którym sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta jest sprawowana wedle kryterium legalności (art. 1 ustawy z 25 lipca 2002 r. - prawo o ustroju sądów administracyjnych - Dz. U. nr 153, poz. 1269). Z unormowania tego wynika jednoznacznie, że właściwość sądów powszechnych w sprawach z zakresu kontroli legalności administracji publicznej musi wynikać z ustaw szczególnych. Przyjęto przy tym zasadę, że ich kompetencja do rozpoznawania powyższych spraw ogranicza się do przypadków, gdy ich orzeczenie załatwia sprawę co do istoty. Mówiąc innymi słowy, chodzi o przypadki, gdy orzeczenie sądu zastępuje rozstrzygnięcie organu administracyjnego. Specyfika sądownictwa administracyjnego polega m.in. na tym, że kompetencje orzecznicze sądów administracyjnych mają charakter kasacyjny. Przejęcie przez sąd administracyjny kompetencji organu administracyjnego do końcowego załatwienia sprawy byłoby wykroczeniem poza konstytucyjne granice sądowej kontroli administracji. Reasumując, jeżeli postępowanie sądowe ma polegać na kontroli działalności organu administracyjnego, to w sprawie wynikającej z działalności lub bezczynności tego organu właściwy jest sąd administracyjny. Natomiast, jeżeli postępowanie to ma polegać na końcowym załatwieniu sprawy administracyjnej przekazanej sądowi, to w grę będzie wchodziła właściwość sądu powszechnego.

Trafnie zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, że w rozpoznawanej sprawie właściwość sądu powszechnego wynika z uregulowania zawartego w art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 170, poz. 1218 ze zm.). Powyższą ocenę prawną należy w pełni podzielić. Jak już wskazano akt powołania i odwołania ze stanowiska inspektora kontroli skarbowej nie stanowi żadnego z aktów bądź czynności objętych kognicją sądów administracyjnych (art. 3 § 2 p.p.s.a.)

Skoro zatem droga sądowoadministracyjna w niniejszej sprawie jest niedopuszczalna to pozostałe zarzuty skargi kasacyjnej należało również uznać za nieuzasadnione.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną na podstawie art. 184 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.