Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska (spr.), Sędziowie sędzia WSA Małgorzata Roleder, asesor sądowy WSA Barbara Romanczuk, Protokolant st. sekretarz sądowy Sylwia Tokajuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 13 października 2020 r. sprawy ze skargi M. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] kwietnia 2020 r. nr [...] w przedmiocie przywrócenia pasa drogowego do stanu pierwotnego 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą jej wydanie decyzję Prezydenta Miast B. z dnia [...] grudnia 2019 roku numer [...]; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. na rzecz skarżącego M. G. kwotę 697,00 (słownie: sześćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Decyzją z dnia [...].12.2019 r. Prezydent Miasta B., działając na podstawie art. 36,art. 40 ust. 1, ust. 2 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 21.03.1985 r. o drogach publicznych ( t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 506, zwana dalej: ustawą ) orzekł: przywrócić pas drogowy drogi krajowej nr DK ul. [...] w B. ( dz. Nr ewid. [...] ), na odcinku przy nieruchomości gruntowej nr [...] położonej przy ul. [...] do stanu poprzedniego, poprzez usunięcie ogrodzenia oraz wiaty znajdujących się w pasie drogowym ul. [...], w stosunku do współwłaścicieli nieruchomości gruntowej nr [...] w obrębie [...].

W wyniku odwołania M. G. ( dalej: skarżący ) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. ( dalej: SKO ) decyzją z dnia [...].04.2020 r. nr [...] utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

Stan faktyczny przedstawiał się następująco:

Podczas kontroli, a następnie oględzin, pracownicy Zarządu Dróg Miejskich Urzędu Miejskiego w B. stwierdzili, że na wysokości nieruchomości nr [...] od strony ulicy [...] ( oznaczonej nr [...] DK 19 ) został zajęty, bez zezwolenia, pas drogowy poprzez postawienie ogrodzenia i wiaty. Obecny podczas oględzin M. G. wyjaśnił, że ogrodzenie postawił jego ojciec w 2011-2012 roku. Stwierdził , że nie godzi się z powierzchnią działki nr [...] przylegającej do pasa drogowego, ponieważ powierzchnia ta jest zaniżona w porównaniu z tą, która istniała w momencie nabycia działki przez rodziców w 1959 roku. Skarżący nie posiadał zezwolenia na zajęcie pasa drogowego pod obiekty budowlane.

Organ I instancji wydał decyzję w dniu [...].12.2019 r. o treści j/w.

Utrzymując w mocy decyzję organu I instancji, SKO podzieliło jego ustalenia. SKO podkreśliło, że nie budzi wątpliwości przebieg granicy między pasem drogowym a działką nr [...], gdyż granica została geodezyjnie ustalona i zostały dołączone, na tę okoliczność, dokumenty do akt sprawy. Zdaniem SKO, wbrew zarzutom odwołania, nie ma podstaw do stwierdzenia w tym postępowaniu zasiedzenia części pasa drogowego, zajętego przez wiatę i płot. Nie było potrzeby, aby organ nadzoru budowlanego zajął stanowisko w przedmiocie zezwolenia na rozbiórkę spornych obiektów budowlanych, ponieważ część wiaty na pasie drogowym ma powierzchnię mniejszą niż 35 m kw., a na taki obiekt ( także płot ) nie jest wymagane pozwolenie ani zgłoszenie, zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 2 i 23 Prawa budowlanego.

W skardze, wywiedzionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, skarżący zarzucił decyzji SKO:

1. Naruszenie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego: art. 7 w zw. z art.12 par. 1, art.77 par.1, art.80, art.78 par. 1, art. 81, art. 107 par. 3 i art. 11 poprzez:

- niewyjaśnienie, jaką powierzchnię posiada wiata znajdująca się w pasie drogowym, a poprzestanie na przypuszczeniu, że jej powierzchnia jest mniejsza niż 35 m kw.;

- niezasadne pominięcie faktu, że doszło do zasiedzenia części nieruchomości zajętej pod wiatę i płot;

2. Naruszenie przepisów prawa materialnego : art. 36 ustawy o drogach publicznych poprzez brak wyjaśnienia, czy zajęcie pasa drogowego wypełnia znamiona samowoli budowlanej, a także art. 38 ust. 1 w/w ustawy poprzez brak rozważenia możliwości zalegalizowania obiektów istniejących w pasie drogowym;

- brak wyjaśnienia okoliczności dotyczących zmian powierzchni działek i granicy pasa drogowego, które miały miejsce w latach 1976-2010. Tym samym nie ustalono kiedy postawiono sporne obiekty i przez kogo, co jest niezbędne w świetle art. 36 ustawy;

W odpowiedzi na skargę SKO wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie, chociaż nie wszystkie jej zarzuty Sąd uznał za trafne.

Zgonie z art. 134 ustawy z dnia 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) zwanej: p.p.s.a, sąd rozpoznając skargę nie jest związany jej zarzutami i wnioskami, ani wskazaną podstawą prawną. Oznacza to, że sąd ma obowiązek brać pod uwagę, z urzędu, dostrzeżone błędy w kontrolowanym akcie ( decyzji ).

Z taką sytuacją mamy do czynienia w sprawie niniejszej.

Zaskarżona decyzja została uchylona na podstawie art. 145 par. 1 ust. 1lit c p.p.s.a w związku z art. 138 par. 1 pkt 1 i w związku z art. 107 par.1 pkt 3 Kodeksu postępowania administracyjnego ( k.p.a).

Decyzja Prezydenta Miasta B. z dnia 9.12.2019 r. została obarczona istotną wadą prawną, której nie zauważył organ II instancji.

Decyzja została skierowana " do współwłaścicieli nieruchomości gruntowej nr [...] w obrębie [...]". Takie sformułowanie wskazuje na brak oznaczenia stron postępowania ( dane personalne, adresy), co czyni decyzję niewykonalną. Z wypisu z rejestru gruntów wynika, że współwłaścicieli działki nr [...] jest wielu i nie wiadomo do których osób jest skierowana decyzja. M. G. jest tylko jednym ze współwłaścicieli nieruchomości i chociaż decyzja nie została skierowana personalnie do niego, tę decyzję zaskarżył ( budzi zdziwienie brak podniesienia tej okoliczności w zarzutach skargi).

Powyższe uchybienie procesowe jest, w zasadzie, wystarczającym powodem do wyeliminowania zaskarżonej decyzji z obrotu prawnego.

Nie mniej jednak Sąd podziela niektóre zarzuty skargi, a mianowicie dotyczące naruszenia przepisów art.7, 77par. 1, 80 k.p.a poprzez brak wyjaśnienia stanu faktycznego i jego oceny.

Przede wszystkim zobowiązanym do przywrócenia pasa drogowego może być wyłącznie ten, kto faktycznie dokonał nielegalnego zajęcia. Nie można poprzestać na użytkowniku czy właścicielu gruntu przyległego (vide: komentarz do ustawy o drogach publicznych - Maciejko, Zabornik: Lexis Nexis 2010).

Organy nie ustaliły, kto dokonał zajęcia pasa drogowego poprzez wybudowanie wiaty i postawienie płotu, bez zezwolenia zarządcy drogi. Z informacji skarżącego wynika, że dokonał tego ojciec ( obecnie nieżyjący) i to w czasie, kiedy obszar obecnego pasa drogowego wchodził w skład jego działki . Tego organy nie wyjaśniły, a mogło to mieć znaczenie w sprawie chociażby w celu ewentualnego rozważenia zastosowania przepisu art. 38 ustawy o drogach publicznych. Z protokołu oględzin z dnia [...].07.2019 r. nie wynika, by dokonano pomiarów wiaty, która, zdaniem organów, zajmuje pas drogowy. Niczym nie poparte przypuszczenie, że wiata ma do 35 m kw. I nie wymaga pozwolenia na rozbiórkę, stanowi dowolne rozważanie organów, nie stanowiące dowodu w sprawie.

Ponownie rozpoznając sprawę, organ I instancji powinien jednak zasięgnąć opinii organu nadzoru budowlanego na okoliczność czy rozbiórka obiektów znajdujących się w pasie drogowym wymaga podjęcia decyzji o rozbiórce. Do takich czynności, organ prowadzący postępowanie, został upoważniony w art. 36 ustawy ( zdanie ostatnie). W orzecznictwie sądowym wyrażono stanowisko, że organy kompetentne powinny wypowiadać się na tamat potrzeby wydawania bądź nie wydawania zezwoleń na rozbiórkę obiektów budowlanych posadowionych w pasie drogowym ( vide: wyroki w sprawach III SA/Łd703/17, II SA/Ol 54/2008).

Wszystkie powyżej zawarte uwagi, będzie miał na względzie organ I instancji przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Zasadniczą i pierwszorzędną kwestią pozostaje dokładne ustalenie adresata ( adresatów) decyzji.

Mając na względzie powyższe, orzeczono, jak w sentencji. O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 p.p.s.a.