drukuj    zapisz    Powrót do listy

6111 Podatek akcyzowy, Podatek akcyzowy, Dyrektor Izby Celnej, uchylono decyzję I i II instancji, I SA/Bd 150/05 - Wyrok WSA w Bydgoszczy z 2005-11-08, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I SA/Bd 150/05 - Wyrok WSA w Bydgoszczy

Data orzeczenia
2005-11-08 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2005-02-24
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy
Sędziowie
Halina Adamczewska-Wasilewicz /przewodniczący/
Leszek Kleczkowski
Mirella Łent /sprawozdawca/
Symbol z opisem
6111 Podatek akcyzowy
Hasła tematyczne
Podatek akcyzowy
Skarżony organ
Dyrektor Izby Celnej
Treść wyniku
uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2000 nr 119 poz 1259 par. 19 ust. 1 pkt 7
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie podatku akcyzowego.
Tezy

Decyzja wydana na podstawie par. 19 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie podatku akcyzowego /Dz.U. nr 119 poz. 1259 ze zm./ narusza prawo materialne.

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Halina Adamczewska-Wasilewicz, Sędziowie Sędzia WSA Leszek Kleczkowski, asesor sądowy Mirella Łent (spr.), Protokolant asystent sędziego Daniel Łuczon, po rozpoznaniu w dniu 08 listopada 2005r. na rozprawie sprawy ze skargi B. S. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w T. z dnia [...] 2004r. nr [...] w przedmiocie podatku akcyzowego za październik 2001 r. 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w B. z dnia [...] 2003r. nr [...] 2. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana w całości 3. zasądza od Dyrektora Izby Celnej w T. na rzecz skarżącego kwotę [...] (siedem tysięcy pięćset siedemdziesiąt cztery) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 24 października 2003r. Nr [...], Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w B. określił dla B. S. wysokość zobowiązania w podatku akcyzowym za miesiąc październik 2001r. w kwocie [...] zł. W uzasadnieniu decyzji wskazał, iż postanowieniem organ kontroli skarbowej wszczął postępowanie podatkowe w firmie B. S. "E." w B. Zakresem postępowania objęto podatek akcyzowy za miesiąc październik 2001r. Postępowanie podatkowe zostało poprzedzone kontrolą skarbową. Na podstawie zebranego materiału dowodowego stwierdzono, że kontrolowany podmiot dokonywał sprzedaży produktów naftowych (wyrobów akcyzowych), od których we wcześniejszej fazie obrotu nie uiszczono podatku akcyzowego, stając się tym samym podatnikiem podatku akcyzowego na mocy przepisu § 19 ust. l pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2000r. w sprawie podatku akcyzowego (Dz. U. Nr 119, poz. 1259 ze zm.) wydanego na

podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 35 ust. 4 ustawy z dnia 8 stycznia

1993r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11,

póz. 50 ze zm.). Zgodnie z wymienionym przepisem rozporządzenia podatnikami

podatku akcyzowego są również osoby fizyczne, jednostki organizacyjne nie mające

osobowości prawnej oraz osoby prawne dokonujące sprzedaży wyrobów

akcyzowych podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, od których nie

zapłacono podatku akcyzowego. Jednocześnie organ otrzymał z [...] Urzędu

Skarbowego w B. informację, iż B. S. nie figuruje w ewidencji

podatników podatku akcyzowego, nie składał deklaracji i nie dokonywał wpłat.

Od powyższej decyzji B. S. złożył odwołanie do Izby Skarbowej w B., wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości. W odwołaniu

zarzucił rażące naruszenie prawa materialnego, a w szczególności przepisu art. 35

ust. 4 ustawy z dnia 8 stycznia 1993r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym oraz § 19 ust. l pkt 7) rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie podatku akcyzowego w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2002r. sygn. akt P. 7/00 przez bezprawne ich zastosowanie.

Decyzją z dnia [...] 2004r. Nr [...] Dyrektor Izby Celnej w T. utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Stwierdził, że zaskarżona decyzja wydana została na podstawie obowiązujących aktów normatywnych. Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie podatku akcyzowego zostało wydane na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 35 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. W polskim systemie prawnym występuje domniemanie konstytucyjności przepisów prawnych, co do których Trybunał Konstytucyjny nie orzekł, iż są sprzeczne z Konstytucją. Brak jest orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, które stanowiłoby o niezgodności przepisu art. 35 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, a także wydanego na podstawie delegacji ustawowej § 19 ust. l rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie w podatku akcyzowego. Organ zwrócił uwagę na uzasadnienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2002r. sygn. akt P7/2000 w podobnej sprawie, chociaż dotyczące § 16 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 stycznia 1998r. w sprawie podatku akcyzowego. W orzeczeniu tym Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż zdanie pierwsze art. 217 Konstytucji mówiące o nakładaniu podatków (ciężaru podatkowego) w drodze ustawowej, choć skierowane do władz i organów, nawiązuje także bezpośrednio do obowiązku obywatelskiego utrzymywania państwa, wyrażonego w art. 84 Konstytucji, a przez to do obowiązku lojalności wobec państwa i troski o dobro wspólne (art. l, art. 82 Konstytucji) oraz poszanowania prawa ustanowionego przez to państwo (art. 83 Konstytucji). Są to normy o co najmniej o równorzędnej doniosłości. Oznacza to także, iż obowiązek poszanowania i przestrzegania prawa powszechnie obowiązującego ciąży na obywatelach tak długo, dopóki prawo to nie utraciło swej mocy obowiązującej z punktu widzenia kształtowania ich indywidualnych i konkretnych praw i obowiązków. Nie mogą oni, zatem odmawiać jego przestrzegania tylko ze względu na powzięcie wątpliwości, co do zgodności przepisu z Konstytucją. Odpowiednio także i organy władzy wykonawczej nie mogą odmawiać stosowania i egzekwowania przepisów podatkowych przed dniem wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego orzekającego o niezgodności przepisów z Konstytucją. Przeciwne stanowisko oznaczałoby podważanie obowiązującego porządku prawnego w państwie. Trybunał podkreślił również, że choć Konstytucja jednoznacznie stwierdza, iż ciężar podatkowy może być nakładany tylko w drodze ustawy, nie jest to równoznaczne z przesądzeniem o możności całkowitego i automatycznego anulowania z mocą wsteczną istnienia aktów prawnych, które chociaż nie odpowiadały postanowieniom przepisu art. 217 Konstytucji, ale już nałożyły na obywateli obowiązki podatkowe i spowodowały powstanie wymagalnych zobowiązań podatkowych. Trybunał stwierdził również, że niemożliwe jest w państwie prawnym uznanie, iż nieodpowiadanie wymaganiom art. 217 Konstytucji przepisów, określających obowiązki podatkowe rodzi automatycznie ten skutek, że ukształtowane już obowiązki uznać należy od początku za niebyłe. Takie stanowisko byłoby sprzeczne z art. 2, art. 7, art. 83, wreszcie z art. 190 ust. 3 i 4 Konstytucji. Właściwym do orzekania o niezgodności danego przepisu z Konstytucją jest tylko i wyłącznie Trybunał Konstytucyjny. Organy władzy wykonawczej nie mogą natomiast odmawiać stosowania i egzekwowania przepisów prawa podatkowego przed wejściem w życie wyroku Trybunału stwierdzającego ich niekonstytucyjność.

Organ zaznaczył, iż powoływany wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2002r. obowiązuje od jego wejścia w życie i ma zastosowanie w sprawach

wszczętych po tej dacie wyłącznie w oparciu o przepis § 16 rozporządzenia Ministra

Finansów z dnia 5 stycznia 1998 r. w sprawie podatku akcyzowego. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego wiąże natomiast tylko w konkretnej sprawie.

W konsekwencji organ odwoławczy stwierdził, że organ kontroli skarbowej wydał decyzję zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Za utrzymaniem decyzji

przemawia także argument nie przyznawania pewnym tylko grupom podatników

nieuzasadnionych korzyści kosztem skarbu państwa i innych podmiotów

gospodarczych. Skoro, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego

niekonstytucyjność § 16 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 stycznia 1998r.

nie stanowi podstawy do zwrotu zapłaconego podatku, to brak obciążenia

wnioskodawcy obowiązkiem zapłaty w podatku akcyzowym wyliczonym

w zaskarżonej decyzji, doprowadziłby do bezpodstawnego podziału podmiotów na

tych, którzy zapłacili dobrowolnie podatek i nie mają prawa do zwrotu oraz tych, którzy uchylili się od opodatkowania i nie byłoby możliwe orzekanie o ich

odpowiedzialności podatkowej w oparciu o przepisy prawa podatkowego

obowiązujące w 2000r.

Jednocześnie Dyrektor Izby Celnej wyjaśnił, iż od dnia l września 2003r. zgodnie

z art. 34 a ust. l ustawy z dnia 8 września 1993 roku o podatku od towarów i usług

oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) dodanym przez art. 11

ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów

Skarbowych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje

organów oraz organizację jednostek organizacyjnych podległych ministrowi

właściwemu do spraw publicznych (Dz.U. Nr 137, póz. 1302), organami

podatkowymi w zakresie podatku akcyzowego są naczelnik urzędu celnego

i dyrektor izby celnej, właściwi ze względu na miejsce wykonywania czynności

podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Natomiast zgodnie z art. 31 ust. 3 tej

ustawy, postępowania w sprawach podatkowych wszczęte i nie zakończone

ostatecznym rozstrzygnięciem w danym trybie przed dniem wejścia w życie ustawy,

przejmują organy właściwe w takich sprawach po dniu wejścia w życie ustawy, przy

czym wszystkie już podjęte w postępowaniu czynności pozostają w mocy.

Na powyższą decyzję Dyrektora Izby Celnej w T. B. S. wniósł

skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy zwracając się

o stwierdzenie jej nieważności. Wniósł o dopuszczenie dowodu z dokumentów

znajdujących się w aktach sprawy prowadzonej przez Prokuraturę Okręgową

w B. Zarzucił naruszenie przepisów art. 15 w związku z art. 247 §1 pkt l,

art. 121 §1, art. 122 i art. 187 §1 Ordynacji podatkowej, art. 35 ust. l i ust. 4 ustawy

o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w związku z § 18 ust. l

pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 1999r. w sprawie podatku

akcyzowego, a także art. 92 ust. l i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdaniem skarżącego naruszono przepisy Ordynacji podatkowej poprzez wszczęcie i prowadzenie postępowania podatkowego przez organ kontroli skarbowej, które to postępowanie podatkowe mogą wszczynać i prowadzić jedynie urzędy skarbowe, a od l września 2003r. naczelnicy urzędów celnych. Naruszenie właściwości skutkuje stwierdzeniem nieważności decyzji wydanej w toku postępowania podatkowego. Dokonana przez organy interpretacja przepisu art. 31 ustawy o kontroli skarbowej, przewidującego odpowiednie stosowanie przepisów Ordynacji podatkowej, przyjmująca, iż inspektorowi skarbowemu przysługuje prawo wszczynania i prowadzenia w ramach kontroli skarbowej postępowania podatkowego, jest zatem całkowicie błędna, albowiem narusza wyłączną właściwość urzędów skarbowych w zakresie określenia podatku akcyzowego. Z przepisu art. 2 ust. l i art. 24 ust. l ustawy o kontroli skarbowej wynika, że organ kontroli skarbowej może zakończyć postępowanie kontrolne decyzją, ale w żadnym razie nie jest upoważniony do tego, aby wszczynać postępowanie podatkowe i po zakończeniu takiego postępowania wydawać decyzję jako organ podatkowy. Odesłanie w art. 31 ust. l ustawy o kontroli skarbowej w kwestiach nieuregulowanych tą ustawą do Ordynacji podatkowej ma charakter uzupełniający. Ponadto, odesłanie do wymienionej ustawy ma jedynie zastosowanie do norm proceduralnych, a nie kompetencyjnych. Skarżący powołał się na uchwałę siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 grudnia 2000r. sygn. akt FPS 6/00, w której wyraźnie stwierdzono, że organ kontroli skarbowej posiada określone ustawą atrybuty organu podatkowego, jednak nie oznacza to, iż może on być utożsamiany z organem podatkowym.

Zdaniem strony organy nie podjęły wszelkich niezbędnych działań w celu

dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego. Postępowanie podatkowe było

prowadzone w sposób jednostronny, a twierdzenia świadków i osób

przesłuchiwanych w charakterze strony zostały zinterpretowane na niekorzyść

skarżącego, pomimo istnienia przesłanek wskazujących, że należałoby poszukiwać

innych dowodów. Organ pierwszej instancji nie określił, jakie dowody uznaje za

wiarygodne, a jakie nie zasługują na wiarę. Oparł się w swoich ustaleniach

faktycznych przede wszystkim na zeznaniach E. M. Niezrozumiałe

jest uznanie za bardziej wiarygodne zeznania E. M., skoro Spółka

"D." poprzez działania osób nią kierujących, w tym przez wyżej

wymienionego, dopuściła się wielu uchybień w prowadzeniu dokumentacji

podatkowej. Stąd, należało bardziej zdystansować się do wyjaśnień E.

M., jak i drugiego udziałowca J. P. Zaznaczono, że oświadczenia

złożone na piśmie przez E. M. złożone do Prokuratury Okręgowej

w B., jak i w Urzędzie Kontroli Skarbowej w B., stoją

w oczywistej sprzeczności z jego wcześniejszymi zeznaniami. Potwierdzają one wersję skarżącego i podważają zasadniczo wiarygodność zeznań złożonych przez E. M. w postępowaniu kontrolnym oraz rażą niekonsekwencją, brakiem logiki i licznymi niejasnościami. W ocenie skarżącego miały one na celu umknięcie odpowiedzialności za nieuiszczone podatki.

Autentyczności faktur nie można zakwestionować przez stawianie zarzutów

dotyczących sposobu wypisywania faktur. Podatnik podniósł, iż w trakcie

dokonywanych przeszukań Prokuratura Okręgowa w B. zabezpieczyła

zeszyt zawierający pokwitowania składane przez W. Z., a organy

nie ustosunkowały się w żaden sposób do tych materiałów. Organy bezpodstawnie

uznały, że skarżący jako podmiot, który pierwszy wprowadza wyrób akcyzowy do

obrotu ma obowiązek uiścić podatek akcyzowy. Podstawą dla takiego wniosku były

błędne ustalenia przyjęte przez organ, że transakcje pomiędzy "D.",

a "E." w ogóle nie miały miejsca. Tymczasem fakt sprzedaży oleju

napędowego i benzyny Pb-95 miał miejsce. Zdaniem skarżącego nie ma nic

zaskakującego w tym, że ani skarżący, ani żaden z jego pracowników nie wiedział,

jakie było źródło zaopatrzenia Spółki "D." w paliwo, bowiem takie

informacje objęte są tajemnicą handlową. Z informacji uzyskanych przez skarżącego

wynika, że Spółka "D." prowadziła zakup paliwa u zidentyfikowanych

odbiorców, o czym świadczą trzy faktury, które załączył do pisma procesowego

skierowanego do Sądu. Nadmienił, że przed wszczęciem postępowania przez

Prokuraturę Okręgową w B. było prowadzone postępowanie przez

Prokuraturę Okręgową w G. odnośnie działań "D." oraz jego

dostawców, a wyniki tego postępowania nie dawały żadnych podstaw do

twierdzenia, że kontrahent strony skarżącej jest podmiotem nierzetelnym lub

korzysta z nielegalnych źródeł zaopatrzenia w paliwa. Skarżący był przekonany, że

sprzedawca uiścił podatek akcyzowy. Nabywca nie miał powodu nie wierzyć

w składane przez E. M. oraz pracowników biura rachunkowego

w W. zapewnienia, że Spółka "D." jest podatnikiem podatku

akcyzowego i podatek ten odprowadza. Niezasadne jest twierdzenie organów, że

skarżący jako pierwszy podmiot wprowadził paliwa do obrotu. Z uzasadnień decyzji

nie wynika, czy skarżący był producentem, czy też importerem przedmiotowych

paliw. Ustaleń takich nie można było poczynić, gdyż paliwa te w istocie pochodziły

od Spółki "D." i tylko jej przedstawiciele wiedzieli skąd te paliwa pochodzą oraz jaki podmiot był zobowiązany do uiszczenia podatku akcyzowego

i czy podatek ten został uiszczony. Dla ustalenia, że podatek akcyzowy nie został

uiszczony konieczne było zidentyfikowanie źródła pochodzenia paliw, które Spółka

"D." sprzedawała przedsiębiorstwu skarżącego. Odnośnie naruszenia art. 92 ust. l i art. 217 Konstytucji podatnik podniósł, iż rozstrzygnięcia organów obydwu instancji zostały oparte na przepisach niekonstytucyjnych, tj. art. 35 ust.4 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w związku z § 19 ust. l pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie podatku

akcyzowego. Przepisy te naruszają przede wszystkim zasadę wyrażoną w art. 217

Konstytucji, zgodnie z którą nałożenie na podatnika ciężarów podatkowych, może

nastąpić jedynie w ustawie, a nie w akcie podustawowym. W szczególności z treści

art. 217 Konstytucji wynika, że to przepisy ustawy powinny bezpośrednio regulować

wszystkie niezbędne elementy stosunku daninowego, w tym także określenie

podmiotu opodatkowania, natomiast do materii aktów wykonawczych mogą zostać

przekazane jedynie te składniki, które nie mają wpływu na konstrukcję danej daniny. Przy czym upoważnienie ustawowe udzielone do wydania takiego rozporządzenia musi być zgodne z wymogami wyrażonymi w art. 92 Konstytucji. Zawarta w art. 35 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym delegacja ustawowa upoważniła ministra właściwego do spraw finansów publicznych do określenia w drodze rozporządzenia innych, aniżeli określone w ustępie pierwszym tego artykułu, podatników podatku akcyzowego, tzn. innych niż producenci lub importerzy wyrobów akcyzowych. Na mocy art. 35 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym Minister Finansów został w istocie uprawniony do odmiennego uregulowania tej kwestii aniżeli zostało to dokonane w ustawie, a precyzyjniej mówiąc - do uzupełnienia treści ustawy poprzez wskazanie kolejnych, jeszcze innych podmiotów podatkowych. Oznacza to, że podmioty, które na podstawie § 19 rozporządzenia stały się podatnikami podatku akcyzowego zostały zaliczone do grupy podatników z mocy rozporządzenia, a nie na podstawie ustawy. Pogląd powyższy został wyrażony w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2002r., w którym orzeczono o niezgodności z Konstytucją analogicznego przepisu rozporządzenia. Orzeczenie to nie wyeliminowało z obrotu prawnego przepisu § 19 rozporządzenia Ministra Finansów, ale w sposób oczywisty przesądziło o wadliwości delegacji ustawowej udzielonej w art. 35 ust. 4 ustawy.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Celnej w T. wniósł o jej

oddalenie i podtrzymał argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. Dodał, że organ

kontroli skarbowej jest uprawniony do wydania decyzji określającej lub ustalającej

podatki i inne należności budżetowe, których określanie lub ustalanie należy do

właściwych urzędów skarbowych. W tym zakresie powołał się na przepis art. 24

ust. 2 pkt l ustawy o kontroli skarbowej. W związku z powyższym, zdaniem

Dyrektora Izby Celnej w T., zarzuty podniesione w skardze, iż organ kontroli

skarbowej nie może wszcząć i prowadzić postępowania podatkowego nie znajdują

uzasadnienia.

Nie zgodził się również, iż zostały naruszone przepisy art. 121, art. 122 i art. 187 § l ustawy Ordynacja podatkowa, dotyczące przeprowadzenia postępowania dowodowego. Wskazał, iż organ przeprowadził szereg dowodów, z których wynika,

że firma "E." ewidencjonowała faktury dokumentujące pozorne transakcje

zakupu oleju i benzyny, zaś przebieg transakcji został zorganizowany w sposób

zamierzony i w celu zatarcia źródła pochodzenia paliw, od których nie został zapłacony podatek akcyzowy we wcześniejszej fazie obrotu. Z prawnego punktu widzenia, faktury "wystawione" przez "D." dla "E." nie powodują skuteczności czynności prawnej. Brak choćby dowodów w zakresie faktycznego sposobu zapłaty za paliwa. W wyniku przesłuchań świadków oraz po analizie przedłożonych do kontroli wyciągów bankowych stwierdzono, że płatności między firmami w 2000r. były dokonywane w gotówce. Powyższe fakty wskazują na dowolne potwierdzanie faktów nie mających odzwierciedlenia w rzeczywistości. Wypisane na fakturach sformułowania sugerowały, że podatek akcyzowy został zapłacony, co miało na celu utwierdzenie osób trzecich, iż podatek został odprowadzony do budżetu państwa we wcześniejszej

fazie obrotu. Dokumenty były wypisywane przez osoby, będące pracownikami firmy

"E.", gdyż według zeznań świadków Prezes Spółki "D."

E. M. nie potrafił wykonać tych czynności. Na uwagę zasługuje fakt, że

nikt z osób współpracujących z firmą "D." nie zastanowił się, że

prezes spółki kapitałowej (do którego podstawowych obowiązków należy

prowadzenie spraw spółki) nie potrafi wypisać poprawnie faktury i zleca to osobom,

będącym pracownikami innej firmy. Faktury opiewały na bardzo wysokie kwoty,

w związku z powyższym obrót gospodarczy na tak wysoką skalę wymaga od osób

reprezentujących sprawy spółki wiedzy merytorycznej i doświadczenia w zakresie

spraw finansowych, jak i ogólnego rozeznania w branży. Ponadto od dnia l września

2000r. E. M. nie posiadał prawa posługiwania się pieczęcią Prezesa

Zarządu, albowiem od tego dnia na stanowisko Prezesa Zarządu Spółki powołano

D. B. Faktury wystawione w 2000r. były jednak podpisane przez

E. M. jako Prezesa Zarządu, pomimo że już nie pełnił tego stanowiska

w firmie. Zdaniem organów podatkowych zgromadzony materiał dowodowy

wystarczał do ustalenia, że firma "E." miała wiedzę, co do

przeprowadzanych z E. M. pozornych transakcji, a powstałe z tego

tytułu zobowiązania podatkowe są tylko skutkiem takich czynności.

Dyrektor Izby Celnej wyjaśnił, że analiza dokumentów wskazuje, że dokumenty te w ocenie organu, nie zmieniły podjętego stanowiska w sprawie. Na podstawie zgromadzonego materiału ustalono bowiem, że żadna ze stron transakcji nie zna źródła pochodzenia paliw, nie wie jakim i czyim transportem, a także skąd dostarczano paliwo do odbiorców. Faktury VAT wypisywane były przez pracowników firmy "E." na drukach podpisanych przez E. M.. Właściciel

kontrolowanej firmy "E." wiedział, że spółka "D." nie była

właścicielem towaru. Brak jest wiarygodnych dowodów, że zobowiązania między

firmami były w rzeczywistości regulowane, firma "D." nie przedłożyła

do kontroli kopii faktur i nie wpłacała podatku należnego VAT wynikającego

z faktur będących w posiadaniu firmy "E.". Ponadto z informacji

uzyskanych z Urzędu Skarbowego w K. wynika, że Spółka nie składała

deklaracji dla podatku akcyzowego, jak również nie dokonywała wpłat z tytułu

podatku akcyzowego należnego od sprzedaży paliw silnikowych w 2000r. Powyższe

ustalenia były wystarczające dla wykazania, że firma "E." była

sprzedawcą towaru, towar podlegał podatkowi akcyzowemu, a we wcześniejszej

fazie obrotu nie została uiszczona kwota wynikająca z tytułu podatku akcyzowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy zważył, co następuje:

Bezsporne jest, iż organy określiły skarżącemu zobowiązanie w podatku

akcyzowym za październik 2001r. Należycie zebrany materiał dowodowy pozwala stwierdzić, iż Spółka "D." w rzeczywistości nie zapłaciła podatku akcyzowego od sprzedaży paliwa na rzecz "E.". Świadczy o tym szereg okoliczności, jak brak źródła pochodzenia paliwa w firmie "D.". Niewiadomo bowiem, od kogo ta ostatnia firma nabyła paliwo, z jakiej miejscowości dostarczano paliwo, czyim i jakim transportem. Były Prezes Zarządu E. M., którego nazwisko figuruje na dokumentach, twierdzi, że na temat zakupu paliwa nic nie wie, powołuje się na bliżej nieokreślonych "ludzi z Gdańska" lub "jakiegoś człowieka", którzy z nim się kontaktowali. Faktury dotyczące transakcji zakupu paliwa były wypisywane przez pracowników firmy "E.". E. M. faktury podpisywał in blanco i przekazywał pracownikom "E.", którzy je wypełniali i posługiwali się jego imienną pieczątką. Uprawniony do reprezentowania Spółki J. P. także nie był w stanie wskazać dostawców paliwa. Ponadto, w firmie "D." stwierdzono brak dokumentacji podatkowej, która pozwoliłaby odtworzyć zaistniały stan sprawy. Spółka nie zatrudniała pracowników, nie deklarowała podatku od towarów i usług oraz go nie uiszczała. Faktury natomiast mające dokumentować nabycie przez Spółkę "D." paliwa nie zostały potwierdzone przezwskazanego sprzedawcę T. B., który wyjaśnił, że od stycznia 1998r. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą Z. M. B.i, a nie w zakresie sprzedaży paliwa. Za niewiarygodne należy uznać wyjaśnienia, że przyczyną niewskazania podmiotów, od których Spółka "D." nabywała paliwo, było zachowanie tajemnicy handlowej. Każdy, kto w sposób legalny nabywa towar, tym bardziej w tak dużej ilości, nie ma powodów, aby ukrywać źródło jego pochodzenia.

Przeprowadzone postępowania kontrolne i podatkowe potwierdziły wyłącznie fakt dokonywania sprzedaży przez "E." na rzecz dalszych odbiorców.

W oparciu o prawidłowo ustalony stan faktyczny organ odwoławczy utrzymał

w mocy decyzję organu kontroli skarbowej wydaną na podstawie między innymi

§ 19 ust. l pkt 7 cyt. rozporządzenia Ministra Finansów.

W związku z tym, w niniejszej sprawie istotne jest, czy przepis § 19 ust. l pkt 7

wyżej wymienionego rozporządzenia może stanowić podstawę do wydania decyzji

określającej podatek akcyzowy z tytułu wprowadzenia do obrotu oleju napędowego

i benzyny bezołowiowej. Na podstawie art. 35 ust. l ustawy z dnia 8 stycznia 1993r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym w okresie rozliczeniowym objętym zaskarżoną decyzją, obowiązek podatkowy w akcyzie ciąży na producencie oraz importerze wyrobów akcyzowych.

Wyżej wymieniony przepis ustawy określał podmioty posiadające status podatnika

podatku akcyzowego. Jednocześnie ustawodawca upoważnił w art. 35 ust. 4 tej

ustawy ministra właściwego do spraw finansów publicznych do określenia

w drodze rozporządzenia, przypadków, gdy podatnikami akcyzy są osoby lub

jednostki inne niż producent lub importer wyrobów akcyzowych. Na podstawie tej

delegacji ustawowej Minister Finansów wydał cyt. Rozporządzenie. Zgodnie

§ 19 ust. l pkt 7 wymienionego rozporządzenia podatnikami podatku akcyzowego są

również osoby fizyczne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej

oraz osoby prawne dokonujące sprzedaży wyrobów akcyzowych podlegających

opodatkowaniu tym podatkiem, od których nie zapłacono podatku akcyzowego.

Nie budzi wątpliwości, iż powyższym przepisem rozszerzono krąg podmiotów

uznanych za podatników podatku akcyzowego. Na podstawie natomiast art. 217

Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (obowiązującej od

17 października 1997r.) nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie

podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych następuje w drodze

ustawy. Oczywistym, przeto jest, iż nadanie określonemu podmiotowi przymiotu

podatnika zastrzeżone jest wyłącznie do ustawy. Nie można, zatem w drodze

rozporządzenia regulować materii, dla której przewidziana jest tylko ustawa.

Wyliczenie zawarte w art. 217 Konstytucji należy rozumieć jako nakaz uregulowania

ustawą wszelkich istotnych elementów stosunku daninowego. Podustawowe akty

prawne mogą zawierać jedynie uregulowanie stanowiące dopełnienie regulacji

zastrzeżonej dla materii ustawowej. Nie budzi natomiast wątpliwości, że mocą

przepisu § 19 ust. l pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów określone podmioty

uzyskały status podatnika podatku akcyzowego. Powstała, więc sprzeczność

pomiędzy treścią art. 217 Konstytucji, a uregulowaniem § 19 ust. l pkt 7 wyżej

wymienionego rozporządzenia. Czyli po wydaniu normy wyższego szczebla, doszło do wydania sprzecznego aktu normatywnego niższego. W tej sytuacji należy zastosować regułę kolizyjną, zgodnie z którą norma wyższa hierarchicznie uchyla normę od niej hierarchicznie niższą. Kryterium hierarchiczności przepisów zyskuje pierwszeństwo nad kryterium czasowym (wyrok NSA z dnia 17 stycznia 2002r. sygn. akt I SA/Łd 1954/01, opubl. ONSA z 2003r., Nr l,poz.34).

Kwestia rozszerzenia w drodze rozporządzenia Ministra Finansów kręgu

podmiotów uznanych za podatników akcyzy była przedmiotem oceny Trybunału

Konstytucyjnego, który w wyroku z dnia 6 marca 2002r. (Sygn. Akt P 7/00, OTK-A

2002/2, póz. 13) uznał, iż przepis § 16 uprzednio obowiązującego rozporządzenia

Ministra Finansów z dnia 5 stycznia 1998r. w sprawie podatku akcyzowego (Dz. U.

Nr 2, póz. 3 ze zm.), określający właśnie takie rozszerzenie, jest niezgodny

z wyrażoną w art. 217 Konstytucji, podstawową zasadą prawa podatkowego, tj.

nakładania podatków oraz określania podmiotu i przedmiotu opodatkowania

wyłącznie w drodze ustawowej. W motywach omawianego wyroku stwierdzono, że

problem kreowania w drodze rozporządzenia wykonawczego do ustawy innych niż

wymienione w ustawie podmiotów podatku akcyzowego nie wymaga odrębnego

orzekania w przedmiocie konstytucyjności przepisu art. 35 ust. 4 ustawy o podatku

od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, gdy podatnikami akcyzy są osoby

lub jednostki inne niż producent lub importer wyrobów akcyzowych, ponieważ

możliwe jest bezpośrednie porównanie przepisu rozporządzenia w sprawie podatku

akcyzowego z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Mając powyższe na uwadze oraz porównując treść przepisu § 19 ust. l pkt 7

rozporządzenia Ministra Finansów z 2000r. z jednoznaczną normą

art. 217 Konstytucji, należy stwierdzić, iż przepis tego rozporządzenia rozszerza krąg

podmiotów uznanych za podatników podatku akcyzowego. Z tej przyczyny

zaskarżona decyzja wydana na podstawie § 19 ust. l pkt 7 wymienionego

rozporządzenia narusza przepisy prawa materialnego.

Wywód powyższy jest tym bardziej zasadny, iż w wyniku licznego już w tym

zakresie orzecznictwa i krytyki ze strony doktryny ustawodawca zdecydował się na

kompletne określenie w ustawie o podatku od towarów i usług oraz o podatku

akcyzowym podmiotów będących podatnikami akcyzy - ustawą z dnia 18 września

2001 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku

akcyzowym(Dz. U. Nr 122, poz. 1324), która weszła w życie z dniem

31 października 2001 r. Wypada nadmienić, iż niedopuszczalność określania przez

Ministra Finansów w drodze rozporządzenia wykonawczego przypadków, gdy

podatnikami akcyzy są osoby lub jednostki inne niż producent lub importer

stwierdzana była już wcześniej w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok NSA z dnia 21 listopada 2000r., sygn. Akt III SA 2001/99; wyrok NSA z dnia 26 marca 2001 r. sygn. akt SA/Sz 2072/99; wyrok z dnia 20 grudnia 2002r. sygn. akt III S.A. 1381/01; wyrok NSA z dnia 10 października 2003r. sygn. akt I SA/Gd 1258/01; wyrok NSA z dnia 6 marca 2003r. sygn. akt SA/Bd 428/03; wyrok NSA z dnia 06 marca 2003r. sygn. akt SA/Bd 429/03), a obecnie także wojewódzkich sądów administracyjnych (wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 marca 2004r. sygn. akt III SA 1049/02).

Jednocześnie Sąd przeanalizował orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z dnia 13 sierpnia 2003r., sygn. akt III SA 2521/02; wyrok z dnia 29 października 2003r. sygn. akt III SA 546/02 oraz z dnia 29 października 2003r.sygn. akt III SA 547/02) przywołane w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia

19 stycznia 2004r.znak PA-VI-03/23/SK/04/4824 oraz w zaskarżonej decyzji. Otóż,

lektura wymienionych orzeczeń pozwala stwierdzić, iż zapadły one w sprawach,

w których zaskarżono decyzje odmawiające stwierdzenia nieważności decyzji

wydanych na podstawie § 16 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 stycznia

1998r. w sprawie podatku akcyzowego. Sąd uznał w takiej sytuacji za

niedopuszczalne stwierdzenie nieważności decyzji z powodu rażącego naruszenia

prawa. W wyroku z dnia 13 sierpnia 2003r. (sygn. akt III SA 2521/02) Naczelny Sąd

Administracyjny wręcz stwierdził, iż sąd może odmówić zastosowania przepisu

wykonawczego jako sprzecznego z ustawą, ale tylko w ramach zwykłego

postępowania, a nie w trybie nadzwyczajnym.

W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, iż w konkretnej sprawie, stwierdzając

niezgodność podustawowego aktu normatywnego z Konstytucją, sąd może

samodzielnie zdecydować o pominięciu określonej normy prawnej tego aktu

podustawowego przy podejmowaniu rozstrzygnięcia, które w takim przypadku

wydaje wyłącznie na podstawie Konstytucji i ustawy (wyrok SN z dnia 7 marca

2003r. sygn. akt III RN 33/02, opubl. OSNAPiUS z 2003r. Nr 11). Sąd

administracyjny nie orzeka o zgodności przepisu prawa z Konstytucją, lecz jedynie

odmawia zastosowania przepisu prawa niezgodnego jego zdaniem z Konstytucją

Rzeczypospolitej Polskiej. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia

13 grudnia 1990r. (III ARN 31/90; OSP 1991r., z. 7-8, póz. 173) "akt wykonawczy

do ustawy, nawet, jeżeli wydany został w granicach jej upoważnienia, nie może być

oczywiście sprzeczny z przepisami innej ustawy, a zwłaszcza jeżeli przepisy tej

ustawy proklamują pewne zasady naczelne ustroju politycznego państwa lub

kształtującego się w nim ładu społecznego". Na tej podstawie Sąd w obecnym składzie odmówił zastosowania w przedmiotowej sprawie przepisu § 19 ust. l pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 1999r. w sprawie podatku akcyzowego (Dz.U. Nr 105, poz. 1197), jako sprzecznego z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Jednocześnie należy podkreślić, że Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej

w B. oraz Dyrektor Izby Celnej w T., jako organy administracji

publicznej nie mogły odmówić zastosowania przepisu rozporządzenia nawet

w przypadku, gdy jest on wydany z naruszeniem art. 217 Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej. Organy kontroli skarbowej, organy podatkowe i celne nie

dysponują żadnym instrumentem prawnym pozwalającym odstąpić od wydawania

decyzji podatkowych na podstawie przepisu sprzecznego z Konstytucją, jeżeli nadal

funkcjonuje on w obrocie prawnym (wyrok NSA z dnia 6 marca 2003r., syg. Akt

SA/Bd 429/03). Stąd, żądanie zawarte w skardze w zakresie stwierdzenia

nieważności zaskarżonej decyzji jest niezasadne. Sąd natomiast związany jest

wyłącznie Konstytucją i ustawami. Zgodnie bowiem z art. 4 ustawy z dnia 25 lipca

2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, póz. 1269 ze zm.)

sędziowie sądów administracyjnych w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli

i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. Zasada powyższa jest powtórzeniem

zapisu zawartego w art. 178 ust. l Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W związku

z tym. Sąd jest uprawniony do odmowy zastosowania przepisu podustawowego

w konkretnej sprawie, jeżeli w jego ocenie nie może on być podstawą prawną

obowiązku podatkowego nałożonego na skarżącego. Wywiedzione i przedstawione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia prawa procesowego są niezasadne i nie mogły stać się uzasadnionym powodem uchylenia zaskarżonego wyroku.

Natomiast chybiony jest zarzut, że postępowanie w sprawie mogło być prowadzone tylko przez właściwy urząd skarbowy z wyłączeniem od tejże właściwości organu kontroli skarbowej, który wydał pierwszoinstacyjną decyzję podatkową.

Zgodnie z art.24 ust.2 ustawy z dnia 28 IX 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. Nr 54 poz. 572 ze zm.) prowadzący postępowanie kontrolne inspektor kontroli skarbowej: 1) wydaje decyzję lub decyzję w rozumieniu ustawy Ordynacja podatkowej, gdy ustalenia dotyczą podatków i innych należności budżetowych, których określenie lub ustalenie należy do właściwości urzędów skarbowych, 2) wydaje wynik kontroli - gdy ustalenia dotyczą nieprawidłowości innych niż wymienione w pkt. l lub, gdy nieprawidłowości nie stwierdzono.

Z przytoczonego przepisu wynika, że inspektorowi kontroli skarbowej

prowadzącemu postępowanie kontrolne służą prawa i funkcje organu

podatkowego uprawnionego i zobowiązanego do weryfikacji badanego,

indywidualnego samoobliczenia podatku aż do rozstrzygnięcia o ustaleniu lub

określeniu wysokości zobowiązania podatkowego. Jeżeli kontrola dotyczy

podatków, inspektor prowadzi postępowanie kontrolne, w którym stosuje

przepisy ustawy o kontroli skarbowej i z mocy art.31 tejże ustawy - przepisy

Ordynacji podatkowej; postępowanie to, w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości kontrolowanego samoobliczenia podatku spełnia funkcje postępowania podatkowego i kończy się decyzją podatkową.

Powyższy (uzupełniający się) immanentny związek przepisów ustawy o kontroli skarbowej i ustawy Ordynacja podatkowa normuje postępowanie kontrolne, które w przypadku stwierdzenia (ustalenia, udowodnienia) nieprawidłowości w rozliczeniu podatków kończy się decyzją o ustaleniu lub określeniu wysokości zobowiązania podatkowego bez prawnej podstawy i niezbędności przeprowadzenia kolejnego, powtórnego postępowania przez urząd skarbowy.

Mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności Sąd uchylił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 135 i 145 § l pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.

- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ze zm.). Na podstawie art. 152 cyt. ustawy Sąd określił, iż zaskarżona decyzja nie może być wykonana w całości. Stosownie do art. 200 ustawy orzekł o zwrocie kosztów postępowania sądowego.



Powered by SoftProdukt